________________
ધર્મબિંદુપ્રકરણ
બીજો અધ્યાય
पञ्चैतानि पवित्राणि सर्वेषां धर्मचारिणाम्। अहिंसा सत्यमस्तेयं त्यागो मैथुनवर्जनम् ।।५०।। (हा ० अष्टके १३।२) इति ।।४।।
સાધારણ ગુણોથી અધિક ગુણો સારી રીતે કહેવા. અધિક ગુણો એટલે (ઉપર કલ્યા તેવા) સામાન્ય ગુણોથી વિશિષ્ટ ગુણો. જેમકે - “અહિંસા, સત્ય, ચોરીનો ત્યાગ,બ્રહ્મચર્ય અને પરિગ્રહનો ત્યાગ, આ પાંચ સઘળાય ધર્માવલંબીઓ માટે પવિત્ર છે.”(હારિ. અ. ૧૩-૨) સારી રીતે એટલે ગુણોના સ્વરૂપમાં વિરોધ ન આવે તે રીતે. (૪)
તથા
નવોઘેડના પાદરા તિા. अबोधेऽपि अनवगमेऽपि सामान्यगुणानां विशेषगुणानां वा व्याख्यातानामप्यनिन्दा 'अहो मन्दबुद्धिर्भवान् य इत्थमाचक्षाणेष्वपि अस्मासु न बुध्यते वस्तुतत्त्वम्' इत्येवं श्रोतुस्तिरस्कारपरिहाररूपा, निन्दितो हि श्रोता किञ्चिद् बुभुत्सुः अपि सन् दूरं विरज्यत રૂતિ ///
બોધ ન પામે તો પણ નિંદા ન કરવી. શ્રોતાને સારી રીતે કહેવા (= સમજાવવા) છતાં સામાન્ય ગુણોનો કે વિશેષગુણોનો બોધ ન થાય તો “અહો! તમે મંદબુદ્ધિવાળા છો,જેથી આ પ્રમાણે અમારા કહેવા (= સમજાવવા) છતાં વસ્તુતત્ત્વને સમજતા નથી.” એ પ્રમાણે તિરસ્કારરૂપનિંદા ન કરવી. નિંદા કરાયેલો શ્રોતા કંઈક બોધ પામવાની ઇચ્છાવાળો થયો હોય તો પણ નેહરહિત બનીને દૂર ભાગે છે.
(૫)
तर्हि किं कर्तव्यमित्याह
શુકૂષામાવરણમ્ દ્દાદ્દો રૂતિ धर्मशास्त्रं प्रति श्रोतुमिच्छा शुश्रूषा तल्लक्षणो भावः परिणामः तस्य करणं निर्वर्तनं श्रोतुस्तैस्तैर्वचनैरिति, शुश्रूषामनुत्पाद्य धर्मकथने प्रत्युत अनर्थसंभवः, पठ्यते च-स खलु पिशाचकी वातकी वा यः परेऽनर्थिनि वाचमुदीरयति (नीतिवाक्या० १०/१५९) ||દ્દા.
બોધ ન થાય તો નિંદા ન કરવી તો શું કરવું તે કહે છે -
-
૬ ૨
