Book Title: Uttaradhyayan Sutram Part 04
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti
View full book text
________________
प्रियदर्शिनी टीका अ० ३२ प्रमादस्थानवर्णने रागस्य दुःखकारणत्वमाह ५०५ मूलम्-सदाणुवाएण परिग्गहणे, उप्पायणे रक्खण सन्निजोगे। वैए विजोगे ये कहं सुंह से, संभोगकोले य अतित्तिलाभे॥४१॥ छाया-शब्दानुपाते खलु परिग्रहेण, उत्पादने रक्षणसन्नियोगे।
व्यये वियोगे च क्य सुखं तस्य, सम्भोगकाले च अतृप्तिलाभः॥४१॥ टीका-'सदाणुवाएण' इत्यादि
शब्दाऽनुपाते-शब्दे काकलीगीतादिध्वनौ-अनुपातः-अनुगमनम् , अनुराग स्तस्मिन् सति 'णं' इति वाक्यालङ्कारे, परिग्रहेण-शब्दविषये मूत्मिकेन हेतुना, वह सदा सचेष्ट रहता है। इस तरह वह मनोज्ञ शब्दोंको सुननेकी अभिलाषासे प्रेरित होकर स्थावर जंगम प्राणियोंकी भी विराधना करनेमें नहीं हिचकता है। मृदङ्ग वाद्य आदिके उपकारक स्नायु चर्म काष्ठं आदिके लिये वह जीवोंकी हिंसातक कर डालता है। इस तरह मनोज्ञ शब्द सुननेकी आशासे बंधा हुआ जीव विविध उपायों द्वारा जीवोंको दुःखित एवं पीडित करता है ॥४०॥
'सदाणुवाए' इत्यादि। ___ अन्वयार्थ-(सदाणुवाएण-शब्दानुपाते) शब्दमें अनुराग होने पर (परिग्गहेण-परिग्रहेण ) सर्व प्रथम यह जीव उसके सुननेकी वान्छारूप परिग्रहसे बंध जाता है। फिर (उप्पायणे-उत्पादने) वह मनोज्ञ शब्द सुनाने वाली वस्तुके उत्पादनमें लग जाता है। जब उसकी उत्पत्ति या સાધનામાં તે સદા ગુંથાયેલ રહે છે. આ પ્રમાણે એ મનોજ્ઞ શબ્દોને સાંભળવાની અભિલાષામાં પ્રેરિત બનીને સ્થાવર જંગમ પ્રાણોની વિરાધના કરવામાં પણ તે અચકાતું નથી. મૃદંડે, વાજંત્ર, આદિમાં ઉપયોગમાં આવતાં ચામડાં, લાકડાં, વગેરે માટે એ જીની હિંસા પણ કરતે રહે છે. આ પ્રમાણે મને જ્ઞ શબ્દ સાંભળવાની આશાથી બંધાયેલ એ જીવ વિવિધ ઉપાયો દ્વારા અને પીડિત અને દુઃખિત કરે છે. ૪૦
" सदाणुवाए" त्या !
स-क्याथ-सद्दाणुवाएण-शब्दानुपाते शमा मनुरास वाथी परिग्गहेणपरिग्रहेण सर्व प्रथम मा १ मेने समपानी qidछन। ३५ परियडया मा लय छ, पछी उप्पायणे-उत्पादने त भनाज्ञ श७४ समानारी वस्तुना ઉત્પાદનમાં લાગી જાય છે. જ્યારે તેની ઉત્પત્તિ અને ઉપાર્જન થઈ જાય છે