________________
२५२
भगवतीसूत्रे 'अध्वा उम्सासएय, नो उस्सासनिस्सासएय ४' अथवा उच्छ्वासकश्च नो उच्छ्वासनिःश्वासकश्च१, उन्छ्वासकश्च नो उन्नामनिःश्वासकाश्च २, उच्छ्वासकाश्च नो -उच्छ्वासनि: वसकाश्च, ३ उच्छ्वासकाच नो उच्छ्वासनिःश्वासकाश्च ४ भवन्तिइति भावः ४ । 'अहवा निस्सासएय, नो उस्सासनीसासएय ४' अथवा निःश्वासकश्च नो उच्छ्वासनिःश्वासकश्च, १ निःश्वासकश्च नो उच्छ्वासनिःश्वासकाश्च २ निःश्वासकाश्च नो उच्छ्वासनिःश्वासकाथ३, निःश्वासकाथ नो उच्छ्वास निःश्वासकाश्च४, अथ त्रिकयोगे अष्टभङ्गानाइ-'अहवा ऊसासएय, नीमासएय, नो उस्सामपत्रावस्था में वर्तमान एक जीव निःश्वासक होता है और अपर्याप्ता. वस्था की अपेक्षा अनेक जीव नो उच्छ्वास निश्वासक होते हैं २, उत्पल की अनेक पत्रावस्था में वर्तमान अनेक जीव निश्वासक होते हैं
और अपर्याप्तावस्था की अपेक्षा उत्पल का एक जीब नो उच्छवासनि:श्वासक होता है ३। उत्सल की अनेक पत्रावस्था से वर्तमान अनेक जीव नि:श्वासक होते हैं और अपर्याप्तावस्या में वर्तमान वे अनेक जीव नो उच्छ्वास निःश्वासक होते हैं ४। ये ४, ४, ४, बारह भंग हिक संयोग में हुए १२।
अय तिनके योग में होनेवाले आठभंगों को प्रकट किया जाता है-एक उच्छ्वासक, एक निःश्वालक, एक नो उच्छ्वासनि:श्वासक १, अथवा एक उच्छ्वासक, एकनिःश्वासक और अनेक नो उच्छ्वासक २, अथवा एक उच्छ्वासक, अनेक नि:श्वामक और एक नो उच्छ्वास निःश्वासक ३, अथवा-एक उच्छवासक, अनेक-निःश्वासक રહેલાં બધા જ વિશ્વાસ હોય છે, અને અપર્યાપક અવ થાવાળો એક જીવ ઉવાસ નિઃશ્વાસ વિનાને હોય છે. (૩) એક પત્ર વસ્થાવાળા ઉત્પલને એક જીવ નિઃશ્વાસક હેાય છે અને અપર્યાપ્તાવસ્થાની અપેક્ષાએ અનેક પત્રાવસ્થાવાળા ઉત્પલના બધાં અપર્યાપ્ત અવસ્થાવાળાં જીવે ઉશ્વાસ નિઃશ્વાસથી રહિત હોય છે (૪) અનેક પત્રાવસ્થ વાળા ઉત્પલના બધાં પર્યાપ્તક જી નિશ્વાસવાળા હોય છે પણ બધાં અપર્યાપ્તક છ ઉશ્વાસ અને નિશ્વાસ વિનાના હોય છે.
હવે ત્રિકગી આઠ ભાંગાઓ પ્રકટ કરવામાં આવે છે–(૧) એક ઉચ્છવાસક, એક નિઃશ્વાસક અને એક ઉશ્વાસ નિશ્વાસથી રહિત (૨) અથવા એક ઉપવાસક, એક નિશ્વાસક અને બધા ઉછૂવાસ નિ શ્વાસથી રહિત. (૩) અથવા એક ઉંડ્યાસક, બધાં નિશ્વાસક અને એક ઉચ્છવાસ નિશ્વાસથી રહિત. (૪) અથવા એક ઉછુવાસક, બધાં નિઃશ્વાસક અને બધાં
