________________
15
આ વિધિવિધાનો એટલે સૂત્રો જેને સહારે આરાધના કરવાની હોય છે. સૂત્રોના રચિયતા ગણધર ભગવંતો છે અને તે સૂત્રો આપણા સદ્ભાગ્યે આજ સુધી સાંગોપાંગ જળવાયાં છે. આ બધાં સૂત્રોને આધારે બધી ધર્મક્રિયાઓ કરવામાં આવે છે, પણ ખાટલે મોટી ખોટ એ છે કે, આપણે એ સૂત્રોનું મોટે ભાગે સમજ્યા વિના રટણ કરીએ છીએ. જેને પરિણામે તેમાંથી જે શક્તિ ઉત્પન્ન થવી જોઈએ અને જેટલા પ્રમાણમાં થવી જોઈએ તેટલી થતી નથી. પરિણામે ખાસ કર્મક્ષય થતો નથી. સૂત્રોનું રટણ કર્યાથી જીવને લાભ થાય છે, પણ તે બહુ સામાન્ય હોય છે. જ્યાંથી કરોડો મળે તેમ હોય ત્યાંથી કોડિઓ લઈને પાછા ફર્યા જેવો આપણો ઘાટ થાય છે.
જો આપણે સૂત્રોને સમજીને ભાવ સાથે આપણી ધર્મક્રિયાઓ કરીએ તો તેનાં તે જ સૂત્રોમાંથી અનર્ગળ શક્તિ ઉત્પન્ન થાય જે થોકબંધ કર્મોની નિર્જરા કરી શકે નાશ કરી શકે. વળી ભાવપૂર્વક બોલાયેલાં સૂત્રોથી નવાં આવતાં કર્મો રોકાય છે અને સારો એવો સંવર સધાય છે. વળી, તે સમયે જે કર્મોનો આશ્રવ થાય છે, તે પણ શુભ કર્મોનો આશ્રવ હોય છે. સૂત્રોમાં શબ્દનું મહત્ત્વ છે, પણ તેના કરતાંય કેટલાય ગણું મહત્ત્વ તેના ભાવમાં રહેલું છે. એક વ્યવહારિક વંદન જેવી સામાન્ય ક્રિયા પણ જો ભાવ વિહોણી હોય છે; તો તેની બોલનાર કે વંદન ઝીલનાર ઉપર કંઈ ખાસ અસર નથી પડતી. જ્યારે અહીં તો વાત છે ધર્મની આરાધનાની. જેમાં આપણે દેવગુરુ અને ધર્મ જેવાં સર્વશક્તિમાન તત્ત્વ સાથે સંપર્ક સાધવાનો હોય છે. આવાં અનર્ગળ શક્તિથી સંપન્ન તત્ત્વોનો આવિર્ભાવ આપણે સૂત્રોને સહારે કરવાનો હોય છે. સૂત્ર શબ્દોમાં હોય છે અને શબ્દો અક્ષરોના બનેલા હોય છે. અક્ષરમાં અનંત શક્તિ રહેલી હોય છે. પણ તેને આપણે જગાડવાની હોય છે અને તે જગાડવા માટે આપણે સૂત્રોમાં પ્રાણ પૂરવા પડે છે. આ પ્રાણ ફૂંકવાની ક્રિયા એટલે સૂત્રનું સંવેદન. સૂત્રનું જ્યારે આપણને સંવેદન થાય છે, ત્યારે સૂત્ર સજીવન બની જાય છે અને ત્યાર પછી તેમાંથી અનર્ગળ શક્તિ બહાર પડે છે જે આપણામાં રહેલાં અનંતા કર્મોનો ક્ષય કરવા માટે સક્ષમ હોય છે.
-
વિદુષી સાધ્વીશ્રી પ્રશમિતાશ્રીજીએ ‘સૂત્ર સંવેદના'ની વાત કરીને આરાધના માર્ગની એક અતિ મહત્ત્વની અને આવશ્યક વાત ત૨ફ સૌ આરાધકોનું ધ્યાન દોર્યું છે એટલું જ નહિ, પણ સૂત્ર સંવેદનાનો આખો માર્ગ ચીતરી બતાવ્યો છે. જેથી આરાધક ક્યાંય ભૂલો ન પડે અને સરળતાથી તે માર્ગ પકડીને છેક મુક્તિના મુકામ સુધી પહોંચી શકે. સૂત્રની સંવેદના માટે ભાવ જોઈએ. સૂત્રનો અર્થ જાણ્યા વિના ભાવ થાય નહિ અને શબ્દનો મર્મ સમજ્યા વિના સૂત્રનો અર્થ સમજાય નહિ. આમ, સૂત્ર સંવેદના કંઈ નાનીસૂની વાત નથી. એ માટે ઘણી બધી પૂર્વતૈયારી કરવી પડે છે અને ક્ષમતા કેળવવી પડે છે. આપણે ત્યાં કહેવાય છે કે, એક જ નમસ્કાર મંત્ર
