________________
હવે તે જ છ પ્રકારને અંગે વિશેષ દોષાપત્તિના કારણો બતાવે છે - એકાસણું વિગેરે કરતાં પાટલો ડગમગતો રહેવા દેવો ન જોઈએ. ગંઠસી વિગેરે પચ્ચખ્ખાણો વિધિપૂર્વક એક અથવા ત્રણ નવકાર ગણીને પારવાં જોઈએ. ત્યારપછી જ પાણી વિગેરે વાપરવું જોઈએ. તેમ ન કરતાં પચ્ચખ્ખાણ પારવાનું ભૂલી ગયા. બેસતાં નવકાર ન ગણ્યો. ઊઠતાં પાછું પચ્ચખ્ખાણ કરવું જોઈએ તે ન કર્યું. ગંઠસીના નિયમનો ભંગ કર્યો. નીવી, આયંબિલ વિગેરે તપ કર્યા છતાં ભૂલથી સચિત્ત (કાચું) પાણી પીવાઈ ગયું. ઊલટી થઈ. આ બધા અતિચારના પ્રકાર છે. તેને માટે ઉપયોગ રાખી તેવા અતિચાર ન લાગે તેમ કરવું જોઈએ, છતાં તેમાંનો કોઈ પણ અતિચાર લાગ્યો હોય તો તેને માટે મિચ્છા દુક્કડ આપું છું, મારું દુષ્કૃત મિથ્યા થાઓ એમ ઈચ્છું છું.
ઈતિ બાહ્ય તપાતિચારાર્થ.
છ પ્રકારનાં અત્યંતર તપના અતિચાર અત્યંતર તપ તે આત્મિક તપ છે. તે તપનો પ્રાયે બહાર દેખાવ હોતો નથી, પરંતુ બાહ્ય તપ કરતાં અત્યંતર તપનું ફળ અતિ વિશેષ છે. ખરેખરી રીતે નિકાચિત કર્મોનો ક્ષય કરનાર અત્યંતર તપ જ છે. બાહ્ય તપ તેમાં સહાયક છે, પરંતુ એકલો બાહ્ય તપ તથા પ્રકારનો લાભ આપી શકતો નથી.
૧૦૩
