________________
૨૮૨
તત્ત્વ પૃચ્છા.
ઉત્તર-જે જ્ઞાન કાઇપણ ઇન્દ્રિય આદિની સહાયતા વગર આત્મા માત્રથી જ સ` ક્ષેત્રકાળવતી સર્વ દ્રવ્ય, ગુણુ, પર્યાયને સ્પષ્ટપણે જાણે તેને સકલ પારમાર્થિક પ્રત્યક્ષ કહેવાય છે. અને તે એક માત્ર કેવલજ્ઞાન’ છે.
પ્રશ્ન ૧૪૩–અનુમાન કાને કહે છે ?
ઉત્તર-પ્રત્યક્ષ સાધનથી અપ્રત્યક્ષ સાધ્યના જ્ઞાનને અનુમાન કહેવાય છે. જેમ-ધુમાડા દેખીને થતુ' અગ્નિનુ' જ્ઞાન.
પ્રશ્ન ૧૪૪–સાધ્ય કોને કહે છે ?
ઉત્તર-સાધન વડે સિદ્ધ કરાય તેને સાધ્ય કહેવાય છે. તે સાધ્ય પ્રતિવાદીને ઇષ્ટ ન હોય, પ્રત્યક્ષાદિ પ્રમાણેાથી બાધિત ન હાય અને વાદીને ઈષ્ટ હાય છે.
પ્રશ્ન ૧૪૫–સાધન કાને કહે છે?
ઉત્તર-જેના દ્વારા સાધ્ય સિદ્ધ કરવામાં આવે તેને સાધન કહેવાય છે,
પ્રશ્ન ૧૪૬ અનુમાનના કેટલા ભેદ્ય છે ? ઉત્તર-બે ભેદ છે – (૧) સ્વાર્થાનુમાન અને (૨) પરાર્થાનુમાન.
પ્રશ્ન ૧૪૭-સ્વાર્થાનુમાન કોને કહે છે ? ઉત્તર—સ્વયં સાધન દ્વારા જ સાધનનું જ્ઞાન કરવુ તેને “સ્વાર્થાનુમાન” કહેવાય છે.
પ્રશ્ન ૧૪૮–પરાર્થાનુમાન કાને કહે છે?
