Sutra Kritanga Sutra

Author(s): Purushottam Jain, Ravindra Jain
Publisher: Purshottam Jain, Ravindra Jain

Page 9

ਅਨੁਵਾਦਕਾਂ ਦੀ ਕਲਮ ਤੋਂ ਸ੍ਰੀ ਸੂਤਰ ਕ੍ਰਿਤਾਂਗ ਸੂਤਰ ਦੀ
ਭੂਮਿਕਾ
ਰਵਿੰਦਰ ਜੈਨ, ਪੁਰਸ਼ੋਤਮ ਜੈਨ
ਮਲੇਰਕੋਟਲਾ
ਭਾਰਤੀ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀ ਵਿਚ ਮਣ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਦਾ, ਆਪਣਾ ਸਥਾਨ ਹੈ । ਮਣਾਂ ਦੀਆਂ ਅਜ ਕਲ ਦੇ ਹੀ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਧਾਰਾ ਸੰਸਾਰ ਵਿਚ ਫੈਲੀਆਂ ਹਨ 1) ਜੈਨ ਅਤੇ 2) ਬੁੱਧ । ਮਣ ਪ੍ਰੰਪਰਾ ਨੇ ਭਾਰਤੀ ਦਰਸ਼ਨ, ਚਿੰਤਨ ਨੂੰ ਬੇਹੱਦ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ । ਜਿਸ ਦਾ ਵਰਨਣ ਅਸੀਂ ਜੈਨ ਧਰਮ ਦੇ ਪਿਛੋਕੜ ਵਿਚ ਕਰ ਆਏ ਹਾਂ । ਜੈਨ ਧਰਮ ਪ੍ਰੰਪਰਾ ਅਨਾਦਿ ਹੈ ਤੀਰਥੰਕਰ ਪਰਾ ਅਨਾਦਿ ਹੈ ਅਨੰਤ ਹੈ । ਕਿਉਂਕਿ ਮੁਕਤੀ ਜੀਵ ਦੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜੋ ਜਿਸ ਤਰਾਂ ਜੀਵ ਆਤਮਾ, ਕਰਮ ਬੰਧ ਦੀ ਪ੍ਰੰਪਰਾ, ਜਨਮ ਮਰਨ ਦਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਦਸ ਸਕਦਾ, ਉਸੇ ਪ੍ਰਕਾਰ ਜੈਨ ਤੀਰਥੰਕਰ ਪ੍ਰੰਪਰਾ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਬਾਰੇ ਦਸਣਾ ਕਠਿਨ ਹੈ । ਅਸੀਂ ਜੈਨ ਕਾਲ (ਯੁਗ) ਪ੍ਰੰਪਰਾ ਦੇ ਤੀਸਰੇ ਯੁਗ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿਚ ਅਤੇ ਚੌਥੇ ਆਰੇਦੇਰ ਵਿਚ ਹੋਣ (ਭਰਤ ਖੰਡ ਵਿਚ ਹੋਣ ਵਾਲੇ) ਤੀਰਥੰਕਰ ਪ੍ਰੰਪਰਾ ਦੇ ਵਾਰਿਸ ਹਾਂ | ਸਾਧੂ, ਸਾਧਵੀ, ਸ਼ਾਵਕ ਤੇ ਵਿਕਾ ਰੂਪੀ ਤੀਰਥ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕਰਨ ਕਾਰਣ, ਪਿਛਲੇ ਜਨਮ ਵਿਚ ਤੀਰਥੰਕਰ ਗੋਤਰ ਦੇ ਬੋਲਾਂ ਦੀ ਉਪਾਸਨਾ ਕਾਰਣ ਤੀਰਥੰਕਰ ਕੇਵਲ ਗਿਆਨ ਹੋਣ ਤੇ ਧਰਮ ਰੂਪੀ ਤੀਰਥ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕਰਦੇ ਹਨ ਭੂਤ ਵਿਚ ਤੀਰਥੰਕਰ ਹੋਏ ਸਨ, ਵਰਤਮਾਨ ਵਿਚ ਹੋ ਚੁਕੇ ਹਨ ਭਵਿੱਖ ਵਿਚ ਹੋਣਗੇ । ਅਸੀਂ ਜਿਸ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਰਹਿੰਦੇ ਹਾਂ ਉਥੇ 24 ਤੀਰਥੰ ਕਰਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰੰਪਰਾ ਹੈ । ਭਗਵਾਨ ਵਿਸ਼ਵ ਦੇਵ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਭਗਵਾਨ ਵਰਧਮਾਨ ਮਹਾਵੀਰ ਤਕ 24 ਤੀਰਥੰਕਰਾਂ ਨੇ ਆਪਨੇ ਆਪਣੇ ਧਰਮ ਤੀਰਥ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਸਮੇਂ ਜੋ ਜੋ ਉਪਦੇਸ ਦਿਤਾ ! ਉਸ ਉਪਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਉਨਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਗਨਧੁਰਾ ਨੇ ਲੋਕ ਹਿੱਤ ਲਈ ਸਤਰ ਬੱਧ ਕੀਤਾ ਇਹ ਗਨਧੀਰਾਂ ਦੀ ਪੁਰਾਤਨ ਪ੍ਰੰਪਰਾ ਹੈ । ਆਚਾਰੰਗ ਆਦਿ 11 ਅੰਗ, 12 ਉਪਾਂਗ 14 ਪੂਰਵਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰੰਪਰਾ ਪੁਰਾਤਨ ਹੈ ।
| ਵਰਤਮਾਨ ਸਮੇਂ ਵਿਚ ਅਸੀਂ ਤੀਰਥੰਕਰ ਭਗਵਾਨ ਮਹਾਵੀਰ ਦੇ ਧਰਮ ਰਾਜ ਦੇ ਵਾਸੀ ਹਾਂ । ਉਨਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਚੇਲੇ ਗਨੀਰ ਗੌਤਮ ਇੰਦਰ ਭੂਤੀ ਭਗਵਾਨ ਮਹਾਵੀਰ ਤੋਂ ਭਿੰਨ ਵਿਸ਼ਿਆਂ ਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਸ਼ਰੁਤ ਗਿਆਨ (ਯਾਦ ਕਰਨ) ਦੀ ਪ੍ਰੰਪਰਾ ਰਹੀ ਜੋ ਕਿ ਮਹਾਵੀਰ ਦੇ ਨਿਰਵਾਨ ਦੇ 993 ਸਾਲ ਤਕ ਕਿਸੇ ਨਾ ਕਿਸੇ ਰੂਪ ਵਿਚ