Navbharat Sarth Gujarati Shabdakosh

Author(s): Mafatlal A Bhavsar
Publisher: Navbharat Sahitya Mandir

Page 810

સમક્ષેત્રો
ge 3
[સમભાગ સમક્ષેત્ર વિ. (સં.) સમાનક્ષેત્રવાળું (૨) સ્ત્રી સમાન સમતલ (સં.) (-ળ) વિ. સરખી સપાટીનું, સપાટ (૨)
દષ્ટિમર્યાદાની જેમ આડી સપાટી; “હોરિઝોન્ટલ' ન. સરખી સપાટી સમક્ષિતિજ વિ. (સં.) ક્ષિતિજને સમાંતર; “હોરિઝોન્ટલ સમતા સ્ત્રી. (સં.) સમત્વ; સરખાપણું સમગ્ર વિ. (સં.) સઘળું; તમામ; સમસ્ત
સમતુલા સ્ત્રી. (સં.) સમતોલપણું; સરખું વજન હોવાપણું સમગ્રતયા ક્રિ.વિ. સમગ્રપણે; સંપૂર્ણપણે; બધી રીતે સમતુલિત વિ. (સં.) સરખા વજનનું (૨) સમાન; સરખું સમઘાત વિ. (સં.) સમાન ઘાતવાળું (પદી) (ગ) સમતોલ વિ. (સમ + તોલ) સરખા વજનનું (૨) સરખું; સમચતુર્ભુજ પું. (સં.) ત્યારે સમાન બાજુવાળો ચતુર્ભુજ સમાન (૩) કું., ન. બારોબાર સરખું વજન - ચતુષ્કોણ; “રોમ્બસ' (ગ.)
સમતોલપણું ન. (સં. + ગુ.) સમતોલ હોવું કે થવું તે સમચ-છોરી સ્ત્રી. (સં. સાંવત્સરિકા, પ્રા. સંવચ્છરિઆ) સમત્રિકોણ છું. (સં.) ત્રણ સરખી બાજુવાળો ત્રિકોણ
દર વર્ષે આવતી મરણતિથિ (૨) તે દિવસે કરાતી સમત્વન. (સં.) સમતા; સરખાપણું અિભાવવાળી સમજ ક્રિયા; સંવત્સરી
સમત્વબુદ્ધિ સ્ત્રી. (સં.) સમતાવાળી બુદ્ધિ, રાગદ્વેષના સમચોરસ વિ. (૨) પું. (સ + ચોરસ) ચારે બાજુ ને સમથળ વિ. (સં. સમસ્થલ) સપાટ; સમતલ ખૂણા સરખા હોય તેવી આકૃતિ
સમદર્શિતા સ્ત્રી (સં.) સમદર્શીપણું; નિષ્પક્ષપાતી વલણ સમચ્છેદ ૫. (સં.) અનેક અપૂર્ણાંકનો સમાન છેદ (૨) સમદર્શી વિ. (સં. સમદર્શિત) સૌની તરફ સરખી નજરે
વિ. અપૂર્ણાકના સરખા છેદવાળું; સમચ્છેદી (ગ.) જોનારું, નિષ્પક્ષપાતી; સમત્વબુદ્ધિ સમચ્છેદી વિ. (સં.) અપૂર્ણાંકના સરખા છેદવાળું સમદુઃખ(બી) વિ. (સં.) સરખા દુઃખવાળું (૨) બીજાનું સમછરી સ્ત્રી, (સં. સાંવત્સરિકા, પ્રા. સંવચ્છરિઆ) જુઓ દુઃખ જોઈ એટલું જ દુઃખી થનારું “સમચરી
સમદષ્ટિ વિ. (સં.) સમદર્શી, સમભાવ રાખનારું (૨) સમજ, (oણ) સ્ત્રી. (“સમજવું પરથી) અક્કલ; જ્ઞાન; સ્ત્રી. સમાનદષ્ટિ; નિષ્પક્ષપાત
ડહાપણ (૨) પરસ્પર સમજી રાખેલી વાત; કરાર સમદ્વિભુજ વિ. (સં.) બે સરખી ભુજાવાળું - બાજુવાળું સમજણું(-દાર) વિ. સમજે તેવું; સમજણવાળું (૨) (લા.) સમદ્વિજત્રિકોણ છું. (સં.) જેની બે બાજુ સરખી હોય ઉંમરલાયક
તેવો ત્રિકોણ સમજદારી સ્ત્રી. (ફા.) સમજ હોવી તે; સમજણાપણું સમધાત વિ. સરખી પરિસ્થિતિનું સમજફેર સ્ત્રી. સમજવામાં ફેર કે ભૂલ
સમધારણ વિ. (સમ + ધારણ) સરખું; નહિ ઊંચું કે નહીં સમજબુદ્ધિ સ્ત્રી. (સં.) સમજવાની અક્કલ કે આકલનશક્તિ નીચું (૨) મધ્યમ પ્રકારનું સમજવું સક્રિ. જાણવું (૨) અર્થ ગ્રહણ કરવો (૩) સમધોરણ ન. સરખું ધોરણ કે તે કરવું તે; “મૉડરેશન”
ખરાખોટાની તુલના કરવી; વિચાર કરવો (૪) અજિ. સમધ્વનિ પુ.બ.વ. એક જ ધ્વનિ કે ઉચ્ચારવાળા પણ આગ્રહ છોડવો; માની જવું
ભિન્નાર્થ કે મૂળવાળાં શબ્દ સમજાવટ સ્ત્રી. સમજાવવું તે (૨) પતાવટ સમન્વય . (સં.) એકસરખો વ્યવસ્થિત ક્રમ (૨) પરસ્પર સમજાવવું સક્રિ. સમજે તેમ કરવું () મનાવવું; નરમ સંબંધ (૩) એકીકરણ; જોડાણ (૪) તાત્પર્ય
પડવું; શાંત કરવું (૩) ફોસલાવવું; છેતરવું સમન્વિત વિ. (સં.) સમન્વય કરેલું; સંબંધ-સામેલ કરેલું સમજાવું અ.ક્ર. “સમજવું'નું કર્મણિ
(૨) સમાવી લીધેલું; સામેલ કરેલું સમજુ વિ. સમજણું; બુદ્ધિશાળી
સમન્સ પું. (ઈ.) અદાલતી તેવું કે તેનો પત્ર; આદેશપત્ર સમજૂત-તી) સ્ત્રી. સમજવું તે; માની લેવું તે (૨) સમપરિમાણ ન. સરખું માપ (૨) વિ. સરખા માપનું
સમજાવવું તે; ભ્રમ કે વિરોધ દૂર કરી સમાધાન સમપાણિ પું. (સં.) ગાયનના તાલની સાથે જ તાળી કરાવવું તે (૩) સલાહ (૪) ખુલાસો; વિવેચન પાડતા જવું તે
હિોય તેવું સમડી સ્ત્રી. “ચીલઝડપથી જાણીતું એક પક્ષી; શમડી સમપ્રકૃતિ, (૦૬) વિ. (સં.) પ્રકૃતિ કે લાક્ષણિક્તા સરખી સમડીસ્ત્રી. (સં. શમી, પ્રા. સમિ) ખીજડાનું ઝાડ; શમીવૃક્ષ સમપ્રમાણ વિ. (સં.) સરખા પ્રમાણવાળું; સરખા માપનું સમડો !. શમી વૃક્ષ; ખીજડો
(૨) સમયસરનું સમડી . કામણ-ટૂપણ કરનાર બાવો
સમબાજુ(-) વિ. સરખી બાજુઓવાળી (આકૃતિ); સમડો છું. સમડીનો નર
સમભુજ (ગ.). સમૃણી સ્ત્રી. ઝીણી વસ્તુ માટેનો નાજુક ચીપિયો; સમાણી સમબુદ્ધિ વિ. (સં.) સર્વને સરખું સમજનારું (૨) સ્ત્રી. સમણું ન. (સં. સ્વપ્ન, પ્રા. સુમિણા, સિમિણ) સ્વપ્ન; સમતાની બુદ્ધિ; સમત્વબુદ્ધિ
સ્વપન; સપનું (૨) ઊંઘમાં ભાસતો દેખાવ સમભાગ કું. (સં.) સરખો ભાગ-હિસ્સો