Kalpsutra Part 01 Sthanakvasi

Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

Page 45

श्रीकल्प
सूत्रे
||२९||
अयमाचेलक्यादिरूपो दशविधः कल्पो विधिनिषेधाभ्यां स्थितो बोध्यः । तत्र - आचेलक्यं कृतिकर्म महाव्रतानि पर्यायज्येष्ठः प्रतिक्रमणं मासनिवासः पर्युषणा चेति विधिकल्पः । औदेशिकं शय्यातरपिण्डः राजपिण्ड इति निषेधकल्प इति ॥ सू० १॥
सम्प्रति आलक्यकल्पं विशदयति
मूलम् - कप्पर निग्गंथाणं वा निग्गंथीणं वा अप्पमुलं वत्थं धारितए वा परिहरितए वा । नो कप्पड़ निग्गंथाणं वा निग्गंथीणं वा बहुमुलं वत्थं धारितए वा परिहरितए वा । कप्पइ निग्गंथाणं तओ संघाsta after at परिहरितए वा । कप्पर निम्गंधीणं चत्तारि संघाडीओ धारितए वा परिहरितए वा । कप्पड़ arieti raatत्यपरिमियं वत्थं धारितए वा परिहरितए वा । कप्पड़ निरंगंथीणं छष्ण उहहस्थ परिमियं सवना शब्द निरुक्ति की विधि से सिद्ध होते हैं ।
यह अचेलकता आदि दश प्रकार का कल्प विधि और निषेध से स्थित है। अचेलकता १, कृतिकर्म २, महाव्रत ३, पर्यायज्येष्ठ ४, प्रतिक्रमण ५, मासनिवास ६, और पर्युषणा ७, ये विधिकल्प हैं । औदेशिक १, शय्यातरपिण्ड २, और राजपिण्ड ३, ये तीन निषेधकल्प हैं | | ०१ ||
માસ અને વિસમે દિવસે એટલે પચાસમે
દિવસે અથવા ઓગણપચાસમે દિવસે પૉંસવના-સત્સરી મનાવવામાં
આવે છે. ‘ પચુ ષણા અને પૌંસવના' અને પારિભાષિક શબ્દો નિરૂક્તિવિધિથી સિદ્ધ થયેલ છે. અચેલકત્તા વિગેરે દશ પ્રકારના કલ્પે વિધિ-નિષેધ-સ્વરૂપમાં સ્થિત છે. આ દશ કલ્પમાંથી ' असा १ इति २, મહાવ્રત ૩, પર્યાયજ્યેષ્ઠ ૪, પ્રતિક્રમણ ૫, માસનિવાસ ૬ અને પર્યુષણા 'विधि' गाय छे, त्यारे भौशिक १ शय्यातरपिंड २ भने राजपिंड 3 मा 'निषेध' भी गाय छे. वामां आवे छे. विधि-निषेध એટલે અમુક જાતની ક્રિયાઓ કરવી અગર ન કરવી આ જાતનું ફરમાન અગર આદેશ શાસ્ત્રોક્ત હોય છે. આ शास्त्रोत 'आदेश' नुं' पारिभाषिक नाम 'विधि-निषेध' छे. आ ह उयो भांथी (१) आलस्य (२) तिर्भ (3) महावत (४) पर्यायन्येष्ठ (५) प्रतिभायु (६) मासनिवास (७) पर्युषा या सात सामान्यारी। 'विधि(८) भोडेशिङ (८) शय्यातरपिंड (१०) २४
'असा' आदि हारना 'यो विधि निषेधना भावभां
સામાચારીઓ નહિ આદરવાનુ શાસ્ત્ર
५ उहेवाय छे, भेटडे या सात साभायारीमो मायरवानी होय छे. पिंड, मात्र 'निषेध उदय કહેવાય છે; કારણ કે આ ત્રણ ३२मान छे. (०१)
શ્રી કલ્પ સૂત્ર : ૦૧
कल्प
मञ्जरी
टीका
॥२९॥