________________
અથવું કઠિન છે. સાધુ મહાત્માઓએ બહાને આ ત્યા છે, અને અંદરના સંબથી મુક્ત થવા માટે ઉશ પુરુષાર્થ કરી રહ્યા છે. બહારથી છુટવું સહેલું પરંતુ અંદરથી છુટવું મુશ્કેલ છે. નિર્ગથતા બે પ્રકારની છે. ધન, ધાન્ય, ઘર, કુટુંબ કબીલે છોડવા તે બહારની નિ"થતા છે. અને રાગદ્વેષથી છુટવું તે અંદરની નિગ્રંથતા છે. કસાદિનું મુંડન તે દ્રવ્ય મુંડન છે. જ્યારે રાગદ્વેષાદિનું મુંડન તે ભાવ મુંડન છે, એમ શાસ્ત્રો કહે છે માત્ર બહારનું જ મુંડન કરે છે તેને માટે કબીર જેવા પણ
કેશો કહાં બિગાડ, જે મુંડે સે વાર, મનકો કાહે ન મુંડિયે,
જામે વિષય વિકાર. ખરું મુંડન તે મનનું કરવાનું બહારનું મુંડન ત્યાગનું પ્રતીક છે બહારનું મુંડન બતાવે છે કે- “આ સાધુ પુરુષ છે. તેનામાં અંદરનું મુંડન પણ હશેજ.” બહારના સંચાગે છેડવા તે બહિર નિર્ગથતા છે. અને અંદરના રાગદ્વેષની ગ્રંથી છેડવી તે અંદરની નિ"થતા છે. અંતર ત્યાગ કાર્ય છેઃ બાહ્ય ત્યાગ કારણ છે:
જે અંદરની નિ થતાથીજ કલ્યાણ હોય તે બહારનું - છોડવા શા માટે કહે છે એમ કદાચ શંકા થાય. બહારના સંગે અંદરની ઉપાધિને ઉત્તેજનારા છે. બહારનો
