Navbharat Sarth Gujarati Shabdakosh

Author(s): Mafatlal A Bhavsar
Publisher: Navbharat Sahitya Mandir

Page 885

હસ્તિનાપુર)
૮ ૬૮
| હાઈડ્રોસીલ હસ્તિનાપુર ન. (સં.) કૌરવ-પાંડવની રાજધાની (અત્યારના તંતવ્ય વિ. (સં.) હણવા યોગ્ય દિલ્હીથી અંસી કિલોમીટર ઈશાન કોણ પર ગંગાનદી હંફામણ સ્ત્રી, હંફાવવું તે ઉપર આવેલી હતી તે પ્રાચીન નગરી)
હંફાવવું સક્રિ. (‘હાંફવું” ઉપરથી) થકવી નાખવું હસ્તિની સ્ત્રી. (સં.) હાથણી
હંબગ વિ. વાહિયાત કે તદ્દન ખોટું (૨) ન. ધતિંગ, ઢોંગ હસ્તિવેદ પું. (સં.) હાથી વિશેનું શાસ
હંભા ઉ. (સં.) ગાયના બાંઘડવાનો અવાજ હસ્તિપાલા(-ળા) સ્ત્રી. (સં.) હાથીખાનું
હંમેશ(-શાં) ક્રિ.વિ. રોજ; કાયમ હસ્તી ૫. (સં.) હાથી; ગજ; કુંજર
હંસ યું. (સં.) એક સુંદર મોટું પક્ષી; મરાલ (૨) જીવ; હસ્તી સ્ત્રી. (સં. અસ્તિ) હયાતી; અસ્તિત્વ
આત્મા (૩) હંસ અર્થાત્ એકદંડી નામથી ઓળખાતો હસ્તીદંત પં. (સં.) હાથીદાંત
એક પ્રકારનો સંન્યાસી હસ્તીશાલા (સં.) (-ળા) સ્ત્રી, હાથીખાનું
હંસક્ષીરન્યાય ૫. (સં.) સારગ્રાહી વૃત્તિ હસ્તે ના. હાથે; મારફત; દ્વારા
હંસગતિ સ્ત્રી. (સં.) હંસના જેવી ધીરગંભીર મોહક ચાલ હસ્તેપોતે શ... પોતે જાતે કર્યું છે એમ સૂચવે છે (હિસાબ હંસગામિની વિ. સ્ત્રી. (સં.) હંસગતિથી ચાલનારી (સ્ત્રી) હળ ન. (સં. હલ) જમીન ખેડવાનું ઓજાર
હંસણી સ્ત્રી, હંસની માદા: હંસી હળવું સક્રિ. ઝૂલવું (૨) હાલવું
હિંસપદ ન. હંસનું પગલું (૨) લખાણમાં ઉમેરો દર્શાવવા હળખેડ સ્ત્રી. હળથી ખેડવું તે
માટે કરવામાં આવતું () આવું ચિહ્ન; કાનપદ હળખેડુ વિ. હળ ખેડનાર; ખેડૂત
હસમંડલ ન. (સં.) એ નામનું આકાશનું એક તારામંડળ હળદર સ્ત્રી. (સં. હરિદ્રા, પ્રા. લિદ્રા, હલિદ્રા) એક હંસમાલા(-ળા) સ્ત્રી. ઊડતાં હંસોની હાર-પંક્તિ
ગાંઠાદાર મૂળ કે તેનો ભૂકો; એક મસાલો હંસરાજ !. (સં.) રાજહંસ હળદરવો . એક ઝાડ (૨) ડાંગર-બાવટાનો એક રોગ હંસલો છું. હંસ (૨) જીવ; આત્મા હળદરિયું, હળદી(-દિયું) વિ. હળદરના રંગનું કે પીળું હસવાહન પું. (સં.) બ્રહ્મા હળધર . (કૃષ્ણબ્રાતા) બળરામ; હલધર
હંસવાહિની સ્ત્રી, જુઓ ‘હંસવાહિની હળપતિ પું. (સૂરત બાજુ) દુબળા કહેવાતી જાતિનો માણસ હંસવાહિની સ્ત્રી. (સં.) સરસ્વતી દેવી
(૨) હળથી ખેડી ગુજરાન ચલાવતો ખેડૂત હંસા સ્ત્રી, હંસણી; હંસની માદા (૨) હંસવાહિની હળપૂણી સ્ત્રી, હવાના ચવડામાં નાખવાની કોશ હંસી સ્ત્રી. (-સિકા, સિકી) (સં.) હંસણી (હંસની માદા) હળવાશ સ્ત્રી. હળવાપણું
હા ઉદ્. (સં.) અરે; અહા [કહેવી તે; સ્વીકાર હળવું વિ. (સં. લઘુક, પ્રા. હલુવર્ષ, હલુઅલ) હળવેથી; હા ઉદ્. (સં. આમ) સંમતિસૂચક ઉદ્દગાર (૨) સ્ત્રી. હા ધીમું; નરમ (૨) અશિષ્ટ (૩) નબળું
હાઈગ્રોમીટર ન. (ઇ.) હવામાના ભેજને માપવાનું હળવું અ.ક્રિ. (સં. હિમ્ = પ્રેમની લાગણી થવી) જીવ સાધન; ભેજમાપક
મળવો; ગોઠવું; ગમી જવું (૨) અનુરક્ત થવું; આડો. હાઈ-જમ્પ ૫. (ઈ.) ઊંચો કૂદકો; હનુમાન કૂદકો
સંબંધ બાંધવો (પરસ્ત્રી સાથે) સિંપથી ચાલવું હાઇજિન ન. (ઇ.) આરોગ્યવિજ્ઞાન (2) આરોગ્ય હળવુંમળવું સક્રિ. પરસ્પર મળવું- ગોઠડી કરવી; સલાહ- હાઈજિનિક વિ. (ઇં.) આરોગ્ય વિષયક હળવે, (oથી) ક્રિ.વિ. આસ્તે; ધીમેથી
હાઇજિનિક્સ ન. (ઈ.) આરોગ્ય વિજ્ઞાન હળાહળ વિ., ન. હલાહલ; અતિ તીવ્ર, કાળકૂટ વિષ હાઈડ્રોકાર્બન ન. ઇં.) હાઇડ્રોજન અને કાર્બનના હળુહળુ કિ.વિ. હળવે હળવે ધીમે ધીમે
મિશ્રણથી થતો એક પદાર્થ હ ઉદ્. (સં.) આશ્ચર્ય, તુચ્છકાર, ધમકી, હકાર, હાજિયો હાઇડ્રોઇલેકિટ્ટર વિ. (ઇં.) જળવિદ્યુતીય કે ઉત્સાહદર્શક ઉદ્ગાર
હાઈડ્રોલૉજી સ્ત્રી, ન. (ઇ.) જળવિજ્ઞાન લિવણામ્ય હંકાઈ સ્ત્રી. હાંકવાનું કામ કે ઢબ
હાઈડ્રોક્લોરિક ઍસિડ કું. (ઇં.) મીઠાનો તેજાબ; હંકામણ ન. (-ણી) સ્ત્રી. હાંકવા-હંકારવાનું મહેનતાણું હાઈડ્રોજન પં. (ઇ.) એક પ્રકારનો વાયુ (ઓક્સિજનનો હંકારવુંસ ક્રિ. (સં. હક્કારયતિ, હક્કારઈ) હાંકવું; ચલાવવું એક ભાગ અને હાઈડ્રોજનના બે ભાગ મળતાં પાણી હંગામ પં. (અ.) પ્રસંગ; અવસર (૨) મોસમ; ઋતુ થાય છે.) હંગામી વિ. મોસમ પૂરતું; થોડા વખત માટેનું; કામચલાઉ હાઈડ્રોપથી સ્ત્રી. (ઇં.) જળચિકિત્સા; જલોપચાર હંગામો પુ. (ફા.) ધમાચકડી; ધમાલ (૨) તોફાન; હુલ્લડ હાઇડ્રોમીટર છું. (ઇં.) પ્રવાહીની ઘનતા માપવાનું યંત્ર હંટર ૫. (ઇ.) ચાબુક; કોરડો (૨) શિકારી
હાઇડ્રોલિક વિ. (ઇ.) વહેતા પાણીને લગતું હંડરવેટ . (. હંડ્રેડવેઇટ) ટનનો વીસમો ભાગ હાઇડ્રોસીલ સ્ત્રી. (ઇ.) વધરાવળ-એક રોગ