________________
દુવિધામેં દેને ગઈ1 : ૨૭૯ વિઘ તે દરેક વાતમાં હોય જ છે. વિધ્રમાં માર્ગ કરે એ જ વીર કહેવાય ! મારે એ લુચ્ચા વત્સરાજને અવન્તિની શક્તિ દેખાડવી છે.”
જી હા.”
માણસના મનને ઉશ્કેરાવા માટે પ્રતિસ્પધીની જરૂર રહે છે. ઘા કરનારને સામે ઘા આપનાર હોય તો જ રવ ચઢે. અવનિપતિને પિતાના નિર્ણય સામે કેઈનો વિરોધ ન મળ્યો, એટલે એ સ્વયં નિર્બળ બનતે ચાલે. કેટલીક વાર પ્રતિકૂળ કરતાં અનુકૂળ ઉપસર્ગ ફાવી જાય છે. અવન્તિપતિએ કહ્યું : “પણ કુદરત પાસે આપણું શક્તિ શું? શક્તિ દેખાડવા જતાં ક્યાંક યુદ્ધ ભારે પડી ન જાય! યુદ્ધ ઘણી વાર ભાગ્યાધીન પણ હોય છે. સબળ હારી જાય, નિબળ જીતી જાય.”
“ખરું છે, મહારાજ!” મંત્રીરાજ, હાજી હા ન કરે! સ્પષ્ટ સલાહ આપે!”
શું સ્પષ્ટ સલાહ આપું? વનરાજ એવો હોય છે કે સુધા હોય કે નહિ, શિકાર હણયે જાય છે. આપની નીતિ અત્યારે વનના વાઘ જેવી છે. નહિ તો આપણે સંકલ્પ કરીએ અને તરત સિદ્ધિ થતી હોય ત્યાં આ યુદ્ધની નિરર્થક ઉપાધિ વહેરવાની જરૂર શી! આપે મગધને પદદલિત કરવા ઈચ્છવું ને ત્યાં એના જાણે પડઘા પડયા. મગધને આધારરતંભ મહામંત્રી અભય સાધુ થ. મગધરાજ શ્રેણિકને આપ જેવી શિક્ષા કરત એનાથી ભૂંડી શિક્ષા વેઠી એ કમોતે મર્યો. વીતભયને હેરાન કરવાનો વિચારમાત્ર કર્યો ને એનું, એના રાજાનું, એની પ્રજાનું નેતપનેત નીકળી ગયું. પછી લડાઈ જગાવવાનું કંઈ કારણ? અને લડાઈનું
