Book Title: Jaybhikkhu Smruti Granth
Author(s): Dhirubhai Thakar, Kumarpal Desai and Others
Publisher: Jaybhikkhu Sahitya Trust Prakashan
View full book text
________________
“લાખેણી વાતા”ના માનવધમી સર્જક
“નથી મે" કોઇની પાસે વાંધ્યું પ્રેમ વિના કંઈ, નથી કે કાઈમાં જોયું વિના સૌદર્ય કે અહીં.” શ્રી બાલાભાઈ દેસાઈ-‘જયભિખ્ખુ’ના વ્યક્તિત્વ વિશે, એમની જીવનભાવના વિશે, સંક્ષેપમાં નિર્દેશ કરા હાય, તે। શ્રી ઉમાશ`કરભાઈનુ ઉપર ટાંકેલું મુક્તક ખૂબ જ સૂચક નીવડે તેમ છે.
યુવાનીમાં તેમ પ્રૌઢાવસ્થામાં શ્રી બાલાભાઈ એ ઠીક ઠીક પ્રવાસ કર્યો છે. અનેકવિધ વ્યક્તિઓના સ'પમાં એ આવ્યા છે. પણ બધા વખત પેાતાની અસલિયત જાળવીને એમણે સામા પાસેથી મેળવવા જેવું શકય તેટલું મેળવ્યું છે; ભરપૂર પ્રેમ આપ્ય છે અને એટલા જ, બલકે એથી વિશેષ મેળવ્યેા છે. એમની ગુણગ્રાહિતાએ, એમના પ્રસન્નમધુર વ્યક્તિત્વે એમને પ્રમાણુમાં વિશાળ મિત્રમ’ડળ મેળવી આપ્યુ છે. એમન: સાહિત્યને ઉપરટપકે પરિચય મેળવનારને શ્રી બાલાભાઈ જૈનધર્મનું સાહિત્ય આપનાર કદાચ લાગે, પણ હકીકતે શ્રી બાલાભાઈ
સોંપ્રદાયના કે ખીન્ન કોઈ પ્રકારના વાડામાં બંધાયા વિના વિશાળ અમાં માનવધી સાહિત્યકાર બની રહ્યા છે. એમને માનવધર્મ એમના સાહિત્યથી માંડી એમના સમગ્ર’જીવનવ્યવહાર પર્યન્ત વિસ્તર્યાં છે.
અંતરંગ મિત્રો સાથે આનંદવનેાદ કરતાં શ્રી બાલાભાઈ ને સાંભળવા એ એક લહાવા છે. અમદાવાદમાં નવા નવા આવેલે; હું મારી અધ્યાપનની કામગીરીને અંગે સાહિત્યજગતમાં સૌપ્રથમ એળખતા થયા શ્રી. રાવળ સાહેબને અને મુ. ધીરુભાઈ ઠાકરને.
પ્રાધ્યા૦ નટુભાઇ રાજપરા
મુ. ધીરુભાઈ અવારનવાર શારદા મુદ્રણાલયમાં શ્રી બાલાભાઈના દરબાર 'માં જાય. મનેય કયારેક સાથે લેતા જાય. ત્યાં સુધીમાં શ્રી બાલાભાઈનુ થોડુ ંક વાર્તાસાહિત્ય મેં છૂટક છૂટક વાંચેલું પણ પ્રત્યક્ષ તે। શારદા મુદ્રણાલયમાં જ એમને જોયા. ઘેાડા પરિચય થયા. પણ વધુ નિકટ અવાયું ૧૯૫૯ના જૂન-જુલાઈમાં. ભાઈ શ્રી કુમારપાળ ત્યારે ગુજરાત કૅાલેજમાં પ્રથમ વર્ષી વિનયનમાં અભ્યાસ કરે. લખેલું કઈક દેખાડવા આવેલા. હું મકાનની શાધમાં હતા તે તેમણે જાણ્યુ'. અને થાડા દિવસમાં એમના અને શ્રી બાલાભાઈના પ્રયત્નથી હુંય ચંદ્રનગર’ના નાના પણ ફાળા પ્રેમભર્યા વાતાવરણથી ધબકતા કુટુંબના સભ્ય બન્યા.
લગભગ એ વ હું સકુટુંબ ચન્દ્રનગર સેાસાયટીમાં રહ્યો. તે દરમિયાન શ્રી બાલાભાઈ એ— એમના સમગ્ર કુટુ’એ અમને જે આત્મીયતાના
અનુભવ કરાવ્યા તે અમે આજેય ભૂલ્યાં નથી. ત્યાંના વસવાટે જ સમજાયુ કે શ્રી બાલાભાઈના વ્યક્તિત્વના ધડતરમાં એમના કુટુ ંબસંસ્કાર, એમની વિદ્યો. પાસના અને સાહિત્યપ્રીતિના જેટલા કાળા છે તેટલે જ એમનાં પત્ની અ. સૌ. જયાબહેનને પણ છે. એમનું પ્રસન્નમંગલ દાંપત્ય જોઈને સદ્ ગત કવિવર ન્હાનાલાલ અને માણેકબાના અભિજાંત અને પ્રસન્ન દાંપત્ય વિશે વાંચેલું-સાંભળેલું યાદ આવતું. અતિથિ-માત્રને સહૃદયતાભર્યા ઉજળા આદર અને સંપર્કમાં આવનાર સૌ કોઈ ને યથાશકય સહાયરૂપ થવુ એ શ્રી બાલાભાઈના, એમના કુટુંબના દરેક સભ્યના સ્વભાવને એક સ્વાભાવિક
