Book Title: Jaybhikkhu Smruti Granth
Author(s): Dhirubhai Thakar, Kumarpal Desai and Others
Publisher: Jaybhikkhu Sahitya Trust Prakashan
View full book text
________________
૧૭૦ : અંજલિ
પિછાન આપેલી જેમની તેમ અત્રે ઉતારું છું– જણાવ્યું હતું ( એમની આંખો મોતિયાને કારણે “ જેઓ “જયન્તુિ 'ના તખલ્લુસથી ખ્યાત
ઝાંખી પડી ગયેલી હતી અને તે માટે એમને શસ્ત્રનામ બન્યા છે તેમનું ખરું નામ છે : શ્રી બાલા- ક્રિયા પણ કરાવવી પડી હતી). ભાઈ વીરચંદ દેસાઈ મૂળ વતન સાયલા (સૌરાષ્ટ્ર) તા. ૨૪-૧૨-૬ની રાત્રે જ્યાં હું..ના આવાઉ. વ. ૫૪. તેઓ અંગ્રેજી હિન્દી ઉર્દૂ અને સંસ્કૃત સમાં પગ મૂકું છું ત્યાં જ મને કહેવામાં આવ્યુંસાહિત્યના ઊંડા અભ્યાસી છે અને “ ન્યાયતીર્થ ' તમને ખબર છે–જયભિખુ ચાલ્યા ગયા-હે શું તથા “ તર્લભૂષણ'ની ઉપાધિઓ તેમને પ્રાપ્ત થયેલી કહો છે ?-હા ! હમણાં જ મને ફોનથી ખબર મળ્યા છે. ૧૯૩૩થી આજ સુધીમાં તેમાં અનેક પુસ્તક છે. હૃદય પર થયેલા હુમલાના... પુસ્તિકાઓનું પ્રકાશન થયું છે–જેમાં બાલસાહિત્ય,
કલ્પનામાં નહિ એ રીતે અને આગલા દિવસના નવલકથા, ચરિત્રો, નવલિકા, સાહસકથા વગેરેને અમારા મિલનને પૂર્ણવિરામ બનાવી એક-પુત્ર, સમાવેશ થાય છે. અમુક કૃતિઓને અનેકવાર ભારત
પુત્રવધૂ, વિધવા અને બહોળા કુટુંબને રડતાં મૂકી, સરકારનું તથા ગુજરાત સરકારનું ઈનામ પણ પ્રાપ્ત
અનેક સ્નેહીમિત્રોને આઘાત પહોંચાડી શ્રી જયથયું છે. મોહક શૈલીના આ સિદ્ધહસ્ત લેખક અને ભિખ્ખું ચાલ્યા ગયા છે. ચિરનિદ્રામાં પોઢી ગયા છે. સર્જકની, ગુજરાત સમાચારમાં રજૂ થતી “ઈટ અને
માનવ–જીવનમાં કેટલાક અજબ પ્રસંગે સન્મુખ ઈમારત” ની કલમ વાચકે હોંશે હોંશે વાંચે છે.
બને છે, અને તે એવા હોય છે કે ન તો તેને કઈ અહીં તેઓ આધુનિક લોકશાહીનાં ઊગમ, વહેણ
ઇચછે છે કે આવકારે છે. મારા માટે પણ આ અને વળાંકને નધેિ છે અને રાજકારણને જ્વલેજ
પ્રસંગ એ લાગે છે. જે છબી માટે મેં હઠ કરેલી મળતી ગાંધીજીની નેતાગીરીને બિરદાવે છે”
તે છબી એમની હયાતીમાં હું પ્રગટ ન કરી શકયો, “ ટાઈટલ 'ની છપાઈ ને કાણે “દીપક પ્રિન્ટરી”
પણ મારી આ શ્રદ્ધાંજલિ સાથે તેને પ્રાપ્ત કરી સાથે મારો સંબંધ ચાલુ રહ્યો છે. શ્રી જય રહ્યો છે. કુદરતની કેવી વિચિત્ર લીલા છે ! ભિખુને સંબંધ પણ તેમની સાથે ગાઢ ' હોવાને
પ્રભુ સ્વર્ગસ્થના આત્માને શાંતિ આપે. કારણે એઓ અવારનવાર ત્યાં આવતા-જતા અને ત્યાં જ અમારે મેળાપ થતો. છેલ્લે મેળાપ તા.
માનસંગજી બારડ ૨૩–૧૨–૬૯ની સાંજે થયેલો. આ વખતે “ સાંઈ
તંત્રી પથિક' બાબા” ની વાત નીકળતાં એમના વિષેને મેં મારો જાતઅનુભવ જે મને મુંબઈના એક પ્રધાનના આવાસે, અન્ય મિત્રો સંગાથે નજદીકથી થયેલ ચરિત્ર કથાઓ, બાળવાર્તાઓ, સમાજ, ઈતિતેની છાપ વર્ણવી અને તે સાથે કચ્છના મોના હાસ અને સાહિત્યની વાર્તા-નવલકથાઓ વગેરેના જાદુગર” ના મારા જાત અનુભવની વાત કરી. સર્જક “જયભિખુ નું ગઈ તા. ૨૪મી ડિસેમ્બર(એમણે પણ ક૭ના આ જાદુગરની વાતો સાંભળેલી ના રોજ શોકજનક અવસાન થયું છે. સાહિત્યહતી અને કાંઈક લખ્યું પણ છે.) ઉપરાંત માહિતી જગતને તે તેમની ખાટ અવશ્ય પડશે જ પરન્તુ આપી કે એ “મોના જાદુગર ” પર કચ્છના એક હાલમાં ગુજરાતી ચિત્રઉદ્યોગ પણ હરણફાળ ભરવા લેખક પુસ્તક તૈયાર કરી રહ્યા છે અને તેનું તર– કટિબદ્ધ થયો છે તે અરસામાં પણ તેમનું આ તમાં જ પ્રકાશન થવાનું છે. આ વાતચીત દરમ્યાન આકસ્મિક અવસાન શોકજનક જ નીવડવાનું. કારણ પોતાની આંખો બરોબર કામ આપતી બની ગયેલ સ્વ. જયભિખ્ખમાં સમાજ, ઇતિહાસ અને લોકહાવા તથા તબિયત સારી હોવાનું એમણે મને સાહિત્ય એ ત્રણેનાં પારંગત તો હતા. ગુજરાતી
