________________
કેમ સમાય? ન જ સમાય. માટે ઉપરોક્ત હકીકત સુખની અનંતતા દર્શાવવા માટે જ છે.
तिन्नि वि पएसरासी एगाणंता तु ठाविया हुंति । हंदि विसेसेण तहा अणंतया णं तया सम्मं ॥१२॥ त्रयोऽपि प्रदेशराशय एकानन्तास्तु स्थापिता भवन्ति । हन्त विशेषेण तथा अनन्तता ननु तदा सम्यक् ॥ १२ ॥
(૧૨) (૧) સર્વકાળની રાશિ અર્થાત્ ત્રણેય કાળના સર્વ સમયોનો
સમૂહ. (૨) લોકાલોકવ્યાપી વિભુ આકાશ દ્રવ્યના અનંત પ્રદેશોનો સમૂહ. (૩) અનંતવર્ગવર્ચિત સિધ્ધસુખસમૂહ. આ ત્રણ અનંત રાશિ એક બાજુ રાખીએ અને બીજી બાજુ એક સંપૂર્ણ સિધ્ધ સુખનો સમૂહ રાખીએ તો પણ સામસામે ત્રિરાશિ અને એક સિધ્ધસુખરાશિ સમ્મતુલ્ય ન બને પણ વિશેષ = તફાવત પડે. અર્થાત તો પણ સિધ્ધસુખરાશિ ચઢિયાતી બને. તેવા પ્રકારની અનંતાનંતતા સિધ્ધસુખમાં રહેલી છે. “દ્ધિ વિશે જ તહાં ગંતાનંતયા સમંજૂ આવો ઉત્તરાર્ધનો પાઠ વ્યાજબી લાગે છે. છતાં અહી બહુશ્રુતો પ્રમાણ છે. સિધ્ધ ભગવતનું એક સમયનું સુખ સર્વાકાશમાં ન સમાય આ કથનને પૂર્વાચાર્યોએ જે પ્રમાણે સંગત કર્યું છે તે શ્રી પન્નવણા સૂત્રના બીજાપદની ટીકાનુસારે આ પ્રમાણે છે. “શિષ્ટપુરૂષોને માન્ય જધન્ય આલ્હાદરૂપ સુખની અપેક્ષાએ એક એક ગુણ વૃધ્ધિ કરતાં યાવત્ અનંત ગુણ વૃધ્ધિ કરીએ ત્યારે સિધ્ધ ભગવંતના નિરતિશય સુખને પહોંચી શકાય. તે સિધ્ધ ભગવંતનું સુખ અનંત, ઉપનાતીત એકાન્ત ઉત્સુક્તારહિત અને અત્યંત સ્થિર
૧૫૪
