________________
११२२
भगवतीरले लोकान्तिया विमानानां मतिष्ठानं स्थित्यधिकरणं वायुरूपं प्रदगिनमंत्र, यादल्य संस्थानं च पंचनिशतियोजनशतानि, उच्चत्तं रायोजनमनानि, संस्थानम् आकारस्तु एतेषां रिमानानां नागामकारक बोध्यम् अनावलिकामविष्टत्वात् , आयलिकापविष्टानि तु वृत्त-अस्त्र-चतुरस्ररूपाणि त्रीणि मस्थानान्येव भवन्तीत्यवसेयम् । तदेवाह-' भलोयबत्तन्या णेसन्या, जहा-जीवाभिगमे देयुहेमए' जावणेयध्वं विशाणाणं पटाणं, बाहुल्लुच्चत्तमेव नाणं) हम तरह की स्थिति का अधिकरण वायुरूप है यह को प्रदर्शित ही कर दिया गया है अब रही इनके बाहल्य और नरपान के विषय की बात मोहनका बाहल्य-विमानों की पृथिवी स्थूलता-२५०० योजन की है और ऊंचाई ७०० योजन सोहै। तथा इगता आकार एकरूप से नहीं है भिन्न २ प्रकार से है कयोंकि ये अनावलिका में प्रविष्ट हैं। जो आरलिका में प्रपिष्ट होते हैं वे था नो गोल होते हैं, या त्रिकोण होते हैं, या चतुकोण होते हैं। इसलिये ये आवलिकाने प्रविष्ट न होने के कारण नियत आकार वाले नहीं कहे गये हैं प्रत्युत अनेक प्रकार के आकार वाले कहे गये हैं। इसी बात को सूचित करने के निमित्त पत्रकार ने (भलोय वत्तव्यता यन्वा, जहा जीवाभिगमे देवुद्देसए) ऐसा कहा है कि ब्रह्मलोक में रहने वाले विमानों और देवों के विध्य में जो वक्तव्यता जीवाभिगम सूत्र में कही है, वही वक्तव्यता यहां पर भी इन लोकान्तिक • २ . “ एवं णेयव्वं विमाणाण' पइट्ठाण, बाहुल्लुम्चत्तमेर संठाण , २॥ રીતે વિમાનની સ્થિતિના આધારરૂપ વાયુને તે ઉપર બતાવવામાં આવેલ છે, હવે તેમના વિસ્તાર, ઊંચાઈ, આકાર આદિનું પ્રતિપાદન કરવામાં આવે છે
તે વિમાનની પૃથ્વીની સ્થૂળત-એટલે કે તેમને વિસ્તાર ૨૫૦૦ જનને અને ઊંચાઇ ૭૦૦ જનની છે. તેથી તેમને આકાર એકસરખે નથી. પણ જુદા જુદા પ્રકારનો છે, કારણ કે તેઓ આવલિકામાં પ્રવિણ નથી. જે વિમાને આલિકામાં પ્રવિણ હોય છે, તેઓ ગળાકારના અથવા ત્રિવેણુકારના કે ચતુષ્કોણાકારના હોય છે પરંતુ આ કતિક વિમાને આવલિકામાં પ્રવિષ્ટ ન હોવાને કારણે કેઈ નિયત આકારના નથી પણ જુદા જુદા આકારના છે. એ જ વાતને પ્રકટ કરવાને માટે સૂત્રકારે આ સૂત્રપાઠ આપે છે"बमलोय वत्तव्वया णेयव्या, जहा जीवाभिगमे देवुहेसए" प्रहा: ६५मा રહેલાં વિમાને અને દેના વિષયમાં જે પ્રતિપાદન જીવાભિગમ સૂત્રના દેવેદ્દેશકમાં કરવામાં આવેલું છે, એ જ પ્રમાણેનું પ્રતિપાદન અહીં પણ કાન્તિક ના વિષયમાં ગ્રહણ કરવું. તે જગ્યાએ આપેલુ કથન ક્યાં સુધી
