________________
૧૦૪
પ્રકરણ : ૬ અમૃતવેલની સજઝાય • સમકિતનાં ૬૭ બોલની સઝાય
અગીયાર અંગની સજઝાય
જ્ઞાનક્રિયાની સજઝાય • શ્રીપાળ રાજાનો રાસ (અત્યંત સુંદર અને અનુપમ છે.)
પૂ. ઉપાધ્યાય યશોવિજયજીનો મારા ઉપર અત્યંત મોટો ઉપકાર છે. ઉપરના લગભગ બધા ગ્રંથો, સજઝાયો અને સ્તવનોના અભ્યાસ દ્વારા મારા હૃદયમાં શ્રી જિનેશ્વર પરમાત્મા પ્રત્યે કોઇ અલૌકિક પ્રીતિ હું પામ્યો છું. આ મહાપુરુષનું ઋણ તો કદી ચૂકવી શકાય તેમ નથી. પુસ્તકના અભ્યાસના માધ્યમ દ્વારા હુ જે કંઇપણ યથોચિત પામ્યો છું. તેના સ્મરણરૂપે તેઓશ્રીને હૃદયથી અગણિત વંદના કરું છું. પંડિતવર્ય શ્રી ધીરૂભાઈ મહેતાએ આ મહાપુરુષના અમુક ગ્રંથો ઉપર સરળ અને સુંદર બાલાવબોધ ભાષામાં વિવેચન લખેલ છે. પંડિજીએ મને ઘણા ગ્રંથો વિસ્તારથી સમજાવ્યા છે તેથી તેઓશ્રીનો પણ હું ખૂબ જ ઋણી છું. પંડિતજીના વિવેચનવાળાં પુસ્તકો વાચકવર્ગને ખાસ વાંચવા ભલામણ કરું છું.
આત્મસાધનાના અમૃત અનુષ્ઠાન
૧૦૫ વાચક જસની વાણી, કોઈ નયે ન અધુરી’ ગણીશ્રી દેવચંદ્રજી મ.સા.નું જીવન ચરિત્ર
વિક્રમ સંવત ૧૭૪૩ (1687 A.D.) માં ઉપાધ્યાય શ્રી યશોવિજયજી ડભોઈમાં સ્વર્ગવાસ પામ્યા ત્યારબાદ ત્રણ વર્ષે વિ.સં. ૧૭૪૬ માં શ્રી દેવચંદ્રજીનો જન્મ મારવાડના બિકાનેરમાં થયો. આચાર્ય શ્રી જિનભદ્રસૂરિ જયારે ત્યાં પધાર્યા ત્યારે દેવચંદ્રજીના માતાએ તેમને જે શુભ સ્વપ્નો આવ્યાં હતાં તે જણાવ્યું, ત્યારે ગુરુમહારાજે કહ્યું કે આ પુત્ર દીક્ષા અંગિકાર કરશે અને શાસ્ત્રાભ્યાસ કરી જ્ઞાની પુરુષ બનવા સાથે મહાન શાસનપ્રભાવક થશે.
જન્મ પછી દસ વર્ષ બાદ તે ગામમાં રાજસાગરજી મહારાજ પધાર્યા, માતા-પિતાએ દેવચંદ્રને દીક્ષા લેવાની અનુજ્ઞા આપી. વિ.સં. ૧૭પ૬ માં ૧૦ વર્ષની ઉંમરે લઘુદીક્ષા આપી. દીક્ષા બાદ લગભગ બીજા દસેક વર્ષ દેવચંદ્રજીએ પોતાના ગુરુ રાજસાગરની કૃપાથી મળેલ સરસ્વતી મંત્રની આરાધના કરી. સરસ્વતીદેવી તેમને પ્રસન્ન થયા અને દેવચંદ્રજીની જીભ ઉપર વસવાટ કર્યો ! આ સરસ્વતી દેવીની પ્રસન્નતાથી વીસેક વર્ષની યુવાનવયે દેવચંદ્રજીએ પડાવશ્યક સૂત્ર, તત્ત્વાર્થ સૂત્ર, શ્રી વિશેષાવશ્યક મહાભાષ્ય વગેરે મહાન ગ્રન્થોનો સુંદર અભ્યાસ કર્યો. તે ઉપરાંત પૂજ્યશ્રી હરિભદ્રસૂરિ, કલિકાલસર્વજ્ઞ શ્રી હેમચંદ્રાચાર્ય અને ઉપાધ્યાય શ્રી યશોવિજયજીના રચેલા જ્ઞાનગર્ભિત શાસ્ત્રોનો ઊંડો અભ્યાસ કર્યો. આગમશાસ્ત્રોનું ઊંડું જ્ઞાન મેળવી એક સમર્થ વિદ્વાન, તત્ત્વદેષ્ટા અને ઉચ્ચકક્ષાના આધ્યાત્મિક કવિ તરીકે ખ્યાતિ પામ્યા.
આવી રીતે ત્રીસેક વર્ષની યુવાનવયમાં મહાત્મા શ્રી દેવચંદ્રજીએ અધ્યાત્મના ગહન ગ્રન્થોનો અભ્યાસ કરી લીધો ને પોતે એક મહાન અધ્યાત્મ-જ્ઞાન-યોગી બન્યા. ઉપાધ્યાય યશોવિજયજી રચિત જ્ઞાનસાર ગ્રન્થની સંસ્કૃતમાં “જ્ઞાનમંજરી' નામની ટીકા રચી. જેના ઉપર
