Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ nANassa savvasta pagAsaNAe / jeThA tava-pRcchA. (navatattvanAM mananIya praznottara) F - saMgrAhaka ane saMpAdaka :zrI pArasamala caMDaliyA - B. Sc. - anuvAdaka :- dhIraja rIra : maNiora che jaze rasorASTra) F -: prakAzaka :- zrI zAmajI velajI virANI sthA. - jaina dhArmika zikSaNa saMgha. ka 1, divAnapara bIrAlAbiAndrAjakoTa-360001.
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ All IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIuuuuuuuuuuN jaina tattva-pRcchA * prakAzana smRti * vIra saMvata : 2508 nijhama sa vata : 2038 tA. 5-11-81 IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII IIIIIIL prathama AvRti : prata : 2000 IIIIIIIIIIIIII paDatara kiMmata che ? jJAna pracArArthe (ardhamUlya) rUA. 12-00 rUA. 6-00 mudraka : zrI jayaMtilAla maNilAla zAha. dhI navaprabhAta-prinTIMga presa, ghIkAMTA reDa. amadAvAda-380 001 SIMULTAN MUHIMMHIMIHHHHMMHNAIINIHA MWNHINNIH MIT
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAjakoTa nivAsI dharmAnurAgI suzrAvikA pU. mAtuzrI samaratabena rAmajIbhAI vIrANuM deha vilaya : zrAvaNa vada 8 : : saMvata 2037 tA. 22-8-81 zanivAra (rAjakoTa)
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ prathamAvRtti (hindI-prakAzana) prasage-- sapAdakIya vaktavya jyAre AtmAmAM jJAnanI nirmaLa jgyAti pragaTa thAya che, tyAre ajJAnanA aMdhakAra nAza pAme che ane hitAhitanuM vivekajJAna pragaTe che. te heya, jJeya ane upAdeyane samajI zake che. je rIte viSama khADAmAM paDI gayelI vyakti lattA AdinA sahArA-mada pAmIne bahAra nIkaLI zake che, te rIte sasArarUpI khADAmAM paDelI vyakti paNa jJAnAdinI madada laine mAkSasukhane prApta karI zake che. jyAM sudhI jIva navatavAnu. yathArtha jJAna prApta karatA nathI tyAM sudhI satyazraddhArUpa samyaktva guNu khIlatA nathI. eTale ke je jIva, ajIva, puNya, pApa, Azrava, saMvara, nirjarA, budha ane meAkSa e navatattvanA yathArtha svarUpane jANuM che, te ja samyagdRSTi bane che. samiti meAkSarUpI mahelanI sIDInu prathama sApAna che. samakita vinA meAkSanI prApti thatI nathI. mATe akSaya, avyAbAdha sukhanA Icchuka sumukSu AtmAoe jIvAdi navattattvanuM jJAna meLavIne tenA yathArtha svarUpane samajI tenA para dRDha zraddhA karavI paramAvazyaka che. sthAnakavAsI jaina samAjanA cira paricita sulekhaka, tattvamanISI, AgamavettA, suzrAvaka zrImAna ratanalAlajI rAzInA sAnidhyamAM rahIne kArya karavAnuM saubhAgya mane prApta thayuM.
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ prastuta pustakanA saMkalanamAM Ape amUlya samaya: bhoga ApIne paNa tenuM sAMgopAMga avalokana karyuM, te rIte paNa Apa mArgadarzaka ane preraka banyA. mArA mATe lekhanane prathama ja prayAsa hatuM. tethI Ape je bhUle. vagere tarapha mAruM dhyAna kendrita karIne Avazyaka saMzodhana, parivardhana tathA parivartana paNa karyuM. te rIte A pustaka prakAzita karavAnuM saMpUrNa zreya parama upakArI, parama zraddhaya. zrI DezI sAhebane phALe jAya che. AzA che....tattvajJAna rasika dharmapremI bhAI-bahenone. A pustaka lAbhadAyaka banaze. dhArmika kSetramAM paNa svAdhyAyI tathA zibirArthIone mATe paNa A pustaka prAmANika tathA mananIya siddha thaze. A pustakanA saMkalanamAM jainAgama-tava dIpikA. jainatattva praznottara (gujarAtI), jaina praznottara kusumAvalI, zALopayogI jaina praznottara, jaina zizubodha, subodha jaina pAThamALA bhAga 1-2, nadI sUtra, uvavA sUtra Adi pustakanI sahAyatA levAmAM AvelI che. te badhAnA lekhake. tathA prakAzakone huM hRdayathI AbhAra mAnuM chuM. AjanA vilAsamaya, bhautika vAtAvaraNamAM A. pustaka tatvapremI AtmAone mATe janadharma para daDhazraddhA karAvI, jJAna ArAdhanAnI rUci jAgRta karAvavAmAM vizeSa upAgI banI rahe eja zubhecchA. selAnA (ma. pra.) | vinItatA. 1-11-1979 pArasamala caMDAliyA,
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ apanI bAta samAjamAM dhArmika-zikSA-pracAranA prayatna thaI rahyA che. zikSaNa zALAomAM tAttvika viSayo bhaNAvavAmAM Ave che. thaDA varSothI zikSaNazibiranuM Ayojana karIne vizeSa prakAre vidyArthIone prazikSita karavAmAM Ave che. A badhAmAM dhArmika sAhityanI AvazyaktA te hatI ja ane tenI vyavasthA paNa thAya che. adhyApake tenA artha ane marma samajAve che. jIvAdi tatvanA arthanA pratipAdaka pustake paNa ghaNuM sthAnethI prakAzita thayela che ane temAMthI keTalAya aprApya che. eTalA mATe AvA pustakanI AvazyakatA hatI jemAM tane vizadarUpathI samajAvavAmAM AvyA hoya. mArA manamAM keTalIye vAra tAtvika praznottara vizeSa rUpathI spaSTIkaraNa sahita lakhavAno vicAra utpanna thayela ane temAM zrI pArasamalaja caMDAliyAne sahaga maLavAthI A pustaka taiyAra karavAmAM AvyuM. tyArabAda saMzodhana mATe paM. zrI mahezacaMdrajI zAstrI tathA tasvAnubhavI, suzrAvaka zrImAnuM dhIMgaDamalajI sA. pAse paNa mokalAvavAmAM AvyuM. mArI samakSa aneka ulajhane AvI, jene potAnI buddhi anusAra sulajhAvatA thakA A pustakanuM saMzodhana karela che. AmAM paNa kaI bhUla hoI zake che. vAcaka prabuddhajana AvI bhUlenI jANakArI karAvaze te AbhAra sAthe tenA para gya vicAra karavAmAM Avaze. zrI pArasamalajIne mATe A navuM kArya che, chatAM paNa temaNe niSThApUrvaka pUrUM karela che. AzA che ke AvA kAryamAM teo rUci rAkhIne AgaLa vadhaze te samAja ane dharma-sAhityanI sArI sevA karI zakaze. sailAnA tA. 31-10-79 -ratanalAla DozI
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakAzakIya saMsthAnuM namra...nivedana jatadana eTale paripUrNa darzana. jenadarzananAM tattvA eTale sajJa bhagava`tAnA jJAnamAM pratibiMbita pU satya. prabhue kevalajJAna dvArA jANI jagata samakSa AtmatattvanI eLakhANa karAvavA mATe ane manuSya jIvananI sAkatA mATe jIva ane ajIva tattvanuM amRta pIrasI dIdhuM. jIvanamAM tattvajJAnanI samaja AvyethI ja jIvAtmA heya-jJeya ane upAdeyanA yathArtha svarUpane jANI zake che. jIvanamAM duHkha tyAM sudhI ja che, jyAM sudhI jJAnanA dipaka pragaTayA nathI ! AdhyAtmika maharSi Ae ThIka ja kahyu che. ajjhapa sujje pasarata tepa, maNapurApa paribhAsamANe / katto tamo susai paMka bhoe, sIggha palAyaMti kaSAya corA // adhyAtma jJAnarUpI sUryanuM teja prasaratAM manarUpI nagarI prakAzita thaI jAya che, pachI tyAM aMdhakAra teA kayAMthI hAI zake ? bhAgarUpI kADhava sUkAI jAya che ane kaSAya rUpI cArA zIghra palAyana thaI jAya che. samAjamAM tattvajJAnane lagatAM ghaNAM pustakAnuM prakAzana thayela che, paraMtu jainAe jenuM jJAna karavuM ati
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ Avazyaka che tevA samyaktva ratna prAptinAM pAyA rUpa jIvAdi nava tattanAM praznottarIne saraLa ane suMdara rIte saMgraha karavA badala utsAhI, navayuvaka zrI pArasamalajI caMDAliyAne dhanyavAda ghaTe che. sAthesAthe temanA utsAhane vegavaMte banAvavA "a. bhA. sAdhubhAgI jana saMskRti- rakSaka saMgha" silAnAe hindImAM prakAzita karela che te mATe saMskRti rakSaka saMgha ane tenA kAryakartAone AbhAra mAnava asthAne nahi ja gaNAya. zrI. zA. ve. virANI zikSaNa saMgha-rAjakoTa taraphathI chellAM 25 varSathI jJAna pracArArthe sarvopayogI ghaNuM pustakanuM prakAzana thayela che. ane bhaviSyamAM paNa thatu raheze tevI bhAvanA che. saMsthAnuM mukhya dhyeya sArAye jana samAjamAM jJAnanI rUci vardhamAna bane e ja che. ane samyakajJAnanI vRddhi karanArA pustaka-prakAzanane suavasara saMsthAne maLatA rahe tevI zubhAbhilASA che. saMsthAnA baMdhAraNa mujaba prAyaH karIne badhA pustake jJAna pracArArthe ardhamUlyathI ja vecavAmAM Ave che. AzA che ke saMsthAnuM prastuta navya saMskaraNa paNa jJAnapipAsu bhAI-bahenene mATe upayogI banI raheze. pustaka prakAzananA maMgalakAryane jepha uMmare paNa sthA. jaina pAkSika patranA taMtrI zrI jIvaNalAlabhAI saMghavIe tamAma javAbadArI laIne pUrNa karela che te badala
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ temanA tathA prupha vaMcAvavAmAM abhyAsI ku. pravINAmahena sI. zAha (amadAvAda)nAM sakriya sahakAra badala AbhArI chIe. vAcaka vargane mudraNudoSa sudhArIne vAMcavA vina`ti che. kSati rahI javA pAmI hAya tA amArU dhyAna kendrita karavA namra vinati karIe chIe. li. sacAlako zrI nagInadAsa rAmajIbhAi virANI pramukha zrI meAhanalAla kasturacaMda zAha zrI narabherAma pAnAcaMda mahetA zrI maganalAla peApaTalAla kAmadAra upa pramukhe zrI zA. ve. virANI sthA. jaina dhArmika zikSaNa sagha zrI kAMtilAla khImacaMda mahetA zrI bhupatalAla vRjalAla zAha zrI ca'pakalAla TAlAla mahetA mAnada maMtrI
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ a.nuvAdakanI kalame.... sthAnakavAsI jaina samAjamAM chellAM keTalAka varSothI dhArmika zikSaNa zibironu vividha kSetrAmAM AyeAjana thaI rahela che. jJAnarUci pragaTa karAvavA mATe AvA prayAsA prazaMsanIya ja nahi, paraMtu anukaraNIya che. zibirAmAM prAthamika abhyAsane anurUpa sAhitya tA maLI ja rahe che. paraMtu jyArathI 'svAdhyAyI prazikSaNa zibira' dvArA vyAkhyAtAone prazikSita karIne paryuSaNu mahApanA divaseAmAM dharmArAdhanA mATe bahAranA kSetrAmAM meAkalAvavAnI vyavasthA 'sudharma pracAra ma'DaLa' taraphathI zarU karavAmAM AvI. tyArathI evI eka vicAraNA khanI ke-navatattva saMbaMdhI vizeSa jANakArI sarala rIte maLI rahe, tevuM pustaka taiyAra karAvavu joie, paraMtu te kArya gatimAna banyuM nahi. unALu vekezanamAM sudharma pracAra ma`DaLa gujarAta zAkhA dvArA saradAranagara-rAjakoTamAM prazikSaNa zibiranuM AyeAjana karavAnI vicAraNA cAlI rahela hatI. te samaye dhama priya, paramasnehI zrI pradIpabhAi zeThe taraphathI sUcana maLyuM ke sa`skRti-rakSaka saMdha-salAnA taraphathI prakAzita 'tattva pRcchA" pustakamAM 'navatattva' sabaMdhI sarala ane rocaka zailIthI je praznottarI (eka hajAra sA cauda)
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 ApavAmAM Avelache,te svAdhyAyIone temaja tattva premIo upayAgI banI raheze. temanI preraNA thatAM tenuM sUcana vadhAvI, gujarAtI anuvAdanuM kArya zarU karyu. putaka taiyAra thayethI kai rIte prakAzita karavuM vagere vicAraNA cAlI rahI hatI tevAmAM zibira sabadhI zikSaNa saMghanA pramukha zrI nagInadAsabhAI virANI sAthe laMDana patra vyavahAra thatAM teone pustaka saMbaMdhI thoDI jANakArI lakhavAmAM AvI.. teenA pratyuttara AvyA ke anuvAda jaldIthI taiyAra karI zikSaNa saghane mAkalAvA. jethI pustaka najIkanA bhaviSyamAM ja pragaTa thaI zake. te taraphathI svIkRti maLatAM anuvAdanu kArya gatizIla banyuM ane Aje samAjanA karakamaleAmAM mUkatAM harSa anubhavuM chuM.... pustakamAM amuka bhUlA rahI javA pAmI hatI, te sa'kha'dhI patravyavahAra karatAM tattvamanISI, priyadhamI, zrImAna ratanalAlajI DeAzI tathA navayuvaka saMpAdaka zrI pArasamalajI ca'DAliyAe sudhArA-vadhArA sAthe sazASita prati meAkalAvela te mATe teonA khUba-khUba AbhArI chuM. amuka praznottara saMbadhI zrAvakavarya zrI jazavaMtalAlabhAI zAha, mATuMgA taraphathI paNa je samAdhAna, sa`zeAdhana maLela. che, te badala teozrInA paNa khUba-khUba AbhAra mAnu chuM. zrI zA. ve. virANI sthA. jaina dhArmika zikSaNa sadha-rAjakeTa dvArA prastuta 'jaina tattva pRcchA' prakAzita
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ thaI rahela che ane te paDatara kiMmatathI jJAna pracArArthe ardhamUlyathI vecavAmAM Ave che. te mATe zikSaNa saMghanI jJAnadAnanI pravRtti khUba ja AvakAradAyaka che. pustakanA anuvAda mATe saharSa saMmati pradAna karavA . badala saMpAdaka zrI pArasamalajI caMDAliyA tathA prakAzaka zrI a. bhA. sAdhumALI jaina saMskRti-rakSaka saMgha-selAnA (ma.pra.) ne paNa khUba-khUba AbhArI chuM. pustakane anuvAda karatI vakhate jyAM jyAM jarUra jaNAI che, tyAM tyAM amuka sudhArA-vadhArA karatAnI sAthe . sAthe zakya teTale upaga rAkhI AgamapramANa jALavavAne prayatna karela che, chatAM paNa chadmastha bhUlane pAtra che, jJAnanI alpatAne kAraNe kayAMya paNa jinAjJA virUddha ochuM, adhika ke viparIta lakhAyela hoya te arihaMta bhagavAnanI sAkSIthI micchAmi dukkaDam. -dhIrajakumAra maNiAra :
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahobhAvaLA... hAjJAnI mahApurUSoe mahAmUlo mAnavajIvanane - saphaLa banAvavA mATe tattvajJAnanA abhyAsanI atyaMta AvazyakatA batAvI che. ApaNA zarIrane TakAvavA mATe jema havA, pANI ane bhejana vagerenI jarUrIyAta rahe che, tevI ja rIte ApaNuM AtmAnA zuddha svabhAvane jANIne tene pragaTa karavA mATe - samyaphajJAna-zraddhA-viveka ane sadavartananI khUbaja - AvazyakatA che. tatvajJAnanA abhyAsamAM prathama "navatattvanuM jJAna meLavavuM jarUrI che. tenA abhyAsathI samagra vizvanAM sUkSma rahasyamaya padArthonuM satya samajAya che. jIvana jIvavAnI sAcI kalA prApta thAya che. ane sArI yA vikaTa paristhitimAM paNa AtmA sthira, zAMta ane AnaMdamaya rahI - zake tevuM preraka baLa prApta thAya che. jIvatattva e mUlatattva che. jJAna-darzana-cAritra ane * tapa e guNa che. te guNenI pUrNatA eja mekSa che. te guNenA vikAsamAM sahAya karanArA puNya, saMvara ane nirjarA ta AdaraNIya che. temAM pravRtti karavI eja jIvananuM kartavya che. AtmaguNenA vikAsamAM avarodha karanArA pApa, Azrava ane baMdha ta e sarvathA tyAjyaheya che, tenI pravRtti karavAthI AtmAnuM ahita thAya che. jagatanA sarvajane sukha priya che, duHkha apriya
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ 13 che. mane jema jIvavuM game che tema badhAne jIvavuM game che.. maravuM keIne paNa gamatuM nathI. mATe sarvajIne potAnA samAna samajI teonI anukaMpA ane rakSA karavI joIe. ajIvatatva e jIvanuM virodhI tattva che. A dArika zarIra vagere ajIva pudgalanuM baneluM che. tenI sAthe AtmAne saMga anAdithI hovA chatAM te kadIye jaDa maTI cetana banI zakatuM nathI. mATe tene svarUpane. jANI jaDa pratyenI Asakti-mamatA ghaTADavI joIe. puNya-pApa tattvanAM udaya janita maLatAM sukha-. du:kha e zubhAzubha karmanuM ja phaLa che. tethI te sukhamAM lIna ke du:khamAM dIna na banatAM samabhAva rAkha. sukha, zAMti ane pUrNa AnaMda te AtmAmAM ja che. mATe tene meLavavA Azrava-baMdhanI pravRtti choDI. saMvara ane nija tatvamAM darzAvela saddaupAyenuM AcaraNa. karavuM Avazyaka che. mekSa AtmAnuM nijasvarUpa che. - mekSanA upAyo jJAna-darzana-caritra ane tapa. che. A cAra belanI samyak prakAre utkRSTa ArAdhanAthI ja jIvane "mokSa thAya che. A rIte dareka tattvajijJAsuoe navatatvAdinA abhyAsathI jina darzananuM yathArtha svarUpa samyak prakAre samajI jIvanamAM tenuM yathAzakti pAlana karI A amUlya mAnava. jIvanane saphala banAvavuM joIe. . aMtamAM. AtmAnA svarUpane samajI karmarUpa ajIvathI jaDathI mukta banI pApathI aTakI saMvara, nirjarA dvArA sahu ja mokSane pAme....zubha bhavatu... -visaNI parivAra :
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ ghara gharamAM vasAvo.... no samartha samAdhAna bhAga-1 rU. 4-00 rU. 4-00 by -3 jana jJAnasAgara rU. 5-00 zrAvaka dharma yAne mekSa prAptine upAya- rU. 10-00 siddha prabhu ane jugalanAM sukhanI vyAkhyA- rU. 0-75 5, samiti, 3, gupti, 6 lazyAnuM spaSTIkaraNa rU. 1-50 anAthI muninuM jIvana caritra rU. 1-15 dharma eTale zuM ? rU. 1-00 rAtri bhejanakaMdamULa tyAga tAmalI tApasanuM jIvanacaritra rU. 0-75 AdhyAtmika pravacane rU. 4-00 zrAvakanI AloyaNuM chakAyanA bela, navatatva rU. 0-15 pratikramaNa sUtra sAthe rU. 0-50 sAmAyika sUtra sAthe rU. 0-10 paccakakhANa pAravAnI buka rU. 0-25 driaupadI jIvana caritra rU. 1-90 2. 100 2. 0-30
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ jina pAThAvalI bhAga-1 * * cha -2 1 1 ? ? ? * -5 , -6 >> -7. * * >> che >> plAsTIka mALA muhapati puThThI sAthe jaina tattva pRchA rU. 0-50 2. 1-50 rU. 2-00 3. 1-25 rU. 1-50 rU. 1-70 rU. 1-70 rU. 0-50 rU. 0-30 rU. 6-00 bahAragAma mATe pisTeja kharca alaga che. prakAzaka :-zrI zA. ve. virANI sthA. jaina dhArmika zikSaNa saMdha. 1, divAnaparA, "virANI vilA" rAjakeTa 360.001
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ ahalukramaNikA. viSaya : pRSTha : 1. jIvatatva 2-63. (1) urvakamAM vaimAnika deva 43-51. (2) adholakamAM bhavanapati deva 52-56 (3) trichAlakamAM jotiSI deva pa7-19. (4) cha vyaMtara deva 60-63 2. ajIva tattva 64-92 3. puNya tattva 93-9. 4. pA5 tatva 100-103 5. Azrava tatva 104-115. 6 saMvara tatva 116-181, (1) samyaktva 133-146 (2) parama ArAdhya-deva 147-153. 154-173 (4) dharma (zrAvakadharma) 174-181 7. nija tattva 182-197 8. baMdha tattva- (kama-prakRti) 198-250 9 mekSa tasva rapa1-261 (1) samyajJAna 261-279(2) pramANa, naya, nikSepa ane saptabhaMgI 279-294 (3) guNasthAna svarUpa 294-320.
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ tatva-pRcchA jJAna e AtmAne viziSTa guNa che. jJAnanI zaktithI ja AtmA hitAhitane jANI zake che. jinezvara bhagavaMtoe jJAna-darzana-cAritra ane tapa e cAra prakAranA dharmamAM jJAnane sarva prathama sthAna ApyuM che. jANavAnI zakti te. sarvajImAM che. paraMtu hita-ahitane viveka badhA ja mAM saMbhavI zakatuM nathI. AtmAne paramAtmA banAvavAnuM samyajJAna jinezvara bhagavaMtoe navatatvamAM batAvela che. paraMtu tane samajavAthI ane tenA svarUpane hRdayaMgamAM karavAthI ja samyakajJAna vikasIta thAya che. samakitamAM daDhatA Ave che ane AtmA unnata thatA thatA paramAtmA-patha para agresara thAya che. A tatvajJAna rAgarUpa viSane utAravAne mATe sarvottama maMtra che. TheSarUpa agninA dAhanuM zamana karavAne mATe zItaLa jaLa che. ajJAna rUpI gADha aMdhakArane phUra karavAne mATe te sUrya samAna che ane saMsAra samudrane pAra karavAne mATe te uttama setu (pula) samAna che. A pustakamAM tatvajJAnane saraLatAthI samajAvavAne mATe prazna ane uttaranA rUpamAM prastuta karavAmAM Avela che.
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ tattva pRcchA 1. jIvatattva prazna 1 jIva kene kahevAya? uttara-jemAM upayoga arthAt citanya zakti hoya, je dravyaprANa ane bhAvaprANene dhAraNa kare, temaja je sukha-dukhane anubhava kare che tene jIva kahevAya che. prazna 2-dravya prANa kene kahevAya? ane te keTalA che? uttara-jenA saMgathI saMsArI jIva jIvita rahe che ane jenA viyogathI mRtyune prApta thAya che, tene dravyaprANa kahevAya che. tene daza bheda che. 1. pAMca IndriyanA prANa, 2. traNa bala prANa 3. zvA chuvAsa prANu ane 4. AyuSya prANa prazna 3-pAMca IndriyanA prANa kayA kayA che? uttara sparzanendriya (tvacA) 2. rasanendriya (jIbha) 3. dhrANendriya (nAka) 4. cakSurindriya (AMkha) 5. zrotendriya (kAna) prazna 4-traNa bala prANa kayA kyA che? uttara-mana balaprANa-vicAra karavAnI zakita 2. vacana balaprANa-balavAnI zakita 3. kAyabala prANazarIranI zakita. prazna pazvAsa chuvAsa bala prANa kone kahevAya? uttara-havAne zarIramAM grahaNa karavAnI ane bahAra kADhavAnI zaktine zvAsa mArabala prANa kahe che.
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIva tava vvvvv prazna 6-AyuSyaprANa kone kahevAya che? uttara-jenA saMgathI eka zarIramAM amuka samaya jIva rahe che ane jenA viyegathI te zarIrathI jIva nIkaLI jAya tene AyuSya prANa kahe che. prazna cha-bhAvaprANa kone kahe che? uttara-AtmAnA nija guNene bhAvaprANa kahevAya che. te cAra che 1. jJAna 2. darzana 3. sukha ane 4. zaktiguNa. prazna 8-jIvanA mukhya keTalA bheda che? uttara-jIvanA mukhya be bheda che-saMsArI ane siddha. prazna 9-saMsArI jIva kene kahe che? uttara-cAra gatimAM rahela jIvone saMsArI jIva kahevAya che. je jIva siddha nathI, te badhA saMsArI che. prazna 10-gati kone kahe che? uttara-gati nAma karmanA udayathI thatI jIvanI paryAya vizeSane athavA jIvanI saMsArI avasthAne gati kahevAya che. prazna 11-cAra gati kaI kaI che? uttara-(1) naraka gati (2) tiryaMca gati (3) manuSya gati (4) devagati te prazna 12-narakagatimAM javAnA kAraNe kayA kayA che?
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ tatva pRcchA w uttara-cAra kAraNenA sevanathI jIva narakamAM jAya che. 1. mahA AraMbha karavAthI 2. mahA parigraha rAkhavAthI 3. madirA-mAMsanuM sevana karavAthI 4, paMcendriya jIvane vadha karavAthI. prazna 13-tiryaMcagatimAM javAnA kAraNe kayA kayA che? uttara-cAra kAraNenA sevanathI jIva tiryaMcagatimAM jAya che. 1. mAyA karavAthI 2. nabIDa-gADha mAyA karavAthI 3. alika vacana-asatya bolavAthI 4. beTA tela, mApa karavAthI. prazna 14-manuSyagatimAM javAnA kAraNe kyA kyA che? uttara-cAra kAraNenA sevanathI jIva manuSyagatimAM jAya che. (1) prakRtinI bhadratAthI (2) prakRtinI vinItatAthI (3) dayA-bhAva rAkhavAthI (4) matsara (IrSA) bhAvathI rahita hevAthI. prazna 15. devagatimAM javAnA kAraNe kayA kyA che? uttara : cAra kAraNenA sevanathI jIva devagatimAM jAya che. 1. sarAga saMyama (sarvaviratI dharmanA pAlanathI, 2. saMyamasaMyama (dezaviratI dharmanA pAlanathI), 3. akAma nirjarAthI, 4. bAlatapathI. prazna 16-siddhanA jIva kene kahevAya? uttara-je janma-maraNa, roga-zoka, bhUkha-tarasa, karma ane zarIrathI tathA cAra gationAM gamanAgamanathI mukta
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIva tatva thaI ne lAkanA agrabhAge siddhakSetramAM sthira thaI gayA che. je anaMta jJAna-anata-darzana-anaMta sukha-anaMta zakti Adi anaMta guNAnI pUrNatAne pAmela che, je sAce svasukhamAM layalIna che, tene sidhdhanA jIva kahevAya che. prazna 17-sa'sArI vAnAM keTalA bheda che ? uttara-sa'sArI jIvAnA be bheda che. trasa ane sthAvara. prazna 18-vasa-sthAvara venAM cauda bheda kayA kayA ? uttara-1 sUkSma ekendriya, 2 khAdara ekendriya, 3 eIndriya, 4 taiIndriya, 5 caurindriya, 6 asaMjJIpa`cendriya ane 7 sannI pacendriya. A sAtanA aparyAptA ane paryAptA maLIne kula cauda bheda thAya che. prazna 19-trasa kAne kahe che ? uttara-trasa nAma-kanAM udbhayathI je jIva zaradI, garamI AdinAM duHkhAthI bacavAne mATe gamanAgamana karI zake, tene trasa jIva kahe che. prazna 20-sthAvara kone kahevAya? uttara-je jIva sthAvara nAma-karmanA udayathI gamanAgamana karI zakatA nathI. jema ke ekendriya-pRthvI, pANI vagerenAM jIvA. prazna ra1-ekendriya jIva kAne kahevAya che ! uttara-jene sparzIna (zarIra) rUpa eka Indriya hAya tene ekendriya jIva kahevAya che.
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ tattva pRcchA prazna rara-sUkSma ekendriya kene kahevAya che? uttara-sUkSama nAma karmanA udayathI je ekendriya jInuM zarIra zastra, jala-agni, vAyu-viSa AdithI nAza pAmatuM nathI, arthAt je ekendriya jIvo haNyAhaNAtA nathI. bALyA-baLatA nathI. je cha% (ApaNe) jInI najare AvatA nathI, sarvajJa bhagavaMta ja jene jANe che ane dekhe che. je atyaMta sUkama zarIsvALA che, tevA jIvone "sUkSma ekendriya" kahevAya che. prazna ra3-Adara ekendriya kene kahevAya che? uttara-bAdara nAmakarmanA udayathI prApta je ekendriya jInuM zarIra-zastra-agni-viSa AdithI nAza pAme che. jene chadmastha paNa jANI zake che. tene "bAdara ekendriya kahevAya che. prazna 24-Indriya kone kahevAya che? uttara-jIvane oLakhavAnuM cihna athavA jenI upasthitimAM jIvanI abhivyakti thAya. "A zarIramAM jIva che" evo khyAla Ave che, tene Indriya kahevAya che. prazna 25-indriyanA keTalA bheda che? uttara : sAmAnya rUpathI IndriyanA be bheda che. (1) dravyendriya ane (2) bhAvendriya. prazna 26-dvabendriya kone kahevAya che? uttara : Indriya nAmakarmanA udayathI pudgala dravyanI racanA vizeSane dravyendriya kahevAya che.
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIva tattva upakaraNa dravyendriya. prazna 27-dravyendriyanA keTalA bheda che ? uttara-be le che. 1. nivRtti cendriya ane 2. prazna 28-nivRtti dravyendriya kone kahevAya che ? uttara-IndriyanI racanA vizeSane nivRtti dravyendriya kahevAya che. prazna 29-nivRtti phrencendriyanA keTalA bheda che ? ane te kAne kahevAya che ? ,, uttara : e bheda 1. bAhya nivRtti dravyendriya 2. abhyatara nivRtti dravyendriya, indriyAnA bAhya bhinnabhinna AkArane khAdya nivRtti dravyendriya kahevAya che. ane indriyAnA aMdaranA AkArane AbhyaMtara nivRtti dravyendriya kahevAya che tathA aMdaranA AkAra badhA prANIene eka sarakhA ja hAya che, jemake zrotendriyanA AkAra kadaMbanA phula jevA, cakSunA caMdra masura jevA, ghrANunA tala cA atimuktakanA puSpa jevA, jIbhanA asrA jevA ane sparzInendriyanA AkAra vividha prakAranA. te tenA zarIranA AkAre ja hoya che. prazna 30-zrotendriya Adi indriyo keAne kahevAya che ? uttara jenAM dvArA zabdanu jJAna thAya te zrotendriya. 99 O " rUpanuM jJAna thAya te cakSurindriya. ga'dhanu jJAna thAya te prANAndriya. 99
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ tattva pRcchA cha cha rasanuM jJAna thAya te rasanendriya.. che che sparzanuM jJAna thAya te sparzanendriya. che , ciMtana-manana-smaraNa vagere thAya, te ne-Indriya eTale ke mane kahevAya che. prazna 31-sthAvaranAM keTalA bheda che? uttara-mukhya pAMca bheda-1. pRthvIkAya 2. apakAya 3. teukAya 4. vAyukAya ane 5. vanaspatikAya. prazna 3ra-kAya kene kahevAya? uttara-traNa sthAvara nAmakarmanA udayathI jIva je zarIramAM utpanna thAya tene "kArya" kahevAya che. prazna 33-pRthvIkAya kone kahe che? uttara-pRthvI (mATI) ja je jIvanuM zarIra che, jema ke mATI, patthara, hiMgaLa, haDatALa, khANamAMthI nIkaLatI vastuo-sonuM, cAMdI, hIrA, pannA, sphaTika, maNi, ratna, leTuM, khaDI, gerU vagere pRthvIkAyanI sAta lAkha ni che. prazna 34-pRthvIkAyanuM vizeSa svarUpa zuM che? uttara : pRthvIkAyanuM AyuSya jaghanya aMtamuhurta ane utkRSTa ra2 hajAra varSanuM che. pRthvInI nAnAmAM nAnI kaNamAM (eka kaMkaramAM) asaMkhyAtA cha zrI bhagavaMte pharamAvyA che. pRthvIne varNa pILa, svabhAva kaThera ane
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIva tattva saMDANa masUranI dALa tathA caMdramAnA AkAre che. tenAM kula 12 lAkha kreDa che. prazna 3pa-apakAya kene kahe che? uttara-apa (pANI) ja je jIvanuM zarIra che, jemake taLAvanuM pANI, kuvA-nadInuM pANI, varasAdanuM pANI, barapha, esa, jhAkaLanuM pANI ItyAdi apakAyanI sAta lAkha coni che. prazna 36-apakAyanuM vizeSa svarUpa zuM che? uttara-apakAyanuM AyuSya jaghanya aMtamuhurta ane utkRSTa 7 hajAra varSanuM che. pANInAM eka TIpAmAM bhagavAne asaMkhyAta chava kahyA che. apakAyano varNa lAla, svabhAva madu, saMDANa pANInA parapoTA jevuM che, tenAM kula 7 lAkha koDa che. prazna 37-teukAya kene kahe che? uttara : agni ja je jIvenuM zarIra che. jemake vIjaLI, cakamakanI agni, kASTanI agni, vAMsanI agni Adi teukAyanI sAta lAkha yoni che. prazna 38H teukAyanuM vizeSa svarUpa zuM che? uttara : teukAyanuM AyuSya jaghanya aMtamuhurta ane utkRSTa traNa aherAtrinuM che. agninAM eka taNakhAmAM asaMkhyAtA chava zrI bhagavaMte kahyA che. teukAyane varNa sapheda che. svabhAva uSNa ane saMThANa soyanA bhArA samAna che. tenAM kula 3 lAkha koDa che.
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 tava pRcchA prazna 39-vAukAya kene kahevAya che? uttara-pavana (havA) ja je jIvenuM zarIra che. jemake ghanavAta-tanavAta-pUrvane vA-pazcimane vA-guMjate vAyumAMDaliyo vAyu-uddhaliye vAyu vagere. vAukAyanI sAta lAkha ni che. prazna -vAukAyanuM vizeSa svarUpa zuM che? uttaravAukAyanuM AyuSya jaghanya aMtarmuhurta ane utkRSTa traNa hajAra varSanuM che; eka phUMka mAtrathI asaM khyAtA vAyarAnA jIvonI hiMsA thAya che, tema zrI bhagavate kahyuM che. vAyukAyane varNa--lIle, svabhAva-calana, saMDANa dhvajAnA AkAre che. tenAM kula 7 lAkha koDa che. prazna kI-vanaspati kone kahe che ? uttara-vanaspati ja je enuM zarIra che. vanaspatine varNa kALe, svabhAva ane saMhANa nAnA prakAranA che. prazna kara-vanaspatinAM keTalA bheda che ? uttara-vanaspatinAM be bheda che. (1) sUkSama (2) bAdara. prazna karU-sUkSma kone kahe che ? uttara-sUkSma nAma karmanA udayathI sUkSma zarIramAM rahe che. arthAt je haNyA haNAtAM nathI. chellA dAtA, nathI, bhedyA bhedAtA nathI. agnimAM baLatA nathI. sAmAnya
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIva tava chAnI daSTimAM Ave nahi. je mAtra kevaLajJAnI gamya hoya che. te sUkSma che. prazna 44-bAdara kene kahe che? uttara-bAdara nAmakarmanA udayathI je bAdara zarIramAM rahe che arthAt je haNyA haNAya, chedyA chedAya, bhedyA bhedAya, agnithI baLe tathA chatrasthanI daSTimAM Ave tene bAdara kahevAya che. prazna 45-bAdaranA keTalA bheda che ? uttara-be bheda che (1) sAdhAraNa ane (2) pratyeka prazna kada sAdhAraNa kene kahevAya che? uttara-eka zarIrane Azraya karIne anaMtAjI jemAM rahe che arthAta eka zarIrane Azrita rahela je jInAM samAna AhAra, Ayu, zvAsocchavAsa Adi hoya. jemake baTATA, lasaNa, DuMgaLI, gAjara, ratALu, sakarakaMda, kemaLa phaLa, aMkura vagere-tene sAdhAraNa kahevAya che. sAdhAraNa vanaspatinI ni 14 lAkha che. AyuSya jaghanyautkRSTa aMtarmuhurtanuM che. prazna ka7-nigada kene kahe che? uttara-anaMta jIvone rahevAnA je zarIra che tene. nigATa kahevAya che. prazna 48-nigodanAM keTalA bheda che?
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ tattva pRcchA uttara-be bheda (1) sUkSma ane mAdara. mAdara nigeAdamAM sAdhAraNa vanaspati che, jema ke baTATA, ratALu, lIlaphuga vagere ane sUkSmanigeAda AkhA leAkamAM ThAMsI- ThAMsIne bharyAM che. sUkSmaniMgADhamAM (1) vyavahAra rAzi ane (2) avyavahAra rAzi mane che. 12 prazna 9-vyavahAra rAzi keAne huM che ? uttara-je jIva ekavAra paNa nigAnu sthAna cheDIne pRthvIkAyAdimAM AvyA che. tene " vyavahAra rAzivALA jIvA kahevAya che. "" prazna 50--avyavahAra rAzi kone kahe che ? uttara-je jIva anaMtakALathI nigeAdamAM ja paDayA che, jeNe kayAreya nigeAdanuM sthAna cheDayuM nathI tene " avyavahAra rAzi kahevAya che. prazna pa1-sAyanA agrabhAga upara Ave eTalA nigAdamAM keTalA jIva che ? uttara--sAyanA agrabhAga upara Ave eTalA nigeAdamAM asaMkhyAtA pratara che, eka eka prataramAM asaMkhyAta zreNIo che, eka eka zreNImAM asaMkhyAta gALA che, pratyeka gALAmAM asaMkhyAta zarIra che ane pratyeka zarIramAM anatA jIva che. prazna para-pratyeka vanaspati kone kahe che?
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIva tatva 13. uttara-je vanaspatimAM pratyeka jIvanuM pRthaka-pRthaka zarIra hoya che. dA. ta. phaLa, phUla, kerI, dhAnya vagerenI 10 lAkha yoni che. AyuSya jaghanya aMtarmuhurta ane utkRSTa 10 hajAra varSanuM che. vanaspatinAM kula 28 lAkha koDa che. prazna pa3-trasa jIvonAM keTalA bheda che? uttara-cAra bheda che. traNa vikalendriya ane the paMcendriya. prazna pa4-vilendriya kene kahe che ? uttara-jene pAMca indriye purI na maLI heya. tenA. traNa bheda che-(1) beIndriya (2) teIndriya (3) caurindriya prazna papa-beindriya kene kahe che? uttara-je jIne sparzana-rasanA (kAyA-jIbha) e be Indriye heya tene be indriya kahe che. dA. ta. zaMkha, chIpa, keDI, IyaLa vagere. prazna pateindriya kone kahe che? uttara-je jene spazana, rasanA, ghANa e traNa indriye heya. dA. ta. jU, lIkha, kIDI, makaDA mAMkaDa, vagere prazna pa7- caurindriya kone kahe che ? uttara-je jIne sparzana-rasanA-dhrANa ane cakSu e cAra Indriye heya. dA. ta. vIMchI, bhamarA, mAkhI, macchara, DAMsa, tIDa, pataMgIyA, karelIyA vagere
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ "14 tava pRcchA prazna pa8-pacendriya kene kahe che? uttara-je jIne sparzana-rasanA-dhraNa-cakSu ane kAna e pAMca Indriye paripUrNa hoya tene paMcendriya kahevAya che. tenA cAra bheda cheH (1) nArakI (2) tiryaMca (3) manuSya ane (4) deva. prazna 59-saMjJI kone kahe che? uttara-jene dIrghakAlIna saMjJA hAya arthAt bhUtabhaviSyane vicAra karI zake tevuM mana maLela heya tene saMjJI" kahevAya. prazna 60-asaMzI kene kahe che? uttara-je jIvane "mana" nathI hotuM ane je mAtA-pitAnA saMyoga vinA ja utpanna thAya che, tene asaMzI" kahevAya che. prazna 61-saMjJI-asaMjJI jIva kyA kyA che? uttara-mAtra paMcendriyamAM ja saMsI (mana-sahita) ane asaMjJI (mana-rahita) banne prakAranA jIva che. bAkInAM badhA (ekendriya vagere) asaMjJI ja che. prazna 62-paryApti kene kahe che? uttara-AhArAdi puddagale grahaNa karIne tene zarIrAdi rUpamAM pariNamavAnI jIvanI pauddagalika zaktivizeSane paryApti" kahevAya che.
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIva tatva 15 prazna 63-paryApti keTalI che ane tenA nAma zuM che? uttara-1. AhAra paryApti 2. zarIra paryApti 3. Indriya paryApti 4. zvAseGgavAsa paryApti pa. bhASA paryApti ane 6. manaH paryApti. ema kula 6 paryApti che. prazna 64-AhAra paryApti kene kahe che ? uttara-je zaktithI jIva AhAranA muddagalone grahaNa karIne khala-rasa bhAgamAM pariNamAve che, te zakitavizeSane AhAra paryApti kahe che. prazna 6pa-zarIra paryApti kene kahe che? uttara-je zakita dvArA jIva rasa-rUpamAM pariNata AhArane rasa-lehI-mAMsa-carabI-hADakAM-majajA ane virya e sAta dhAtuomAM badalAve che, tene zarIraparyApti kahevAya che. prazna 66-Indriya paryApti kene kahe che? uttara-zarIrarUpe pariNamelA pudagalone je Indri rUpe pariNamana karavAnI zakti vizeSane Indriya paryApti kahevAya che. prazna 67-zvAse chuvAsa paryApti kene kahe che? uttara-jenAM dvArA zvAsa-ucchuvAsane yogya pudgalene zvAsarUpe grahaNa karI ucchavAsa rUpe cheDavAnI zaktivizeSane zvAse chuvAsa paryApti kahevAya che.
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ tattva pRcchA prazna 68-bhASA paryApti kene kahe che? uttara-bhASA vargaNanA muddagalane grahaNa karI bhASA rUpe pariNumAvIne choDavAnI zakti vizeSane bhASA paryApti yA vacana paryApti kahevAya che, prazna mana paryApti kone kahe che? uttara-manane egya mane vagaNanA pugalane grahaNa karI manarUpe pariNumAvI choDavAnI zakti vizeSane (vicAra karavAnI zakti vizeSa) mana paryApti kahevAya che. prazna 70 kayA jIvamAM keplI paryApti hoya che? uttara-ekendriya jIvemAM AhAra, zarIra, Indriya ane zvAsecchavAsa e cAra. vikalendriya ane asaMjJI. paMcendriyamAM uparanI cAra tathA bhASA e pAMca ane saMsI paMcendriyamAM mana sahita cha paryApti hoya che. prazna 71-aparyApti kone kahe che ? uttara : je jIvemAM jeTalI paryApti hoya che. teTalI paryApti pUrNa karI na hoya te "aparyApti jIva" kahevAya che. aparyApita avasthAmAM java aMtarmuhurtathI vadhAre kALa rahetuM nathI. prazna 72-paryApti kene kahe che? uttara-je jIva potAnI yogya paryApti pUrNa karI cUkyo che, tene paryApita chava kahe che.
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIva tatva prazna 73nArakI kone kahe che? uttara-je jIvane naraka gati nAma karmane udaya hoya che tene nArakI kahevAya che. je jIva atyaMta pApakarma kare che te marIne narakamAM jAya che. te naraka sAta che. prazna 74-sAta naraka pRthvInAM nAma zuM che ? uttara-1. dhammA, 2. vaMzA, 3. zilA, 4. aMjanA, 5. riA, 6. maghA, 7. mAghavatI. prazna 75-sAta narakanAM gotra kyA che? uttara-1, ratnaprabhA, 2. zarkarA prabhA, 3. vAlukA prabhA, 4. paMka prabhA, 5 dhUma prabhA, 6. tamaH prabhA, 7. tamaH tamaH prabhA. prazna 76-tiryaMca kene kahe che ? uttara-je jIvane tiryaMcagati nAma karmane udaya heya. je jIva cheTuM bole che. chala-kapaTa kare che. vyApAra AdimAM chetarapIMDI kare che. te marIne ekendriya Adi tathA pazu-pakSI Adi tiryaMcabhavamAM jAya che. prazna u7-zuM badhA tiryaMca pacendriya hoya che? uttara-nA. ekendriya, beIndriya, teIndriya, caurindriya ane paMcendriya, e pAMca prakAranA tiryaMca hoya che. prazna 78-tiyacanA keTalA bheda che? uttara-48 bheda-pRthvIkAya, apakAya, teukAya ane
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ tava pRcchA vAukAya. te pratyekanA 4-4 bheda sUkuma, bAdara, aparyApti ane paryApti kula 16 bheda. A vanaspatikAyanA 6 bheda 1. sUkSama 2. sAdhAraNa 3. pratyeka. e traNanA aparyAptA ane paryAptA. traNa vikalendriyanA 6 bheda-beIndriya, teIndriya, caurindriyanA aparyAptA ane paryAptA. e rIte 16 + 60 + 6 = 28 bheda thayA. tiryaMca paMcendriyanA 20 bheda-jaLacara, sthaLacara, becara, uraparisarpa, bhujaparisarpa e pAMcanA asaMjJI ane saMjJI, aparyAptA ane paryAptA 5 42 42 = 20 bheda thayA. uparokata 28 + 60 = 48 bheda tiryaMcanA thayA. prazna 79-manuSya kone kahe che? uttara-manuSya-gati nAmakarmavALA jIvane manuSya kahevAya che. je jIva svabhAvathI bhadra, vinIta, dayALu tathA bIjA keInI IrSA karatA nathI tevA marIne prAyaH manuSyabhavamAM utpanna thAya che. prazna manuSyanA keTalA bheda che? uttara-303 bheda-15 karmabhUmi, 30 akarmabhUmi ane pa6 aMtaradvIpa e traNe maLIne 101 saMjJI manuSyanA aparyAptA ane paryAptAnA bheda karatAM 202, tathA e
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ 19 jIva tattva 202 bhedanA azicanA cauDha sthAnamAM utpanna thanArA 101 aparyApta saMmU`ima manuSya. ema badhAM maLIne kula 303 bhaigna thayA. prazna 81-aMtaradvIpa keTalA ane kayAM che? uttara-aMtaradvIpa lavaNusamudramAM AvelA che. jaMbudvipamAM AvelA cUlahimavaMta ane zikharI patanI cAre vidizAomAM 7-7 aMtaradvipa hovAthI eka paryaMtanI pAse 28 ema banne pava tAnAM maLI 56 ataradvIpa thAya che. prazna 82-kama bhUmi kAne kahe che ? uttara-je kSetromAM asi (hathiyAra) masi (vyApAra, vANijya) kRSi (khetI)nA vyavahAra hAya che athavA jyAM mAkSamArga pravatA hAya te kSetrane kamabhUmi kahevAya che. tenAM 15 bheda che. prazna 83-karma bhUminA paMdara bheda kayA kayA che ? uttara-pAMca bharata, pAMca aravata ane pAMcamahAvideha (5+5+5=15) kula 15 kSetro ka bhUminAM che. temAM rahenAra manuSyAka bhUminAM manuSyA kahevAya che. A kSetramAM tIthakara, cakravartI, sAdhu-sAdhvI vagere hoya che. prazna 84-akarma bhUmi kone kahe che? uttara je kSetromAM asi, masi, kRSi AdinI pravRtti hotI nathI. tathA je kSetromAM yugalikapaNAnA vyavahAra hAya che te aka bhUmi kahevAya che. A kSetromAM
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ tava pRcchA wwwvwwwvvvvvvvvv v vvvvv puruSa strInuM yugala sAthe janme che. yuvAvasthAmAM pravezatA te pati-patnI tarIke thAya che ane aMte cha mAsa AyuSya bAkI rahe tyAre eka yugalane janma ApI chIMka, bagAsAdi pUrvaka, pIDA rahita mRtyu pAmIne devalokamAM ja jAya che. yugalikenAM puNya prabhAve te kSetromAM kalpavRkSe hoya che. tenI pAsethI temane AhAra, vastra, pAtra, AbhUSaNa vagere sarva vastuo maLI jAya che. A kSetramAM tIrthakara Adi utpanna thatA nathI tathA dharma paNa pravartate nathI. prazna 85-akarmabhUminA keTalA bheda che? uttara-nIce pramANe 30 bheda che. 5 devakurU, 5 harivarSa 5 hemavaya 5 uttarakura, pa ramyakavarSa 5 hiraNyavaya=30 prazna 86-manuSya kyAM utpanna thAya che ? uttara-manuSya aDhIdvIpamAM ja utpanna thAya che. prazna 87aDhIdvIpa kyA kyA che ? uttara-jaMbudvIpa, ghAtakIkhaMDa, ardha puSkaradvIpa, e aDhIdvIpa ane vacce lavaNa samudra ane kAlodadhi samudra e be samudra che. prazna 88-ahIdvIpane 45 lAkha mijanane vistAra kaI rIte thAya?
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIva tatva uttara-jaMbudviIpa 1 lAkha yajana be bAju thaIne lavaNasamudra 4 , , be bAju thaIne dhAtakIkhaMDa 8 , i >> kAledadhi samudra 16 , , ardha puSkaradvIpa 16 >> >> kula 45 lAkha yojana aDhIdvIpa kSetrane vistAra che. prazna 89-akarmabhUmi ane aMtaradvIpamAM utpanna thavAvALA manuSyonAM nAma zuM che ? uttara-te kSetronAM manuSyane gugalika (jugalIyA) kahevAya che, kAraNa ke te strI-purUSa sAthe ja utpanna thAya che. prazna 90-deva kone kahevAya che ? uttara-devagati nAma karmanA udayathI devagatimAM utpanna thayelAne deva" kahevAya che. je jIva zrAvakanA vrata, sAdhunAM vratanuM pAlana kare che tathA je bAlatapa ane akAmanirbhara kare che, teo devagatimAM utpanna thAya che. prazna 91-devanA keTalA bheda che ? uttara-mukhya cAra bheda che-1. bhavanapati, 2. vANavyaMtara, 3. jyotiSI ane 4. vaimAnika.
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ tava pRcchA, prazna 92-bhavanapatinA keTalA bheda che? uttara-25 bheda che- 1. asurakumAra 4. vidyuskumAra 7. udadhikumAra 2. nAgakumAra pa. agnikumAra 8. dizAkumAra 3. suvarNakumAra 6. dvIpakumAra 9pavanakumAra 10. svanitakumAra e 10 bheda asurakumArAdi 1. aMba 6. mahAraudra 11. kuMbha e 15 bheda 2. aMbariSa 7. kAla 12. vAlukA paramAdhAmInAM 3. zyAma 8. mahAkAla 13. vaitaraNI 10+13=25 4. zabala 9. asipatra 14. kharasvara 5. raudra 10. dhanuSa 15. mahAghoSa " prazna 93-vANavyaMtara devAnA keTalA bheda che ? uttara-vANuvyaMtara denA 26 bheda che. 8, vyaMtara deve 8, vANa vyaMtaradeve (jAbhaka 10) 1. pizAca 1. ANapane 1. anna bhaka 2. bhUta 2. pANapane 2. pANa 3. yakSa 3. IsivAI 3. vastra 4. rAkSasa 4. bhUyavAI 4. layana 5. kinnara 5. zayana 6. kiM puruSa 6. mahAkaMda 6. puSpa , 7. mahAraga 7. kUSmAMDa 7. phaLa ,
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIva tatva wwvvw 8. gaMdharva 8. payaMgadeva 8. pupaphaLa che 9. vidyA che 10. aviyatta , prazna 94-e badhAne bhika zA mATe kahe che ? uttara-kAraNa ke e sadA kIDAmAM lIna rahe che. prazna 95-tiSI devanA keTalA bheda che ? uttara-daza bheda che. (1) caMdra (2) sUrya (3) graha (4) nakSatra (5) tArAcaMdrAdi ApaNe je joIe chIe te tenA vimAne che.. temAM deve rahe che ane pitAnA puNyAnusAra sukhane bhegave che. cara : aDhIdvIpamAM rahelA caMdra AdinA jyotiSI. vimAne merU parvatanI cAre bAju paribhramaNa kare che tene cara kahevAya che. acara : caMdra Adi pAMce manuSya kSetranI bahAra rahelA jyotiSI vimAne sthira hoya che, tene acara kahevAya che. ema kula 10 bheda thayA. prazna 96 vaimAnika devanAM keTalAM bheda che ? uttara-(1) kalpapapanna (2) kapAtIta ema be bheda che. prazna ha7-kapApapanna kene kahe che? uttara-jyAM Indra, (rAjA) sAmAnika, trAyaaiMzaka
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ tava pRcchA senApati, sabhA vagere prakAranI vyavasthA hoya che tene kalpapapanna kahevAya che. prazna 98-kapAtIta kone kahe che? uttara-ahamindrone arthAt jyAM nAnA-moTAnA bheda nathI, tene kalpAtIta kahevAya che. prazna 9 kalpapapatnanA keTalA bheda che? uttara-12 bheda che. 1. saudharma 2. IzAna 3. sanaskumAra 4. mahendra 3. brahmaleka 6. lAMtaka 7. mahAzuka 8. sahastrAra 9 ANata 10. prANata 11. AraNa 12. ayyata. prazna 100-kiviSika deva kayAM rahe che? uttara-prathama kilviSika deva-pahelA bIjA devalokanI nIcenAM pratara bhAgamAM jyotiSInI upara rahe che. te traNa palyopamanI sthitivALA che. bIjA kizviSika deva-trIjA-cothA devalokanI nIcenAM bhAgamAM ane pahelA-bIjA devalokanI upara rahe che te traNa sAgaranI sthitivALA che. trIjA kilviSika deva-pAMcamA devalekanI upara ane chaThThA devalokanI nIcenA bhAgamAM rahe che. te tera sAgaranI sthitivALA che. prazna 101-kapAtIta keTalA prakAranAM che ?
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIve tarava ra5 uttara-be prakAranAM che. nava greveyaka ane 2. pAMca anuttara vimAnavAsI. prazna 102-caiveyakanA keTalA bheda che ? uttara-nava bheda che-1. bhare 2. subhadde 3. sujAe 4. sumANase 5. sudaMsaNe 6. priya daMsaNa 7. AmANe 8. supaDibaddha ane 9 jazeghare prazna 103-anuttara vimAnanAM keTalA bheda che? uttara-pAMca bheda che. 1. vijaya 2. vaijayaMta 3. jayaMta 4. aparAjita ane 5 sarvArthasiddha. prazna 104-lekAMtika devonA keTalA bheda che ? uttara- kAMtika denAM nava bheda che. 1. sArasvata 4. varUNa 7. avyAbAdha 2. Aditya 5. gaoNya 8- Agneya 3. vanDi 6. tuSita 9. ariSTha. A lokAMtika deve pAMcamA brahma devalokamAM rahe che. prazna 105-badhA maLIne devonA keTalA bheda thayA ? uttara-25 bhavanapati + 16 vANavyaMtara tenI aparyAptA + 10 jubhaka ane paryApta + 10 jatiSI maLIne 198 bheda + 38 vaimAnika devanA thayA. kula-99
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ vvvvvvvvvv tatva pRcchA prazna 106-bhAvendriya kene kahe che ? - uttara-labdhi ane upayogane bhAvendriya kahevAya che. prazna 107-labdhi kone kahe che? uttara-jJAnAvaraNIya karmanA kSapazamathI utpanna thavA vALI zaktine labdhi kahevAya che. prazna 108-upaga kene kahe che ? uttara-padArthane jANavAnA jJAna-vyApArane upayoga kahevAya che. prazna 109-jIvanI oLakhANa keTalA lakSaNathI karI zakAya? uttara-jIvanI oLakhANa karavAnA mukhya lakSaNa nava che. 1. jIva sadA kALa jIvarUpathI kAyama rahe che. 2. upayogavata yAne jJAna darzanadhArI che. 3. arUpI- je IndriyethI jANuM na zakAya, jemAM rUpa, rasa, gaMdha, sparza nathI. 4. karmane kartA che. 5. karmane bhakatA-karmonA phaLane bhegavanAra che. 6. pitAnA zarIra pramANa rahevAvALe che. 7. saMsArI yAne zarIradhArI che. 8. siddha azarIrI che. 9. uMce javAne jene svabhAva che.
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIva tatva prazna 110-jIvane svabhAva uMce javAne kevI. rIte che? uttara-jevI rIte tuMbaDAne svabhAva pANI upara taravAne che. je tenA para mATIne lepa karavAmAM Ave te DubavA lAge che. te rIte jIvane svabhAva to upara javAne che, paraMtu rAga-dveSa meharUpI karmamalanA kAraNe te jIva saMsArarUpI samudramAM DubI jAya che. prazna 112-jIvane jIva e pramANe zA mATe kahe che ? uttara-jJAna-darzana-sukha ane zakti e cAra bhAvaprANa arthAt nizcayaprANethI sadA jIvita rahe che. kayAreya. nAza thatuM nathI. tethI tene "jIva' kahevAya che. prazna 112-ApaNA ane paramAtmAnA bhAva prANamAM. - zuM aMtara che ? uttara-ApaNuM bhAvaprANa azuddha ane paramAtmAnA. bhAva prANa zuddha che. prazna 113-zuddha bhAva prANa kone kahe che ? uttara-jemAM aMza mAtra paNa malinatA na hoya. ane paripUrNa hoya. jema ke arihaMta ane siddha bhagavAnanA jJAna-darzanAdi nirmaLa ane pratipUrNa che. prazna 114-azuddha bhAvaprANa kone kahe che? uttara-je malina athavA alpa hoya, jenA para:
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ 28 tattva pRcchA ajJAna, mAha Adi mela chapAyela hAya, te badhA saMsArI jIvAne hAya che. prazna 115-bhAvaprANa azuddha kevI rIte thAya che ? uttara-hi'sA, IndriyAnAM bhAga ane rAgadveSathI bhAvaprANu azuddha--malina thAya che. 1. anaMta jJAna zita malina thavAthI pujJAna athavA alpa jJAna thAya che. ana"ta dana zikata malina thavAthI kurdana athavA alpa darzana thAya che. anaMta Atmika sukha-duHkhanA anubhava athavA alpa Atmika sukha thAya che. 4. vInI anaMta zakti Avarita thavAthI alpazakti thAya che. prazna 116-jIvane duHkhI thavAnuM mULa kAraNa zuM che ? uttara-hiMsAdvi pApa, IndriyAnA bhAga ane rAgadveSa karavAthI cAra bhAva prANa malina thAya che ane tethI jIva du:khI thAya che. 3. prazna 117-jIvane sukhI thavAnuM mULa kAraNa zuM che? uttara-hiMsAdi pApa, IndriyAnA bhAga ane rAga- dveSa jeTalA pramANamAM ghaTe che, eTalA pramANamAM cAre bhAvaprANa zuddha thAya che ane jIvane sukha maLe che. jeee
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIva tattva 29: saOthA prakArathI hiMsAdi pApa, IndriyAnA bhAga ane rAga dveSanA tyAga karIne cAra bhAvaprANu zudhdha karelAM che, tene anaMta avinAzI sukha maLe che. A paramAtmaavasthA che. prazna 118-zudhdha jIva (paramAtmA)nA nAma zuMzuM che ? uttara-ajara, amara, siddha, buddha, paramapurUSa, paramezvara, paramantyAti, parama brahma (pradhAna AtmA) anAdi anaMta, avinAzI, mukta, niraMjana, nirAkAra, sarvajJa, sannuzI, sa zuddha ane bhagavAna Adi zuddha jIvanAM aneka nAma che. prazna 118-4 jIva ajara, amara, avinAzI I apekSAe che ? uttara-jIvamAM bhAvaprANu sadAye sthira rahe che. te. apekSAe jIva ajara, amara, avinAzI che. prazna 119-jIva janma-maraNa kai apekSAthI kare che? uttara-jIva dravya prANanI prAptithI janma lye che ane dravya prANanAM nAzathI maraNa prApta kare che. prazna 120-sidhdha, budhdha, ajara, amara vagere para-mAtmAnA nAma japavAthI zuM lAbha maLe che ? uttara-cittane zAMti maLe che, bhAvanI zudhdhi thAya che. jevI rIte agninI pAse besavAthI zaradI dUra thAya che, te rIte paramAtmAnA nAma japavAthI du:kha dUra thaI jAya che.
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ tattva pRcchA prazna 121-jIva ajara amara avinAzI che, te koi jIvane mAravAmAM pApa kema lAge che ? 30 uttara-jIvane mAravAthI yA kaSTa devAthI tenAM dravya prANAne hAnI thAya che ane tenAthI jIvane duHkha thAya che, te pApa che. du:kha thavAthI te jIvane rAga-dveSa thAya che, tenAM jJAnAdi bhAvaprANa malina thAya che te bhAvahi'sA che. bIjAne duHkha ApavAne mATe potAnA bhAvaprANa (jJAnAdi) malina thAya che. te bhAvahiMsA che, bIjAne duHkha ApavAne mATe svaya' krodhAdi kaSAya ane bhAga-lAlasAne vaza thaI ne peAtAnA bhAva prANu (jJAnAdi) malina karIne pApakama ekatrita kare che. te svayaMnI bhAvahi'sA che. mATe mana-vacana kAyAthI kAIne duHkha Apavu. te peAtAne mATe duHkhanI sAmagrI sa'caya karavA kharAkhara che. prazna 12-sUkSma bAdara zarIradhArI jIvA kayA che? uttara-ekendriya jIvAmAM ja mAtra sUkSma--bAdara * ane prakAranA jIva che. bAkInA badhA jIva khAdara zarIradhArI ja che. prazna 123-sUkSma jIvAnu... AyuSya keTaluM' hoya che ? uttara- aMta mudyuta', AchAmAM ochu AyuSya hoya tA e ghaDI (48 miniTa) mAM vanaspatinAM jIvA 65,5,36 vAra janma-maraNa karI zake che. te jIvAne janma-maraNanu ana'ta duHkha sadA bhAgavavu paDe che,
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIva tattva 31 prazna 124-rUpI kAne kahe che ? uttara-jemAM vaNu, gaMdha, rasa ane te rUpI' kahevAya che. je IndriyAthI jANI dRzyamAna rUpI' che. prazna 12pa-arUpI kone kahe che ? uttara-jemAM varNa, gaMdha, rasa ane sparzI na hoya, je IndriyAthI jANI na zakAya te arUpI' che. sparza hAya, zakAya che te prazna 126-jIva rUpI che ke arUpI ? uttara-(1) nizcaya nayathI tenA zudhdha satyasvarUpanA vicAra karavAthI jIva 'arUpI' che. jJAna-daza na-sukha-vIryAdi guNAnA samUha che. (2) vyavahAra nayathI, kanA sa'yeAgathI banela jIvanI azuddha avasthAnA vicAra karatA jIva ka thI yukta hAvAthI rUpI che, zarIradhArI che. prazna 127-jIva kAnA kartA che ? uttara-jIva vyavahAranayathI ATha dravyakama nA kartA che. azuddha nizcaya nayathI azuddha caitanya rUpa, rAga dveSa mAhAdi bhAvaka nA kartA che. '' prazna 128-lAkamAM jeTalA jIva che, teTalA ja rahe che athavA temAM ghaTADA-vadhArA thAya che ? uttara anAdikALathI jeTalA jIva che, telA ja
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3ra. tatva pRcchA anaMtakALa-sadA raheze. temAM eka paNa ocho ke adhika thaze nahi. prazna 129-siddha paramAtmA keTalAM che ane saMsArI jIva keTalAM che ? uttara-siddha ane saMsArI-bane anaMta che prazna 130-siddha paramAtmA ane saMsArI bane barAbara che ? uttara-nA. siddhathI saMsArI anaMtaguNa adhika che. saMsArI jIthI siddha paramAtmA anaMtamA bhAge che. prazna 131-siddha bhagavAna ane saMsArI nI saMkhyAmAM vadha-ghaTa thAya che ? uttara-hA. saMsArI jIva karmabaMdhanathI jeTalA mukta thatA jAya che, teTalA ochA thatAM jAya che ane siddha paramAtmA vadhatA jAya che. siddha bhagavAna ochA thatAM nathI. prazna 13ra-badhA saMsArI jIvo zuM siddha thaI jaze? uttara-nA, saMsArI jImAM bhavya ane abhavya evA be bheda che. jemAM abhavya jIvonI mukti kayAreya thaze ja nahi ane bhavya jemAMthI je karmane kSaya karaze. te mekSa pAmaze. paraMtu saMsAra bhavyajIvAthI kyAreya khAlI. nahi thAya. anaMtakALa pachI paNa bhavyajIvo siddhAthI anaMtaguNa adhika ja raheze. prazna-133 bhavya ane abhAvyane artha zuM che?
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIva tarava ( 34 uttara-bhavya eTale siddha thavAnI cegyatAvALA athavA mekSa meLavanArA ane abhavya eTale siddha thavAnI yegyatA vagaranA athavA kyAreya mekSamAM nahi janArA. prazna 104bhavyajIvomAM siddha thavAnI yogyatA che. te kayAreka badhA bhavyajIvonI mukti thaI jaze. je ema thAya to saMsAramAM mAtra abhavya jIva ja rahI jAya ne? uttara-nA. ema kyAreya paNa thaze nahi. rAjA thavAnI gratAvALA badhAM ja rAjA thaI jAya evo niyama nathI. prazna 135-keI udAharaNa ApIne samajAve. uttara-jevI rIte mATI ane retImAM svabhAvathI ja bheda che ke mATIthI ghaDe banI zake che. paraMtu retIthI banI zakatuM nathI. evI ja rIte bhavya ane abhivyamAM svabhAvathI ja bheda che ke bhavya jIva karmathI mukta thaI zake che. abhavya jIva nahi. saMsAranI badhI mATImAMthI ghaDA banI zake che. paraMtu je mATIne kuMbhAra, cAkaDe. Adine vega maLe che te mATI ghaDA rUpa thaI zake che. te rIte je bhavya jIvone sudeva, sugurU ane sudharmane vega maLe che te jIva samyakajJAna-samyagdarzana ane samyakacAritrathI karmabaMdhanane teDIne mukta thaI zake che. badhA ja nahi. . prazna-136 lokamAM bhavyajIvo vadhAre che ke abhavya? uttara-abhavya jIthI bhavyajI anaMtaguNa adhika che.
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ AAAAA tava pRcchA prazna 137-abhavyajIva jaina dharma prApta karI zake che ? uttara-keTalAka abhavya che paNa zrAvaka ane sAdhuonAM vrata dhAraNa kare che. sUtra-siddhAMta bhaNe che, tathA aneka prakAranI kriyAo paNa kare che. paraMtu teone samyakajJAna, samyagdarzana ane samyakracAritranI prApti thatI nathI. jJAnInI daSTimAM te ajJAnI ane mithyAtvI che. tenA cAritranuM pAlana zubhabaMdhanuM kAraNa bane che. prazna 138-abhavyajIva dharmanuM pAlana kare che, te zuM tenuM phaLa tene nathI maLatuM ? uttara-hA. sArI karaNInuM sArUM phaLa ane mAThI karaNInuM mAThuM phaLa tene paNa maLyA vinA rahetuM nathI. abhavyajI paNa sAdhunA vratanuM pAlana karIne navaraiveyaka sudhI jaI zake che. prazna-139 jIvane baMdhana keTalA che? uttara-be, (1) rAga ane (2) dveSa. prazna 140-jIva kyAM sAdhanothI aparAdha karIne daMDita thAya che ? uttara-mana, vacana ane kAyAnA (ga) sAdhanathI daMDane pAtra banIne daMDita thAya che. prazna 141-gaja ane saMmUrNima manuSyamAM zuM bheda che ? uttara-strI-purUSanA saMgathI je utpanna thAya che,
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ 35 jIva tattva te garbhaja che ane je manuSyanAM maLa-mUtra Adi azucinA sthAnamAM utpanna thAya che te manuSya "saMmUriSThama hoya che. prazna 14-saMmUriIma manuSyane utpanna thavAnA keTalA ane kyAM kayAM sthAna che ? uttara-cauda sthAna che. (1) uccAra (viSTA), (2) mUtra, (3) khela-baLa (4) nAkane mela (zleSma) (5) vamana, (6) pitta, (7) parU, (8) rUdhira, (9) vIrya, (10) sukAI gayela azucinA pagale pharIthI bhInA thAya temAM (11) manuSyanAM kalevaramAM, (12) strI-purUSanAM saMgamAM (13) nagaranI khALamAM, (14) manuSyanAM sarva azuci sthAnamAM, saMmUrichama manuSya utpanna thAya che. prazna 143-mUrNima manuSya ApaNane dekhAya che? uttara-nA. te eTalA sUkSma hoya che ke carmacakSuothI dekhAtA nathI. prazna 144-mATI ane pANInA yogathI kayA jevo utpanna thAya che? uttara-mATI ane pANInA vegathI vanaspatinA tathA beIndriyathI paMcendriya sudhInAM jIva utpanna thAya che. paraMtu te badhA saMmUrNima gaNAya che. prazna 145-badhA jIvo mULa svarUpamAM samAna che ke nAnA-moTA? uttara-mULa svarUpamAM te sarva jI samAna che. paraMtu karmarUpa upAdhithI nAnA-moTA gaNAya che.
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ tatva pRcchA prazna 146-jIvana keI ghAta karavA Icche te thaI zake ke nahi ? uttara-jIva amara che, te kadI maratuM nathI. tethI tenI ghAta keI karI zake nahi. prazna 147-jIva marato nathI te pApa kevI rIte lAge? uttara-jIvanA atyaMta priya prANane naSTa karI duHkha utpanna karavAthI pApa lAge che. prazna 148-badhA jIvo samAna che to pachI ekendriyane mAravAthI echuM ane manuSyane mAravAthI adhika pApa kema lAge che ? - uttara-jInI prANAdi zaktionA vikAsamAM tAratamyatA hovAthI pApamAM aMtara hoya che. mAravAvALAnA ajJAna ane kaSAyika bhAve pApanA baMdhamAM mukhya che. vasa prANIonI ghAtamAM bhAvanI malinatA prAyaH adhika heya che. prazna 149-jIvane kevI rIte jANI zakAya? uttara-jIva cetanA lakSaNa ane upaga guNavALe che. ekendriya jIvemAM vanaspatinuM vadhavuM, phaLa AvavA, phUla thavA, vikasita thavuM, murajhAvuM AdithI pratyakSa jIne jANI zakAya che. evI rIte pRthvI, pANI, tela, vAumAM paNa chava che. khANamAM paththara vadhe che. zAstrakAroe vanaspatinI jema
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIva tarava nnnnnnnnnnnnnnnnnnn 37 upara - adhika mana prANIo temAM paNa jIva batAvyA che. ane vijJAnikee parIkSaNasaMzodhana karIne paNa temAM jIva siddha karyA che. beIndriyAdi te pratyakSa jIve dekhAya ja che. prazna 15-jInI oLakhANa karIne tenI sAthe ke vyavahAra rAkhavo joIe ? uttara-pitAnAthI nIcenI keTinAM badhA jIvo upara dayA rAkhavI tathA potAnA samAna prANIonI sAthe samabhAva rAkha ane adhika zaktivALA mahAna upakArI purUSanI sAthe pUjyabhAva rAkhavo joIe. prazna 151-jAti kone kahe che ? uttara-aneka vyaktiomAM ekapaNAnI pratIti karAvanArA samAna dharmane "jAti" kahevAya che athavA jyAM jIvane janma thAya te samAna Indriye vALA jIvonA samUhane jAti kahe che. prazna 15ra-jAtio keTalI ane kaI-kaI che? uttara-jAtio pAMca che. (1) ekendriya (2) beIndriya (3) tendriya (4) caurindriya ane (5) paMcendriya. prazna 153-jIvAjoni kene kahe che ? uttara-jInAM utpanna thavAnAM judAM-judAM sthAnone chavAjeni" kahevAya che.
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ 9 0 0 0 38 tava pRcchA prazna 154-jIvone utpanna thavAnI jIva-yoni keTalI che? uttara-jIvani 84 lAkha che. 7 lAkha pRthvIkAya, 2 lAkha beIndriya, che apakAya, 2 ,, teIndriya. 7 che teukAya, 2 caurindriya. | 7 - vAukAya, 4 devatA. , pratyeka vanaspatikAya, ka , nArakI. che sAdhAraNa ) , 4 ) tIrthaMca paMcendriya 14 , manuSya. 84 lAkha jIva-oni che. prazna 154 (4)-jIvanAM bIjA paNa koI nAma che ? uttara-prANa, bhUta, satva, AtmA Adi aneka nAmathI. jIva oLakhAya che. prazna 155-jIvanI mukti kyA bhavamAM thAya che ? uttara-jIvanI mukti eka mAtra manuSyabhavamAM ja thAya che. prazna 156-jIva marato nathI, to mRtyu thayA pachI kayAM jato haze ? uttara-jIvanamAM jevuM zubhAzubhanuM AcaraNa karyuM hoya te pramANe zubhAzubha karmane saMcaya kare che. ane tevA sthAnamAM jaIne utpanna thAya che. prazna 157-eka jIvanA pradeza keTalA che?
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIva tatva 38 uttara-kAkAzanA pradeza samAna asaMkhyAtA che. prazna 158-te pradeza judA judA thAya che ke nahi ? uttara-nA, eka pradeza, bIjA pradezathI kayAreya judAM. thatAM ja nathI. prazna 159-jIva moTAmAM moTuM rUpa dhAraNa kare te kevaDe thaI zake ? uttara-pitAnA Atma pradezane vyApaka banAvIne cauda rAjalaka (samasta saMsAra)mAM samAveza thaI zake teTale moTe thaI zake che. prazna 16-ATalA moTA pramANuvALe che, to kIDI, AdinAM zarIramAM kaI rIte rahI zake che? zuM tene kaTa nahi thatuM hoya? uttara-jIvana saMkeca-vistArane svabhAva che. jeTalA pramANanuM zarIra tene maLe che, temAM te rahI zake che. jevI rIte eka meTA oraDAmAM vIjaLIne balba prakAza Ape che, paraMtu tenA upara kaI pAtra DhAMkI devAmAM Ave te temAM tene prakAza samAI jAya che. te rIte jIva zarIra pramANe rahI zake che. e ja tene svabhAva che. ane te rIte rahevAthI tene kAMI kaSTa thatuM nathI. kAraNa te arUpI che. prazna 161-jIva zarIranA kayA kyA bhAgamAM rahe che? uttara-saMpUrNa zarIramAM jIva rahe che. jevI rIte talamAM tela ane dUdhamAM ghI rahe che.
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ kao tattva pRcchA prazna 16-jIvane karma kayArathI lAgelA che? uttara-anAdikALathI jIva ane karma sAthe ja che. prazna 163-jIva jyAre sthULa dehathI ja thAya che tyAre tenI sAthe zuM zuM rahe che? uttara-tejasa ane kAmaNa, A be zarIra sAthe rahe che. prazna 164-zarIra kone kahe che? uttara-jemAM pratikSaNa jIrNa-zIrNa thavAne svabhAva heya ane je zarIra nAmakarmathI utpanna thayela hoya athavA AtmA jenA dvArA pUrva saMcita karmone bhegave che tene zarIra kahevAya che. prazna 16pa-zarIra keTalA prakAranAM che? uttara-zarIranAM pAMca prakAra nIce mujaba che. (1) audArika zarIra (2) vaikriya zarIra (3) AhAraka zarIra (4) tejasa zarIra ane (5) kArpaNa zarIra, prazna 166-dArika zarIra kene kahe che? uttara-(1) dudhamaya ane saDI javAnA svabhAvavALuM, lehI, mAMsa, hADakA AdithI baneluM zarIra, (2) sarvazreSTha sAra pudgalathI banela zarIra; jema ke tIrthakare, gaNadharanuM zarIra, (3) vaikriya ane AhArakanI apekSAe asAra pudagalethI baneluM zarIra, jema ke sAmAnya tiryaMca
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIva tatva 41 manuSyanuM zarIra, (4) avasthitarUpathI sarvathI meTI avagAhanA (kada, laMbAI, jADAI, uMcAI) vALuM uDhAra (meTuM) zarIra, dA. ta. vanaspatinuM zarIra. (5) pradeza ochA paraMtu avagAhanA meTI evuM zarIra dA. ta. bhIMDAnI siMga. prazna 167vaiyi zarIra kene kahe che? uttara-(1) surUpa-kurUpa, eka-aneka, nAnA-meTA, halakuM-bhAre, dazya-adezya Adi aneka rUpamAM pariNata thavAvALuM zarIra, (2) durgadhamaya ane saDavAvALA lehI- mAMsa, hADakA AdithI rahita zarIrane vakiya zarIra kahevAya che. prazna 168-AhAraka zarIra kene kahe che? uttara-(1) anyatra birAjamAna kevaLI bhagavAnanI pAse prazna pUchavAne mATe athavA teonAM atizaya jevAne mATe yA prANuM-rakSA tathA evAM ja anya prajanathI banAvavAmAM AvatuM zarIra, (2) sphaTika samAna atyaMta svaccha, uttama pudgalothI baneluM tathA mUMDhA hAthathI laIne eka hAthanI avagAhanA vALAM zarIrane AhAraka zarIra kahevAya che. prazna 169-taijasa zarIra kone kahe che? uttara-(1) AhArane pacAvavAvALuM ane zarIramAM uSNatA rAkhavAvALuM zarIra (2) telabdhithI tejalezyA choDavAmAM kAraNabhUta zarIrane tejasa zarIra kahevAya che. prazna 170-kAmaNa zarIranI paribhASA zuM che?
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ 42 tatva pRcchA uttara-(1) AtmA nI sAthe bAMdhelA karmothI baneluM karmarUpa zarIra. (2) pacelA bhejananA rasAdine yathAsthAne pahoMcADavAvALuM zarIra-kAzmaNa zarIra kahevAya che. prazna 171-karma kene coMTe che, jIvane ke karmane? uttara-karmadhArI jIvane ja karma lAge che. prazna 17ra-jIva mAtra sukha Icche che, te sukha kayAM che? uttara-sukha jIvanI pAse ja che. je saMteSa dhAraNa kare ane paranI IcchA-AkAMkSA tathA AzA na kare te duHkha thAya nahi. prazna 173-sukha pitAnI pAse ja heya te jIva sukha anyatra zA mATe zodhe che ? uttara-pitAnI ajJAnatA ane AzA-tRSNAne kAraNe jIva anyatra sukhane zodhe che. prazna 174-jIva svataMtra che ke parataMtra? uttara-jyAM sudhI jIva karmanA baMdhanathI mukta na thAya tyAM sudhI parataMtra che ane karmanA baMdhanathI mukta thaI javAthI svataMtra che. prazna 175-eka jIvanI pAse kamarUpI keTalA paramANuM pudgala hoya che ? uttara-eka jIvanI pAse anaMtAnaMta paramANuM pudgala hoya che.
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIva tattva 43. prazna 176-jIva eka samayamAM keTalA paramANu puddagala . Ave che ane cheDe che ? uttara-anaMta paramANu puddagala bAMdhe che ane cheDe che. prazna 177-jIva jyAre sthULa zarIrathI nIkkhIne bIjI gatimAM jAya che, tyAre tenI gati vakra hoya che ke sIdhI ? uttara-Rju (sIdhI) ane vakra (vAMkI) baMne prakAranI gati hAya che. prazna 178-kAi jIvane majabUta kAcanI ke leADhAnI kADImAM purI devAmAM Ave te paNa jIva nIkLI zake ? uttara-hA. sthULa zarIrane cheDIne tenuM nIkaLI javuM ghaNuM saraLa che. prazna 179-e sUkSma zarIra ane kanA moTA jaththA sAthe hovA chatAM baMdha kADhImAMthI jIva kevI rIte nIkaLI zake? uttara-jIvanAM kama ane be zarIra * eTalA sUkSma hAya che ke kAi paNa ghana ane pravAhI padArtha mAMthI evI dhAraNA che ke karmathI utpanna zarIra kANu zarIra che. ane te tejasa zarIranI samAna che. kama lika te! Ave ane jAya che. kANu zarIra nAza thavAthI mukti thAya che. kANu zarIra bhAjana (Azraya)rUpa che. mATe A praznamAM karma ane kANu zarIra e baMne alaga batAvelA che. *
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ tattva pRcchA nIkaLI zake che. agni bAdara hovA chatAM paNa loDhAmAM praveza karI jAya che. A te agnithI paNa atyaMta sUma che. vA jevI majabUta kaThImAM rahelA chidra ApaNuM carmacakSuthI joI zakAtAM nathI. paraMtu jIva te chidra vinA paNa nIkaLI jAya che. prazna 179-bIjI gatimAM jatAM jIvane rokavAmAM keI bAdhaka che ke nahi ? uttara-nA. jIva ane tenI sAthe rahelA sUkama zarIra atyAdhika sUkSama che. tene vAnI bhItimAMthI nIkaLavAmAM paNa keI kaThInatA nathI: prazna 18-jIva jyAre kama bAMdhe che, tyAre te kAma kayAMthI Ave che ? uttara-jIva potAnI atyaMta najIkamAM rahelI kAmaNavagaNane grahaNa kare che ane te karmarUpa bane che. urva lokamAM vaimAnika deva prazna 180 4-udhvalikamAM kelkI gati che ? uttara-be (1) devagati ane (2) tiryaMcagati. prazna 181-vaimAnika deva kyA lekamAM rahe che? uttara-udghalekamAM yAne uMcA lekamAM rahe che. prazna 182-umAnika devonA 76 bheda kayA kayA che?
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIva tattva uttara- vaimAnika devenI 38 jAti che. 12 devaka 3 kilviSI 38nAM aparyAptA 9 lekAMtika ane 9 zaiveyaka paryAptA (3842) pa anuttara vimAna = 76 bheda denA thayA.. 38 prazna 183-urdhvalikamAM 12 devaloka kaI jagyAe che? uttara-ahIMyAthI (samapRthvIthI 1aaaa rAju yAne asaMkhyAtA jana UMcA javA para paheluM ane bIju devaloka Ave che. baMne maLIne caMdramA samAna gALa che. jemAM dakSiNa taraphathI ardho bhAga te paheluM "saudharma " devaleka ane uttara taraphathI bIjo ardhobhAga te "IzAna" devaleka che. je prathama devalokathI hatheLInA taLIyAnI jema UMcuM che. tyAMthI asaMkhyAtA jana (rA rAju) UMce trIjuM ane cothuM devaloka caMdramA jevA gaLAkAre che. jemAM dakSiNa dizAmAM "sanakumAra" devaleka che. ane uttara dizAmAM mAhendra" devaloka che, tyAMthI asaMkhyAtA yojanA (3 rAju) upara pAMcamuM "brahma" devaleka che. te paripUrNa caMdramAne AkAre che. tyAMthI asaMkhyAta jana (3 rAju) upara chaThuM "lAMtaka' devaka che. te paNa caMdramA jevuM goLAkAre che. tyAMthI asaMkhyAtA jana (3aaaa rAjuupara sAtamuM "mahAzuka" devaloka che. te paNa pUrNa geLa che.
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ 46 tattva pRcchA ' ' tyAMthI asa khyAtA cAjana upa2 (4 rAju) AThamu " sahasrAra * devalAka che. te paNa pUgeALa che. tyAMthI asaMkhyAtA ceAjana upara (4 rAju) navamuM 'ANuta ane dazamuM ' prAta' e e devaleAka joDAjoDa che. bane maLIne caMdramA samAna geALa che. dakSiNa dizAmAM navamu ane uttara dizAmAM dazamu devalAka che. tyAMthI asaMkhyAta ceAjana upara (5 rAju) agIyAramuM * AraNu ' ane khAramu * acyuta' devalAka che. ba'ne maLIne caMdramAne AkAre che. dakSiNa tarapha AraNa ane uttaramAM acyuta che. 6 prazna 184-devalAka keTalA meATA che ? lakhAi-paheALAI uttara-devalAkanI ceAjananI che. asa khya prazna 185-pratyeka devalAkamAM keTalA vimAna che ? uttara- pahelA devalAkamAM 32 lAkha, khIjAmAM 28 lAkha, trIjAmAM 12 lAkha, ceAthAmAM 8 lAkha, pAMcamAmAM 4 lAkha, chaThThAmAM 50 hajAra, sAtamAmAM 40 hajAra, AThamAmAM 6 hajAra, navamA--dezamAmAM maLIne 400 ane agIyAra-bAramAmAM maLIne 300 vimAna che. nIcalI trikamAM 111, madhyama trikamAM 107, upalI trikamAM 100, ane anuttara vimAnanAM 5 vimAna. kula maLIne 84, 97, 023 vimAnA thAya che. prazna 186-pratyeka devalAkanAM devAnI oLakhANa kevI rIte sa'bhavita che ? C
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIva tarI 47 uttara-saudharma (pahelA) devalokanAM devonA mukuTamAM mRganuM cinha, IzAnamAM mahiSI (bheMsa)nuM, sanaskumAramAM varAha (sUara)nuM, mAhendramAM siMhanuM, brahma devalokamAM bakarAnuM, lAMtakamAM DhaMkanuM, mahAzukamAM ghaDAnuM, sahastrAramAM hAthInuM, ANatamAM bhujaMganuM, prANatamAM meMDhAnuM, AraNamAM baLadanuM ane azrutamAM biDima (eka prakAranuM mRga) nuM cinha hoya che. prazna 187-ahIMthI keI deva sIdhA UMcA caDe te vacce keTalA ane kayA kayA devaloka Ave che? uttara-paheluM, trIju, pAMcamuM, chaDuM, sAtamuM, AThamuM, navamuM ane agiyAramuM e rIte kula ATha devaka sIdhI lAInamAM Ave che. prazna 188-trichAlakanI madhyamAM rahela merU parvatanI uttara taraphanA ardhA bhAgamAMthI ke deva UMce jAya to keTalA ane kyA kyA devaloka Ave che? uttara-bIjuM, ethuM, pAMcamuM, chaThuM, sAtamuM, AThamuM, dazamuM ane bAramuM. A rIte ATha devaloka sIdhI lAInamAM Ave che. A prazna 189-vaimAnika devAmAM Ayu-riddhi-siddhi ane sukha samAna hoya che ke nyunAdhika? uttara-samAna nathI, jUnAvika che. sarvathI ochuM Ayu-Rddhi vagere pahelA devalokamAM, tenAthI vadhAre bIjA
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ 48 tatva pRcchA mAM-trIjAmAM e rIte uttarottara vadhatA thakA 12mA devalokanuM sahuthI vadhAre AyuSya vagere che. prazna 190-traNa kiviSika deva kyA kyA che? uttara-(1) kiviSika devenI sthiti traNa pApamanI che. te 'tripalyopamika' (traNa palIyA) kahevAya che (2) jenI sthiti traNa sAgaropamanI che te "trisAgarika (traNasAgarIyA) kahevAya che ane (3) jenI sthiti tera sAgaropamanI che te (tera sAgarIyA) kahevAya che. prazna 11-traNa kiviSika deva kayAM rahe che? uttara-traNa paliyA kiviSika denAM vimAna jyotiSI devonI upara ane pahelA-bIjA devalokanI nIcenA pratara bhAgamAM che. (2) traNa sAgarIyA kiviSika deva bIjA. devalokathI upara, trIjA ane cothA devalokanI nIcenAM pratara bhAgamAM rahe che. (3) tera sAgarIyA devanA vimAna 6ThThA devalokanI nIcenAM pratara bhAgamAM rahe che. prazna 19ra-kilivaNika devAmAM prAyaH kevA jIva utpanna. thAya che? ' uttara-jinezvara devenI vANInAM uthApaka, tIrthakara, devanI AzAtanA karavAvALA, jinAjJAnA virAdhaka, tapasaMyamanI corI karavAvALA, AcArya upAdhyAyanAM avarNavAda bAlavAvALA ja "kiviSika devAmAM utpanna thAya che. prazna 199-kiviSika devonA mAna-sanmAna kevA heya che?
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIva tattva uttara-ahIMyA jevI rIte bhaMgI-cADAla AdinA. mAna-sanmAna nathI, tema tene mAna-sanmAna thatA nathI. teo najIkanA devonI sabhAmAM AmaMtraNa vinA jAya che. ane dara bese che. tenI bhASA keI ne sArI lAgatI nathI. ane chatAM pote vacce bole te "mAbhASa devA" ema kahIne tene belatA aTakAvI de che. prazna 194-navalakAMtika deva kyAM rahe che? uttara-pAMcamA brahma devalekanAM riSTa nAmanA prataramAM rahe che. prazna 1lpa tene lokAMtika zA mATe kahe che? uttara-pAMcamA brahma devalekanA tiryagU aMtamAM arthAt bAjumAM rahe che. mATe tene lokAMtika kahe che " athavA lekaaudayika bhAvarUpa saMsAra, tenAM aMte rahelA che mATe lekAMtika kahevAya. arthAt tenA svAmIdeva prAyaH eka bhavAvatArI hoya che. eTalA mATe tene kAMtika kahevAya che. prazna 196-lokAMtika devonA mAna-sanmAna kevA - uttara-le kAMtika denA mAna-sanmAna ghaNA ja hoya che. tenA mukhya deva samyaka daSTi ja hoya che. tIrthakara devane dIkSA levAne samaya najIka Ave che tyAre lokAMtika de. manuSya mAM AvIne tene prArthanA kare che he bhagavAna!
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ uo tatva pRcchA Apa pravajyA aMgIkAra kare ane jagata jenAM kalyANane mATe dharmatIrthanI sthApanA kare. jo ke tIrthakara de te svayaMsaMbuddha ja hoya che. chatAM lekAMtika dene A prakArane jItAcAra che. prazna 197-nava veyaka devonA vimAna kyAM che ? uttara-zaiveyaka devAnA vimAna AraNa ane azruta nAmanA 11-12mA devalokathI asaMkhyAtA jana upara che ane traNa trikamAM vibhakta che. prazna 198-tene paiveyaka zA mATe kahe che? uttara-kane AkAra purUSAkAre manAya che. temAM A devonAM vimAna grIvA-gaLAnA bhAgamAM rahetA hovAthI tene zaiveyaka deva kahevAya che. prazna 19-pratyeka trikamAM keTalA vimAna che? uttara-(1) bha, (2) subhad, (3) sujAe--e traNanI pahelI trikamAM 111 vimAna che. tenA upara (4) sumANase, (5) sudaMsaNa, (6) priya daMsaNe e traNanI bIjI trikamAM 107 vimAna che ane tenAM upara (7) Amehe, (8) supaDibaddha (9) jazAdhare A traNanI trIjI trikamAM 100 vimAna che. kula maLI traNa vikanA 318 vimAna thAya che. * prazna ra00-pAMca anuttara vimAna kayAM che ? - uttara-nava grevayAnI upalI trikathI asaMkhyAtA rojana UMce "anuttara vimAnamAM AvelA che.
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIva tatva 51 ~ ~~ ~~ ~ ~ ~~ prazna ra01-te vimAnane "anuttara vimAna zA mATe kahevAmAM Ave che ? uttara-te vimAna anuttara arthAt sarvottama che. A vimAnamAM rahevAvALA denA zabda, rU5, gaMdha, rasa, ane sparza sarvazreSTha hoya che. tethI te vimAnene "anuttara vimAna kahe che. A vimAnamAM rahenArA badhA deva samyaphUdaSTi ja hoya che. prathama cAra anuttara vimAnanA deva jaghanya eka bhavamAM utkRSTa 13 bhavamAM+mukita pAme che. sarvArthasiddha vimAnanA deva eka bhava karIne mokSe janArA hoya che. anuttara vimAnanA devenuM sukha badhA devanAM sukhathI adhika hoya che. prazna 202- vaimAnika devAmAM keTalA I che ? uttara-prathamanA ATha devalokamAM eka-eka Indra che, navamA-dazamAmAM eka ane agIyAra-bAramAmAM eka e rIte bAra devalokamAM kula 10 Indra che. prazna 203-navavecaka tathA pAMca anuttara vimAnamAM keTalA Indra che ? uttara-A badhA deve svataMtra che. pratyeka deva svayaM IndranI samAna che. te mATe badhA "ahamendra gaNAya che. jaghanya ArAdhanAvALA utkRSTa 13 bhava 15 bhavamAMthI manuSya ane anuttara vimAnanAM bhavane choDIne karI zake che. saMkheya Indrio prApta karavAne mULapAThamAM paNa ullekha che.
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ para tattva pRcchA prazna 24-tyAM devIe hoya che ke nahi ? uttara-te devAne viSayabhAganI malina IcchA hArDI nathI tethI tyAM devIe hAtI nathI. prazna 20pa-devIo keTalA devalAka sudhI utpanna thAya che ? uttara-bIjA devalAka sudhI devIe utpanna thAya che. adheAlAkamAM bhavanapati deva prazna 206-adhAlAkamAM keTalI gatie che? uttara-adhAlAkamAM cAreya gati che. prazna 207 leAkanAM traNa vibhAgamAMthI kayA kayA vibhAgamAM deva rahe che ? uttara-traNe lAkamAM deva rahe che. adheAlAkamAM bhavanapati deva rahe che. tricchAleAkamAM vANavyaMtara ane jyAtiSI tathA urdhva lAkamAM vaimAnika deva rahe che. prazna 208-bhavanapati deva dyAlAkamAM kayAM rahe che ? uttara-prathama ratnaprabhA nAmanI narakanAM 13 pAthaDA ane 12 AMtarA x che. te 12 AMtarAmAMthI prathamanAM je rIte kAI bhavanamAM upara-nIce ghaNA khaMDa hoya che, te rIte narakamAM pAthaDA upara-nIce che. je makAnanA mALanI samAna hAya che. tene pAthaDA' kahe che. me pAthaDAnI vacce je sthAna hoya che tene AMtarA' kahe che.
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIva tatva 53 be AMtarA khAlI che. bAkInAM 10 AMtarAmAM daza jAtinA bhavanapati deva judA-judA rahe che. prazna ra09-bhavanapati deva ane pahelI narakanA nArakI zuM sAthe ja rahe che ? uttara-nA. bhavanapati deva te pAthaDAnI uparanA bhAganI polANamAM (jene bhavana kahe che) rahe che tathA nArakInA jIva pAthaDAnA madhyanI pilANamAM rahe che. prazna 210-pratyeka pAthaDAnI laMbAI, pahoLAI ane UMcAi keTalI che ? ane teno AkAra ke che? - uttara-laMbAI ane paheLAI asaMkhyAta jananI tathA UMcAI 3000 jananI che. teno AkAra ghaMTInA paDa je hoya che. prazna ra11-pAthaDAnI vacce pilANa keTalI che ? uttara-eka hajAra ejananI pilANa che. prazna ra1ra-te devane "bhavanapati zA mATe kahe che? uttara-te deva prAyA bhavanamAM rahe che, tethI tene bhavanapati athavA bhavanavAsI deva kahevAya che. prazna ra3-bhavanapati devAnAM keTalA bhavana che? uttara-sAta kareDa, bottera lAkha (7,72.00,000) bhavana che.
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ 54 tava puchA prazna ra14-daza jAtinAM bhavanapati devAmAM sarvathI adhika baLavAna ane RddhivAna keNu che uttara-asurakumAra jAtinAM deve adhika baLavAna ane RddhivAna che. prazna ra1pa-bhavanapatimAM keTalA indra che? uttara-pratyeka jAtinA uttara ane dakSiNanA evA be-be Indro maLI kula vIsa Indra che. prazna 226-jIvanAM pa63 bhedamAM bhavanapatinAM keTalA bheda che ? uttara-pa0 bheda che. (10 bhavanapati ane 15 paramAdhAmI = kula 25nAM aparyAptA ane paryAptA maLIne) prazna ra17-paramAdhAmI deva bhavanapatinAM daza bhedamAMthI kayA bhedamAM che ? uttara-asurakumAranA bhedamAM che. prazna ra18-paramAdhAmI kone kahe che ? uttara-ghera pApAcaraNa karavAvALA ane kUra pariNAmavALA asura jAtinA de, je trIjI naraka sudhI nArakInA jIne vividha prakAranA duHkha Ape che, tene paramAdhAmI kahevAya che. prazna ra19-paramAdhAmI devonA nAma ane tenuM zuM zuM kAya che ?
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIva tatva 'papa' uttara-paramAdhAmI devonAM nAma ane kArya nI mujaba che. 1. aMba-nAraka ne UMce AkAzamAM laI jaIne ekadama nIce pachADe che. 2. aMbarISa-nArakI javAnA charI AdithI nAnA-nAnA TukaDA karIne bhaThThImAM pakAvavA gya banAve che. 3. zyAma-doraDAthI yA lAta AdithI nArakI jIne pITe che ane bhayaMkara sthAnamAM pheMkI de che. 4. zabala-zarIranA AMtaraDA, nase ane kALajI Adine bahAra kheMcI che. pa. raudra-bhAlA Adi zastromAM nArakInA jIvane pAve che. 6. mahAraudra-nArakInA aMgopAMgane teDI nAkhe che.. 7. kALa-nArakI jIvone kaDAI AdimAM pakAve che. 8. mahAkALa-nArakI jIvanAM mAMsanA TukaDe TukaDA. karI nAkhe che ane tene khavaDAve che. 9. asipatra-vaikriya zakti dvArA talavAranA AkAravALA pAMdaDAthI yukta vananI vimurvaNuM karIne temAM beThelA. nArakI jIva upara talavAra jevA pAMdaDAne uparathI pheMkIne. tala-tala jeTalA nAnA-nAnA TukaDA karI nAkhe che. 10. dhanuSa-vikuvaNAthI banAvela dhanuSyathI bANa cheDIne nArakI jenA kAna Adi kApe che.
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 16 tava pRchA 11. kuMbha-talavAra Adi dvArA kApelA nArakI ne kuMbhIomAM pakAve che. 12. vAlukA-vaikiya zakti dvArA banAvela kadamba puSpanA AkAravALI athavA vajasamAna veLu-retImAM nArakI jIvone caNAnI jema bhUje che-zake che. 13. vaitaraNI-vaikiya zaktithI garama karelA mAMsa, rUdhira, rasI, tAMbu, sIsuM vagere padArthothI ukaLatI nadImAM nArakI ne pheMkIne taravAne mATe kahe che. 14. kharasvara-vajasamAna kAMTAvALA zAmalI-vRkSa upara nArakI jIne caDhAvIne kaThera avAja karatA thakA athavA karUNa rUdana karatA thakA nArakI chAne khe ce che. 15. mahAghoSa-DarathI bhAgatA thakA nArakI jAne pazuonI jema vADAmAM purI de che. ane jorathI khIjAtA thakA teone tyAM ja rokI rAkhe che. prazna 220-bhavanapati deva kula keTalA che? uttara-asaMkhyAtA bhavanapati deva che. prazna 221-bhavanapatimAM deva vadhAre che ke devI? uttara-devo karatAM devI saMkhyAta guNa che. prazna 222-bhavanapati deva marIne kyAM jAya che? uttara-manuSya ane tiryaca. e be gatimAM jAya che. prazna 23-ApaNe kyAreya bhavanapati thayA chIe ke uttara-hA. anaMtIvAra deva ane devI thayA chIe.
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIva tatva tricchA lokamAM jayotiSI deva prazna rara4-jana zAstrAnusAra sUrya zuM che? uttara devanuM vimAna che. prazna rarapa-A vimAna kaI vastunuM che? uttara-sphaTika ratnanuM che. prazna rara6-A prakAza kyAMthI Ave che? uttara-sUryanA vimAnathI prakAza Ave che. prazna ra27-sUryamAM rahevAvALA devane kevA deva kahe che? uttara-tiSI deva kahevAya che. prazna rara8-jyotiSI deva keTalA prakAranAM che? uttara-1. caMdra, 2. sUrya, 3. graha, 4. nakSatra, ane 5. tArA. pAMca prakAranAM che. ' prazna rara9-kula deva keTalA che? : uttara-asaMkhyAta deva che. prazna ra30-jyotiSImAM devenI saMkhyA vadhAre che ke devInI? uttara-devonI saMkhyA vadhAre che. prazna ra31-jIvanAM pa63 bhedamAMthI jAtiSI devanAM keTalA bheda che?
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ 58 tattva pRcchA uttara-caMdra, sUrya, graha, nakSatra, tArA e pAMca cara ane pAMca acara maLIne 10 bheda thayA. tenAM aparyAptA. ane paryAptA maLIne kula 20 bheda thayA. prazna ra3ra-jyotiSI dava kathA lokamAM che? uttara-tricchA lokamAM che. prazna ra?--ApaNe je vimAnane joIe chIe te. badhA cara che ke acara? uttara-cara che ane niraMtara pUrvathI dakSiNa, pazcima ane uttaradizAmAM paribhramaNa karatA rahe che arthAta mAnaSettara parvata sudhI aDhIdvIpamAM rahelAM jyotiSI deva sadA merU parvatanI pradakSiNA karatAM pharatAM rahe che. prazna ra34-acara (sthira) vimAna kyAM che? uttara-aDhIdvIpa (manuSya kSetra)nI bahAra che. prazna ra3pa-jyotiSImAM keTalA indra che? uttara-caMdra ane sUrya baMne tiSI denA indra manAya che. ane te asaMkhyAta che. prazna ra36-teone tiSI zA mATe kahe che? uttara-te prakAza kare che, mATe jyotiSI kahevAya che. prazna ra37-eka caMdrane keTale parivAra che? uttare eka caMdranA parivAramAM 28 nakSatra, 88 graha ane 66975 kreDA-keDI tArA che.
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIva tatva pala prazna 238-aDhIdvIpamAM caMdra ane surya keTalAM che?' uttara-jabudvIpamAM 2 caMdra, 2 sUrya, pa6 nakSatra, 176 graha ane 1,33,950 koDA phoDI tArA che. lavaNasamudramAM 4, dhAtakIkhaMDa dvIpamAM 12. kAledadhi samudramAM kara ane ardhapuSkara dvIpamAM 72 caMdra sUrya che. A rIte aDhIdvIpamAM kula 132 caMdra ane 132 sUrya parivAra sahita cara che. prazna 229 samatala bhUmithI tArA keTalA UMcA che? uttara-790, jana UMce tArA che. prazna ra40-sUrya keTalI UMcAI para che? uttara-tArA maMDaLathI 10 ejana (800 ejana upara che. prazna rI-caMdranuM vimAna keTaluM upara che? uttara-880 ejana upara che. prazna ra4ra-nakSatra maMDaLa keTaluM UMcuM che ?' uttara-884 jana UMce che. prazna ra43-budha keTalI UMcAIe che ? uttara-888 jananI UMcAIe che. prazna 244-zukra keTalI UMcAIe che ? uttara-81 jana UMcAIe che. prazna ra4pa-buhaspati (gurU) keTalo upara che?
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ 60 tava pRcchA uttara-894 jana upara che. prazna rada-maMgaLa keTalo upara che ? uttara-897 yeAjana upara che. prazna ra7-zanizcara keTale upara che ? uttara-900 ejana upara che. prazna ra48-badhA jyotiSI maLIne UMcAimAM keTalA kSetramAM che? uttara-trichAlekamAM merU parvatanA samabhUmi bhAgathI 790 janathI 900 jana sudhI eTale 110 jananI UMcAImAM jatiSI denAM vimAna che. viSNu kSetra te asaMkhyAta yojana che. tricchI lokamAM vyaMtara deva prazna ra49-trichA lokane AkA2 ke che ? uttara-ghaMTInA paDa jevo-goLa che. prazna ra5-trichA lekanI laMbAI ane UMcAi keTalI che? uttara-laMbAI ane pahoLAI eka rAju (asaMkhyAta jina)nI che ane UMcAI 1800 jananI che. prazna ra51-vicchA lokamAM keTalI gatio hoya che? uttara-1. tiryaMca ra. manuSya ane 3. deva. e traNa gatio hoya che...?
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ 61. jIva tarI prazna ra5ra-ApaNuM nIce keTalA jana sudhI trio leka kahevAya che ? uttara-ApaNuM nIce 900 jana sudhI tricchaka kahevAya che. prazna rapa3-900 yojanamAM zuM zuM che ? uttara-ahIMyAthI nIce 10 ejana sudhI mATIne. piMDa che. tyAra pachI 80 jananI pilANa Ave che. temAM 10 jAtinAM jAMbhaka deva rahe che. tenI nIce 10 janane mATIne piMDa che. e badhA maLIne 100 ejana. thayA. tenI nIce 800 jananI pilANamAM vyaMtara denA asaMkhyAta nagara che. AkhA trichAlakamAM asaMkhya dvIpanI. nIce vyaMtara devenAM asaMkhya nagara rahelAM che. prazna ra54-asaMkhyAta samudranI nIce vyaMtara devAnA. nagara che ke nathI ? uttara-nathI. lavaNa samudra sivAya bIjA badhA samudranI. UMDAI 1000 jananI badhI jagyAe hoya che. te 1000 jananI UMDAImAMthI 900 jana tricchAkamAM ane 100 ejana adhalekamAM gaNavAmAM Ave che. te 1000 jana pachI turata ja pahelI narakane prathama pAthaDe Ave. che, jethI tyAM vyaMtara devanA nagara hetA nathI. prazna ra55-vANuvyaMtara devanA kula keTalA bheda che? uttara-16 bheda che. (pizAcAdi 8 vyaMtara, ANupane Adi 8 vANuvyaMtara athavA gaMdharva) -
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ tava pRchA prazna 56 te dene vANavyaMtara kema kahe che ? uttara-A deve tricchAlamAM rahe che ane tenuM sthAna, parvata, guphA, vRkSa, smazAna ane ujjaDa bhUmimAM che. teo kutUhala priya hoya che. tethI vanamAM rahevuM pasaMda " kare che. tethI vANavyaMtara" kahevAya che. vividha aMtamAM rahevAne kAraNe tene vyaMtara kahevAya che. prazna ra57-jubhaka deva keTalA prakAranAM che ? uttara-jaMbhaka deva daza prakAranA che. 1. anna bhika -bhajananA parimANane vadhAravuM. ghaTADavuM sarasa-nirasa karavuM Adi zaktivALA. 2. pANa 9 -pANIne ghaTADavA-vadhAravAvALA deva. 3. vastra che -vastrane ghaTADavA-vadhAravAnI zakti vALA deva. 4. layana i -ghara AdinI rakSA karavAvALA deva. -pa. zayana , -zayyA AdinI rakSA karanArA deva. ka. puSpa >> -phUlonI rakSA karanArA deva. 7. phaLa che -phaLonI rakSA karavAvALA, 8. puSpaphaLa, -phUla ane phaLanI rakSA karavAvALA. 9 vidyA che -vidyAonI rakSA karavAvALA.. 10. aviyatta -sAmAnyarUpathI badhA padArthonI rakSA na karavAvALA deva. - prazna ra59-A deva trijabhaka kema kahevAya che ?
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ 63 uttara-te sadA krIDAmAM lIna rahe che ane divasa ane rAtrinA traNe kALamAM kre che, tethI tene tri-ja bhaka krehavAya che. jIva tattva prazna rapa9-vANavyaMtar ane jalaka deva kula keTalA che? uttara-asa`khyAta devA che. prazna 260-vANavyaMtaramAM dhruva vadhAre che ke devI ? uttara-devIe vadhAre che. prazna 263-vANavyaMtara devAnu AyuSya keTalu che ? uttara-jaghanya-10 hajArava, utkRSTa eka patyeApamanu' AyuSya hAya che. prazna 262-vANavyaMtaradeva marIne kaI gatimAM utpanna thAya che ? uttara-manuSya ane tiya ca. be gatimAM jAya che. prazna 263 vANavya taranA bhavanomAM sUryanA prakAza "kevI rIte pahoMcatA haze? ke tyAM dhAra adhakAra rahe che ? uttara-tyAM nagarAmAM ratna jaDita moTA moTA nivAsa sthAna che. te badhA sUrya samAna daidIpyamAna hoya che tathA deva-devIonAM AbharaNAdikanA paNa atyaMta prakAza hAya che. jethI tyAM aMdhakAra hAtA nathI. prazna ra64-jIvanA 563 bhemAMthI vAsthya taranAM keTalA bheda che?
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4 tattva pRcchA uttara-para bheda che. (16 vANavyaMtara ane 10 jabhaka e 26 nA aparyAptA ane paryAptA (264ra) maLI para bheda thAya che. prazna 265-vANavyaMtara devAmAM indra keTalA che? uttara-32 indro. (dareka jAtinA uttara ane dakSi chunA e-e Indra hoya che.) prazna 266indra kone kahe che ? ane kula keTalA hoya che ? uttara-devAnA adhipatine indra' kahevAya che. ane te kula 64 che. jyAtiSImAM asaMkhya Indra che, paraMtu ahI yA samuccaya e ja indra gaNavAmAM AvyA che. ------- 2. ajIva tattva prazna 1-ajIva kone kahe che ? uttara-je caitanyathI rahita jaDa lakSaNathI cukta hAya. jene sukha dukhaneA anubhava na thatA hoya tene ajIva (jaDa) kahe che. prazna 2-ajIva dravyanA keTalA bheTa che? uttara-(dharmAstikAya, (2) adharmAstikAya (3)
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ AkAzAstikAya, (4) pudagalAstikAya ane (5) kALa. A pAMca ajIva dravyanA bheda che. prazna 3-astikAya kone kahe che? uttarapradezanA samUhane astikAya kahe che." prazna -astikAye keTalA che? - uttara-(1) dharmAstikAya, (2) adharmAstikAya, (3) AkAzAstikAya (4) jIvAstikAya ane (5) pudagalAstikAya. A pAMca astikAya che. niravayava hevAthI kALane astikAya kahela nathI. prazna pa-dharmAstikAya kene kahe che? uttara-gati karavAmAM pariNata thayelA jIva ane pudagalenI gatimAM je sahAyaka heya. jema ke pANImAM mAchalI. mAchalInI gatimAM pANu sahakArI thAya che. prazna adharmAstikAya kene kahe che ? uttara-je sthitimAM pariNata thayelA jIva ane pudragalanI sthitimAM sahakArI thAya. jema ke-thAkelA pathikane vRkSanI chAyA. pathikanI sthiti (sthira rahevA) mAM chAMye sahakArI kAraNa che. prazna -AkAzAstikAya kene kahe che? uttara-je jIva ane pudagalene avakAza (sthAna) Ape te AkAzAstikAya che. jema ke dUdhamAM sAkara, AkAzamAM vikAsa-jevI rIte dIvAlamAM khIlI. " : : ' d mA ke
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ tava puchA prazna 8-leka kene kahe che? uttara-Dhovare ni ho " arthAt jemAM dharmastikAya, adharmAstikAya, jIva Adi dravya heya tene leka kahevAya che. prazna -aleka kone kahe che ? uttara-jemAM AkAza sivAya keI dravyanuM astitva na hoya tene aleka kahevAya che. A prazna 1-lekanAM keTalA bheda che? uttara-(1) adholeka (2) maleka ane (3) udhdha leka e traNa bheda lekanAM che. A prazna 11-lakano AkAra kevo che? uttara-ane bAjue keDe hAtha rAkhIne tathA be paga paheLA karIne ubhelA purUSanA samAna lekane AkAra che. athavA te tri-zarAva saMpuTa AkAra eTale ke supratiSThita sAvalAne AkAre che. jema ke eka zarAva (keDiyuM) UMdhuM rAkhIne, tenA upara eka savaLuM rAkhI, tenA upara pharI pAchuM eka UMdhuM zarAva goThavavAthI jevo AkAra bane che, te ja AkAra lekane che. prazna 1ra leka keTale meTo che? uttara-cauda rAju pramANa che. uttara ane dakSiNa, pUrva ane pazcimamAM mULa bhAgamAM pahoLAI 7 rAju che. pachI kamathI
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIva tatva ghaTatAM ghaTatAM ThIka madhyabhAgamAM 7 rAjunI UMcAI para eka rAjunI pahoLAI che. pachI kamathI vadhatAM vadhatAM 11 rAjunI UMcAI para pAMca rAju che. pachI kramazaH ghaTatAM-ghaTatAM aMtamAM 14 rAjunI UMcAI para 1 rAjunI pahoLAI che. e pramANe saMpUrNa loka nIcethI upara sudhI sIdhe 14 rAju lAMbe che. ghanAkAranA mApathI 343 rAju parimANa che. (arthAt saMpUrNa lekanA viSamasthAnane sama karavAthI carasa 7 rAju lAMbA, 7 rAju pahoLA ane 7 rAju UMcA e pramANe 74747=343 rAju thAya che.) tAtparya e che ke je eka rAju lAMbA, eka rAju pahelA ane eka rAju UMcA khaMDanI kalpanA karavAmAM Ave te saMpUrNa lokanA badhA khaDe 343 thAya che. lakanI vizALatAnuM udAharaNa asat kalpanAthI Apela che. jema ke merU parvatanI cUlikA upara cAre dizAemAM cha deva UbhA rahe, nIce cAra dizAkumArIe hAthamAM balipiMDa laIne UbhI rahe. te ekI sAthe cAre dizAomAM balipiMDa kuM ke, te samaye te deve balipine nIce paDyA pahelAM ja pakaDI e. eTalI zaktivALA deva pUrva, pazcima, uttara, dakSiNa, urdhva ane adizAmAM tIvra gatithI jAya. te samaye eka gRhasthIne ghare eka hajAra varSanA AyuvALA putrane janma thAya. ane te potAnuM Ayu pUrNa karI le, e rIte hajAra varSanI AyunI temanI sAta peDhIe samApta thaI jAya, temanA nAma paNa maTI
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ tava puo jAya eTalA kALa sudhI deva cAlatA ja rahe, te paNa lokone aMta na Ave. ATale meTe leka che. prazra 13-rAjunuM parimANu zuM che? uttara-eka hajAra bhArane gaLe uddhakathI Indra yA keI deva jerathI nIce pheMke, te 6 mAsa, 6 divasa, 6 prahara, 6 ghaDI, 6 palamAM jeTaluM aMtara kApe teTalA kSetrane eka rAju kSetra kahevAya che. prazna 14-bhAranuM parimANa zuM che? uttara-3, 81, 12, 870 (traNa kareDa ekyAsI lAkha, bAra hajAra, navase sIttera) maNane eka bhAra thAya che. prazna 15-alaka kayAMthI zarU thAya che? uttara-merUparvata pAsenI samabhUmithI 900 jana nIcethI adhika zarU thAya che. prazna 16-urvalakane kayAMthI prAraMbha thAya che? uttara-merUparvata pAsenI sama bhUmithI 900 jana 'UMcethI udghalekanI zarUAta thAya che. . prazna 17-madhyalaka (tricchAlaka) kayAM che? - uttara-udghalekathI nIce ane alekathI upara 1800 jananI UMcAI vALe eka rAju lAMba-pahebe trichAlaka che. . . . A prazna 18-adholerAAM koNa rahe che? .. ..
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ ajIva tattva mm uttara-bhavanapatideva ane nArakI rahe che. . prazna 10-ulakamAM keNa rahe che? uttara-vaimAnika de rahe che. prazna 20trichAlane AkAra ke che? uttara-pUrNimAnA caMdramA je tathA thALI jevo goLAkAra che. temAM asaMkhyAtA dvIpa ane samudra che. tricchA loknA madhyabhAgamAM 1lAkha janane lAMba-paLe vistAravALe jaMbudviIpa che, tenI madhyamAM 1lAkha janano merU parvata che. je 1 hajAra jana pRthvImAM che ane hajAra rojana UMce che. 40 jananI ciTI (zikhA) che. jaMbudviIpamAM pUrvathI pazcimamAM lAMbA, merUthI uttara ane dakSiNamAM 6 parvata che. temAMthI dakSiNamAM 1. culahimavaMta, 2. mahA himavaMta 3. niSadha parvata ane uttaramAM 1. zikharI, 2. rUpI ane 3. nIlavata parvata che. prazna ra-jananuM pramANa zuM che? uttara-pratyeka yuganA pramANe peta purUSanA je AMgula hoya che te gulathI 12 AMgulanI veta ane 24 AMgulane eka hAtha. 96 AMgulane dhanuSya, 2000 dhanuSyane eka gAu, 4 gAune eka ejana thAya che. A eka sAdhAraNa pratyeka yuganuM mApa che. pratyeka yuganA sAcA mApanI jANakArI mATe bhagavAne traNa prakAranAM gula batAvyA che.
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ tattva puchA ww prazna rara-traNa prakAranAM AMgula kayA kayA che? uttara-(1) AtmAgula (2) utsAMgula (3) pramANugula. prazna 23-traNeya AMgulamAM paraspara vibhinnatA zuM che? tene vyavahAra kyA mApathI thAya che? uttarabharata Adi kSetranA pramANe peta manuSyanA gulane "Atma-AMgula' kahe che. te AMgula sadAkALa sarakhuM hotuM nathI. te AtmAMgulathI te kAlanA manuSya dvArA kUvA, taLAva, vana, prAsAda, ratha, pAtra vagerenuM mApa karavAmAM Ave che. cakavatanA kAkaNa ratnanI eka eka kara jeTalI pahelI hoya che teTalA mApane "usedha-AMgula kahe che. te usedhAMgula bhagavAna mahAvIranA AMgulathI adhuM heya che. tenAthI cAre gatinA jIvonI avagAhanA mApavAmAM Ave che. ubheMghAMgulane hajAra guNa karavAthI pramANa AMgula" thAya che, tenAthI ratnaprabhAdi pRthvIkAMDa, pAtALa kaLaza, bhavana, nArakAvAsa, devaka, vimAna, vijaya, bharatAdi dvIpasamudrAdinI laMbAI, pahoLAI AdinuM mApa karavAmAM Ave che. je vastu pramANa-AMgulathI 1 jananI che, te vastu usedha-AMgulathI hajAra jananI hoya che. arthAt pramAgzuMlanA cAra gAuno ejana thAya che. te ja udhAMgulI cAra hajAra gAune jana thAya che. paraMtu te 4 hajAra
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ Ajhava vAva 71 gAu pramANugulathI samajavA nahi. tenAthI te mAtra 4 (cAra) gAu ja samajavA. - zAzvata vastuonA mApane mATe 4 hajAra gAune, 1 jana samaja. tenuM kAraNa e che ke zAzvata vastuene mApavAnuM jana pramANagulathI levAya che. prazna ra4-jaMbudvIpamAM keTalA kSetra che? uttara-nava kSetra che. 1. bharata 2. aravata 3. mahAvideha, 4. devakurU, 5. uttarakura, 6. harivAsa 7. ramyaka- . vAsa, 8. hemavaya, 9. hiraNyavaya. prazna 25-jabudvIpamAM mukhya nadIo keTalI che? uttara-1. gaMgA, 2. sidhu, 3. rohitA, 4. rehitAMzA pa. harita, 6. harikAntA, 7. sItA, 8. sItAdA, 9. nArI, 10. narakAntA, 11. suvarNakUlA, 12. rUpAkUlA 13. raktA, 14. raktavatI. A rIte mukhya 14 nadIo che. prazna ra6-jabuddhIpanI bahAra zuM che? uttara-jaMbudvIpanI cAre tarapha be lAkha jana vistAravALe lavaNa samudra khAInI mAphaka sthita che. tyAra pachI cAra lAkha yejananA vistAravALe dhAtakIkhaMDa dviIpa che. te lavaNasamudranI cAre tarapha gherAyeluM che. dhAtakhaMDanI cAre tarapha ATha lAkha ejananA vistAravALe kAledadhi samudra che. kAledadhi samudrane cAre taraphathI gherAyela 16 lAkha yojanAnA vistAravALe, puSkaravAra dvIpa che. puSkara
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ 72 - tatva pRthvI vara dvIpanI madhyamAM mAnuSattara parvata che. te parvata beThelA siMhanA AkAranuM che. sattarase ekavIsa (1721) . jana UMce, cArase savA tevIsa (423) rojana UMDe, eka hajAra bAvIsa (1022) jana mULamAM pahoLo, sAtase tevIsa (723) jana madhyamAM paheLA, cArase covIsa (424) jana upara paheLe che. mAnuSettara parvata sudhI (1+4+8+16+12=45 lAkha) pIstAlIsa lAkha jananuM manuSya kSetra che. tene "samaya kSetra paNa kahe che. tenAthI AgaLa eka dvIpa, eka samudranA kramathI bamaNuM-bamaNuM vistAravALA asaMkhya dvIpa-samudra che. aMtamAM svayaM bhUramaNa samudra che. merU parvata sivAya jeTalA zAzvatA parvata che, tene eka bhAga pRthvImAM ane cAra bhAga upara hoya che. te hisAbathI mAnuSettara parvata bhUmimAM 430 jana have joIe. prazna ra7-udalAkamAM sauthI upara (lokane jyAM aMta thAya che ) zuM che? uttara-urvIlokamAM sauthI upara siddha bhagavAna che. siddhazIlAthI upara eka jana leka che. tenA aMtima gAunA uparanA chaThThA bhAgamAM siddha bhagavAna che. prazna 28-pudagalAstikAya kene kahe che? uttara-saDana, paDana, vidhvaMsana, judA thavAnA svabhAvavALA ajIva padArtho je pudgala che ane pudagalene
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ ajIva tattva B samUha te puddagalAstikAya che. te varNa, gaMdha, rasa ane sparzI yukta che. vAdaLAMnuM dRSTAMtavAdaLAnI jema maLe che ane vikharAya che. prazna 29-pudgalanA mukhya bheda keTalA che ? uttara-1. skaMdha, 2. skaMdha deza, 3. pradeza ane 4. paramANu. e cAra bheda che. prazna-30-ka dha kone kahe che? uttara-paramANunA samUhane 'skaMdha' kahevAya che, athavA aneka pradezavALA eka purA dravyane 'skaMdha' kahevAya che, jema aneka dANAethI (kaNAthI) anela eka lADavA. prazna 31-kadha deza kone kahe che? uttara-aneka pradezAvALA eka dravyanA skaMdhamAM rahela eka bhAgane skaMdha deza' kahevAya che. jema aneka kaNAvALA lADavAnA eka bhAga, prazna 32-pradeza kAne kahuM che? uttara-kaMdha yA dezamAM maLela ati sUkSmaaMza athavA tA aneka pradezAvALA dravyanA skadhamAM rahela sauthI nAnA bhAga (eka pradeza)ne ska'dha pradeza kahevAya che. jema aneka kaNavALA lADavAnA eka kaNa. . prazna 33-paramANu kone kahe che?
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ -- -- tava pRcchA - vvvvvvvvv uttara-ska dha yA dezathI pRthaka thayela nivibhAjya sUphamatama aMzane "paramANu kahevAya che. athavA aneka pradezathI rahita sauthI nAnA-jenA be bhAga na thaI zake tevA pudagala dravyane "paramANu" kahevAya che. jema ke-lADumAMthI judo paDela lADune eka sUkSama kaNa, paramANu ane pradeza parimANanI apekSAe eka che. skaMdhamAM sAthe maLela hoya te pradeza ane skaMdhathI alaga-judI paDela hoya te tene ja paramANu kahevAya che, prazna 34-paramANu keTale sUkSma hoya che? uttara-anaMta sUkSma paramANu maLavAthI eka bAdara paramANu, anaMta bAdara paramANu maLavAthI eka uSNa paramANu ATha uSNa paramANuthI eka zIta paramANu, ATha zItaparamANathI eka urdhvareNu, ATha urdhvareNuthI eka trasareNu, ATha trasareNuthI eka rathareNa, ATha rathareNa barAbara devakurU-uttarakuranA manuSyane eka vAlAgra thAya che. devamurU uttarakurUnAM 8 vAlAthI harivAsa, ramyavAsanA manuSyane eka vAlIgra thAya. hari vAsa, ramyaka vAsanA manuSyanA 8 vAlAthI hemavaya, hiraNyavayanA manuSyane eka vAlA thAya. hemavaya, hiraNyavayanA manuSyanAM ATha vAlAgrathI mahAvidehakSetranA manuSyanA zirane eka vAlAgra thAya che. te ATha vAlAthI bharatakSetranA manuSyanA zirane eka vAlAgra thAya che. tenA ATha vAlAca=eka lIMkha, ATha lIkha= eka ja, ATha jU=eka java madhya. ATha java maMdhya=eka AMgula, 12 AMgula=eka veMta, be veMta=1 hAtha. behAtha
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ ajIva tatva pa. * www w =eka kukSi, be kukSi=eka dhanuSya. be hajAra dhanuSya eka gAu, cAra gAu=eka ejana. prazna 3pa-paramANumAM vadi kelA hoya che ? uttara-eka varNa, eka rasa, eka gaMdha ane be sparza kALa-dravya prazna 36-kALa dravya kene kahe che? uttara-je dravyonA pariNamanamAM sahakArI hoya arthAt je navAne jINuM kare ane jIrNane naSTa kare. dA. ta. kAtara ane kApaDa. jevI rIte kAtara vastranuM parivartana karavAmAM sahakArI thAya che. tevI rIte dharmAstikAya Adi pAMce dravyanAM parivartanamAM kALa" sahAyaka che. prazna 37-manuSyakSetramAM caMdra, sUrya Adi cara hoya che. tenAthI zuM lAbha thAya che ? uttara-divasa ane rAtri thAya che ane tethI kALanuM parimANa thaI zake che. prazna 38-kALanuM parimANa eTale zuM ? uttara-kALanA parimANamAM ghaDI, pala, miniTa, divasa, pakSa, mAsa, varSa AdinI gaNanA thAya che. prazna 39-ahe rAtri kone kahe che? uttara-divasa ane rAtrine aherAtri kahevAya che.
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ tatva pRcchA prazna 40-eka ahorAtrimAM keTalI ghaDI hoya che ?. uttara-60 ghaDI (24 kalAka = 30 muhurta) prazna 41-eka ghaDInuM mApa keTaluM che ? utta2-24 miniTanI eka ghaDI thAya che. prazna kara-eka muhUrtanI ghaDI keTalI ? uttara-be ghaDInuM eka muhUrta thAya che. prazna 43-samaya kene kahe che ? uttara-kALane atyaMta sUkSama aMza--jenA vibhAga na thaI zake tene "samaya" kahe che. athavA eka AvalikAnA asaMkhyAtamA bhAgane paNa "samaya" kahevAya che. pra. 44-samaya keTalo sUkSma hoya che? uttara-AMkha baMdha karIne ughADavAmAM asaMkhyAtA samaya vyatIta thaI jAya che. te asaMkhya samayanI eka AvalikA thAya che. evI 256 AvalikAmAM nigedanA jIvane eka bhava thaI jAya che. evA 17 thI 18 bhavane eka zvAsocchavAsa thAya che. evA 7 (sAta) zvAse zvAsane eka taika thAya che. evA sAta staMka = 1 lava thAya ane 77 lavanuM eka muhurta thAya che. A prazna 45 AvalikA keTalA samayanI heAya che ? * gaNanAnA hisAbathI 1LA bhava thAya che. paraMtu bhava te pure. ja thAya che. AthI 17 athavA 18 kahevuM ucita che.
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ ajIva tattva *ele uttara--asaMkhyAta samayanI eka AvalikA thAya che.. prazna 46-muhu kone kahe che ? uttara--eka karoDa, saDasaTha lAkha sItAtera hajAra, asA sALa (1, 67, 77, 216) AvalikAnuM eka murhuta (e. ghaDI = 48 miniTa) thAya che. prazna 47-5kSa kone kahe che ? uttara-15 paMdara divasanA eka pakSa thAya che. prazna 48-mAsa kAne kahe che ? uttara--e pakSa (pakhavADIyA)nA eka mAsa thAya che.. prazna 49 keTalA mAsanI eka Rtu thAya che ? uttara-be mAsanI eka Rtu thAya che. prazna 50 eka varSanI keTalI Rtu thAya che? uttara-1. hemata, 9. zizira, 3. vasata, 4. grISma 5. varSo ane 6. zarada. ema kula 6 Rtu thAya che. prazna 51-ayana kAne kahe che ? uttara-ayana arthAt sUryanuM uttara yA dakSiNamAM javuM. cha mAsanA eka ayana thAya che. prazna para-eka ayana keTalI RtunA thAya che ? uttara-traNa RtunA eka ayana ane e ayananu eka varSa thAya che.. prazna pa3-eka varSa keTalA mAsanu thAya che ?
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ '8 tava chA uttara-Ara mAsanuM eka varSa thAya che. " prazna pa4-yuga keTalA varSone thAya che ? - uttara-pAMca varSane eka yuga thAya che. prazna papa-palyopama kone kahe che? uttara-asaMkhyAta pUrvane eka patye pama thAya che. eka jina lAMbA-pahoLo ane UMDe goLAkAra ku khIcekhIca jugalIyAnA vALathI bharo. temAMthI 100 varSe eka vALa kADho, e rIte kADhatAM-kADhatAM jyAre ku khAlI thAya tyAre eka palya thAya. palya (pAlA)nI upamAthI je kALa gaNavAmAM Ave tene "pApa" kahevAya che. prazna pada-pUrva kene kahe che? uttara-84 lAkha varSane eka pUrvAga ane 84 lAkha pUrvAgane eka "pUrva thAya che, arthAt sIttera lAkha, chappana hajAra karoDa (70,56,0000000000) varSane eka pUrva thAya che. prazna pa7-sAgaropama kene kahe che ? uttara-daza krioDA-kroDa palyopamane eka sAgarepama thAya che. prazna 58-kroDAkoDa kene kahe che ? utta2-eka karoDane eka karoDa vaDe guNavAthI jeTalI saMkhyA Ave che, tene keDADa kahevAya che.
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ jIva teva prazna 9-pavRkSa kone kahe che ? tenA keTalA bheda che ? uttara-akarma bhUmimAM thavAvALA cugalikA mATe je upabhAga rUpa hoya. manAvAMchita padArthAnI pUti karAvavAvALA vRkSane kalpavRkSa' kahevAya che. tenAM deza bheda che. mataMgayA ya bhiMgA, tuDibhaMgA dIva joi citaMgA ! cittarasA maNiaMgA, geha gArA anigiNAya // 1. matta gayA--zarIrane mATe pauSTika rasa devAvALA. 2. bhiMgA--suvarNa ratnanA vAsaNa (pAtra) ApanArA. 3. tuDiya gA--vAjIMtra ApanArA. 4. dIva--dIpaka samAna prakAza ApanArA. 5. joI-sUryanI samAna prakAza ApanArA. 6. cita'gA--vividha prakAranAM puSpa devAvALA, 7. cittarasA--vividha prakAranAM rasavALA bheAjana ApanArA. 8. maNiagA--ratnajaData suvarNanA AbhUSaNu devAvALA. 9. gehAgArA--vividha prakAranAM bhavanAmAM pariNata thavAvALA kapavRkSa (makAnanI jema Azraya denArA.) 10. anigiNA-uttamAttama vajra denArA. prazna 60-utsarpiNI kALa kAne kahe che ? uttara-je kALamAM jIvAnA saMdhayaNu ane sasthAna kramazaH adhikAdhika zubha thatAM jAya, AyuSya, avagAhanA vadhatI jAya, tathA utthAna, karma, maLa, vIrya, purUSakAra ane
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ 80 tava pRccha parAkramanI vRddhi thatI jAya, te "utsarpiNI kALa che. A kALamAM varNa, gaMdha, rasa ane sparza paNa kramaza zubha thatA jAya che. te daza koDAkroDI sAgaropamane hoya che. prazna 61 avasarpiNI kALa kone kahe che? uttara-je kALamAM zarIranI avagAhanA, baLa, AyuSya Adi ghaTatA jAya tathA utthAna, karma, baLa, vIrya, purUSakAra ane parAkrama ochA thatA jAya te "avasarpiNI kALa che. te daza koDA-koDI sAgaropamane hoya che.. prazna dara-avasarpiNI kALanA keTalA ArA che? uttara-1. suSama, suSama. 2. suSama, 3 suSama duSama, 4. duSama suSama, 5. duSama, 6. duSama-duSama. prazna 63-utsarpiNI kALanA keTalA ArA che? uttara-tenA paNa cha ArA che. paraMtu avasarpiNI kALanA ArAthI ulaTA kamathI samajavA. - 1, duSama-duSama, 2. duSama, 3, duSama-suSama, 4, suSama, duSama, pa, suSama ane 6, suSama suSama.. prazna 64-kALacaka kene kahe che? uttara-10 koDAkoDa sAgaropamane eka utsarpiNI kALa ane 10 kroDAkoDa sAgaropamane eka avasarpiNI kALa maLIne 20 kroDAkoDa sAgaropamane eka kALacaka thAya che. kALathakanA kula 12 ArA che."
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ N ajIva tAva prazna 6pa-pudagala parAvartana kene kahe che? uttara-anaMta kAlacaka vItI javA para eka pudagala parAvartana thAya che. (15 ahorAtri=1pakSa 2 pakSa=1 mahine. 12 mahinA=1 varSa, pavarSa=1 yuga, 84lAkha varSa=1pUrvAga 84 lAkha pUrvAga=1pUrva, asaMkhya pUrva=na palyopama, 10 koDAkoDa pApama1 sAgaropama, 10 kroDAkoDa sAgarepama =1 avasarpiNI kALa, 10 koDAkoDa sAgarepama=1 utsapiNa kALa. baMne maLIne 20 kroDAkoDa sAgaropamane eka kALacaka thAya che. evA anaMta kALacakone eka pudagalaparAvartana thAya che.) prazna 66-pudagala parAvartananA bheda keTalA che? uttara-1. audArika pudagala parAvartana 2. vaikiya pudagala parAvartana 3. taijasa pudagala parAvartana 4. kArpaNa pudagala parAvartana 5. bhASA pudagala parAvartana 6. zvAse chuvAsa pudagala parAvartana 7. manapudagala parAvartana e sAta bheda che. prazna 67-ApaNuM jIve saMsAramAM janmamaraNa karatA keTalA pudagala parAvartana karyA haze? uttara-anaMta pudagala parAvartana. prazna 68-eka kALacakamAM kula keTalA ArA hoya che? uttara-avasarpiNI kALanA 6 ane urpiNI kALanA 6 ema mane maLI kula 12 Aza lAgI che. A
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ 82. N tava pRcchA prazna 69-bAra Ara kayAM varte che ane tenA bhAva uttara-pAMca bharata ane pAMca eravatanA = 10 kSetromAM 12 ArA vate che. utsarpiNI kALamAM varNa-gaMdha-rasa ane sparza tathA jInuM AyuSya, avagAhanA Adi kramaza: vadhatA jAya che. avasarpiNI kALamAM kamazaH ghaTatA jAya che. prazna 70-avasarpiNuM kALanA 6 ArAnuM kALaparimANa zuM che? uttara-avasarpiNI kALane 6 ArA. jemAM prathama Are 4 kroDAkoDa sAgaropamane, bIje Are 3 koDAkoDa sAgaropamane, trIje Are 2 kroDAkoDa sAgaropamane, cethe Are 1 koDAkoDa sAgaropamamAM 42 hajAra varSa ochA, pAMcame Ara 21 hajAra varSane, chaThTho Are 21 hajAra varSane = kula 10 keDAkoDa sAgaropamanA 6 ArA thAya che. prazna 71-utsarpiNI kALanA ArAnuM parimANu uttara-prathama Are 21 hajAra varSane, bIje Are 21 hajAra varSano, trIje Ara 1 koDAkoDa sAgaropamamAM hajAra varSa e chA, ethe Ara 2 kroDAkoDa sAgaropama, mAMsAme A kroDAkoDa sAgarepasane
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ ajIva tattva 83 chaThTho Aro 4 kroDAkoDa sAgaropamanA hAya che. A rIte 10 kroDAkroDa sAgarApamanA 6 ArA hAya che. prazna -pratyeka ArAnA manuSyanA sukha-duHkha kevA hAya che ? uttara-pAMca bharata ane pAMca aravatanA manuSyane avasarpiNInA prathama ArAnI AdimAM ane utsarpiNInA chaThThA ArAnA aMtamAM devakura, uttaraku? kSetranA yugalika jevuM utkRSTa sukha hAya che. 3 patyeApamanuM AyuSya ane 3 gAunuM dehamAna hAya che. avasarpiNInAM prathama ArAnA aMtamAM ane khIjA ArAnA prAraMbhamAM tathA utsarpiNInA pAMcamA ArAnA aMtamAM ane chaThThA ArAnA prAraMbhamAM harivAsa, ramyavAsa kSetranA yugalika jevuM sukha-AyuSya ane dehamAna hoya che. avarpiNInA khIjA ArAnA aMtamAM ane trIjA ArAnA prArabhamAM tathA utsarpiNInA cAthA ArAnA aMtamAM ane pAMcamAnA prAraMbhamAM hemavaya-hiraNyavaya jevuM sukha-AyuSya ane dehamAna hoya che. avasarpiNInA trIjA ArAnA atamAM ane ceAthA ArAnA prAraMbhamAM tathA utsarpiNInA trIjA ArAnA aMtamAM ane cAthA ArAnA prAraMbhamAM mahAvideha kSetranA manuSya jevuM sukha hAya che. avasarpiNInA cAthA ArAnA aMtamAM ane pAMcamA ArAnA prAraMbhamAM tathA utsarpiNInA bIjA ArAnA aMtamAM
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ tava pRcchA ane trIjA ArAnA prAraMbhamAM duHkha ghaNuM ane sukha DuM hoya che. avasarpiNInA pAMcamA ArAnA aMtamAM ane chaThThA, ArAnA prAraMbhamAM tathA utsarpiNInA prathama ArAnA aMtamAM ane bIjA ArAnA prAraMbhamAM duHkha vadhAre hoya che. avasarpiNanA chaThThA ArAnA aMtamAM ane utsapiNInA prathama ArAnA prAraMbhamAM du:kha, duHkha, duHkha. ekaluM duHkha hoya che. avasarpiNIne chaThTho Aro pUre thatAM ja utsarpiNI kALane prathama ArAne prAraMbha thAya che. prazna 73 atyAre kaye Are pravatI rahela che ? uttara-avasarpiNakALane pAMcame "duSama' nAmane. Are pravatI rahela che. prazna 74-paryAya kone kahe che ? uttara-paryAya = je avasthA palaTAtI rahe che, guNanA vikArane paryAya kahe che. arthAta je dravyanI jema sadA sthira na rahetAM, bhinna-bhinna rUpamAM pariNata thAya che. prazna 75-paryAyanA keTalA bheda che? uttara-(1) yuga56 bhAvI = eka sAthe thavAvALI ane (2) kramabhAvI = kamathI thavAvALI, e rIte e bhe che.
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ ajIva tatva prazna 76-guNa ane paryAyamAM zuM bheda che? uttara-guNa kevala dravyAzrita hoya che ane paryAya ubhayAzrita-guNa ane dravyamAM maLelI hoya che, paraMtu koI apekSAe guNane paNa paryAya" kahevAmAM Avela che. paryAya kamabhAvI che-guNa sahabhAvI che. prazna 77-paryAyanA keTalA bheda che ? uttara-(1) vyaMjana paryAya ane (2) dravyaparyAya. prazna 78-vyaMjana paryAya kone kahe che? uttara-trikAla-spazI paryAyane vyaMjana paryAya kahevAya che. jemake-mATInI ghaTa-paryAya. prazna 79-vyaMjana paryAyanA keTalA bheda che? uttara-(1) svabhAva vyaMjana-paryAya (2) vibhAva vyaMjana-paryAya. prazna 80-svabhAva vyaMjana paryAya kene kahe che? uttara-bIjA keI kAraNa vinA ja je vyaMjana paryAya heya. jemake-jIvanI siddha avasthA. prazna 81-vibhAva vyaMjana paryAya kone kahe che? uttara-bIjA kAraNathI je gati AdimAM parivartana thAya. jemake-jIvanI deva-manuSya-nArakI Adi paryAyanuM hevuM. prazna 82-dravya paryAya (athaparyAya) kene kahe che?
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ tava pRcchA uttara-eka prakArane anugata (samAna) AkAra rahevA chatAM paNa te AkAramAM avasthA bheda hoya. tene dravyaparyAya" kahevAya che. jemake-zarIranI bALa-yuvA-vRddha avasthA. prazna 83-sata kone kahe che? uttara-utpAda, vyaya (vinAza) ane dhrauvyayukta dravyane "sata' kahevAya che. prazna 84-utpAda kone kahe che? uttara-dravyanI navIna paryAyanI utpattine utpAda kahevAya che. prazna 85-vyaya kene kahe che? uttara-dravyanI pUrva paryAyane nAza, tene vyaya yAne vinAza kahevAya che. prazna 86-dhrauvya kene kahe che? uttara-paryAye badalAtI rahevA chatAM paNa keI rUpamAM dravyanuM nitya TakI rahevuM tene vya" kahevAya che. prazna 87-guNa kene kahe che? uttara-dravyanI vizeSatA-je dravyane Azrita hoya arthAt dravyanA badhA aMze tathA dazAomAM sthira rahe tene guNa" kahevAya che.
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ ajIva tAva prazna 88-guNa keTalA prakAranAM che? uttara-guNa be prakAranAM che. (1) sAmAnya guNa (2) vizeSa guNa. prazna -sAmAnya guNa kone kahe che? uttara-je sAmAnyatayA badhA drAmAM rahe. jemake- astitva. prazna 90-vizeSa guNa kene kahe che? uttara-je badhA dravyomAM na rahe, keI vizeSa dravyamAM ja rahe. jemake-jIvamAM jJAnaguNa. prazna hala-sAmAnya guNa keTalA che ? uttara-sAmAnya guNa aneka che, paraMtu mukhya 6 che. (1) astitva (2) vastRtva (3) dravyatva (4) prameyatva (5) agurulaghutva ane (6) pradezatva. prazna 92-astitva guNa kene kahe che? uttara-jenA kAraNe dravya sadA zAzvata rahe tene kayAreya nAza na thAya. prazna 93-vastutva guNa kone kahe che? uttara-je guNanA kAraNe vastumAM artha kriyAkAritva heya prazna 94-dravyatva guNa kene kahe che? uttara-je guNane kAraNe dravya eka sarakhuM na rahetA sadA badalAya kare.
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ tava pRcchA prazna 95-prameyava guNa kene kahe che? uttara-je guNane kAraNe dravya keIpaNa jJAnane viSaya thAya. prazna 96-agurulaghu guNa kene kahe che? uttara-je guNanA kAraNe eka dravya bIjA dravyarUpe pariNata na thAya. eka guNa bIjA guNa rUpa na bane tathA eka dravyanA aneka guNa bhinna bhinna na thaI jAya. vaLI je gurU paNa na hoya ane laghu paNa na hoya, tene "agurulaghutva" guNa kahevAya che. prazna ha7-pradeza kone kahe che? uttara-rUpI dravyanA rUpIpaNAthI ane arUpInA arUpIpaNAthI laMbAI paheLAI Adi AkAra pradezatva vinA thaI zaktA nathI. AthI vastunA niraza aMzane "pradezatva guNa kahevAya che. prazna 98-cha dravyonAM vizeSa guNa kayA kayA che? uttara-pratyeka dravyamAM vizeSaguNa paNa aneka che, paraMtu mukhya A prakAra che. jIva dravyamAM cetanA, jJAna darzana cAritra Adi pudagala dravyamAM varNa, gaMdha, rasa sparza Adi, dharma dravyamAM gati hetutva, adharma dravyamAM sthiti hetutva, AkAzamAM avagAhanA hetutva, kAla dravyamAM pariNamana guNa Adi.
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ ajIva tatva prazna 29-varNanA keTalA prakAra che? uttara-1 kALo. 2. lIlo, 3. pILo, 4. lAla, 5. sapheda e pAMca varNanA prakAra che. prazna 100-gaMdhanA keTalA prakAra che ? uttara-1. surabhigaMdha ane 2. durabhigaMdha. prazna 101-rasanA keTalA prakAra che? uttara-1. tIkho, 2. kaDa, 3. kasAyele, 4. khATa ane 5. mIThe e pAMca prakAra rasanAM che. prazna 10ra-sparzanA keTalA prakAra che ? uttara-sparza ATha prakAranA 1. gurU. 2. laghu, 3. mRdu, 4. kharabacaDe, 5. zIta, 6. uSNa, 7. snigdha ane prazna 103-rUpI dravyanA keTalA prakAra che? uttara-be bheda che. ATha sparzarUpI ane cAra sparzI rUpI. prazna 104-ATha spazI kene kahe che ? uttara-jemAM pAMca varNa, be gaMdha, pAMca rasa ane ATha sparza tathA pAMca saMsthAna hoya tene rUpI "ATha spezI kahevAya che.
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ tava pRcchA. prazna 105-cAra spazI kene kahe che ? uttara-5 varNa, 2 gaMdha, pa rasa ane zIta, uSNa, niSpa tathA rUkSa e cAra sparza hoya tene cAra sparza kahevAya che. prazna 106-zarIramAM ATha sparza kaI rIte samajavA? uttara-zarIramAM halakA mAthAnA keza, bhAre hADakAM, ThaMDI-kAnanI buTa, uSNa chAtI, snigdha AMkhanI kIkI, rUkSa-jIbha, kharasaTa-paganA taLIyA, suMvALu-gaLAnuM tALavuM. prazna 107-sAmAnya rUpathI ajIva tattvanA keTalA bheda che ? uttara-arUpI ajIvanA 10 bheda ane rUpI ajIvana 4 bheda = 14 bheda ajIva tatvanA che. dharmAstikAya, adharmAstikAya ane AkAzAstikAya, e traNanA sakaMdha, deza, pradeza maLIne (3 4 3 = 9) nava ane dazame kALa. daza bheda arUpI ajIvanA thayA. rUpI ajIvanA 4 bheda. 1. skaMdha, 2. deza, 3 pradeza ane 4. paramANu pudgala. (10+4 = 14bheda) prazna 108-vizeSarUpathI ajIvatattvanA keTalA bheda. gaNyA che? uttara-ajIva rAzine pa60 bheda thAya che. te A pramANe che.
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ ajIva tattva 91. [1] rUpI ajIvanA 530 bheda :-1. parimaMDala, 2. vRta, 3. vyasta, 4. caturasra, 5. Ayata. A pAMca sasthAnanA pAMca vaSNu, be gaMdha, pAMca rasa ane ATha sparzapUrvokta pAMca saMsthAnanA pratyekanA varNAdi 20 bhedathI kula 2045 = 100 bheda thayA. kALA, nIlA, lAla, pILeA ane sapheda. A pAMca. vanA pratyeka vaNu mAM 5 rasa, 2 gadha, 8 sparzI ane 5 sa'sthAna ema 2045=100 bheda thayA. surabhigadha ane durvAbhaga dha--pratyeka gaMdhamAM 5 varNa,. 5 rasa, 8 sparza ane 5 saMsthAna e 23x2=46 thayA. pAMca rasa-tenA pratyeka rasamAM 5 varNa, 2 gaMdha, 8 sparza ane 5 sasthAna. e 2045=100 bheda thayA. ATha sparzImAMthI pratyeka spamAM 5 vaNu, 5 rasa, 2 gaMdha, 6 spa ane 5 sasthAna e 23. A rIte 8 spazInAM 8423=184 bheda thayA. A rIte 100 saMsthAnanA le 100 varNanA 46 gaMdhanA 100 rasanA 184 spanA 99 99 99 99 kula bheda : 130 rUpI ajIvanA thayA. ATha sparzImAM eka svayaM ane eka virAdhI e sparzIne cheDIne..
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ tava pRcchA [] arUpI ajIvanA 30 bhedo - dharmAstikAya, adharmAstikAya, AkAzAstikAya ane kALa, A cArenAM dravya, kSetra, kALa, bhAva ane guNa. pratyekanA pAMca bhedakula 20 bheda thAya che. pUrvokta 10 bheda (arUpI ajIvanA) maLIne kula arUpI ajIvanA 30 bheda thAya. prazna 109-ajIva rAzi kone kahe che? uttara-ajIvanA bhedonA samUhane "ajIva rAzi kahe che.
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3. puNya tatva prazna 1-puNya kone kahe che? uttara-je AtmAne pavitra kare, jenI prakRti zubha hoya, je meLavavAmAM kaThina paraMtu bhegavavAmAM sukhakArI haya, jenuM phaLa mIThuM hoya. puSya dharmamAM sahAyaka paNa thAya che. prazna ra-puNya keTalA prakAre baMdhAya che? uttara-nava prakAre baMdhAya che. 1. anna puNya-annanuM dAna devAthI, 2. pANu puNya-pANInuM dAna devAthI, 3. layana puNya sthAna (jagyA) ApavAthI, 4. zayana puNyazayyA, pATa, pATalA Adi ApavAthI, 5. vastra puNya-vastranuM dAna devAthI, 6. mana puNya-manane zubha rAkhavAthI, arthAt, dAna, zIla, tapa, bhAva ane dayArUpa zubha mana rAkhavAthI 7. vacana puNya-mukhathI zubha vacana bAlavAthI, 8. kAya puNya-kAyA dvArA dayA pALavI, sevA, vinaya, vaiyAvacca. karavAthI, 9. namaskAra puya-guNIjanene vAraMvAra namaskAra karavAthI
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ tatva pRcchA prazna 3-puNayanI prakRtie keTalI che ? uttara-puNyanI 4ra prakRtio che. sAtA vedanIya, ucca gotra, manuSya gati, manuSyAnupUrvI, devagati, devAnupUrvI, paMcendriya jAti, audArika, vaikiya, AhAraka, tejasa ane kAmaNa e pAMca zarIra, tathA tene aMge pAMga, vrajaRSabhanArAca saMghayaNa, samacaturastra saMsthAna, zubhavaNa, zubha gaMdha, zubha rasa, zubha sparza, agurulaghu, parAghAta, zvAsa chuvAsa, Atapa, udyota, zubha-vihAgati, nirmANa, trasa-dazaka, (trasanAma, bAdara paryApta, sthira, zubha saubhAgya, susvara, Adeya, yazakIrtinAma) devAyu, manuSyAyu, tirya. cAyu ane tIrthakara nAmakarma. prazna 4-manuSyAnupUvI kone kahe che ? uttara-je karmanA udayathI manuSyanI AnupUrvI maLe. jema ke A bhavamAM je jIve have pachInA bhavamAM janma levAne yogya karma bAMdhI lIdhuM che. paraMtu maraNa samaye te zarIrane choDIne vigrahagatithI bIjI gatimAM javA lAge che, tyAre manuSyAnupUrva karma jIvane kheMcIne manuSyagatimAM laI jAya che. AnupUvI nAmakarma baLadanI nAtha samAna che. tevI ja rIte devAnupUrvInuM svarUpa paNa samajI levuM. " prazna pa-aMgopAMga nAmakarma kone kahe che ? uttara-je karmanA udayathI aMga, upAMga ane aMgapAMga maLe, tene "aMgopAMga" nAma karma kahevAya che.
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ puNya tava num prazna -aMga, upAMga ane aMgopAMga zuM che ? uttara-ghUMTaNa, sAthaLa, hAtha, mastaka, pITha Adi aMga che, AMgaLI vagere upAMga che ane AMgaLIonI parvarekhA vagere aMgopAMga che. A aMgopAMga taijasa ane kArpaNa zarIrane hotA nathI. prazna 9-trajaSabhanArAMca saMghayaNa kene kahe che ? uttara-je saMghayaNamAM baMne taraphathI markaTabaMdhathI joDAyelA be hADakA upara trIje paTTAne AkAre hADakAne pATe hoya ane A traNe hADakAne bhedanArI vajI nAmanI hADakAnI khIlI hoya, tene "vaja8SabhanArAca" saMghayaNa kahe che. prazna 8-samacaturansa saMsthAna kene kahe che ? uttara-samane artha che = samAna. catura = cAra ane astra = khUNe. palAMThI vALIne besavAthI je zarIranA cAre khUNA samAna thAya. zarIrane saMpUrNa AkAra suMdara hoya. tene "samacaturasa' saMThANa kahevAya che. cha saMThANa (saMsthAna) mAM prathamanuM A saMThANa sarvazreSTha che. prazna 9-zubhavarNa nAmakama kone kahe che? uttara-je karmanA udayathI jIvanA zarIramAM haMsa AdinI jema sapheda Adi zubha varNa hoya, te "zubhavaNuM nAmakarma kahevAya che. apekSAthI traNa varNa zubha che.- 1. lAla 20 pIche ane 3. sapheda.
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ tava pRcchA prazna 10-surabhigaMdha nAmakama kene kahe che? uttara-je karmanA udayathI jIvane zarIramAM kamala, phUla vagere jevI zubhagaMdha hoya tene surabhigaMdha "surabhigaMdha nAmakarma kahevAya che. prazna 11-zubharasa nAmakarma kene kahe che ? uttara-je karmanA udayathI jIvanAM zarIramAM kerI AdinA je madhura rasa hoya. khATa, mIThe ane tura e traNa zubha rasa che. prazna 1ra-zubhasparza nAmakarma kone kahe che? uttara-je karmanA udayathI jIvanA zarIramAM snigdha Adi zubha sparza hoya. zubhasparza 8 che-1. snigdha, 2. uSNa, 3. mRdu, 4, laghu. prazna 13-agurulaghu nAmakarmI kene kahe che ? uttara-je karmanA udayathI jIvanuM zarIra ne te leDhA jevuM ati bhAre hoya ke na te arkala (AkaDulIyA) rUnA jevuM halakuM heya. paraMtu madhyama kakSAnuM hoya, tene agurulaghu nAmakarma kahevAya che. prazna 14-parAghAta nAmakarma kone kahe che? uttara-je karmanA udayathI jIva anya baLavAnanI daSTie ajeya gaNAya che. pitAnA prabhAvathI bIjAne prabhAvita karanAra hoya, tene "parAghAta nAmakarma kahevAya che.
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ puNya tatva vvvvvv prazna 15 Atapa nAmakarma kone kahe che ? uttara-je karmanA udayathI jIvanuM zarIra uSNa na levA chatAM paNa uSNa prakAza Ape. sUryanA maMDaLamAM rahevAvALA. pRthvIkAyanA jIvanuM zarIra A prakAranuM ja che. tene Apa nAmakarmano udaya che. te svayaM uSNa na hovA chatAM bIjAne. uSNa prakAza Ape che. prazna 16-udyota nAmakama kene kahe che ? uttara-je karmanA udayathI jIvanuM zarIra zItala prakAza. Ape. caMdramaMDaLa, jyotiSa caka, ratna prakAza, prakAza ApanArI auSadhio ane labdhithI vakriyarUpa dhAraNa karanAra zarIra, A badhAmAM udyota nAmakarmane udaya che.. prazna 17-zubha vihAgati kone kahe che ? uttara-je karmanA udayathI jIvanI cAla haMsa, hAthI. tathA vRSabhanI jema zobhanIya heya. prazna 18-nirmANa nAmakarma kone kahe che? uttara-je karmanA udayathI jIvanA aMge pAMga, niyata. sthAna upara ja heya. jema ke citrakAra, citranA yathAyogya sthAne mAM avayava banAve che, te rIte nirmANa nAmakama paNuM zarIranA avayane vyavasthita kare che. prazna 19-tra-dazaka nAmakarma kone kahe che ?
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ tava pRchA uttara-je karmanA udayathI jIvane daza prakAranI vizeSatA prApta thAya. prazna ra0-rAsa-dazakanI prakRtie kaI kaI che ? uttara-nIce pramANe daza prakRtio che. 1. trasa-je karmanA udayathI jIvane trasanuM zarIra maLe. 2. bAdara-cha che jIvanuM zarIra yA zarIra samudAya chagharathanI daSTimAM dekhAya teTaluM sthaLa heya. 3. paryApti-je karmanA udayathI jIva potAnI paryAptithI pUrNa hoya. 4. pratyeka-je karmanA udayathI eka zarIrane svAmI eka ja jIva hoya. 5. sthira-je karmanA udayathI jIvanA dAMta, hADakA, avayava daDha hoya. 6. zubha - je karmanA udayathI nAbhithI uparane bhAga - zubha hoya. 17. saubhAgya-je karmanA udayathI jIva badhAne priya hoya. 8. susvara - je karmanA udayathI chavano svara madhura hoya.
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ puNya tattva 99 9. Adeya--je karmanA uddayathI jIvanu vacana leAkeAne AdaraNIya lAge, leAkeA jenI AjJA pALe. 10. yaza-je karmanA udayathI leAkeAmAM yaza ane kIti hAya. prazna -tIkara nAmakama kene kahe che ? uttara je karmanA uyathI jIva 34 (cAtrIsa) atizayeAthI yukata ane saMgha rUpI tInI sthApanA karI dharmanuM pravattana karIne trileAka pUjya ane che, tene tItha kara nAmakarma kahevAya che.
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4-pApa tatva prazna 1-pApakarma kene kahe che ? uttara-je AtmAne malina kare, je bAMdhatA samaye te sukhakArI lAge, paraMtu bhegavatI vakhate dukhakArI hoya. tene "pApakarma kahevAya che. prazna -pApa keTalA prakArathI baMdhAya che ? * uttara-pApa aDhAra prakAre baMdhAya che--1. prANAtipAta 2. mRSAvAda, 3. adattAdAna, 4. mithuna, pa. parigraha, 6. kepa, 7. mAna, 8. mAyA, 9. lebha, 10. rAga, 11. dveSa, 12. kaleza, 13. abhyAkhyAna, 14. pazunya, 15. para parivAda, 16. rati-arati, 17. mAyA mRSAvAda ane 18. mithyAdarzanazalya. prazna 3-prANAtipAta kene kahe che ? uttara-jIvana praNane vinAza kare-hiMsA karavI. prazna a-mRSAvAda kene kahe che? uttara-asatya bolavuM tathA kaDavuM-satya bolavuM. jethI sAMbhaLanArane duHkha thAya. prazna pa-adattAdAna kone kahe che? uttara-grAma, nagara, vana AdimAM rahela sacitta, acitta, alpa, ghaNI, aNu, sthaLa vagere vastu tenA svAmInI-mAlikanI AjJA vagara levI.
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ pASa tatva 101 prazna 6-thuna kene kahe che ? ane keTalA prakArathI heya che ? uttara-strI-purUSanAM sahavAsane "maithuna kahevAya che. deva, manuSya ane tiryaMca saMbaMdhI maithuna traNa prakAranuM che. prazna 7-parigraha kone kahe che ? uttara-kSetra, ghara, dhanadhAnya, AbhUSaNa, vastra, vAhana, dAsa-dAsI, kuTuMba-parivAra Adi vastune saMcaya kare tenA upara mamatva rAkhavuM te "bAhya"parigraha che ane krodha, mAna, mAyA tathA lobha "AtyaMtara parigraha kahevAya che. prazna 8-kodha kene kahe che? uttara-mehanIya karmanA udayathI thavAvALe keAInAM upara roSa. kRtya-akRtyanA vivekane dUra karanAra, prajavalana svarU5 AtmAnA pariNAmane "dha" kahevAya che. prazna 9-mAna kone kahe che ? uttara-mehanIya karmanA udayathI jAti Adi guNemAM ahaMkAra buddhi rUpa AtmAnA pariNAmane "mAna" kahevAya che, prazna 10-mAyA kone kahe che ? uttara-mehanIya karmanA udayathI mana-vacana-kAyAnI kuTilatAthI paravaMcanA (bIjAnI sAthe ThagAI) kapaTarUpa AtmAnA pariNAmane "mAyA" kahevAya che. prazna 11-lobha kene kahe che ?
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ 102 tava pUche uttara-mehanIya karmanA udayathI dhana Adi viSayaka IcchA, mUccha, mamatvabhAva, ane tRSNArUpa-AtmAnA pariNAmane lebha" kahevAya che. prazna 1ra-rAga kene kahe che ? uttara-mAyA ane lebha jemAM apragaTarUpathI vidyamAna haya, evA. Asakti rUpa jIvanA pariNAmane "rAga" kahevAya che. prazna 13-dveSa kone kahe che? uttara-kodha ane mAna jemAM apragaTa rUpathI vidyamAna hAya, evA aprItirUpa jIvanA pariNAmane "" kahevAya che. prazna 14-kalaha eTale zuM ? uttara-laDAI-jhaghaDA karavA te kalaha-kaleza che. prazna 15-abhyAkhyAna kone kahe che?, uttara-pragaTarUpathI avidyamAna doSano Aropa lagAvavo (khoTuM kalaMka lagAvavuM.) tene "abhyAkhyAna kahevAya che. prazna 16-paizunya zuM che ? uttara-pITha pAchaLa keInA doSa pragaTa kasvA (te doSa tenAmAM hoya ke na hoya) tene pazunya kahevAya che. prazna 17-1raparivAda kene kahe che ? uttara-bIjAnI niMdA karavI te "paparivAda che.
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ pApa tatva 103 prazna 18-rati-arati kene kahe che ? uttara-indriyone anukuLa viSayonI prAptimAM mehanIya karmanA udayathI cittamAM je AnaMdarUpa pariNAma. utpanna thavA te "rati kahevAya che. saMyama, tapa Adi (pratikULa) viSayamAM arUci, udvega thave te "arati" che. prazna 19-mAyA-mRSAvAdano Azaya zuM che? uttara-mAyA (paTa) pUrvaka khoTuM bolavuM. te "mAyAmRSAvAdI che. be doSonA saMyogathI te pApasthAna mAnavAmAM Avela che. prazna 20-mithyAdana-zalya kone kahe che ? uttara-sudeva, sugurU, sudharma ane tatvamAM suzraddhA na hevI athavA viparIta zraddhA hevI te mithyAdarzana che. jevI rIte zarIramAM kheMcI gayela zalya sadA kaSTa Ape che. e prakAre mithyAdarzana paNa AtmAne duHkhI. banAvI de che. tethI tene "zalya kahevAya che. prazna rI-uparokta 18 prakArathI bAMdhela pApanuM phaLa kevI rIte bhegavavuM paDe che ? uttara-pApakarmanI 82 prakRttio che. phaLa paNa 2. prakArathI bhAgavAya che. te 82 prakRttio A prakAre che. jJAnAvaraNIyanI pa, darzanAvaraNIyanI 9, vedanIyanI 1. mehanIyanI 26, AyuSyanI 1, nAmakarmanI 34, gAtrakarmanI 1. ane aMtarAya karmanI 5. e badhI maLIne 82 pravRttio pApanI che. eka * vizeSa vivaraNa mATe "8. badhAnta prastha jue. -
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ 5. Azrava tatva - prazna 1-Azrava tava kone kahe che? uttara-jIvanI zubhAzubha ganI pravRttithI AkarSAIne karma-vagaNanuM AvavuM, jIva rUpI taLAvamAM puNya-pApa narUpI pANI AvyA kare che. te Agamanane Azrava kahevAya che. prazna -Azrava keTalA che? uttara-1. mithyAtva, 2. avrata, 3. pramAda, 4. kaSAya ane 5. yoga. A pAMca Azrava che. prazna 3-mithyAtva kene kahe che? uttara-mehanIya karmanA udayathI tasvArthamAM zraddhA na thavI, yA viparIta zraddhA thavI te "mithyAtva che. prazna 4-mithyAtvanA 25 prakAra kayA-kayA che? uttara-pacIza prakAranA mithyAtva nIce pramANe che. 1, jIvane ajIva zraddha to mithyAtva-jIvatatva ja na mAnavuM athavA jaDathI jIvanI utpatti mAnavI. tathA sthAvarakAya ane saMmUrNima AdimAM jIva nathI tema mAnavuM. te prathama prakAranuM mithyAtva. 2. ajIvane jIva zraddha te mithyAtva-jemAM jIva nathI temAM jIva mAna. vizvane bhagavarUpa mAnavuM, sUryAdine mUrti tathA citrAdine bhagavAna mAnavA.
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAja tarapha Potha 3. dharmane adhamazra to mithyAtva-samyapha jJAna, darzana, cAritra ane tapa dhamane adhama samaja. 4. adharmane dharma zraddha to mithyAtva-hiMsAdi kAryomAM dharma mAna, saMvara ane nirjarA rahita laukika kAryomAM dharma mAnavo. 5. sAdhu ne asAdhu zraddhe te mithyAtva-jenI zraddhA, prarUpaNuM zuddha che, je mahAvratAdi zramaNa dharmanA pAlana karanAra che, evA susAdhune kusAdhu samajavA. da. asAdhune sAdhu zraddhato mithyAtva-je pAMca mahAvrata, samiti, gupti AdithI rahita che, jenI zraddhA, prarUpaNuM beTI che, jenuM AcaraNa susAdhu jevuM nathI. tene laukika vizeSatAnA kAraNe athavA sAdhuveza jaIne susAdhu samajavA. 7. mokSanA mArgane saMsArano mArga zraddha te mithyAtva-samyapha jJAna, darzana, cAritra, tapane yA saMvara, nirjarAne athavA dAna, zIla, tapa, bhAvane saMsArane mArga mAna. 8. saMsAranA mArgane mezane mArga zraddhe to mithyAtvaje pravRttithI jIva saMsAramAM paribhramaNa karate rahe che. te badhA saMsAra-mAge che. AvA mArgane muktine mArga mAna. 9 muktane amukta zrada te mithyAtva-mukta
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ 106 tattva pRcchA AtmAne saMsAramAM lepAyele samaje, arihaMta-siddhane karma mukta sudeva na mAnavA. 10. amuktane mukta zraddhe te mithyAtvarAgI-SIne mukta samajavA. bIjA paMthane deve je rAgakeSathI yukta che. ajJAnavaza tevAone mukta samajavA. 11. abhigrahika mithyAtva-tatvanI parIkSA karyA vagara ja pakSapAtapUrvaka kaI tattvane pakaDI rAkhavuM ane anya pakSanuM khaMDana karavuM. 1ra. anAbhigrahika mithyAtva-guNadoSanI parIkSA karyA vagara ja badhAM pakSene samAna samajavA. 13. Abhinivezika mithyAtva-pitAnA pakSane asatya samajavA chatAMye durAgraha pUrvaka tenI sthApanA karavI. 14. sAMzayika mithyAtva-deva A svarUpavALA che ke bIjA svarUpavALA ? A rIte gurU, gharma, jIvAdi tattvanA svarUpamAM saMdeha rAkhavo. 15. anAbhogika mithyAtva-vicAra-zUnyatA, meha-mUDhatA, A mithyAtva ekendriyAdi asaMsI jene tathA jJAna-vikala jIvone hoya che. 16. laukika mithyAtva-jemAM vitarAgatA, sarvajJatA tathA hitopadezakatAnA guNa nathI--evA rAgI, kevI, chadmastha ane mizyAmArga-pravartaka-saMsAramArganA praNetAne deva mAnavA, saMvaranA lakSaNathI yukta-samyapha
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ Azrava tattva 107 cAritra rUpa pAMca mahAvrata tathA samiti, guptithI rahita, nAmadhArI sAdhu athavA gRhasthIne gurU mAnavA. adharma=jemAM samyapha jJAnAdine abhAva che tathA je laukika kriyAkAMDathI ? cukta che, tene dharma mAna. tIrthayAtrA, snAna, yajJAdi. sAvadya pravRttimAM dharma mAna, e laukika mithyAtva che. 17. lekottara mithyAtva-viSaya-kaSAyanI pUti mATe vItarAga devanI ArAdhanA karavAmAM Ave, ninI . sevA, mAMgalika zravaNa, sAmAyika, AyaMbilAdi tapa, bhautika svArtha bhAvanAthI karavAmAM Ave, A lokottara mithyAtva che. Ano bIjo artha gauzALaka jevAne deva, nitpavAdine gurU tathA zubhabaMdhanI kriyAne lokottara dharma mAnave te paNa lo kettara mithyAtva che. 18. kuTAvacanika mithyAtva-nigraMtha pravacana sivAya anya kukAvacanika-mithyA pravacananA pravartaka, pracAraka ane mithyA pravacanane mAnavuM. 19. vana mithyAtva-jinamArgane nyUna zraddhatavanA svarUpamAM ochuM mAnavuM. ekAda tatva tathA tenAM. keIpaNa bhedamAM avizvAsI thavuM. ra0, adhika mithyAtva-jina-pravacanathI adhika mAnavuM, mithyAtva che. bIjA kudeva, kugurU, kudharmamAM DI. paNa vizeSatA samajavI athavA digabaratva AdinI adhika prarUpaNuM karavI.
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ 108 tatva pRcchA 21. viparIta mithyAtva-jina-mArgathI viparIta zraddha-jaina deva, gurU ane dharmathI kaMIka paNa viparIta zraddhAprarUpaNa karavI te viparIta mithyAtva che. rara. akiyA mithyAtva-samyaka cAritranI utthApanA karatA thakA ekAMtavAdI banIne AtmAne akiya mAnava tathA cAritravAnane "kiyA jaDa' kahIne tene tiraskAra kara. 23. ajJAna mithyAtva-jJAnane baMdha ane pApanuM kAraNa mAnIne ajJAnane ja zreSTha mAnavuM. "jJAna vyartha che." "jANe te tANe" bheLAnA bhagavAna che tema kahevuM. 24. avinaya mithyAtva-pUjanIya deva, gurU ane dharmane vinaya na karatAM tene avinaya kare. tenI AjJAnuM ullaMghana karavuM, tene asat kahevuM vagere.... 25. AzAtanA mithyAtva-deva, gurU ane dharmanI AzAtanA karavI. tenA pratye eve vyavahAra kare ke jethI jJAnAdi guNe ane jJAnIone dhakko pahoMce. prazna pa-mithyAtva pratipAdanane uddeza zuM che? " uttara-arihaMta bhagavAne je mithyAtvanuM pratipAdana karyuM che, tene uddeza e ja che ke-bhavya jIva sukhapUrvaka mekSamAM jAya. (1) hiMsAdi rUpa kumArga, (2) hiMsA mizrita kumArga tathA (3) laukika sukhaprada puNyamArgamAM bhaTakI na jAya yA anya tene bhaTakAvI na de. prazna -aviratine artha zuM che?
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ Azrava tattva 1ce uttara-prANAtipAta Adi pApathI nivRtta na thavuM- trata pratyAkhyAnathI rahitapaNuM. prazna 7-pramAda kene kahe che? uttara-zubha kAryamAM udyama na karavo "pramAda kahevAya che. athavA samyajJAna, darzana ane sacacAritra rU5. makSa mArgamAM pravRtti na karatAM magha, viSaya, kaSAya, nidrA, ane pApa pravRttimAM racyA-pacyA rahevuM. prazna 8-kaSAya kone kahe che? uttara-je zuddha svarUpavALA AtmAne kaluSita kare,. kaSa = karma athavA saMsAra, Aya = prApti athavA vRddhi jenAthI thAya tene kaSAya" kahevAya che. prazna 9-ga kene kahe che? uttara-mana, vacana, kAyAnI zubhAzubha pravRttine vega. kahe che. A prazna 1-zubha ga kone kahe che? . uttara-mana, vacana, kAyAne zubha kAryomAM pravRtta. karavA tene zubha yoga kahevAya che. zubha gane vyavahArathI. saMvara paNa mAnavAmAM Ave che. prazna 13-azubha yoga kone kahe che? " uttara-mana, vacana ane kAyAne hiMsA, mRSA Adi kharAba kAryomAM pravRtta karavA.
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ 110 tattva pRcchA prazna 12-zubha Azrava keAne kahe che ? uttara-zubha yAgathI zubha karmAMdha thAya che, tene - puNya athavA zubha Azrava kahevAya che. prazna 13-azubha Azrava kone kahe che ? uttara-azubha yAgathI azubha karma baMdha thAya che, tene 'pApa' athavA azubha Azrava kahevAya che. prazna 14-Azrava AtmAne hitakArI che ke ahita- kArI? uttara-Azrava ahitakArI ane tyAga karavA :Agya che. prazna 15-AzravanA sAdhAraNapaNe keTalA bheda che ? uttara-AzravanA 20 bheda nIce pramANe cheH 1 mithyAtvanuM sevana karavuM, 2. avrata-pApanA tyAga na karavA, 3. pAMca prakAranA pramAdanuM sevana karavu, 4. 25 kaSAyAnu sevana, pa. azubha yAga pravartAvavA, 6. prANAtipAta, 7. mRSAvAda, 8. adattAdAna, 9. maithuna, 10. parigraha, 11. zrotendriyane vazamAM na rAkhavI, 12. cakSuindriyane * vazamAM na rAkhavI, 13. ghrANendriyane vazamAM na rAkhavI. 14. rasanendriyane vazamAM na rAkhavI, 15. sparzendriyane * vazamAM na rAkhavI, 16. 17. 18. mana, vacana, kAyAne * vazamAM na rAkhavA, 19. bhaMDa-upakaraNa ayatanAthI levA-- mUkavA, 20. sAya-kuzAgra mAtra ayatanAthI levA-mUkavA.
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ Azrava tatva prazna 16-AzravanA vizeSa bheda keTalA che? uttara-anya prakAre AzravanA 42 bheda paNa thAya che.--pAMca IndriyenA viSaya, cAra kaSAya, traNa azubha ga, paccIza kriyA, pAMca avata, te rIte kara bheda paNa che. prazna 17-rapa kriyAo kaI kaI che? uttara-1. kAyikI, 2. AdhikaraNIkI, 3. prASikI, 4. pAritApanikI, 5. prANAtipAtikI, 6. AraMbhikI, 7. pArigrahikI, 8. mAyA pratyayikI, 9. apratyAkhyAnikI, 10. mithyAdarzana pratyayika, 11. daSTikI, 12. smRSTikI, 13. prAtIcikI, 14. sAmajopanipAtikI, 15. nezastrikI, 16. svastikI, 17. AjJA panikI, 18. vaidANikI, 19. aNagikI, 20. anavakAMkSA pracayikI, 21. prAyogikI, 22. sAmudAyika, 23. premapratyayA, 24. keva pratyayA ane 25. IpathikI kiyA. prazna 18-kAyikI kene kahe che? uttara-avirati athavA pramAdapUrvaka zarIranA halanacalana AdithI lAgavAvAnI kriyA. prazna 19-AdhikaraNikI kene kahe che ? uttara-je sAdhanathI jIva pApakArI kriyA kare che. jema ke cAku, charI, baMdUka, talavAra Adi vAtaka zastrone adhikaraNa kahe che. AvA zastrone banAvavA ane saMgraha, karavAnI pravRtti "AdhikaraNIkI' kahevAya che.
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ 112 tattva pRcchA prazna ra0-prAddheSikI kriyA kone kahe che ? uttara-jIva athavA ajIva upara dveSa karavAthI lAgavA vALI kriyA. prazna 1-pAritApanikI kAne kahe che ? uttara-bIjA jIvAne pIDA pahoMcADavAthI tatha peAtAnA ja hAthathI peAtAnuM mastaka, chAtI Adi pITavAthI je kriyA lAge che, te te prazna rara-prANAtipAtikI kriyA kAne kahe che ! uttara-bIjA prANIonA prANanA vinAza karavAthI tathA AtmaghAta karavAthI lAganArI kriyA prANAtipAtikI. kahevAya che. prazna -AraMbhikI kone kahe che ? uttara-khetI, ghara AdinA kArya mAM haLa, keAdALI. Adi calAvavA jenAthI jIvAnA nAza thAya che. prazna ra4-pArihikI kone kahe che ? uttara-dAsa-dAsI, pazu Adi jIvA tathA dhana, vastra, AbhUSaNa, ghara Adi ajIva pArthAnA sagraha karavAthI ane tenAM upara mamatva karavAthI je kriyA lAge te. prazna 25-mAyA-pratyayikI kriyA kAne kahe che ? uttar--chala kapaTa karIne khAne chetaravAthI tathA kaSAyAdayathI je kriyA lAge te.
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ Azrava tatva 113 prazna 26-apratyAkhyAnikI kriyA kene kahe che ? uttara-tyAga-pratyAkhyAna nahIM karavAthI lAgavAvALI kriyA. prazna ra7-mithyAdazana pratyAyikI kriyA kene kahe che? uttara-jinezvara bhagavAnanA vacanathI viparIta zraddhA tathA azraddhAne "mithyAtva' kahe che. tenAthI lAgavAvALI kiyA. prazna ra8-daSTikI kriyA kene kahe che ? uttara-rAgadveSa yukta koI jIva yA ajIva padArthane jevAthI lAgavAvALI kiyA. prazna rasmRSTikI kriyA kone kahe che? uttara-rAgAdithI yukta jIva ane ajIva vastune sparza karavAthI athavA malina bhAvanAthI je prazna karavAmAM Ave che tene smRSTikI kiyA kahevAya che. prazna 30-prAtIyikI kone kahe che ? uttara-jIva ane ajIva vastu, bAhya vastunAM nimittathI rAga-dveSa karavAthI je kriyA lAge . prazna 31-sAmantopani pAtikI kone kahe che !! H uttara-pitAnA vaibhava athavA kRti AdinakethI karavAmAM AvatI prazaMsA sAMbhaLIne prasanna thavAthI athavA ghI, tela AdinAM pAtra khullAM rAkhavAthI temAM pArija
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ tava pRcchA jIva paDIne vinAzane prApta thAya che, tenAthI je kriyA lAge te. prazna 3ra-naizvikI kriyA kene kahe che ? uttara-rAjA AdinI AjJAthI yaMtro dvArA kUvA, taLAva AdithI pANI kADhIne bahAra pheMkavAthI, phUvArA calAvavAthI, gophaNa Adi dvArA patthara, dhanuSyathI bANuM Adi pheMkavAthI svArthavaza yegya ziSya yA putrane bahAra kADhI mukavAthI, zuddha eSaNaka bhikSA levAthI paNa niSkAraNa te paraThI devAthI je kiyA lAge che. prazna 33-svastikI kSiA kene kahe che ? uttara-kaI jIvane potAnA hAthamAM laIne pheMkavAthI pachADavAthI, mAravAthI je kiyA lAge che. prazna 34-AjJAnikI yiA kene kahe che ? uttara-jIva athavA ajIvathI saMbaMdhita AjJA devAthI athavA bIjAthI sajIva-nirjIva vastu maMgAvavAthI je kriyA lAge che. prazna 3pa-vedAraNikI kriyA kene kahe che? uttara-jIva ane ajIva padArthone cIravA-phADavAthI athavA kharAba ane nakalI vastune asalI temaja sArI batAvavAthI je kriyA lAge che. prazna 36-anAgikI kiyA kone kahe che ? uttara-anupagathI cIne upADavAthI, rAkhavAthI ane anupagapUrvaka cAlavA-pharavAthI je kriyA lAge che.
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ Azrava tatva 115 prazna 37-anavakAMkSA pratyAyikI kene kahe che ? uttara-sva para hita-ahitane vicAra na kara tathA A loka ane paralakanI paravA karyA vinA baMne loka virodhI hiMsA, asatya Adi tathA ArtadhyAna, raudradhyAna karavAthI lAgavAvALI kiyA. prazna 38-prAyogikI kriyA kene kahe che ? uttara-ArtadhyAna raudradhyAna karavuM, sAvadya vacana bolavuM tathA pramAdapUrvaka AvavuM-javuM, hAtha-paga phelAvavA, saMkecavA AdithI tathA mana, vacana, kAyAnA vyApArathI lAgavAvALI kiyA. prazna 30-sAmudAyikI kriyA kone kahe che? uttara-je pApakarma dvArA samudAyarUpamAM AThe karmonuM" baMdhana thAya tathA sAmuhika rUpathI aneka jIvone eka sAthe karmabaMdha thAya. prazna 40-prema pratyayA kene kahe che ? uttara-rAgathI lAgavAvALI ane mAyA tathA lAbhapUrvaka vyavahAra karavAthI thavAvALI kiyA. prazna 41dveSa-pratyayA kyiA kene kahe che ? uttara-IrSA-TheSa karavAthI tathA kodha ane abhimAna karavAthI je kiyA lAge che. prazna kara-IpathikI kene kahe che ? uttara-11, 12 ane 13mAM guNasthAnamAM rahelAM vItarAga bhagavaMtane kevala yoganA kAraNe lAgavAvALI kiyA.
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ 6. saMvara tattva prazna 1-saMvara kene kahe che? uttara-Azravane aTakAvI tene "saMvara' kahevAya che. jIvarUpI taLAvamAM AzravarUpI nALAthI karmarUpI pANI Ave tene vrata rUpI pALa dvArA rokavA "saMvara' kahevAya che. praza 2-saMvaranA mukhya keTalA bheda che? uttara-1. dravyasaMvara ane 2. bhAvasaMvarabe bheda che. prazna 3-dravya-saMvara kene kahe che ? uttara-karma pudgalane AvatA aTakAvavA te dravyasaMvara. prazna -bhAva-saMvara kone kahe che? uttara-navA karmone AvatA rokavAvALA AtmAnA pariNAmane bhAvasaMvara kahevAya che. prazna pa-sAmAnyarUpathI saMvaranA keTalA bheda che? uttara-saMvaranA 20 bheda nIce pramANe che. 1. samakitane dhAraNa karavuM, 2. vrata-pratyAkhyAna karavA, 3. pramAda na kare, 4. kaSAya na kare, 5. zubhaga pravartAva, 6. prANAtipAta viramaNa, 7. mRSAvAda viramaNa, 8. adattAdAna viramaNa, 9. mithuna viramaNa, 10. parigraha viramaNa, 11thI 15. pAMce Indriyane vazamAM rAkhavI.
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMvara tatva 117 16, 17, 18. mana-vacana-kAyAne vazamAM rAkhavA. 19 bhaMDa-upakaraNa yatanAthI levA ane mukavA, 20 seya-kuzAgra mAtra yatanAthI levA ane mukavA. prazna -saMvaranA pa7 bheda kaI apekSAe che ? uttara-saMvaranA pa7 bheda A rIte che-pa samiti, 3 guptinuM pAlana karavuM, 22 parISahAne jItavA, 10 yatidharma, 12 bhAvanAnuM ciMtana karavuM ane 5 cAritranuM pAlana karavuM. prazna 7-samiti kene kahe che ? uttara-Avazyaka kAryane mATe yatanApUrvaka samyaka pravRttine "samiti kahevAya che. prazna 8-samitinA keTalA bheda che? uttara-1. Isamiti, 2. bhASA samiti, 3. eSaNA samiti, 4. AdAna bhaMDa mAtra nikSepanA samiti, 5. uccAra prasavaNa khela siMghANa jala paristhAnikA samiti. prazna 9-cha samiti kane kahe che? uttara-jJAna, darzana ane cAritranA nimitte Agamekta kALamAM yuga parimANa bhUmine ekAgra cittathI jete thake yatanA pUrvaka gamanAgamana karavuM te "Isamiti" che. prazna 10-bhASA samiti kone kahe che?
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ 118 tattva pRcchA uttara-AvazyakatA lAgavAthI satya, hita, mita, nirdoSa ane asaMdigdha bhASA bolavI te bhASA samiti che. prazna 11-eSaNa samiti kone kahe che? uttara-gaveSaNA, grahaNa ane paribhegeSaNa saMbaMdhI dethI rahita AhAra-pANI Adi grahaNa karavuM te eSaNa samiti" che. prazna 12 AdAna-bhaMDa-mAtra nikSepanA samiti kane uttara-Asana, zasyA, saMstAraka, vastra, pAtra Adi upakaraNone upayoga pUrvaka joIne, pejane, levA ane mUkavA te AdAna-bhAMDa-mAtra nikSepana samiti che. prazna 13-cAra - prasavaNa -khela- siMghANa- la paristhAnikA samiti kone kahe che? uttara-IMDilanA doSane vaIne, paraDavavAne yogya laghunIta, vaDInIta, thuMka, kapha, nAkane mela Adi nirjIva sthAnamAM yatanA pUrvaka paraThava te paristhAnikA samiti che. prazna 14-guti kone kahe che ? uttara-mana, vacana, kAyAnI azubha pravRttione rokavI ane zubha pravRtti karavI tene gupti kahevAya che. prazna 15-guptinA keTalA prakAra che? uttara-1. mana gupti, 2. vacana gupti ane 3. kAya gupti.
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ savara vattva 119 prazna 16-mana gupti kAne kahe che ? uttara-Atta dhyAna, raudra dhyAna, sara'bha, samAraMbha, AraMbha saMbaMdhI sakalpa na karavA, dharma dhyAna sa`khadhI ciMtana karavu', madhyasthabhAva rAkhavA, zubha-azubha yAgAne rokIne yAganirodha avasthAmAM thavAvALI aMtarAtmAnI avasthA prApta karavI te 'mana gupti' che. prazna 17-vacana gupti kone kahe che ? uttara-vacananA azubha vyApAra arthAt saMrabha, samAraMbha ane AraMbha saMbaMdhI vacananA tyAga karavA, vikathA na karavI ane mauna rahevu te vacana gupti' che. prazna 18-kAya gupti kone kahe che ? uttara-UThavuM, besavuM, UbhA rahevuM Adi kAyika pravRtti na karavI, yatnApUrvaka kAyAnI pravRtti karavI ane azubha pravRttinA tyAga karavA te kAyagupti' che. prazna 19-bAvIsa pariSahu kayA kayA che ? uttara-1. kSudhA pariSaha, 2. pipAsA, 3. zIta, 4. uSNu, pa. zamazaka, 6. acela, 7. ati, 8. srI, 9. carcA, 10. niSadyA, 11. zayyA, 12. Akroza, 13. vadha, 14. yAcanA, 15. alAbha, 16. rAga, 17. tRNuspardhA, 18. jala, 19. satkAra-puraskAra, 20. prajJA, 21. ajJAna ane 22. samyakRtva pariSaha. prazna 20-khAvIsa pariSahonu vizeSa svarUpa zu' che !
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ 120 tava pRcchA uttara-1, kSudhA pariSaha-sAdhunI maryAdAnusAra eSaNIya AhAra jyAM sudhI na maLe, tyAM sudhI bhUkhane sahana karavI. 2. pipAsA pariSaha-jyAM sudhI nirdoSa acitta pANI na maLe tyAM sudhI pyAsa-tRSAne sahana karavI. 3. zIta pariSaha-game teTalI ThaMDI paDatI hoya te paNa pitAnI pAse maryAdita ane parimita vastra hoya tenAthI ja pitAne nirvAha karavo ane samabhAvapUrvaka ThaMDIne sahana karavI. 4. uSNu pariSaha-atyaMta garamI paDatI hoya te paNa snAnanI IcchA na karavI, pavana na nAkhave ane garamIne samabhAvapUrvaka sahana karavI. pa. dezamazaka pariSaha-DAMsa, macchara, mAMkaDa AdinAM karaDavAthI je vedanA thAya che tene samabhAvapUrvaka sahana karavI. 6. acela pariSaha-Agameta sAdhunI maryAdAnasAra jeTalA vastra rAkhavAnI AjJA che teTalA ja vastra rAkhavA, bahumUlya vastra rAkhavA nahi. je kAMI vastra hoya temAM saMteSa rAkha. 7. arati pariSaha-manamAM arati arthAt udAsInatAthI thanArUM kaSTa. saMyamamAM mana na lAge, tene prati arUci utpanna thAya, to dhairyapUrvaka saMyamamAM mana lagAvIne aratine dUra karavI.
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMvara tatva 121 8 strI pariSaha-strIonAM aMga, upAMga, AkRti, hAsya, kaTAkSa AdimAM dhyAna na ApavuM, vikAra daSTithI tenA tarapha jevuM nahi, brahmacaryamAM daDha rahevuM. 9 caryA-parivaha-vihArane parizrama ane vihAranA kaSTo sahana karavA. 10. niSadyA pariSaha-smazAna, zUnyaghara, siMhanI guphA AdimAM dhyAna karavAnA samaye vividha upasarga AvavAthI, kAmalupa strIonAM anukULa upasarga thavAthI ane hiMsaka prANIonA pratikULa upasarga AvavAthI samabhAvapUrvaka sahana karavA, paraMtu niSiddha ceSTA na karavI. 11. zayyA pariSaha-rahevAnuM sthAna ane suvAne mATe UMcI-nIcI-kaThora Adi kaSTaprada bhUmine vega maLethI thanArUM kaSTa ane nidrAmAM Dakhala pahoMcatI hoya te paNa manamAM udvega lAva nahi. 12. Akroza pariSaha keI gALa Ape ke kaTu vacana kahe, tenAthI thanArA kaSTane sahana kare. 13. vadhu pariSaha- koI duSTa mAre, pITe athavA prANa rahita karI nAkhe te paNa koi na karatA samabhAvapUrvaka sahana karavuM. 14. yAcanA pariSaha-svayaM bhikSA yAcIne saMyamayAtrAne nirvAha kare, yAcavAthI keI apamAna kare te khoTuM na mAnavuM ane bhikSA yAcavAmAM lajajAne anubhava na karo.
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ tava pRcchA. 15. alAbha pariSaha-Agamata maryAdAnusAra gocarIne mATe javAthI nirdoSa AhAra na maLe athavA je vastunI AvazyakatA che, te dAtAnI pAse hovA chatAM paNa dAtA na Ape, te pitAnA lAbhAMtarAya karmane udaya samajIne samabhAvapUrvaka sahana karavuM. 16. roga pariSaha-roga thAya tyAre ArtadhyAna na kare. potAnA karelAM karmonuM phaLa samajIne vedanAne. samabhAvapUrvaka sahana kare. 17. tRNa-sparza pariSaha-darbha (DAbha) Adi tRNanI pathArImAM sAdhune suvuM paDe ane kaThora tRNonA sparzathI vedanA thAya, khujalI Ave tyAre udvigna citta na karatA samabhAva pUrvaka sahana kare. 18. jalla (mela) pariSaha-zarIra ane vastra parasevAthI ane dhULathI malina thAya te bedita na thAya tathA snAnanI IcchA na kare. 19. satkAra-puraskAra pariSaha-lokasamudAya, rAjA-mahArAjA Adi dvArA Adara-satkAra thAya te potAnA manamAM abhimAna na kare ane Adara-satkAra na maLavAthI manamAM duHkhI na thAya. 20. prajJA pariSaha-bahuzruta, gItArtha thavAthI ghaNA leke prazna pUche che, keI carcA-vivAda karavA Ave. tenAthI khinna thaIne jJAnane dukhaprada ane ajJAnane
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ m saMvara tatva * 123, wmmwuun. sukhadAyaka na mAnatA samabhAvathI sahana kare, prakhara vidvattA hovA chatAMye paNa abhimAna na karavuM. 21. ajJAna pariSaha-ghaNe parizrama karavA chatAM paNa pATha yAda na thAya ane jJAna na caDe te khinna na thavuM, paraMtu jJAnAvaraNIya karmane udaya samajIne pitAnA. cittane zAMta kare. 22. samyaktva pariSaha-aneka kaSTa-upasarga AvavA chatAM paNa jinezvara bhASita dharmathI vicalita na. thavuM, zAstrIya sUkSma artha samajamAM na Ave te udAsIna thaIne viparIta bhAva na lAve, anya mationA camatkAra, ADaMbara joIne mahita na thAya. prazna 21-zramaNa dharmanA 10 bheda kayA kayA che? uttara-zramaNa dharmanA 10 bheda A prakAre che - 1. kSamA-dha upara vijaya prApta kare, krodhanuM kAraNa upasthita thavA chatAM paNa zAMti rAkhavI. te kSamAdharma che. ra. mArdavamAnane tyAga karavo. jAti, kuLa, rUpa,. aizvarya, tapa, jJAna, lAbha ane baLa. A AThamAMthI keIne mada na karava mArdava kahevAya che. 3. Ajava-kapaTa rahita thavuM. mAyA, daMbha, ThagAI" Adine sarvathA tyAga karavo tathA saraLa banavuM.
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ tattva pRcchA 4. mukti--aAbha upara vijaya prApta karavA. paugalika vastuo upara Asakti na rAkhavI. 124 5. tapa--rchA niodhastavaH 'icchAne rAkavI ane 12 prakAranuM tapa karavuM. 6. saMyama--mana, vacana, kAyAnI pravRtti upara aMkuza rAkhavA. azubha pravRtti na thavA devI, pAMce indriyAne vazamAM rAkhavI, cAra kaSAyAne jItavA, prANAtipAta Adi pApAthI nivRtta thavuM. e 17 prakAranA saMyama che. 7. satya--adhA jIvAne mATe sukhakArI, hita, mita, satya ane nirdoSa vacana belavuM. --- 8. zauca--koIpaNa prANIne kaSTa na thAya evA vartAva karavA; mana, vacana ane kAyAnA vyavahArane pavitra zakhavA. 9. akiMcanatva--kAI vastu upara mUrchA na rAkhavI, parigrahanA tyAga karavA. 10. brahmacaya --navavADa sahita pUrNa brahmacarya nu pAlana karavuM. prazna rara-bAra bhAvanAo kaI kaI che ? uttara-12 bhAvanA A prakAre che:
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMvara tatva 15. 1. anitya bhAvanA 7. Azrava bhAvanA 2. azaraNa che 8. saMvara 3. saMsAra , 9. nirjarA ,, 4. ekatva , 10. loka 5. anyatva , 11. bodhi ,, 6. azuci , 12. dharma bhAvanA. prazna ra3-anitya bhAvanA eTale zuM? uttara-saMsAra anitya che, badhI vastuo parivartana-- zIla ane nazvara che. A rIte dhana, yauvana, kuTuMba, zarIra Adi saMsAranA badhA padArtha anitya che, e vicAra karavo, "anitya bhAvanA che. A bhAvanA bharata cakavatIe. bhAvI hatI. prazna ra4 azaraNa bhAvanA eTale zuM ? e bhAvanA. keNe bhAvI hatI ? uttara-janma, jarA, maraNa, vyAdhi, priyane viyega, apriyane saMga, dAridraya Adi dumAM paDelA prANIne vItarAga prarUpita dharma sivAya anya kaI rakSaka nathI. evuM ciMtana karavuM. A bhAvanA anAthI munie bhAvI hatI. prazna rapa-saMsAra bhAvanAne ze viSaya che? uttara-saMsAranI vizALatA ane temAM janma-maraNa. karatA thakA anAdikALathI jIva cAra gati, covIsa daMDaka ane 84 lAkha jIvanamAM duHkha bhogavI rahyo che A che
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ vvvv 126 tatva pRcchA ItyAdi saMsAranI avasthAne vicAra karo. A bhAvanA bhagavAna mallinAthe bhAvI hatI. prazna 26-ekatva bhAvanAnuM svarUpa zuM che? uttara-A AtmA ekale utpanna thAya che ane ekalo ja mare che. karmone kartA ane bhaktA paNa eka AtmA ja che. janma-jarA-vyAdhi-mRtyu AdithI utpanna thayela duone dUra karavA keI svajana, parivAra vagere samartha nathI. evo niraMtara vicAra karavo. ekatva bhAvanA namirAjarSie bhAvI hatI. prazna ra7-anyatva bhAvanA eTale zuM? uttara-"huM keNa chuM?" mAtA-pitA Adi parivAra mArAthI bhinna che. A zarIra paNa mArAthI bhinna che. huM AtmA chuM. badhA saMgane viyAga thavAnuM che. A pramANe ciMtana karavuM. A bhAvanA mRgAputre bhAvI hatI. prazna ra8-azuci bhAvanAne viSaya zuM che? uttara-A zarIra raja ane vIrya jevA ghaNita padArthonA saMgathI banela che. uttama, svAdiSTa ane rasavALA padArthone AhAra paNa zarIramAM jaIne azucimAM pariNata thAya che. A prakAre zarIranI azucitAne vicAra -kara. A bhAvanA sanakumAra cakravatIe bhAvI hatI. prazna 29-Azrava bhAvanAnuM svarUpa zuM che?
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMvara tattva 127 uttara-Azrava dvArA AtmAmAM karmarUpI pANI Ave che ane A karmathI AtmA malina thAya che. A rIte AzravanA svarUpanuM ciMtana karatA Indriye tathA kaSAyenuM zamana karavuM. AzravanuM svarUpa ane pariNAmanuM ciMtana karavuM. AjhavabhAvanA samudrapAna munie bhAvI hatI. prazna 30-saMvarabhAvanA eTale zuM? uttara-saMvara dvArA navA karmonI Avaka aTakI jAya che. ane AtmA nirvinarUpathI mukti tarapha AgaLa vadhe che ane saMvara kiyAonuM AcaraNa karatA thakA siddhapadanA adhikArI bane che. saMvaranA svarUpanuM ciMtana karavuM. A bhAvanA harikezI munie bhAvI hatI. prazna 31-nirjarA bhAvanAnuM svarUpa zuM che? uttara-je karma AtmAnI sAthe cATelAM che, tene nAza karavAnA upAyo (12 prakAranA ta5)nuM ciMtana karavuM. nirjarA bhAvanA ajuna aNagAre bhAvI hatI. prazna 3ra-loka bhAvanAnuM svarUpa zuM che? uttara-lekanA saMsthAna ane lekamAM rahelA dravyonA guNa-paryAya AdinuM ciMtana karavuM. A bhAvanA zivarAja RSie bhAvI hatI. prazna 33-badhidurlabha bhAvanA eTale zuM? uttara-dhine artha che-jJAna. samyajJAna ane Atmavizuddhi kAraka tanuM jJAna tathA tenA upara zraddhA
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ 128 tava pRcchA thavAmAM kaThinatA, mukelI, bAdhaka kAraNa Adine vicAra karo. A bhAvanA bhagavAna RSabhadevanA 98 putroe bhAvI hatI. prazna 34- dharmabhAvanAnuM svarUpa zuM che? uttara-jinezvara bhagavAna dvArA prarUpita kRta-cAritra tathA zrAvaka-sAdhu dharmanuM ciMtana karavuM. dharma satya che, prANIone mATe parama hitakArI che, e prakAre ciMtana karavuM. dharmabhAvanAthI AtmA dharmathI cuta thato nathI. A bhAvanA dharmaci aNagAre bhAve hatI. prazna 3pa-cAritra kene kahe che? uttara-cAritra mehanIya karmane kSaya-upazama ane kSapazamathI utpanna thayela sarvaviratinAM pariNAma saMyama anuSThAna. je ATha karmone cUrNa karI nAza karI nAkhe tene "cAritra' kahevAya che. prazna 36-cAritranA keTalA bheda che? uttara-1. sAmAyika cAritra 2. chedo pasthApanIya cAritra 3. parihAra vizuddha cAritra 4. sUkSma saMparAya. cAritra 5. yathAkhyAta cAritra. A rIte pAMca bheda che. prazna 37-sAmAyika cAritranA keTalA bheda che? uttara-sAmAyika cAritranA 2 bheda che. 1. ivarakAlika sAmAyika ane 2. yAvaskathika sAmAyika
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMvara tattva 129: prazna 38-IvarakAlika sAmAyika kene kahe che? uttara-IvarakAlika sAmAcikane artha-alpakALa arthAt vaDI dIkSA vakhate chedepasthApanIya cAritra rU5 paMcamahAvratanuM AropaNa karavAthI sAmAyika cAritrane kAla puro thaI jAya che. mATe tene alpakAlina sAmAyika cAritra. kahevAmAM Ave che. Ivara sAmAyika cAritra jaghanya 7 divasa, madhyama. 4 mAsa, utkRSTa 6 mAsanuM hoya che. A cAritra bharata, eravata kSetranA prathama ane aMtima tIrthakaronA zAsanamAM. ApavAmAM Ave che. prazna 39-yAvatakathika sAmAyika kone kahe che? uttara-cAvata jIvananI sAmAyikane yAvatruthika sAmAyika kahevAya che. prazna 40- chedepasthApanIya cAritra kone kahe che? uttara-pUrva-paryAyane cheda karIne je mahAvrata ApavAmAM Ave che, tene chede pasthApanIya cAritra kahevAya che. prazna 41-epasthApanIya cAritranA keTalA bheda che?: uttara-be bheda che. 1. niraticAra, 2. sAticAra. prazna kara-niraticAra chapasthApanIya cAritra kene kahe che? uttara-Ivara-sAmAyikavALA ziSyane ane eka tIrthakarane tIrthathI bIjA tIrthakaranA tIrthamAM javAvALA
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ ~ ~ ~~~ tatva pRcchA sAdhuone je vrata AropaNa karavAmAM Ave che te niraticAra chedapasthApanIya cAritra che. tene "vaDI dIkSA" paNa kahevAmAM Ave che. prazna sa3-vaDI dIkSA kayAre ApavAmAM Ave che? uttara-vaDI dIkSA sAta divase, cAra mahine ane utkRSTa cha mahine ApavAmAM Ave che. prazna 44-sAticAra depasthApanIya kone kahe che? uttara-mULa guNene ghAta karanAra sAdhune pharIthI je vitenuM AropaNa karavAmAM Ave che te sAticAra chedapasthApanIya cAritra kahevAya che. te prazna ka5-parihAra vizuddha caritra kone kahe che? uttara-je cAritramAM parihAra tapa vizeSathI karma, nirjarA rUpa zuddhi thAya che. A prazna ka6-parihAra vizuddha cAritranA keTalA bheda che? uttara-parihAra vizuddha cAritranA be bheda che-1. nirvizyamAna ane 2. nirviSTa kAyika. prazna ka7-nivizyamAna parihAra vizuddha cAritra kone kahe che? - - uttara-tapa karavAvALA pArivArika sAdhu "nirvizyamAna" kahevAya che. ane tenuM cAritra nirvizyamAna parihAra vizuddha cAritra' kahevAya che.
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMvara tattva 131 prazna 48-niviSTakAyika parihAra vizuddha cAritra kone uttara-tapa karIne vaiyAvacca karavAvALA AnupArihArika sAdhu tathA tapa karIne gurU pade rahela sAdhu nirvAiSTakAyika kahevAya che ane tenuM cAritra "nirviSTakAyika parihAra vizuddha cAritra kahevAya che. prazna 49-sUkSma saMparaya cAritra kene kahe che? uttara-saMpAyane artha kaSAya thAya che. je cAritramAM sUkSma-saMpAya arthAt saMjavalana lebhAne sUkSama aMza udayamAM rahe che. prazna 50-sUkSma saMparAya cAritranA keTalA bheda che? uttara-sUkama saMparAya cAritranA be bheda che-1. vizudhyamAna ane 2. saMkilazyamAna. prazna pa1-vizudhyamAna kone kahe che? uttara-kSapakazreNI yA upazamazreNIe caDhanAra sAdhunA pariNAma uttarottara zuddha rahevAthI tenuM sUkSama saMparAya cAritra "vizudhyamAna kahevAya che. prazna para-saMkilazyamAna kone kahe che? uttara-upazama zreNIthI paDatA sAdhunA pariNAma saMkaleza yukta hoya che. tethI tenuM sUkSama saMparAya cAritra saMkilazyamAna kahevAya che.
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ 132 tava pRcchA prazna pa3- yathAkhyAta cAritra kene kahe che? uttara-A cAritramAM kaSAyane udaya sarvathA na hevAthI aticAra-rahita ane pAramArthika rUpathI vizuddha ane prasiddha cAritrane yathAkhyAta cAritra kahevAya che. athavA akaSAyI sAdhunuM yathArtha cAritra "yathAkhyAta cAritra kahevAya che. prazna paka-saMvaranA mukhya keTalA bheda che? uttara-saMvaranA mukhya pAMca bheda che. 1. samakti, 2. virati, 3. apramAda, 4. akaSAya, 5. zubhaga. prazna pa-virati kone kahe che? tenA lAbha zuM che? uttara-prANAtipAta (jIvahiMsA), mRSAvAda, adattAdAna, methuna, parigraha, rAtri bhejana Adi pApAzravathI virata thaIne-tyAga karIne pratyAkhyAna karavAthI aviratirUpa Azrava dvAra baMdha thAya che. prazna pada-viratinA keTalA bheda che? uttara-1. dezavirati ane sarva virati. prazna pa7-dezavirati kene kahe che? uttara-je potAnI zakti anusAra vrata-pratyAkhyAna kare che ane upaga sahita pALe che, tevA zrAvaka-zrAvikA ene dezavirati kahevAya che. prazna pa8-sarvavirati kaine kahe che?
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMvara tattava 13. uttara-badhA pApene sarvathA tyAga karanArA sAdhusAvIone "sarvavirati' kahevAya che. prazna 59-apramAda kene kahe che? uttara-pAMce pramAdane choDavA te apramAda. tethI pramAdarUpa Azrava dvAra baMdha thAya che. prazna 60-pAMca pramAda kayA kyA che? uttara-1 mada, 2 viSaya, 3 kaSAya, 4 nidrA, 5 vikathA. prazna 61-akaSAya kone kahe che? uttara-krodha, mAna, mAyA ane lebharUpa kaSAyane tyAga kara. akaSAyathI kaSAya rUpa Azrava dvAra baMdha thaI jAya che. prazna kara-zubhayoga kone kahe che? uttara-mana, vacana, kAyAne jIvanI sAthe saMbaMdha tha "ga" kahevAya che. roganuM hiMsAdi pApamAM pravRtta thavuM te azubha ga ane saMyukta thavuM te zubhaga che. samyakatva prazna 63-samyakatva kene kahe che? uttara-sudeva, sugurU ane sudharma tathA jIvAdi to upara zraddhA rAkhavI te "samyaktva" che.
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ 134 tatva pRcchA prazna 68-samyaktvanA keTalA bheda che ? uttara-1. vyavahAra samakita ane 2. nizcaya samakti. prazna upa- vyavahAra samakita kene kahe che? uttara-sudeva, sugurU, sudharma tathA jinAga upara zraddhA karavI vyavahAra samakita che, prazna 66-nizcaya saMmati kene kahe che? uttara-deva, AtmA, gurU, jJAna, dharma, catanya emAM niHzaMka ane aDola zraddhA hovI te-nizcaya samakita che. vastutaH nija AtmA ja deva, gurU ane dharma che. prazna 67-samakita kevI rIte jANI zakAya? 'uttara-samakita pAMca lakSaNethI jANI zakAya che1. zama, 2. saMvega, 3. niveda, 4. anukaMpA ane pa. AstitA (AsthA) prazna 68-rAma kone kahe che ? uttara-anaMtAnubaMdhI kaSAyenuM zamana karavuM. prazna saMvega kene kahe che ? uttara-dharmamAM rUci ane mokSanI abhilASA karavI saMvega che. prazna 7-nivedanuM svarUpa zuM che? uttara-bhoga ane saMsAramAM arUci rAkhavI, saMsArane kedakhAnuM (jela) samajavuM ane vairAgya bhAva rAkhave te niveda che.
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMvara tatva - 135 prazna 71-anukaMpA kene kahe che? uttara-dukhI jIvane joIne dayA lAvavI, tenuM dukha dUra thAya tevI bhAvanA rAkhavI. prazna ura-AsthA kene kahe che? uttara-dharma, puSya, pApa, AtmA, paraka, svarga, naraka ane mekSa Adine mAnya karavA. prazna 73-samaktinA 10 bheda kayA-kayA che? uttara-1. nisargarUci, 2. upadeza rUci, 3. AjJA rUci, 4. sUtra rUci, 5. bIja rUci, 6. abhigama rUci, 7. vistAra rUci, 8. kriyA rUci, 9. saMkSepa rUci ane 10. dharma rUci. prazna ha4-nisa rUci kone kahe che? uttara-bIjAnA upadeza vinA potAnI meLAe jAtismaraNa Adi jJAnathI jANIne samakita thAya. prazna 75-upadeza rUci kene kahe che? uttara-gurU AdinA upadezathI samati thAya. prazna 76 AjJArUci kone kahe che? uttara-jinendradeva ane gurUnI AjJApAlanathI je samakita thAya. prazna 77-sUtra rUci kone kahe che? uttara-sUtra (Agama) bhaNavAthI je samati thAya.
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ 136 tava pRcchA prazna 78-bIja rUci kene kahe che? uttara-pANImAM telanA TIpAnI jema DuM zIkhavAthI paNa bahurUpamAM pariNata thaIne je samakita thAya. prazna 78-abhigama rUci kene kahe che? uttara-je samyaphadarzana 11 aMga, 12 upAMga Adi zAstrone artha sahita bhaNatA bhaNatA thAya. prazna 80-vistAra rUci kene kahe che? uttara-dharmAstikAya Adi che dravya, navatatva, sAta naya, nikSepa, heya-ya-upAdeya Adine vistArapUrvaka jANavAthI je samakita thAya. prazna 81-kriyArUci kene kahe che?, uttara-je samakti samiti-gupti, pratilekhanA Adi sAdhu-zrAvakanI kriyAothI utpanna thAya. prazna 8ra-saMkSeparUci kene kahe che? uttara-jene kaI prakArano kadAgraha nathI temaja jainadharmamAM praviNa paNa nathI, evI sthitimAM je saMkSipta jJAnayukta samakita thAya. prazna 83-dharmarUci kene kahe che? uttara-mRtadharma ane cAritradharmanI ArAdhanA karatA je samati thAya. prazna 84-anAdikAlIna midaSTine samakti kevI rIte prApta thAya che?
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ 137 saMvara tatva uttara-kAlalabdhi pAmIne yathApravRttikaraNa, apUrva karaNa ane anivRttikaraNa karavAthI prApta thAya che. prazna 85-kAla-labdhi kone kahe che ? uttara-AtmAne je mukta thavAne svabhAva dabAyela che, je anAdikALathI ajJAnarUpa mahAna aMdhakAramAM bhaTakI rahele che ane anAdi mithyAtvarUpa kAlimAthI gherAyela che, evA AtmAne bhavyavarUpa svabhAva pragaTa thavAne kALa najIka AvavAnuM hoya tyAre te AtmA uparathI mithyAtvanI kAlimA ochI thatAM-thatAM jyAre ujajavalatA Ave che tyAre te kRSNapakSImAMthI zukala pakSI thAya che, tene kAlalabdhi kahevAya che. prazna 86-kRSNapakSIthI zukalapakSI thavAmAM saraLatAthI samajamAM Ave evuM udAharaNa Ape. uttara-jema-kaI paththara nadInA pravAhamAM vaheteTakarAta, TakarAte ghaNA kALe goLamaToLa thaI jAya che. e rIte A jIva saMsAramAM paribhramaNa karate thake anaMta janma-maraNa karate karate ane akAma nirjarA karatekarate jeTalA samaya bAda mithyAtva tyAga karavA yegya thAya che, te kALane "kAlalabdhi" kahevAya che. prazna 87-karaNa kone kahe che? keTalA prakAranAM che? uttara-AtmAnA pariNAma vizeSane karaNa kahevAya che. te karaNa traNa prakAranAM cheH 1. yathApravRttikaraNa, 2. apUrvakaraNa ane 3. anivRttikaraNa.
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ 138 tattva pRcchA prazna 88-yathApravRttikaraNa kone kahe che? uttara-Ayukarma sivAya zeSa sAta karmomAM pratyekanI sthitine aMtaH kaTAkoTi sAgaropama pramANa rAkhI bAkInI sthitine kSaya karI devAvALA samakitane anukULa AtmAnA adhyavasAya vizeSane yathApravRttikaraNa kahevAya che. aMta: koDA-koDa sAgarane Azaya-eka koDAkoDa sAgaramAM patye mane asaMkhyAtame bhAga nyUna sthitithI che. prazna 89-apUrvakaraNa kone kahe che? uttara-thA pravRttikaraNathI adhika vizuddha pariNAmathI rAga-dveSanI tIvratama gAMThane teDavA rU5 Atma pariNAmane apUrvakaraNa kahevAya che. A prakAranA pariNAma pUrvamAM kayAreya paNa thayA na hatA. AthI tene apUrvakaraNa kahevAmAM Ave che. prazna 90-anivRttikaraNa ke te kahe che? uttara-apUrvakaraNathI paNa adhika vizuddha AtmapariNAma, jenAthI mithyAtvanI gAMTha tUTavAthI samakitanI prApti thAya che, tene anivRttikaraNa kahevAya che. anivRttikaraNa karanAra chava samakitane avazya prApta karI le che. prazna 91-samatinA 8 AcAra kayA kyA che? uttara-1. niHzakti, 2. nikAMkSita, 3. nirvi cikitsaka, 4. amUDhadaSTi, pa. uvachaMhaNa (uMvaghUha), 6. sthirikaraNa, 7. vatsalatA ane 8. prabhAvanA.
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ 139 saMvara tattva prazna 9ra-nizakita kene kahe che? uttara-sUkSma tattva samajamAM na Ave te paNa jinavacanamAM saMdeha na karavo, jinezvara bhagavaMtanA vacanamAM pUrNa zraddhA karavI "niHzaMkita che. prazna 9-ni kAMkSita kene kahe che? uttara-kutIthionA tapa, ADaMbara, pUjAdi joIne anya matanI IrachA na karavI, "ni:kAMkSita" kahevAya che. prazna 24-nirvicikitsaka kene kahe che? uttara-dharma-kiyA, saMyama-tapanA phaLamAM saMdeha nA kara, tyAgI sAdhu-sAdhvIonAM zarIra, vastrAdi malina joIne tenAthI ghaNI na karavI, te nirvicikitsaka kahevAya che. prazna 95-amUdadaSTi eTale zuM? uttara-kutIthiMonA tapa-ADaMbara pUjAdinI prazaMsA ane bAla tapasvIne atizaya jeIne paNa jina-dharma upara arUci na lAvavI ane aTala zraddhA rAkhavI, tene amUDhadaSTi' kahevAya che. prazna ka6-uvakhUha kene kahe che? uttara-jJAnAdi guNothI dharma dIpAva "uvakhUha" che. samakitIonI prazaMsA ane viyAvRtya karIne tene protsAhita karavA ane svayaM paNa samakita Adine puSTa karavA, prazna 97-sthirIkaraNa zuM che?
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ 140 tattva pRcchA uttara-dhama thI DagatA thakA prANIone jinazAsanamAM sthira karavA. tene sthirIkaraNa kahevAya che. prazna 98-vatsalatA kone kahe che ? uttara-catuvi dha soMgha, sAdharmikonI sAthe vatsalata! (premabhAva) rAkhavI. prazna 99-prabhAvanA kAne kahe che ? uttara-bahuzrutAdi 8 belethI jinazAsananI prabhAvanA sare. jina-mAnA prabhAva cAre tarapha phelAve. prazna 100-samakitanAM keTalA bheda che ? uttara-1. sAravAdana, 2. kSAyeApamika, 3. aupazamika, 4. veThaka ane 5. kSAyika samakti. prazna 101-sAsvAdana kAne kahe che ? uttara-upazama saktithI paDIne mithyAtvanI tarapha jatA, madhyanI patanamukhI avasthA. jyAM sudhI mithyAtva na pAmyA hoya, te samayanA jIvana pariNAmane 'sAsvAdana samakita' kahevAya che. temAM sakitanu AsvAdana mAtra rahe che. prazna 102-kSAyApazamika sakti kAne kahe che? uttara-mithyAtva mAhanIya ane ana tAnukha dhInA udayaprApta dalikAnA kSaya ane anutinA upazamathI ane samakitamAhanIyanA uyathI AtmAMmAM thavAvALA pariNAma (zraddhA) vizeSane 'kSAyeApazamika samakita' kahevAya che.
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ savara tattva prazna 103-aupamika sakti kone kahe che ? 141 uttara-anaMtAnubaMdhI krodha, mAna, mAyA, leAbha, samakita mehanIya, mithyAtva mAhanIya ane mizra mAhanIya, A sAta prakRtinA upazamathI thavAvALA jIvanA pariNAma- vizeSane aupazamika samakita' kahevAya che. prazna 104-vedaka samakti kone kahe che ? kSAyeApamika samakitI jIva jyAre samakita mAhanIya sabadhI aMtima pudgalanA rasanA anubhava kare che, te samaye thavAvALA jIvanA pariNAmane arthAt kSAyika samakitanA aMtara rahita pUrva kSaNavatI pariNAma vizeSane * veDhaka samiti 'kahevAya che. prazna 105-kSAyika samakti kone kahe che? uttara anaMtAnubaMdhI krodha, mAna, mAyA, lAbha, mithyAtva mAhanIya, mizra mAhanIya ane samakita mAhanIya, A sAta prakRtinA savathA kSaya thavAthI je sakitaH thAya tene kSAyika samakita" kahevAya che. 6 prazna 106-jIvanA asAdhAraNa pAriNAmika bhAva keTalAM che? uttara-pAriNAmika bhAvanA artha che--jIva svabhAva, svarUpamAM pariNata thatA rahevuM. jItranA asAdhAraNa pAriNAmika bhAva traNa che--1. jIvatva, 2. bhavyatva ane 3. abhavyatva.
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ 142 tattva pRcchA prazna 107-jIvatva guNa keAne kahe che ? uttara-A zAzvata svAbhAvika guNa che, je sadAsadA rahe che. vRddhAvasthAmAM paNa ane siddhAvasthAmAM paNa. A ja jIvatva, gati, jAti, prANa ArUipa pariNAmathI pariNata thAya che. prazna 108-bhavyatva guNa keAne kahe che? je zaktithI AtmA mukta thaIne paramAtma dazAne pAmI zake che. prazna 109-abhavyatva guNa keAne kahe che ? uttara-jene lIdhe AtmA anAdi anaMta saMsAramAM bhaTakatA rahe. prazna 11-vibhAva guNa kone kahe che? uttara--je guNu khIjA dravyanA samadhathI hAya, svAbhAvika na hoya, tene vibhAva guNa kahevAya che, jemakerAga-dveSa Adi. prazna 111-dhamanA pAyA zu che? uttara-dharmanA pAyA samyaktva che. prazna 11ra-samakita vinA jIva mAkSa pAmI zake ke nahi ? uttaranA. samakita vinA AtmAtthAna thaI zakatu ja nathI ane mAkSa pAmI zakAtA nathI.
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMvara tatva 143 VVVV prazna 113-samakitanI oLakhANa mATe keTalA saMketa che ane te kyA kyA che? uttara-67. cAra zraddhAna, traNa liMga, dasa vinaya, traNa zuddhi, pAMca lakSaNa, pAMca dUSaNa, pAMca bhUSaNa, ATha prabhAvanA, cha AgAra, cha yatanA, cha sthAna ane cha bhAvanA 4+3+1 +3+5+3+5+8+6+6+4+6 67 , prazna 114-zraddhAna kone kahe che? uttara-jema parvatAdimAM dhuMvADAne joIne tyAM agni hovAne vizvAsa thAya che, tevI ja rIte je kAryothI "A purUSamAM samati" che.--evo vizvAsa che, tene samakitanuM zraddhAna kahevAya che. prazna 115-samakitanuM liMga kene kahe che? uttara-jema kerInA bahAranA pILA raMgathI temAM rahela madhura rasanuM anumAna thAya che, tevI ja rIte bahAranA guNathI "A purUSamAM samakita che."--evuM anumAna thAya, tene samakitanuM liMga kahevAya che. prazna 116-vinaya kene kahe che? uttara-samakita utpanna thavAthI samaktiI dharmadeva Adine je vaMdana, bhakti, bahumAna, guNa varNana Adi kare che, tene samakitIne vinaya kahevAya che. prazna 117-samakitInI zuddhi zuM che? * vizeSa jANakArI mATe "samaktinA 67" bolane thekaDo juo.
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ tattva pRcchA uttara-jema AMkhamAM kamaLa, metIyA vagerenuM na havuM daSTinI zuddhi che, tevI rIte samakitanI daSTimAM deva, gurU ane dharmanA saMbaMdhamAM azuddhi na hoya te samakitInI zuddhi che. prazna 118-lakSaNa kone kahe che? uttara-jema uSNatAthI agninI pIchANa thAya che tevI rIte jenA asAdhAraNa aMtaraMgaguNa thI samakitanI pIchANa thAya, tene samaktinuM lakSaNa kahevAya che. prazna 119-dUSaNa eTale zuM? uttara-jema rajathI rana malina thAya che tevI rIte jenAthI samaktirUpI ratna dUSita (malina) thAya tene samati dUSaNa' (aticAra) kahevAya che. prazna 120-bhUSaNa kene kahe che ? uttara-je guNa athavA kAryathI samakitanI zobhA vadhe tene samakitanuM bhUSaNa kahevAya che. prazna 121-prabhAvanA kone kahe che? uttara-je guNa, labdhi athavA kriyAthI lokomAM jainadharmane prabhAva vadhe tene samakitanI prabhAvanA kahevAya che. ane samakitanI prabhAvanA karavAvALAne "prabhAvaka kahevAya che.. prazna 1ra-kAgAra kene kahe che ?
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMvara tatva 145 uttara-samakitanI yatanA surakSA)ne mATe dhAraNa karAtA abhigraha (nizcaya) mAM rAkhavAmAM AvatI chUTane "samaktine AgAra kahevAya che. prazna 1ra3-yatanA kone kahe che? uttara-je saMsargathI bacavAthI samakitInA samya-- kRtvanI rakSA thAya tene "samaktinI yatanA" kahevAya che. prazna 1ra-sthAna kone kahe che? uttara-je saiddhAMtika satya mAnyatAnA hevAthI ja samakita TakI rahe, tene "samaktinA sthAna" kahevAya che. prazna 105-bhAvanA kone kahe che? uttara-je bhAvanAthI samakti puSTa bane, tene samaktinI bhAvanA' kahevAya che. - prazna 126-samakitanA keTalA prakAra che? uttara-samakitanA traNa prakAra nIce mujaba che - 1. kAraka-je dharmakiyA kare. 2. rocaka-dharmakriyAnI rUci rAkhe, paraMtu kare nahi. 3. dIpaka-dharmakriyA kare nahi, rUci paNa rAkhe nahi, kevala popadeza kare. - prazna 1ra7-sAdhu ane zrAvakamAM samakita na hoya te te kaI gaNatrImAM Ave? 1 uttara-dravya (nAma mAtra), zrAvaka yA sAdhu gaNAya che. .
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ tattva pRcchA prazna 128-samyakdaSTinI vizeSatA zu che ? uttara--samyakdRSTi sAta sthAnanA AyuSyanA navA adha karatA nathI. 14 prazna 129-sAta sthAna kayA-kayA che ? uttara-nAraka, tiya+ca, strI, napu'saka, bhavanapati, vANavyaMtara ane jyAtiSI-A sAta sthAnAnA sabhyaSTi baMdha karatA nathI. prazna 130-samakita prApta thayA pachI sthira rahe, te te jIva keTalA bhava karI cakSa prApta karI le che? uttara-jaghanya 3 bhava, utkRSTa 15 bhava karI meAkSa prApta kare che. prazna 131-samakita AvyA pachI, tenu vamana thaI jAya teA te jItra kayAre mekSa pAme che ? uttara-jaghanya-aMtarmuhUtta, utkRSTa ardha-puddagala parAvartanamAM puna: samakita ane cAritra prApta karI mukta thaI jAya che. prazna 132-amuka manuSya samakitI che yA nahi ? te kevI rIte jANI zakAya? uttara-samakita AtmAnA guNa hAvAthI arUpI che. jene jJAnI ja jANI zake che. 'tattvArtha zraddhAnAm sabhyazanam / ' jemAM samitanA pAMca lakSaNa jovAmAM Ave che, te samakitI che, ema anumAnathI kahI zakAya che.
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMvara tattva prazna 133-samaktinI prAptithI jIvane zuM lAbha thAya? uttara-samakitI jIva saMsAra samudrathI karIne mekSanA anaMta sukha prApta karavAmAM samartha thAya che. te dharmarUpa nAvamAM besIne saMsAranA duHkhamAMthI pAra thaI jAya che. samati guNa janma maraNane nAza karIne mekSanA anaMta sukha prApta karavAmAM bIja samAna che. parama ArAdhyadeva prazna 134-deva kene kahe che ? uttara-je e ahaMnta pada yA siddha pada prApta karyuM che, te jaina dharmamAM pUjya devAdhideva che. prazna 13pa A devone zarIra hoya che ke nahi? uttara-deva zarIra sahita ane zarIra rahita paNa hoya che. prazna 136-zarIra sahita deva kone kahe che? uttara-jeoe ghanaghAti cAra karmone nAza karIne kevalajJAna prApta karI lIdhuM che, evA arihaMta je zarIra sahita deva che. prazna 137-kevalajJAnI keTalA prakAranAM che?
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ 148 tava pRcchA uttara-1. sAmAnya kevalI ane 2. tIrthakara kevalI. prazna 138-sAmAnya kevalI kene kahe che? uttara-je haLukama manuSya saddha prApta karIne parama purUSArtha dvArA kevalajJAna prApta kare che, tene "sAmAnya kevalI" kahevAya che. prazna 139-tIrthakara kevalInI oLakhANa zuM? uttara-jagata uddhAraka A mahApurUSone janma amuka (nizcita) samayamAM ja thAya che, anya manuSyonI apekSA A mahApurUSomAM apUrva sAmarthya, apUrva teja, apUrva jJAna, apUrva zakti ane apUrva prabhAva hoya che. teonuM zarIra ane vANI atizaya yukta hoya che. prazna 140-tIrthakarane dIkSA kaeNNa Ape che? uttara-teone gurUnI apekSA rahetI nathI, teo svayaM dIkSA grahaNa kare che. prazna 141-dIkSA grahaNa karyA pachI teo zuM kare che? uttara-pUrvakRta saMcita karmono kSaya karavAne mATe tapazcaryA kare che. haMmezA nirjana pradezamAM rahe che ane prAyaH dhyAnastha rahe che. jyAM sudhI kevalajJAna pragaTa thatuM nathI, tyAM sudhI keIne upadeza ApatAM nathI. prazna 14ra-kevalajJAna pragaTa thayA pachI sarvaprathama zuM kare che ?
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMvara tAva 149 ----- ----- - - -- -- -------- - - uttara-kevalajJAna pragaTa thayA pachI dharmopadeza Ape che ane sAdhu-sAdhavI, zrAvaka-zrAvika rUpa tIrthanI sthApanA kare che. te mATe tIrthakara kahevAya che. prazna 143-tIrthakara mukhya kayA dharmanuM pratipAdana uttara-(1) AgAra (gRhastha) dharma ane (2) aNugAra (tyAgI) dharmanuM pratipAdana kare che. prazna 144-prabhu azarIrI kayAre thAya che? uttara-vedanIya, AyuSya, nAma ane gotra A cAra karmono kSaya thAya tyAre zarIrathI mukta thaIne mokSa prApta kare che ane azarIrI bane che. prazna 145-azarIrI kevalI prabhu kyA nAmathI oLakhAya che? uttarasiddha paramAtmAnA nAmathI oLakhAya che. prazna 146-siddhine AkAra hoya che ke nahi ? uttara-nA. te niraMjana, nirAkAra, arUpI ane paramajJAnamaya hoya che. prazna 147-niraMjana, nirAkArano artha zuM? uttara-niraMjana arthAt karmarUpI melathI rahita ane nirAkAra arthAt AkAra rahita. prazna 148-ApaNA deva sudeva che ke kudeva?
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ 150 tattva pRcchA uttara-ApaNA deva sudeva (ariha'ta) che. prazna 149-kudeva koNa che ? uttara-je deva rAga-dveSathI cukta che. hiMsAkArI zasra rAkhe che. jenAmAM viSayavAsanA che. ane je deva ekanu bhaluM ane bIjAnuM purUM karavA taiyAra che. je gAvuM--majAvavuM, nATaka AdimAM mAhita rahe che. je ajJAna, nidrAdi doSayukta che, jenuM citta sthira nathI, tevA devAne 'deva' kahevAya che. prazna 150-kudevAne mAnavAthI zuM thAya ? uttara-je kudavAne deva mAne che te mithyASTi (khATI mAnyatA vALA) che. prazna 151-sudeva kone kahe che? uttara-re rAga-dveSathI rahita che, aDhAra doSa rahita, khAra guNe karI sahita che, kSamA ane dayAnA sAgara che, sajJa, sadazI che. jenAM kathana ane karaNImAM bheda nathI. jenI vANImAM jIvAnu ekAMta hita che, te ja parama ArAdhya paramezvara che. sudeva te devAnAM paNu deva che. traNa leAkanA pUjanIya che, bhava rUpa sAgarathI tAravAvALA che tathA kema rUpa bhAva zatruenA nAza karavAvALA hAvAthI arihaMta' che. prazna 152-18 dvASa kyA kayA che ?
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ savara tattva 15 uttara-18 doSa A pramANe che. (1) dAnAMtarAya, (2) lAbhAMtarAya, (3) bhegAMtarAya, (4) upabhegAMtarAya, (5) vIryaMtarAya, (6) mithyAtva, (7) ajJAna, (8) avirati, (9) kAma, (10) hAsya, (11) rati, (12) arati, (13) zeka, (14) bhaya, (15) jugupsA, (16) rAga, (17) haiSa ane (18) nidrA ("sattarisayaThANuM vRtti gAthA 192-193). prazna 1pa3-arihaMta prabhunA A deSa kayA-kayA. karmonA kSayathI dura thAya che? uttara-jJAnAvaraNIya karmanA kSaya thavAthI ajJAnanI. sarvathA nivRtti thAya che. darzanAvaraNIya karmanA kSaya thavAthI nidrA doSa dUra thAya che. aMtarAya karmanA kSaya thavAthI dAnAMtarAya Adi pAMca doSanI nivRtti thAya che ane mehanIya karmanA kSayathI bAkInA 11 doSanI nivRtti. thAya che. prazna 154-bAra guNa kayA-kayA che? uttara-(1) azokavRkSa (2) surapuSpavRSTi (3) divyadhvani (4) cAmara (5) siMhAsana (6) bhAmaMDala (7) dunhabhi. A prakArAntarathI aDhAra deSa A pramANe che (1) ajJAna, (2) krodha. (3) mada, (4) mAna, (5) lebha, (6) mAyA, (7) rati, (8) arati, () nidrA, (10) zeka, (11) asatya, (12) corI, (13) matsara, (14) bhaya, (15) prANavadha (hiMsA), (16) prema, (17) krIDA (bega, (18) hAsya. (pravacana sAroddhAra dvAra 41)
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ 152 tava pUchI (8) Atapatra (9) apAyAparAma (10) jJAnAtizaya (11) pUjAtizaya ane (12) vANI atizaya. prazna 155-anaMtabalavIryathI zuM abhiprAya che? uttara-tene samajavAne mATe nimna parimANa ApavAmAM Ave che-12 ddhAonuM baLa=1 baLadamAM. 10 baLadanuM baLa= gheDAmAM. 12 paiDAonuM baLa=1 bheMsamAM. pa00 bheMsonuM baLa=1 hAthImAM. 500 hAthInuM baLa=1 kezarI siMhamAM. 2080 kezarI siMhanuM baLa= aSTApadamAM. aSTApada = ATha pagavALuM jaMgalI pazu, 10 lAkha aSTApadanuM baLa=1 baLadevamAM, 19 lAkha aSTApadanuM baLa=1 prativAsudevamAM. 20 lAkha aSTApadanuM baLa=1 vAsudevamAM. 2 vAsudevanuM aLa=cakavatamAM. karoDa cakavatInuM baLa= devamAM, karoDa devatAonuM baLa=1 IdramAM. evA anaMta Indra maLIne paNa tIrthaMkara prabhunI kaniSTa (TacalI) AMgaLIne paNa namAvI zakatA nathI. prazna 156-arihaMtAnuM mRtyu thAya che? uttara-arihaMta-sagI kevalI nAmanA 13 mA guNasthAnavatara kahevAya che. 13 muM guNasthAna amara che. arthAt 13 mA guNasthAnamAM mRtyu thatuM nathI. 14 mA guNasthAnanA aMtamAM mRtyu thAya che. te aMtima mRtyu che. tethI zarIra ane karma--mala chUTI jAya che ane AtmA pUrNa pavitra thaIne zAzvata jIvana-paramAtmadazAne prApta karI le che.
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMvara tattva 153 prazna 157-arihaMtanuM vicaraNa kyAM thAya che? uttara-arihaMta janapadamAM vicare che. prazna 158-siddha bhagavAnanA ATha guNa kayA-kayA che? uttara-(1) anaMtajJAna, (2) anaMtadarzana, (3) anaMta avyAbAdha sukha, (4) kSAyika samakti, (5) akSaya sthiti, (6) arUpIpaNuM, (7) agurU laghu ane (8) anaMta Atmazakti. prazna 159-arihaMta upakAranI dRSTithI mAyA che, Amika guNAnI dRSTithI te siddha moTA che, te pachI arihaMtanA guNa adhika zA mATe ? ane siddhanA guNa ochA kema? uttara-arihaMtanA je bAra guNa che, temAM prathamanA cAra guNa ja Atmika guNa che, bAkInA guNa te pauddagalika (upakAra saMbaMdhI) che. jyAre siddhanA badhA (ATha) Atmika guNa che. arihaMtanA Atmika guNothI siddhanA Atmika guNa adhika ja che, ochA nathI. prazna 160-sudevane deva keNa mAne che? uttara-sudevane deva mAne te samakitI che, satya samajavALA che. prazna 161-deva game tevA heya, zraddhAthI smaraNa karanArane zuM samakitI kahevAya? uttara-nA. jema keI kAca ane hIrAnI parIkSA
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ 154 tatva pRcchA karI zakatA nathI te jhaverI kahevAtuM nathI. te rIte sudeva ane kudevane je samajI zakatA nathI tene samakitI kahI zakAya nahi. prazna 1dara-kudevane paramezvara mAnavAmAM zI hAni che? - uttara-je kudevane sudeva samajIne pUje che, tene avazya hAni thAya che. jema-kaI mUrkha manuSya jherane amRta samajIne sevana kare te zuM tenA prANa nAza thaze nahi? e rIte kudevane sudeva mAnavAthI Atmika guNane nAza thAya che. kAraNa ke jenuM te smaraNa kare che, te te thavA Icche che. je deva kara hoya, hiMsaka haya, kapaTI hoya, kAmI, lebhI, anyAyI hoya tenuM smaraNa karanAramAM paNa tevA doSo kema na Ave? jarUra Ave ja che. mATe zAzvata sukhane abhilASI jIe AvA kudevane mAnavA joIe nahi. gurU prazna 163-gurU kone kahe che? uttara-gurU be prakAranA che. laukika gurU ane lakattara gurU. laukika gurU te aneka prakAranA hoya che, paraMtu
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMvara tatva 155 lakattara gurU te mAtra jinezvara devanI AjJAnA pAlaka AcArya, upAdhyAya ane sAdhuo lakattara gurU kahevAya che. prazna 164-kugurU kene kahe che ? uttara-je strI, purUSa AdinA parigrahamAM phasAyelA che, je gRhavAsI che, AraMbha-parigraha cukata che. jene bhaThya-abhakSyano vicAra nathI, je viSaya-vikAremAM lubdha che. mithyA upadeza ApanArA che, te badhA kugurU kahevAya che. prazna 16pa-sArA ane prakhara vaktA gurU na thaI zake ?' uttara-jenuM cAritra nirdoSa nathI, te te svayaM DUbe che, te bIjAone kevI rIte tArI zake? je svayaM daridrI. che, te bIjAne dhanavAna kevI rIte banAvI zake? durguNene sevanArA kugurU pitAnA durguNane sadaguNe manAvavAnI kezISa kare che. jema keI kahe che ke-strIonI sAthe prema karyA vagara prabhunI sAthe prema thaI zakatuM nathI. keI kahe che ke -"putrI niti -putra vagaranAne svarga maLatuM. nathI. A A asatyane upadeza daIne ajJAna, pAmara ane bheLA lokone bharamAve che. AvA gurU svayaM ulTA raste jAya che ane bIjAone paNa pitAnI pAchaLa pAchaLa laI jAya che. eTalA mATe kugurUonI saMgatathI sadA dUra rahevuM joIe. prazna 166-sugurU kene kahe che? uttara-jeoe hiMsA, jUTha, cerI, strIsaMga ane ' parigrahane sarva prakArathI cheDIne pAMca mahAvrata dhAraNa
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ 156 tattva pRcchA karelA che; je traNa karaNa ane traNa yAgathI tenuM pAlana kare che. pAMca indriyAne vazIbhUta rAkhe che, krodhAdinA vijetA che. bhikSAcarIthI nirdoSa AhArapANI lAvIne potAnA jIvananirvAha kare che. je samabhAvathI cukata che, satya dharmopadeza denArA che, tene sugurU kahevAya che. AvA sugurU svayaM saMsAra-sAgarathI tare che ane khIjAone paNa tAre che. prazna 167-hitApadeza karanArA gurUnI sevA karavAthI zuM phaLa prApta thAya che ? uttara-saddagurU apUrva jJAnadAna ApIne ApaNI anAdinI ajJAna dazA TALavAnA nimittarUpa bane che. sadgunA satsa`gathI ApaNI brAMti TaLe che, mAna gaLI jAya che, mithyAtvanA nAza thAya che ane aMtamAM AtmakalyANa karIne parama sukhane prApta karI zakAya che. prazna 168-me kSamAga upara cAlanArA mahAtmAonAM vrata-niyamAdi zu che ? uttara-ahiMsA Adi pAMca mahAvrata, pAMca samiti, traNa guptinuM pAlana karavuM, bAhya ane AbhyaMtara baMne prakAranA parigraha ane mAha tathA krodhAdi kaSAyAthI dUra rahevuM. kSamAdi daza-zramaNa guNNAnuM pAlana karavuM, viSayakaSAyathI virakata rahevuM ane Atma sAdhanAmAM lIna rahevuM. prazna 169-ahiMsA mahAvrata kone kahe che ?
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMvara tatva 1pa7 uttara-traNakaraNa, traNagathI hiMsAno tyAga kara. prazna 170-satya mahAvrata kene kahe che? uttara-traNakAraNuM, traNagathI asatyane tyAga kare. prazna 171-adattAdAna tyAga mahAvata kone kahe che? uttara-vaNakaraNa, traNagathI nahi dIdhelI-akalpanIya. vastune tyAga karavo. prazna 17ra-brahmacarya mahAvata kone kahe che? uttara-traNakAraNa, traNagathI kuzIlane tyAga karaprazna 173-parigraha tyAga mahAvrata kone kahe che? uttara-vaNakaraNa, traNa yegathI bAhya ane AtyaMtara sacitta-acitta parigrahane tyAga kare. prazna 174-traNa karaNa kene kahe che? uttara-(1) svayaM karavuM, (2) bIjAthI karAvavuM ane. (3) karanAranI anumodanA karavI. prazna 175-ga kene kahe che? uttara-mana, vacana ane kAyAnI zubhAzubha pravRttine ga kahevAya che. cega traNa che-mayega, vacanagaane kAyAga. prazna 176-AcAra kene kahe che? uttara-jJAnAdi AcAronuM pAlana karavuM. '
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 158 tava pRcchA prazna 177-AcAra keTalo che? uttara-(1) jJAnAcAra, (2) darzanAcAra, (3) - cAritrAcAra, (4) tapAcAra ane (5) vIryAcAra e pAMca - AcAra che. prazna 178-saMraMbha kene kahe che? uttara-manamAM pApa karavAno saMkalpa kare te saMraMbha che. prazna 18 samArabha kone kahe che? uttara-pApa karavAnI sAmagrI ekaThI karavI samAraMbha che. prazna 180-AraMbha kone kahe che? uttara-prANAvadha rUpa kArya karavuM te AraMbha che. prazna 181-eSaNA keTalA prakAranI che? uttara-eSaNA traNa prakAranI che-(1) gaveSaNa= - AhAranAM anveSaNamAM vizuddhi, (2) grahaNUSaNa levAmAM vizuddhi, (3) paribhegaeNSaNa AhArane upabhega karatI vakhate vizuddhi. prazna 18ra-AhAranA keTalA doSa che? uttara-47 doSa che. 16 uddagamanAM deSa (gRhastha dvArA sAdhune lAgatAM daSa), 16 utpAdanA doSa (sAdhuthI ja lAgatAM deSa), 10 eSaNAnA doSa (sAdhu ane dAtA
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMvara tatva 159 baMne taraphathI lAgatAM doSa) 5 mAMDalAnA doSa (AhArane upabhoga karatI vakhate sAdhuthI lAgatA doSa). prazna 183-uddagamanA 16 doSa kayA che? uttara-(1) AhAkame. (2) uddezIya, (3) pUIkame, (4) masajAe (5) ThavaNa, (6) pAhaDiyAe, (7) pAoara, (8) kIe, (9) pAmi. (10) pariyaTTae, (11) abhiha, (12) ubhine, (12) mAlAhaDe, (14) acchijaje, (15) aNisiDe, (16) ajheyarae. prazna 184-AhAkae (AyAkarma) kene kahe che ? uttara-keIpaNa khAsa sAdhunA nimitte banAvela AhArAdi AdhAkamI kahevAya che. prazna 185- uddezIka kene kahe che? uttara-eka sAdhu mATe banAvela AhAra, bIjA kaI sAdhu le, te temanA mATe te uddezaka banI jAya che. prazna 186-pUIkame deSa zuM che? uttara-vizuddha AhAramAM AdhAkarmAdine aMza mAtra paNa bhaLI jAya, te AhArane devo "pUtikarma deSa che. prazna 187-mIsajAe (mizra jAta) kene kahe che? uttara-sAdhu ane gRhastha baMne mATe bhego banAvela AhAra te "mizrajAta AhAra kahevAya che. prazna 188-kavaNA (sthApanA) deSa zuM che?
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ 160 tatva pRcchA uttara-sAdhunA nimitte rAkhelA AhArAdi devA te ThavaNuM doSa che. prazna 189-pAhuDivAe (prAbhUtiyA) kone kahe che? uttara-sAdhune AhAra devAne mATe mahemAnonA samayane, jamaNavArane AgaLa-pAchaLa karIne taiyAra karela AhAra de. prazna 190-pAoara (prAduSkaraNa) kone kahe che? uttara-aMdhakAramAM prakAzAdi karIne AhAra de. prazna 181-kIe (kIta) doSa kene kahe che? uttara-sAdhune mATe kharIdI lAvIne Apela AhAraprazna 10ra-pAmi (prAkRtya) kene kahe che? uttara-sAdhunA nimitte udhAra laIne AhArAdi de. prazna 183-pariyaTae (parAvRtya) kene kahe che? uttara-sAdhune mATe sarasa-nIrasa vastunI adalabadala karIne AhArAdi de. prazna 194-abhihas (abhyAta) kene kahe che? uttara-keI anya-grAma ane ghara ADhithI munine sAme lAvIne AhArAdi de. prazna 1lma-ubhine (ubhinna) doSa kone kahe che? uttara-vAsaNa, pAtra vagere sArI rIte mArI AdithI lIluM, peka kareluM, sIla kareluM tene khelIne AhArAdi de.
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMvara tattva 161 prazna 196-mAlAhaDe doSa ne kahe che? uttara-nIsaraNa vagere upara caDhIne kaThinatAthI utArI zakAya tevI vastu ApavI, tevI ja rIte khUba nIcethI paNa kaSTapUrvaka nIkaLI zake tevA AhArAdi devA te "mAlAha!" deSa kahevAya che. prazna 197-achije (achidya) doSa zuM che? uttara-nirbaLathI chInavIne AhArAdi devo. prazna 198-aNisiDe kene kahe che? uttara-bhAgIdArInI vastu bhAgIdArane pUchayA vinA tenI IcchA vagara Ape. prazna 199-ayae kone kahe che? uttara-pitAnA mATe banAvela vastumAM sAdhune mATe thelI sAmagrI vadhu nAkhIne banAvela AhAra Apavo. prazna ra00-utpAdanA 16 doSa kyA-kyA che? uttara-(1) ghAI, (2) duI, (3) nimitte, (4) Ave, (5) vaNamAge, (6) tigi che, (7) kahe, (8) mANe, (9) mAye, (10) lele, (11) punkiMpacchA saMve, (12) vijA, (13) mate, (14) cuNa (curNa), (15) jege, (16) mUlakame. prazna ra01-dhAI (dhArI) koSa kene kahe che? 11
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ 162 tava pRcchA uttara-gRhasthanA bALakane dhAImAtAnI jema ramADIne AhAra le. prazna 22-6I (dUtI deSa kene kahe che? uttara-gRhasthanA gupta ke pragaTa saMdeza tenA svajana vagerene kahIne AhAra le. prazna 23-nimitte nimitta) deSa zuM che? uttara-gRhasthane nimitta dvArA lAbha-alAbha Adi batAvIne AhAra le. prazna 20 AjIve (AjIvikA) deSa kone kahe che? uttara-A jAti amArI che yA kuLa che." e paricaya ApIne AhAra levo. prazna ra05-vaNImage (vIpaka) deASa kene kahe che? uttara-bhikhArInI jema dIna vacana bolIne AhAra le. prazna 206-tigi (cikitsA) doSa kone kahe che? uttara-vAnI jema javara AdinI auSadhi-upacAra batAvIne AhArAdi levA.. - prazna ra07-kahe (krodha-piMDa) zuM che? uttara-gRhasthane DarAvIne, zApa ApIne AhArAdi levA. prara08-maNe (mAna-paDo dAva kene kahe che?
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMvare tarava 163 uttara-huM labdhivAna chuM, tamane sarasa AhAra lAvIne ApIza"--sAdhuone ema kahIne AhAra laI Avo, mAna-piMDa doSa kahevAya che. prazna 209-mAye (mAyA-piMDa) doSa zuM che? uttara-chala-kapaTa karIne AhAra le. prazna 210-lohe (labha-piMDa) doSa zuM che? uttara-lobhathI adhika AhAra levo. prazna ra11-puliMpachAsaMthava (pUrva-pazciAta saMstava) kone kahe che? uttara-AhAra lIdhA pahelA athavA AhAra lIdhA pachI dAtAnI bhATa-cAraNanI jema prazaMsA karavI te "pudhvipacchA saMthava" deSa kahevAya che. prazna ra12-vijA(vidyA-piMDa) kene kahe che? uttara-vidyAne pravega karIne athavA camatkArika vidyA zIkhavIne AhArAdi levA prazna 13-maMte (maMtra) doSa kone kahe che? uttara-mehana-mAraNa maMtra sAdhIne athavA gRhasthIne ApIne AhArAdi levA. prazna ra14-cuNe (cUNAga) deSa kene kahe che? uttara-adazya thavAnI ke mohita karavAnuM aMjane Adi ApIne AhArAdi levA. . . . *
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ tava pRtha prazna ra1pa-ge ga-piMDa) kene kahe che? uttara-vazIkaraNa AdinI siddhi batAvIne AhArAdi. levA. prazna ra16-mUlakame (mUlakarma) doSa zuM che? uttara-garbhastaMbhana, garbhapAta yA garbhadhAraNane auSadhI batAvIne athavA putrAdi janmanA duSaNanuM nivAraNa karavA mATe, duSTa nakSatronI zAMtine mATe mUla-sthAna Adi. batAvIne AhArAdi levA. prazna 217-eSaNAnA 10 doSa kyA-kyA che? uttara-eSaNanA 10 doSa A pramANe che. (1) saMkiya (aMkita)-gRhastha ane sAdhune letAdetA sadoSa hovAnI zaMkA hovA chatAM te AhArAdi levA. (ra) makhiya (maikSita)-dAtA, dAnanuM pAtra athavA dAna devAnI vastu sacitta pRthvI, pANI, agni ane vanaspatithI saMghaThThAyukta hoya te te dAtAthI, dAnanA pAtrathI te vastu levI. (3) nikhiya (nikSipta)-sacitta vastu upara rAkhela AhArAdi levA. (4) pihiya (pihita-sacitta vastuthI DhAMkelA AhArAdi levA. (5) sAhariya (sAhata)-je patramAM krati vastu
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMvara tattva 165 paDI hoya. temAMthI dUSita vastune alaga karIne te vAsaNathI devuM. (6) dAyaga (dAyaka)-ghaMTI calAvatA, sAMbelAdithI khAMDatA, carakhAthI kAMtatA ItyAdi AraMbhanA kArya karatA heya tenI pAsethI AhAra levo tathA je dAna devAne rogya na hoya, tenAthI AhAra le. jemake-AMdhaLA, bhUlA, laMgaDA anyanI sahAyatA vagara dAna Ape, tenAthI AhAra le ane garbhavatI strI uThIne-besIne AhAra Ape tathA stanapAna karAvatI mAtA bALakane choDIne AhAra Ape, tevA AhArAdi levA. (7) ummIe (umizra)-sacitta-acitta-mizrita vastu levI. jema-dALa vageremAM lIlA pAMdaDA, aparipakva zAka vagere. . (8) apariNaya (apariNata)-jemAM zastra pUrNa rUpathI pariNata thayela na hoya, purUM acitta thayela na hoya, tevA AhArAdi. jemake-turatanuM bevaNa Adi. | (9) lisa (lipta)-sacitta mATI, pANI AdithI tatkALa lIdhelI bhUmi upara cAlIne AhArAdi Ape te levA athavA je vastunAM levAthI hAtha-pAtra kharaDAya, jemake-dUdha, dahIM, ghI Adi hAthamAM athavA vAsaNamAM rahI javAthI tene dhovA paDe che, tenAthI pazcAt karma Adi deSa lAge che.
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ gnn- 166 tatva pRchA (10) Driya (chadita)-ghUMTaNa uparathI baMda, kaNa Adi nIce paDatA thakA Ape tathA camacI vagere teTale UMcethI paDe ane AhArAdi Ape te levA. prazna 18-maMDalanA pAMca doSa ko kayA che ? uttara-(1) saM janA-viSaya lupatAnA kAraNe keI dravyamAM manojJa rUpa, gaMdha, rasa (svAda), sparza utpanna karavAne mATe temAM anya dravyone bheLavIne vAparavA. (2) apamANe (apramANa)-jeTalI bhUkha hoya. tenAthI vadhAre, pramANathI uparAMta AhArAdi bhegavavA. (3) IgAle (aMgAra)-sarasa AhAra bhagavatI vakhate vastu yA dAtAnI prazaMsA karavI. (4) dharma (dhUma)-nirasa AhAra karatI vakhate aprasannatApUrvaka, dveSapUrvaka dAtA yA vastunI niMdA karatAM AhArAdi bhegavavA. (5) akAraNe (akAraNa)-kAraNa vinA AhAra kara yA kAraNa vinA AhAra choDo. prazna 269-AhAra karavAnA kAraNe kayA kayA che? uttara-(1) veyaNa (vedanA)-sudhA vedanIyane zAMta karavAne mATe AhAra kara. (2) vaiyAvacce (vaiyAvRtya)-AcArya, upAdhyAya, zaikSa, glAna, tapasvI, sthavira (vRddha) AdinI vaiyAvacca karavAne mATe.
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMvara tattva 17 (3) Iriya (IryA) IrSA samiti zodhavAne mATe. (4) saMjama (saMyama)-saMyamanA nirvAha mATe. (5) pANu (prANa)-prANanI rakSAne mATe (6) dhammaciMtA (dharmaciMtA)-svAdhyAya, dhyAna Adi karavAne mATe AhAra kare. ' prazna 220AhAra tyAgavAnA 6 kAraNa kyA kyA che? uttara-(1) AyaMke (AtaMka)-zarIramAM rogAdi utpanna thavAthI AhArane tyAga kare. (2) uvasagga (upasarga)-upasarga yA pariSaha utpanna thavAthI AhAra tyAge. (3) baMbharcaraguNI (brahmacaryagupti-brahmacaryanI rakSAne mATe AhAra tyAge. (4) pANidayA (prANa dayA-prANa, bhUta, jIva, sattvanI rakSA mATe AhAra tyAge. (5) tava (5)-upavAsAdi tapa karavAne mATe AhAra tyAge. (6) zarIra vecaya (zarIra vyavaccha)-saMlekhanAsaMthArA sahita samAdhimaraNane mATe AhArano tyAga kare. prazna rara-muninAM mUlaguNa ane uttaraguNa kyAkayA che ? uttara-pAMca mahAvrata mUlaguNa kahevAya che. ane daza pratyAkhyAna Adi uttara guNa che.
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ 168 tarava pRcchA prazna rarara-zikSA keTalA prakAranI che? uttara-(1) AsevanI ane (2) grahaNI. prazna rara3-AsevanI zikSA kene kahe che? uttara-paDilehaNa (pratilekhanA) Adi uttaraguNanI kiyAone upadeza Apavo te AsevanI zikSA che. prazra rara4-grahaNI zikSA kene kahe che? uttara-mahAvratAdi viSaya saMbaMdhI upadezane grahaNa zikSA kahevAya che. prazna rarapa-jaina munionI raheNI-karaNa-AcAravyavahAra kevA prakAranAM hoya che? uttara-jaina muni be prakAranAM hoya che--(1) jinakalapI ane (2) sthavirakalpI. emAM jinakalpI gacchamAMthI nIkaLIne kevala utsarga (kaThera) mArgamAM ja cAle che ane te pAMcamA ArAmAM hotA nathI. te mATe sthavirakalpIonAM viSayamAM nIce lakhelI vAto samajavI-(1) mukhavasikA bAMdhavI (2) zveta vastra (3) rajoharaNa grahaNa (4) lAkaDA, mATI, tuMbaDA-traNa prakAramAMthI kaI eka prakAranA pAtranuM grahaNa karavuM. (5) nirdoSa bhikSA grahaNa, (6) niravadha makAnamAM vizrAma. (7) mAsa kampAdi vihAra. (8) vrata-niyamAdi tathA samitiguptinuM yathAvidhi pAlana. prazna rara6-mukha vasika kene kahe che ? A
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ 169 -111,1 / saMvara tara1 uttara-ATha paDanA pramANe peta dorA sahita veta vastranuM eka dhArmika upakaraNa vizeSa, je dorAthI kAnamAM lagAvIne vAyukAyanI rakSA mATe, dhArmika cihna mATe mukha para bAMdhavAmAM Ave che, tene mukha vastrikA (muhapatti) kahevAya che. prazna 227-muhapatti mukha para zA mATe bAMdhavAmAM Ave che? uttara-saMsAramAM nAnA-nAnA adazya jo haMmezA pharatA rahe che. te jIvo eTalA sUkSama ane komaLa hoya che ke, mukhamAMthI nIkaLatA garama vAyuthI marI jAya che. temaja vAyukAyanA jInI paNa hiMsA thAya. te jInA rakSaNa mATe muhapatti mukha para bAMdhavAmAM Ave che. ane sabhyatAnI daSTithI paNa mukha para vastra rAkhavuM Avazyaka che. jyAre keI purUSa keI moTA purUSanI sAme jaIne vAta kare che, te mukhanI ADe rUmAla rAkhIne vAta kare che. AthI siddha thAya che ke dhArmika daSTie te te paramAvazyaka ane suprasiddha che ja. tenI sAthe naitika vyAvahArika Adi daSTithI paNa mukhanI ADuM vastra rAkhavuM te Avazyaka che. vijJAna ane svAthyanI dRSTithI paNa mukhanI ADuM vastra rAkhavuM Avazyaka che, kAraNa eka mANasanA mukhanI vAyu, sIdhA bIjA mANasanA mukhamAM jaIne aneka roganuM kAraNa bane che. prazna 228-muhapatti rAkhavAnuM vidhAna zuM jena- zAstromAM che?
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ 17s. tava pRcchA. uttara-hA. jaina zAstromAM ghaNA sthAne para mukhavastrikA rAkhavAnuM vidhAna che. prazna rara9-muhapatti mukha para bAMdhavI zuM kahyuM che ? uttara-hA, mukha para bAMdhyA vinA mukhavastrikAne artha ja ghaTita thatuM nathI. hAthamAM rAkhavAthI te hAthavastrikA (hAthapatti) gaNAya che. jema keI kahe ke-"sAdhune calapaTTaka (nIce paheravAnuM vastra) rAkhavAnuM kahyuM che. paraMtu paheravAnuM kahyuM nathI, eTalA mATe ame te caroTa hAthamAM. ja rAkhazuM. A kathana yogya nathI. kAraNa ke je upakaraNa je aMgane mATe kahyuM che, te e ja aMga para dhAraNa karavuM ucita che. zAstramAM kahyuM che ke-"lajajA, dayA, saMyama, brahmacarya" eTale calapaTTaka lajajA mATe kahela che. je tenAthI lajajA na rAkhe ane sAme prativAda kare ke colapaTTo paherave nahi te A anucita che. kAraNa ke jema lapaTTaka paheryA vagara lajajA rahetI nathI tema muhapatti bAMdhyA vinA vAyukAyanA jIvonI samyaka prakArathI yatanA thaI zakatI nathI. bhagavaMte kahyuM che ke "ughADe mukhathI bolanAranI bhASA sAvadya hoya che ane yatnApUrvaka bolanAranI bhASA niravadya hoya che. jema koI rAjya karmacArI rAjyane je yuniphorma (gaNaveza) maLyA hoya tene upayogamAM na letAM gharamAM rAkhI muke te tene kevI rIte oLakhI zakAya ke te rAjyakarmacArI che. yuniphema vagara enI keI asara paDatI
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ savara tattva 171 nathI ane ALakhI paNa zakAtA nathI. te rIte muhapatti paNa ahiMsAnuM pratIka che ane jainadharmanuM sUcaka che. prazna 230-rjoharaNa kone kahe che ? te kevA ane kaI vastuone aneleA hAya che? uttara-sacitta dhULa tathA kIDI, markADA Adi jIvAnI rakSAne mATe rajoharaNa rAkhavAmAM Ave che. tenA dvArA yatanAthI jIvane dUra karavAmAM Ave che ane bhUmi zuddha karAya che. rajoharaNa prAyaH unanA hoya che. unanI lIo banAvIne tene dorIthI bAMdhI vasrayukta lAkaDI para bAMdhIne rajoharaNa banAvAya che. te zveta hAya che ane tene sparzI keAmala hAya che. prazna ra31-zvetAMbara jaina sAdhu zu pahere, AThe ane pAthare che? uttara-jainamuni sayama rakSAne mATe Avazyaka zveta vastra pramANeApeta rAkhe che. peAtAnI pAse rahelA cAre tarapha mApIne 72 hAtha (sAdhvIne 96 hAtha) kapaDAmAMthI pahere, ADha ane pAthare che. te gRhasthInAM paheravA, oDhavA ke pAtharavAnA vastro letAM nathI. gADhI takIyA vagere kAmamAM letA nathI. jarUra paDe te ghAsa athavA lAkaDAnI pATa vagerenA upayAga kare che, paraMtu khATalA, palaga vagerenA upayoga karatA nathI. prazna 232--zvetAMbara jaina sAdhu kayAM utare che ? uttara-gRhasthIe peAtAne mATe banAvela ghara, dukAna,,
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ (17ra tava pRcchA dharmazALA AdimAM athavA potAnI dharmasAdhanA karavA mATe - banAvela dharmasthAnaka (upAzrayamAM utare che. kyAreka vRkSanI nIce paNa rahI jAya che. paraMtu pitAne mATe banAvela makAna, maTha AdimAM utaratA nathI ke rahetAM paNa nathI. prazna 233-janasAdhu kayAM rahe che ane kevI rIte -yAtrA (gamanAgamana) kare che ? uttara-jaina sAdhuone keI sthAyI, nizcita nivAsa nathI. varSAkALamAM arthAt aSADa suda 15 thI kArtika suda 15 sudhI cAra mAsa sAdhutAne yogya evA anukULa grAmanagaramAM rahe che. zeSa ATha mAsamAM judA judA sthaLomAM vicare che. keI eka gAmamAM niSkAraNa adhika rahetA nathI. siddhAMta anusAra mAsakampAdi vihAra kare che. sAdhu 29 rAtrithI adhika ane sAdavIjIo 58 rAtrithI adhika eka sthAnamAM rahetA nathI. sAdhutAne anukULa sarvatra kSetromAM vicaraNa kare che. te pagapALA ane divasamAM ja vihAra kare che. keIpaNa vAhanane upayoga karatA nathI. pagamAM buTa-caMpala vagere paheratA nathI. ane mAthA upara chatra paNa rAkhatA nathI. potAnI upAdhi (sAmAna) svayaM vahana kare che. prazna ra34-zvetAMbara jana sAdhu pANI kevuM pIe che? uttara-jene gRhae potAne mATe garama karela che, yA rAkha AdithI dhoyela vAsaNanuM pANI athavA anya prakAranuM pIvAne gya dhAvaNanuM pANu yA garama pANI pIe che.
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMvara tatva 173 kAcuM, sajIva, naLanuM pANI, kUvA, taLAva, nadInuM pANI. pItA nathI. prazna 235-zvetAMbara jaina sAdhuonAM bhejananI. vyavasthA kevI rIte thAya che? uttara-rAMdhela, nirjIva anna, bhikSA dvArA prApta. karI le che, jene tyAM bhojana bane che tathA je gharanuM bhejana Aryajana aniMdanIya ane agahaNIya samaje che, evA aneka gharathI thoDuM-thavuM-dAtAone kaSTa na thAya, bIjI vAra banAvavuM na paDe evuM, dInatA rahita madhukaravRttithI bhojana prApta kare che. ane potAnA sthAna para lAvIne badhA sAdhuo sAthe saMvibhAga karIne vApare che. te pitAne. mATe hiMsAdithI banAvela, pasAdithI kharIdela, badalAnI bhAvanAthI Apela ItyAdi 42 prakAranA doSa sahita AhArAdi letAM nathI. te kAcA phaLa, phUla vagere paNa grahaNa karatA nathI. prazna 236-jaina sAdhuonA mukhya AcAra saMkSepamAM samajAvo. uttara-jaina sAdhu samasta prANIo jevA ke-pRthvI pANa, agni, vAyu, vanaspati Adi jenI paNa rakSA. kare che. vacanathI satyabhASI hoya che. eka taNakhaluM paNa keIne pUchayA vinA letA nathI. strIne sparza paNa thavA - detA nathI. eka phUTI keDI paNa potAnI pAse rAkhatA nathI.
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ "174 tattva pRchA ke anyanI pAse rakhAvatAM nathI. rAtrinAM bhejana karatAM nathI. bhikSAthI jIvana nirvAha calAve che. gRhasthAe pitAne mATe banAvela makAnamAM utare che. maryAdita veta vastra rAkhe che. lAkaDA, tuMbaDA ke mATInAM pAtra rAkhe che. gRhasthanA pAtramAM bhejana karatAM nathI. gRhasthInAM ghare besatA nathI. dharmAnukUla sthAnamAM rahe che. cAvajajIvana snAna karatA nathI ke dehavibhUSA paNa karatA nathI. svAvalaMbI hoya che. keza lucana kare che ane khullAM page vicaraNa kare che. dharma (zrAvakadharma) prazna ra37-sudhamakane kahe che ? uttara-arihaMta deva dvArA jIvanA zAzvata sukhanA uddezyathI batAvelI ahiMsApradhAna sAdhanA te dharma che, je AtmAne saMsAranI azubha gatiothI bacAvIne mokSamAM laI jAya che. evA vizuddha mAgane "sudharma" kahevAya che. prazna 278-dharma kone kahe che? uttara-je dharma kudeva ane kugurUo dvArA sthApita hoya-calAvelA heya. je dharmanA pravartaka ja svayaM ajJAnI havAthI gharmanuM samyaka svarUpa jANatA na hoya, je ekAMtavAdI che, jenA dharmanA siddhAMta paraspara virodhI hoya, jemAM pazu-vadhAdi hiMsAne upadeza hoya, je dharmamAM ke
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMvara tatva 15 tyAga, vairAgya, brahmacaryAdi uttama tane abhAva hoya, evA dharmane "kudharma kahevAya che. prazna ra38-zrAvaka kone kahe che? uttara-"zrA" arthAt zraddhApUrvaka zAstra zravaNa kare. "va" eTale vivekathI vratanuM pAlana kare. "ka" dAnAdi karaNa zubha kriyAo kare te ja zrAvaka che. siddhAMta zrava thA, vire vatastrAjU dAnAdi karaNaM sevA, hi etat zrAvakalakSaNam // prazna 240-zrAvanA vrata keTalA che? uttara-pAMca aNuvrata, traNa guNavrata ane cAra zikSAtrata ema kula 12 vrata che. prazna ra41-grata kone kahe che? uttara-pratyAkhyAna pUrvaka sAvadya kriyAone choDavI ane niravadya kriyAmAM pravRtti karavI tene vrata kahevAya che. prazna ra4ra-aNuvrata kone kahe che? uttara-je mahAvratanI apekSA aNu arthAt nAnA che. te pAMca che. jemake-(1) sthUla prANAtipAta viramaNa (2) mRSAvAda tyAga (3) adatta grahaNa tyAga (4) svadAra saMteSa vrata ane (5) parigraha parimANa vrata. prazna ra43-guNavrata kene kahe che? uttara-je ANuvratamAM guNa ane lAbha vadhAre che.
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ 176 tava pRcchA, aNuvratamAM vizeSatA utpanna karanArA tathA pApathI adhikabacAvavAvALA guNavrata che. guNavrata traNa che. (1) dizA parimANa vrata (2) upabhoga-pariga parimANa vrata (3) anarthadaMDa tyAga vrata. A traNa guNavrata AtmAmAM guNanI vRddhi kare che. A prazna ra44-zikSAvrata kone kahe che? -je vAraMvAra zikSA arthAt abhyAsa karavA. gya che. pAMca aNuvrata ane traNa guNavrata te jIvanabhara mATe pAlavADyuM che. paraMtu zikSAvrata ceDA-cheDA samaya mATe ane kyAreka-kayAreka karavAmAM Ave che. gRhasthone mATe AnuM pAlana AtmAmAM guNone bhaMDAra bharanAruM che. te cAra che (1) sAmAyika vrata (2) dezAvagAsika vrata. (3) pauSadhapavAsavrata (4) atithi saMvibhAga drata. prazna ra45-zrAvakanA guNa keTalA che? uttara-zrAvakanAM ekavIza guNa A pramANe che. (1) akSudra-je tuccha svabhAvanA na hoya, paNa. gaMbhIra hAya. (2) rUpavAna-manahara AkRtivALA, paripUrNa aMgepAMga yukata hoya. (3saumya prakRti-je zAMta svabhAvavALA heya, ugra na hoya.
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ saMvara tatva (4) lokapriya-jagatathI virUddha AcaraNa nahi karanArA ane janatAne vizvAsapAtra hoya. (5) akrUra-kaleza rahita, komala svabhAvavALA hoya. (6) bhIrU-pApa ane durAcArathI DaranArA hoya. (7) azaTha-kapaTa-chala-prapaMcathI rahita heya. (8) dAkSiNya yukta-paropakAra karavAmAM tatpara. pitAnuM kAma choDIne paNa bIjAnuM kArya karavAmAM tatpara hoya. (9) lajajALu-je durAcAra karavAmAM zaramAya che. sadAcArathI viparIta vyavahAra karatA tene lajajAne anubhava thAya che. (10) dayALu-duHkhIone dekhIne jenuM hRdaya Adra banI jAya che. je duHkhIonI sevA karavAmAM tatpara hoya. (11) madhyastha-pakSapAta rahita madhyastha vRttivALA heya. (12) saumya daSTi-premapUrNa dRSTivALA heya. (13) guNAnurAgI-guNavAnene prema karanArA. guNavAne pratye Adara-mAna rAkhanArA guNapUjaka. (14) sakathaka-dharma ane sadAcAranI vAta karanArA tathA dharmakathA sAMbhaLavAnI rUcivALA athavA supakSa cuktasadA nyAyayukta pakSane grahaNa karanArA.' (15) sudIrghadazI-pariNAmane pahelethI sArI rIte vicAra karIne kArya karanArA. 12
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ 178 , tava pRcchA (16) vizeSa-hita ane ahitane sArI rIte samajavAvALA tathA tatvajJAnane paNa sArI rIte samajanArA. (17) vRddhAnugata-jJAnavRddha ane anubhavavRddha janenAM anubhavane anusaranArA. 1 (18) vinIta-vaDila ane guNIjanono vinaya karanArA. (19) kRta-potAnA para bIjAe karela upakArane nahi bhUlanArA. | (20) parahitArtha bIjAnuM hita karavAmAM tatpara rahevAvALA. (21) labdhalakSya-jeNe potAnA lakSyane sArI rIte samajIne prApta karela hoya. prazna 246-maratha kene kahe che? uttara-saMsAramAM aneka prakAranI zubha-azubha AkAMkSA thayA kare che, paraMtu je Atma-vikAsane mATe zubha AkAMkSA kare che, tene hitakArI mane ratha kahevAya che. prazna ra47-manorathanA keTalA bheda che? uttara-(1) parigraha tyAgavAnI bhAvanA. (2) mahAvrata (saMyama) dhAraNa karavAne mane ratha (2) mRtyusamayanI pahelA ja saMthAro karavAnI bhAvanA.
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ savara tattva m 379 dAhA : AraMbha parigraha tajI karI, pA~ca mahAvrata dhAra, aMta samaya AlecanA, karu` saMthArA sAra prazna 248-prathama manAtha zu che ? uttara-zrAvaka pratidina evuM ciMtana kare ke aha jinezvara deva ! kayAre huM bAhya ane AbhyaMtara parigrahanA alpa ke adhika tyAga karIza. A parigraha viSaya-kaSAyane vadhAranAra, durgatinA denAra, rAga-dveSanuM mala, jJAna-darzana ane cAritranA nAza karanAra, aDhAra pApane vadhAranAra, anaMta sa`sAramAM paribhramaNa karAvanAra che. nisthA dvArA nidanIya che. AvA parigrahanA tyAga karIza te divasa mArA dhanya ane parama kalyANakArI thaze. prazna 249-manerathanA bIjo bheda zuM che? uttara-zrAvakajI pratidina evuM ciMtana kare ke-ahA ! jinezvara deva ! kathAre huM. gRhasthanAM agAradharmanA tyAga karI, aNugAra dharmAMmAM dravya-bhAvathI muDita thaI daza prakAranA yatidharma, sattara prArane sayama ane vItarAga prabhunI AjJAnusAra cAlanArA manu, te divasa mArA dhanya ane parama kalyANakArI thaze. prazna 250-manAthanA trIjA bhedranuM ciMtana kevI rIte che? uttara-zrAvakajI pratidina evu ciMtana kare ke-ahe
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ 180. tatva pRcchA jinezvaradeva ! sarva pApasthAnanI AlocanApUrvaka niHzalya thaIne badhA ja sAthe kSamApanA karIne aDhAra pApa ane cAre AhArano tyAga karIza tathA atipremathI pAlana-poSaNa karelA A zarIranA mamatvane haTAvIne, tene sirAvIne aMtima zvAsocchavAsa sudhI traNa ArAdhanA ane cAra zaraNuM lete thake AyuSya pUrNa karIza arthAta, paMDita maraNathI marIza. te divasa mAre dhanya ane parama kalyANakArI thaze. prazna ra51-marathanuM ciMtana karavAthI zuM lAbha thAya che? uttara-traNa mane rathanuM ciMtana karate jIva karmonI mahAnirjarA kare che. saMsArane aMta kare che, mekSanI sanmukha thAya che. anukramathI badhA dukhothI chUTIne mekSanA akSaya sukhane pAme che. prazna rapa-visAmA (vizrAMti) keTalA che? uttara-zrAvakanA visAmA cAra che? (1) bhAra upADavAvALe bhArane eka khaMbhAthI bIjA khaMbhA para mUke te, pahele visAme. tema zrAvaka zIlavrata-guNavrata, anarthadaMDa viramaNapratyAkhyAna, pauSadhapavAsa grahaNa kare te prathama visAme, (2) bIje visAme-jema bhArane eTale ke citare mukIne kudaratI hAjatanuM nivAraNa karavA jAya te.
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ savara tattva 181 tema zrAvaka sAmAyika, dezAvakAsika vagere kare te eTalA vakhata sudhI sAvadha tyAga rUpa bIje vIsAmA. (3) trIjo vIsAmA--gAma dUra hAya, rastAmAM dharmazALA athavA yakSanA maMdira vageremAM bhAra mUkI rAta rahe te. tema zrAvaka AThama-pANInA pauSadha kare te rAta rahevA rUpa trIjo visAmeA. (4) ceAthA visAme-jema bhArane nizcita sthAne pahoMcADI de te. tema zrAvaka AleAcanA karI sathArA kare tyAre sava yApathI nivA rUpa cAthA visAme.
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ 7. nirjarA tatva prazna 1-nirjarA kone kahe che? uttara-AtmA para lAgelA kamarUpI maLane dezathI dUra karavA te nirjarA che. athavA jIvarUpI kapaDAM para lAgelA melane jJAnarUpI pANI, tapa-saMyama rUpI sAbuthI dhaIne dUra kare. prazna ra-nijArAnA keTalA bheda che? uttara-bAhya tapa 6 prakAranAM ane AtyaMtara tapa 6 prakAranAM kula maLI 12 bheTa nirjarAnAM che. prazna 3-bAhya tapanA cha bheda kayA-kayA che? uttara- 1) anazana, (2) udarI, (3) bhikSAcaryA, (4) rasa parityAga, (5) kAyakaleza ane (6) vyusarga. prazna :-anazana kene kahe che? uttara-azana, pAna, khAdima, svAdima-A cAre prakAranA AhArano tyAga kara athavA pANIne choDIne traNa prakAranA AhArane tyAga kare "anazana kahevAya che. prazna paanazananAM keTalA bheda che?
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ 187 nija tattva uttara-anazananAM mukhya be bheda che. (1) Itvarika anazana ane yAtmathika anazana. . prazra 6-Irika anazana kone kahe che? uttara-alpakALane mATe karavAmAM AvatAM anazanane Ivarika anazana kahevAya che. tenAM cauda bheTa cheH (1) caturtha bhakta, (2) Sa bhakta, (3) aSTama bhakta, (4) dazama bhakta, (5) dvAdaza bhakta, (6) caturdaza bhakata, (7) SaDaza bhakta, (8) ardhamAsika, (9) mAsika, (10) ddhi mAsika (11) trimAsika, (12) cAturmAsika, (13) paMca mAsika ane (14) cha mAsika. prazna 7-thAvatkathika anazananAM keTalA bheda che? uttara-cha bheda cheH (1) pAdapagamana, (2) bhakta- pratyAkhyAna, (3) IgatamaraNa A traNenA nirdhArima ane aniharima ema cha bheda thAya che. .. prazna 8-depagamana kone kahe che? uttara-cAre AhArane tyAga karIne potAnA zarIranA keIpaNa aMgane kiMcit mAtra paNa na halAvatA, vRkSanI DALI tUTIne jamIna para paDelI hoya tenI mAphaka nizcala| rUpathI saMthAro kara "pAdopagamana" kahevAya che. prazna 9-bhaktapratyAkhyAna kone kahe che? uttara-cAvatajIvana traNa athavA cAre AhArane - tyAga karIne saMthAro kare.,
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ 184 tava pRcchA A prazna 10-itimaraNa kone kahe che? uttara-cAvajajIvana cAre prakAranA AhArano tyAga karIne maryAdita sthAnamAM haravA-pharavAne AgAra rAkhIne karavAmAM AvatA saMthArAne igitamaraNa" kahevAya che. prazna 11-udarI kone kahe che? uttara-bhejana AdinuM parimANa ane dhAdinA Avezane ocho kare tene uNAdarI kahevAya che. prazna 1ra-uNadarInAM keTalA bheda che ? uttara-(1) dravya udarI ane (2) bhAva uNe darI. prazna 13-dravya uNadarI zuM che? uttara-bhaMDa upakaraNa ane AhAra -pANInuM zAstramAM je parimANa batAvela che, tene ochuM karavuM tathA ati sarasa ane pauSTika AhArano tyAga kare tene dravya uBdarI kahevAya che. prazna 14-dravya uNAdarInAM keTalA bheda che ? - uttara-(1) upakaraNa dravya uNadarI ane (2) bhaktapAna dravya udarI ema be bheda che. prazna 15-upakaraNa dravya udarInA keTalA bheda che? uttara-(1) eka pAtra (2) eka vastra ane (3) jIrNa upadhi. prazna 16-bhakata-pAna dravya udarInAM keTalAM bheda che?
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ nija tatva - 185 uttara-tenA sAmAnyataH pAMca bheda cheH (1) ATha kavala (grAsa) parimANa AhAra kara, alpAhAra paNa udarI che. (2) 12 kavala parimANa AhAra karavo te upAdhe uNedarI che. (3) 16 kavala parimANa AhAra karavo te ardha uNodarI che. (4) 24 kavala parimANa AhAra kare te pA udarI che. (5) 31 kavala parimANa AhAra kare kiMcit udarI che ane purA 32 (batrIsa) kavala parimANa AhAra karavo te pramANe peta AhAra kahevAya che. prazna 13-bhAva udarI kone kahe che? uttara-krodha, mAna, mAyA ane lobhane ochA karavA, ochuM bolavuM, kaSAyane vaza thaIne bhASaNa na karavuM tathA hRdayamAM rahelA kaSAyane zAMta karavA "bhAva udarI" kahevAya che. prazna 18-bhikSAcaryA kone kahe che ane tenA keTalAM bheda che? uttara-vividha prakAranA abhigraha laIne bhikSAne saMkeca karatAM thakA vicaravuM te bhikSAcaryA" tapa che. tenAM 30 bheda che. (uvavAIya sUtramAM bhedezanA vistAra mATe sUtra 19 juo) prazna 19-rasa parityAga kene kahe che? uttara-vikAravardhaka dUdha, dahIM, ghI Adi viga tathA praNIta (gariSTha) khAna-pAnanI vastuono tyAga karavo. rasanA Indriyane nigraha kare ane rasalupatAnA tyAgane rasa parityAga" kahevAya che.
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ 186 tattva pRcchA prazna 20-rasa parityAganA keTalA bheda che? uttara-tene sAmAnyathI nava bheda cheH (1) vigayatyAga-ghI, tela, dUdha, geLasAkara Adi vikAra vadhAravAvALI vastuone tyAga kare. (2) praNuta rasa tyAga-jemAMthI ghI vagerenA TIpAM paDI rahyA hoya, tevA rasasabhara AhArane tyAga karavo. (3) AyaMbila-luphakhI roTalI, bhAta athavA zekelA caNA Adi vAparavA. (4) AyAmasika bhejIosAmaNa AdinI sAthe paDelA bhAta Adi levA. (5) arasAhAra-mIThuM, maracuM Adi masAlA vinAno rasarahita AhAra le. (6) virasAhAra-jene rasa cAlyA gaye che, evA junA dhAnya athavA bhAta Adino AhAra kara. (7) aMtahAra-halake AhAra-jene garIba loke khAya che-e AhAra leve. (8) prAMtAhAra-khAdhA pachI vadhelA AhAra laIne vApare. (9) rasAhAra-lukha-sUke, jIbhane apriya lAge te AhAra kare. prazna 21-kAyakaveza tapa zuM che? uttara-zAstra saMmata rItithI zarIra dvArA kaThora sAdhanA karavI. ugra virAsanAdi Asana lagAvavA, leca kare, zarIranI zobhA-zuSAne tyAga karavo kAyakaleza" tapa kahevAya che. prazna 22-prati salInatA kone kahe che? tenAM mukhya keTalA bheda che? uttara-pratisaMlInatAne artha che--gApana (nigraha)
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ nija tatva karavuM. tenA mukhya rUpathI cAra bheda che : (1) Indriya pratisaMlInatA (2) kaSAya-pratisaMlInatA (3) yuga pratisaMlInatA ane (4) vivikta zayyAsanatA. prazna 22-Indriya pratisaMlInatA kene kahe che? tenA keTalA bheda che? uttara-Indriyone potAnA viSayanI tarapha jatI rokavI ane Indri dvArA grahaNa karela viSayamAM rAga-dveSa nA kare. tenAM pAMca bheTa cheH (1) zrotendriya pratisaMlInatA (2) cakSurindriya prati saMlInatA (3) ghrANendriya pratisaMsInatA (4) rasanendriya prati saMlInatA (5) sparzanendriya. pratisaMlInatA. prazna 24-kaSAya pratisaMlInatA kone kahe che? uttara-dadhi, mAna, mAyA ane lobhane udaya thavA na de tathA udayamAM AvelA kaSAyane niSphaLa banAvI devA. prazna roga pratilInatAnA keTalA bheda che?' uttara-(1) mana pratisaMlInatA (2) vacana pratisalInatA ane (3) kAya-pratisalInatA. prazna rada-mana pratisalInatA kene kahe che? uttara-mananI akuzala (burI-pApakArI) pravRtti kavI ane kuzala (bhalI) pravRtti karavI tathA cittane ekAgra-sthira karavuM.
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ 188 tatva pRcchA prazna ra-vacana pratisalInatA kone kahe che? uttara-azubhavacanane tyAga karI, zubha nirdoSa vacana biolavuM, priya vacana bolavuM. prazna 28 kAyama pratisaMlInatA kone kahe che? uttara-sArI rIte samAdhipUrvaka zAMta thaIne, hAthapaga saMkucita karIne kAcabAnI jema guptendriya thaIne sthira thavuM. prazna ra9-vivikata zAsanatA kene kahe che? uttara-strI, pazu ane napuMsaka rahita evA udyAna, ArAmagRha, devAlaya ane sabhA Adi nirdoSa thAnamAM prAsuka ane eSaNIka zayyA-saMthArAne grahaNa karIne rahevuM te vivita zayyAsanatA kahevAya che. prazna 30-AtyaMtara tapa kene kahe che? uttara-je tapane saMbaMdha AtmabhAvathI hoya tene AtyaMtara tapa kahevAya che. prazna 31-prAyazcita kene kahe che? uttara-jenAthI mUlaguNa ane uttaraguNa saMbaMdhI aticAre (doSa)nI zuddhi thAya. athavA je anuSThAnathI pApanI vizuddhi thAya. prazna 3ra-prAyazcitanAM keTalA bheda che? uttara-prAyazcitanAM daza bheda A pramANe che.
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ nija tatva (1) AlocanAha-potAnA doSane gurU athavA ratnAdhikanI samakSa pragaTa karavAthI thanAruM prAyazcita-AlecanA karIne zuddhi karavI. (2) pratikamaNIM-pratikramaNa (mithyA-duSkRtapApathI pAchuM pharavuM)thI thavAvALuM prAyazcita. (3) tadubhayAha-AlocanA ane pratikramaNa banethI thanArUM prAyazcita. (4) vivekAha-tyAga dvArA thavAvALuM prAyazcita.. (5) vyutsargoheM-kAyetsarga dvArA thanAruM prAyazcita.. (6) tapAuM-tapa dvArA thanAruM prAyazcita. . (7) dAha-cheda (dIkSA paryAyano cheda-ochI. karavI) thI thanAruM prAyazcita. (8) mUlAha-punaH tenI sthApanAthI thanAruM prAyazcita. (9) anavasthApyA-prAyazcitanA rUpamAM Apela. amuka prakAranA viziSTa tapane jayAM sudhI na karI ye tyAM sudhI tene saMbaMdha viccheda rAkhavuM ane pharI dIkSA ApavI. (10) pAraMcitAha-saMbaMdha viccheda karIne tapavizeSa karAvyA pachI gRhastha samAna banAvIne vrata-sthApanAthI. thanAruM prAyazcita. prazna 33-vinaya kone kahe che? "
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ tatva pRcchA uttara-jenA dvArA AtmAne karmarUpI melathI dUra karavAmAM Ave tene vinaya kahevAya che. prazna 34-vinaya tapanAM keTalA bheda che? uttara-(1) jJAna vinaya, (2) dazana vinaya, (3) cAritra viya, (4) mana vinaya, (5) vacana vinaya, (6) kAya vinaya ane (7) lokapacAra vinaya. * prazna 3pa-vaiyAvRtya taSa kone kahe che ? uttara-gurU, tapasvI, roga, vRddha, navadIkSita sAdhunI sevA karavI ane saMyama pAlanamAM sahAyatA ApavI-te naveyAvRtya" tapa kahevAya che. prazna 36-yAvRtyanA keTalA bheda che? uttara-daza bheda A prakAre che-(1) AcArya, (2) upAdhyAya, (3) vira, (4) tapasvI, (5) glAna, (6) zikSa (navadIkSita) (7) kula * (8) gaNa, (9) saMgha (10) sAdhamikanI vaiyAvRtya karavI. prazna 37-svAdhyAya zuM che? tenAM keTalA bheda che? uttara-asvAdhyAya kALane choDIne maryAdApUrvaka * eka AcAryane tyAM eka gurUnA ziSyone "kula' kahe chebhaga. za. 25 u. 7. prazna chu. 2 adhya. 3. * gaNa sarakhI piyAvALA ghaNuM sAdhuone samudAya. kula te -traNane eka vibhAga che.
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ nirjarA tatva 181 zAstranuM adhyayana-adhyApana Adi karavuM te "svAdhyAya" tapa che. svAdhyAyanA pAMca bheda che--(1) vAcanA, (2) pRcchanA, (3) parivartana, (4) anuprekSA ane (5) dharmakathA. prazna 38-vAcanA kene kahe che? uttara-ziSyane sUtra ane artha bhaNAvavA te vAcanA che. prazna 3-pRcchanA kene kahe che? uttara-vAcanA grahaNa karIne temAM saMdeha thavA para punaH pUchavuM athavA pahelA zIkhelA sUtrAdi jJAnane vizeSa samajavAne mATe prazna karavA te "pRcchanA" che. prazna 40-parivartanA kone kahe che? uttara-bhaNeluM jJAna bhUlI na javAya, te hRdayamAM sthira thaI jAya te mATe tenI vAraMvAra AvRtti karavI parivartanA" kahevAya che. prazna 41-anuprekSA zuM che? uttara-zIkhelA sUtronA arthanuM vAraMvAra manana karavuM-vicAraNA karavI "anuprekSA" che. prazna kara-dharmakathA kene kahe che? uttara-uparokta cAre prakArathI zAstrane abhyAsa karIne zrotAone zAstranuM vyAkhyAna saMbhaLAvavuM, dharmopadeza Apa.
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ 192 tatva pRchA prazna 43-dharmakathAnA keTalA bheda che? uttara-dharmakathAnA 4 bheda A pramANe che - (1) AkSepanI dhamakathA-saMsAra ane viSayAdinI tarapha jatA zrotAonA mehane haTAvIne dharmamAM lagAvavAvALI kathA. (2) vikSepanI dhamakathA-zrotAne kumArgamAMthI haTAvIne sumArgamAM laI janArI kathA. (3) saMveganI dhamakathA-zrotAone saMsAranA rAgathI choDAvI dharma tarapha prema utpanna karanArI kathA. (4) nirvedanI dharmasthA-Aleka bhaya, paralekabhaya, Adi aniSTa pariNAma batAvIne saMsArathI virakti utpanna karanArI kathA. prazra 44-dayAna kene kahe che? uttara-eka lakSya para cittane ekAgra karavuM te "yAna" che. tenA cAra bheda che -(1) ArtadhyAna (2) raudradhyAna (3) dharmadhyAna ane (4) zukaladhyAna. prazna pa-AdhyAna kene kahe che? uttara-Arta arthAt duHkhanA nimittathI yA bhAvI duHkhanI AzaMkAthI thanAruM dhyAna "ArtadhyAna" kahevAya che. prazna kada-ArtadhyAnanA keTalA liMga che? uttara-cAra liMga che-(1) AkaMdana-uMcAsvarathI
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ nirjarA tarava 193 raDavuM, (2) cina-AMkhomAM AMsu lAvIne dIna bhAva lAva, (3) parivedanA-vAraMvAra kilaSTa bhASaNa karavuM, vilApa kare, (4) tapanatA-TapaTapa AMsu pADavA. ISTa viyega, aniSTa saMga ane vedanAnA nimittathI A cAra cinha thAya che. prazna Ta7-ArtadhyAnanA keTalA bheda thAya che? uttara-(1) amanejha saMganA viyoganI ciMtA (2) ISTa aviyeganI ciMtA (3) roga-mukita ciMtA ane (4) kAmaga aviyega ciMtA. prazna 48-raudradhyAna zuM che? uttara-dhanI pariNatI athavA kuratAne bhAva jemAM rahela hoya. bIjAne mAravuM, pITavuM, ThagavuM ane duHkhI karavAnI bhAvanA, je ciMtananAM mULamAM hoya, evA kuvicAra yukta dhyAnane baudradhyAna kahevAya che. prazna -audradhyAnanA keTalA bheda che ? uttara-cAra - (1). hiMsAnubaMdhI - hiMsAthI saMbaMdhita ekAgra ciMtana, (ra) mRSAnubaMdhI-asatyathI saMbaMdhita ekAgra ciMtana, (3) snenAnubaMdhI-cIyakarmathI saMbaMdhita ekAgra ciMtana ane (4) saMrakSaNAnubaMdhIdhanAdinA rakSaNathI saMbaMdhita bhayaMkara ciMtana athavA koIne baMdI (kedI banAvavA Adi rUpa kharAba ciMtana.) prazna pa0-raudradhyAnanAM keTalA lakSaNa che? 13
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ tava pUchI uttara-raudradhyAnanAM cAra lakSaNa kahelA che-(1) esanna doSa-hiMsA Adi doSamAMthI kaI eka deSamAM adhika pravRtti karavI. tenAthI jarA paNa aprIti na thavI. (2) bahula deza-hiMsAdi ghaNA tathA badhA dezamAM pravRtti. (3) ajJAna deSa-azAnathI athavA mithyA zAstronA prabhAvathI adharma svarUpa hiMsAdimAM dharmabuddhithI pravRtti karavI. (4) AmaraNAMta doSa-maraNa paryata hiMsAdi kera kAryone pazcAtApa na tha ane hiMsAdimAM pravRtti karatA rahevI. prazna pa1-dharmadhyAnano zo artha che? uttara-dharmanA svarUpanA paryAlacanamAM manane ekAgra karavuM. prazna para dharmadhyAnanAM keTalA lakSaNa che ? uttara-dharmadhyAnanA cAra lakSaNa A prakAre che- (1) AjJArUci-vItarAganI AjJAmAM rUci thavI, zAstrokta artha para zraddhA thavI. (2) nisarUci-keInA upadeza vinA svabhAvathI ja jinabhASita ta para zraddhA thavI. (3) upadezaruci-sAdhu AdinA upadezathI jinadharmamAM rUci thavI. (4) svarUci-Agama pratipAdita ta para zraddhA thavI. prazna pa3-dharmadhyAnarUpI mahela para DhavAne mATe keTalA avalaMbana che ?
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ nija tattva 15 uttara-cAra AlaMbana kahelA che-1. vAcanA, 2. pRcchanA, 3. parivartana ane 4. dharmakathA. prazna 54-dharmadhyAnanI keTalI anapekSAo che? uttara-cAra che-(1) anitya bhAvanA, (2) azaraNa bhAvanA, (3) ekatva bhAvanA ane (4) saMsAra bhAvanA. prazna papa-zukaladhyAna kene kahe che? uttara-pUrva viSayaka zratanA AdhArathI ghAtikarmono nAza karIne AtmAne vizeSa rUpathI svaccha banAvanAruM paramadhyAna athavA mananI atyaMta sthiratA ane yogane nirodha zukala dhyAna" kahevAya che. prazna pada-zukaladhyAnanAM keTalA bheda che? uttara-cAra bheda che-(1) pRthaphava-vitarka-savicArI, (2) ekatva vitarka avicArI, (3) sUkSama kiyA anivanI ane (4) samuchinna kiyA-apratipAtI. prazna pa7-zukaladhyAnanA cAra cAra lakSaNa kathA kayA che? uttara-(1) avyathA-devAdinA upasargathI calita na thavuM-pIDAnI AtmA para asara na thavI, (2) asagneha-gahana viSayamAM athavA devAdi kRta chalanAmAM saMmeha na tha, (3) viveka-AtmAne dehathI tathA samasta sAMsArika saMyogathI bhinna mAna, (4) vyutsaga- ni saMgatAthI deha ane upadhine tyAga kara.
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ 196 tava pRcchA prazna 18-zukaladhyAnanA keTalA AlaMbana che? uttara-zukala dhyAnanA cAra AlaMbana A prakAre che- (1) kSamA (akrodha-sahiSNutA) (2) mukti (nirlobhatA), (3) Arjava (kapaTa tyAga), ane (4) mArdava (mAna tyAga). prazna pa9-zukaladhyAnanI cAra anupekSAo kaI kaI che? uttara-(1) anaMtavaniMtAnuprekSA-bhava paraMparAnI anaMtatAnI bhAvanA karavI. (2) vipariNAmAnuprekSA - vastuone vividha pariNamana para vicAra kara. (3) azubhAnuprekSA-saMsAranA azubha svarUpa para vicAra kara. (4) apAyAnuprekSA-Azra ane kaSAyathI jIvane thavAvALuM du:kha to saMsAravRddhinA kAraNenuM ciMtana karavuM. prazna 60-Dyusargane artha zuM che? uttara-butsargane artha che-tyAga. aMtaHkaraNathI mamatvarahita thaIne Atma-sAnidhyathI para vastune tyAga kara "butsarga" tapa che. tenA mukhyataH be bheda che - (1) dravya vyutsarga ane (2) bhAva vyutsarga. - prazna -dravya vyasarga kene kahe che? uttara-AtmAthI bhinna dravyane tyAga dravya vyutsarga kahevAya che. tene cAra bheda che-(1) zarIra vyutsarga, (2) gaNa vyutsarga, (3) upadhi vyutsarga ane (4) bhaktapAna vyutsarga.
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ nirA tattva prazna dura-zarIra vyusa eTale zu? uttara-mamatva rahita thaIne zarIranA ane daMDanI mamatAnA vaka sAdhanAnA tyAga karavA. prazna 63-gaNa saga kAne kahe che ? uttara-peAtAnA gaNa (gaccha)nA tyAga karIne jinakalpa svIkAra karavA. arthAt niHsaMga thaine Atmanirbhara thaI javuM. prazna 64-upadhi jyusa eTale zu? 197 uttara-upakaraNAthI haLavA thavu'-peAtAnI AvazyakatAene atyata echI karavI. kAI kalpa vizeSamAM upadhinA tyAga karavA. prazna dudha-bhakatAna vyutsa keAne kahe che? uttara-AhArapANInA ane tenI AsaktinA tyAga. prazna 66-bhAva vyutsanA keTalA bheda che ? uttara-bhAva vyutsanA traNa bheda kahyA che--(1) kaSAya vyutsaMga-krodha, mAna, mAyA ane lebhanA tyAga karavA. viparIta (ra) saMsAra vyutsa-AtmadazAthI pariNAmane tyAga, naraka, tiryaMca Adi gatinA baMdhanA kAraNeA mithyAtva Adine! tyAga karavA. (3) kama' vyutsa-jJAnAvaraNAdi ATha karmAMnA "dhanA kAraNeAnA tyAga karavA.
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ 8. baMdha tatva (karma-prakRtti) prazna 1-koNa konAthI baMdhAyela che? uttara-jIva karmothI baMdhAyela che. prazna 2-kama kone kahe che? uttara-rAga-dveSanA kAraNathI kAmaNa-vargaNAnA pugala jIvanI sAthe baMdhAya che tene karma" kahevAya che. prazna 3-vagaNa kone kahe che? uttara-dArikAdi sajAtIya pudgalanA samUha vizeSane vargaNa kahevAya che. prazna 4-kamane keTalA bheda che? uttara-(1) dravyakama ane (2) bhAvakarma, prazna pa-dravyakama kone kahe che? uttara-kAmaNa-vagaNane dravya karma kahevAya che. prazna 6-bhAva karma kene kahe che? uttara-rAga-dveSa rUpa pariNAmane bhAva karma kahevAya che. prazna 7-vargaNAnA keTalA bheda che? uttara-mukhya ATha bheda che-(1) audArika vargaNA,
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ atra tattva (2) vaikriya va`NA, (3) AhAraka vag2A, (4) tejas vaNA, (5) bhASA va aa, (6) zvAseAvAsa vaNA, (7) maneAvaNA ane (8) kANu va NA. prazna 8-audArika vaNA kAne kahe che ? uttara-audArika zarIra rUpe pariNamana thanArA pudgalane 'audyArika vaNA' kahevAya che. prazna 9-kriya vaNA keAne kahe che ? uttara-vaikriya zarIra rUpa thanArA puddagala samUha. prazna 10-mAhAraka vaheMNA kone kahe che ? uttara-AhAraka zarIra rUpa je pariName tene AhAraka vaNA' kahevAya che. arthAt cauda pUrva dhArI munine tattva saMbaMdhI keAI zakAnA samAdhAna mATe kaivalI bhagavAna pAse mekalavA mATe je eka hAthanu zuddha-sphaTika samAna zarIra banAve. te zarIra rUpa pariNamanane cAgya vAne 'AhAraka vaNA kahevAya che. prazna 11-tejas va`NA kone kahe che ? uttara-audArika ane vaikriya zarIrane kAMti devAvALu ane AhArane pacAvavAvALu taijasu zarIra je vaNAthI ane, tene tejasa vaNA' kahevAya che. prazna 12-bhASA vaNA kone kahe che? uttara-je vaNA zabda rUpa ane tevA prakAranA pud
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ 200 dAva pUchA gala samUha te bhASA vargaNA. te ja rIte dhAsarahRvAsa, mana tathA karmane yogya pagalasamUhane dhAsavAsa vaNa, manevagaNa ane kAzmaNa vargaNA kahevAya che. prazna 13-karmanI prakRtie keTalI che? uttara-mUlaprakRti ane uttaraprakRtinAM bhedathI be che. prazna 14-mUla prakRti kone kahe che? uttara-karmonA mukhya bhedone mUlaprakRti kahevAya che. prazna 15-uttara prakRti kekane kahe che? uttara-karmone avAMtara bhedane uttaraprakRti kahevAya che. prazna 16-karmathI AkhAne zI hAni thAya che? uttara-Atmazakti dabAI jAya che. temanuM paramAtmA svarUpa DhaMkAI jAya che. prazna 17-karma keTalA ane kayA-kyA che? uttara-karma ATha che--(1) jJAnAvaraNIyakarma (2) darzanAvaraNIya (3) vedanIya (4) mehanIya (5) AyuSya (6) nAma (7) gotra ane (8) aMtarAya. prazna 18-AtmAne guNa zuM che? uttara-AtmAne guNa cetanA che. prazna 19-cetanAnAM paryAyane zuM kahe che? uttara-cetanAnA paryAyane upayoga kahe che. prazna 20 upayoga keTalA hoya che?
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ baMdha tatva 21 uttara-be-jJAna ane darzana. prazna -jJAna kayA prakArane upayoga che? uttara-jJAna sAkAra upaga che. prazna 22-darzana kayA prakArane upayoga che? uttara-darzana nirAkAra upaga che. prazna ra3-jJAna kone kahe che ? uttara-je upaga padArthonA vizeSa dharmonA jAti, guNa, kriyA Adine grAhaka che, tene "jJAna" kahevAya che. prazna 24-dazana kene kahe che? uttara-je upaga padArthonA sAmAnya dharmanuM arthAta bheda karyA vinA mAtra sattAnuM vAhaka che, tene "darzana' kahevAya che. prazna rapa-jJAnAvaraNIya karma kone kahe che? uttara-je kama AtmAnA jJAnaguNane DhAMkI de, tene jJAnAvaraNIya karma' kahevAya che. prazna ra6-jJAnAvaraNIyane svabhAva kevo che? uttara-tene svabhAva jJAnaguNane AvaraNa karavAne che. jevI rIte vAdaLathI sUrya DhaMkAI jAya che. prazna ra7 dazanAvaraNaya karma kone kahe che? uttara-je karma AtmAnA darzana guNane AcchAdita (AvaraNa) kare
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ 202 tava pRcchA rAjAna prazna 28-dazanAvaraNIya karma zuM kArya kare che ? uttara-A karma vastune dekhavAmAM AvaraNa kare che. jema dvArapALa daravAjA para Ubhe che. te AvanAra vyaktine bahAra rokI de che, paNa aMdara javA detA nathI, tethI rAjAnA darzana karI zakatuM nathI. prazna 29-vedanIya kama kone kahe che? uttara-je kama AtmAne sukha-duHkhane anubhava karAve tene "vedanIya karma" kahevAya che. du:kharUpa anubhava te asAtA vedanIya che ane sukharU5 anubhava te sAtA vedanIya che. prazna 30-vedanIya kamanuM pariNAma kevuM che? - uttara-madhathI kharaDAyela (ce paDelI) talavAranI dhAra samAna che. cAkhavAthI mIThAzanuM sukha ane jIbha kapAI javAthI duHkha. tema vedanIya karma sukha-dukhane anubhava karAve che. prazna 31-mohanIya kama kene kahe che? uttara-je karma AtmAne mUDha banAvIne sva-para tathA hita-ahitanA vivekane nAza kare che. sadAcaraNamAM bAdhaka bane che. ane durAcaraNamAM prerita kare che. je rIte madirA (dArU) pInAra vyakti te vakhate nazAmAM bhAnarahita, jJAna-zUnya banI jAya che, te rIte mehanIya karma AtmAne vivekazUnya banAvI de che.
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ baMdha tatva 20 prazna 3ra-Ayukarma kene kahe che? uttara-jenA udayathI prANI kaI zarIramAM amuka mudata sudhI jIvita rahe che tathA Ayu kSaya thavAthI mare. che. jIvane zarIramAM baMdhAIne rahevuM, te Ayu karmanA. kAraNe che. prazna 3-Ayu karmathI jIvane zI hAni thAya che?? uttara-moha, ajJAna, asaMyama ane mithyAtvathI vRddhi pAmelA anAdi saMsAramAM AyukarmanA udayathI jIva. manuSya-pazu Adi gatimAM rekAI rahe che. jevI rIte. aparAdhIne kArAgRha (jela)mAM purI devAmAM Ave te te. nirdhArita kALa sudhI chuTI zakatuM nathI. e rIte Ayukarma je gatimAM zarIrarUpI kArAgAramAM jIvane phasAve che te. tenI mudata sudhI zarIramAM keda rAkhe che. te ja parataMtratA che.. prazna 34-nAma karma kene kahe che? uttara-je karmanA udayathI jIva naraka-pazu Adi gati-jAti-zarIra aMgopAMga, AkRtirUpa-raMgAdi nAnAparyAno anubhava kare ane je jIvanA amUrtatva guNane pragaTa thavA na de tene nAmakarma" kahevAya che. te manuSya pazu AdinA sArA-narasA rUpa dhAraNa karAve che. jevI rIte citrakAra UMTa, gheDA, gadheDA, suMdarI vagere judA judAcitra banAve che. prazna 3pa-gotra kama kone kahe che ?
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ 204 tatva pRchA uttara-je karma AtmAne UMca-nIca kuLamAM utpanna karAve, tene "tra karma kahevAya che. prazna 36-geva karmanI zI asara che? uttara-je rIte kuMbhAra nAnA-meTa ghaDA banAve che. temAM kaI ghaDAmAM ghI ane madha bharavAmAM Ave te te zubha ghaDe kahevAya che. ane keI ghaDAmAM dArU bharavAmAM Ave te te ghaDe azubha kahevAya che. tema jIva te badhA sarakhA hovA chatAM uMca gAtrathI uMcA-sArA kuLamAM janma thAya che ane nIca gotrathI halakA kuLamAM janma thAya che. prazna ka7-aMtarAya karma kone kahe che? uttara-je karma AtmAnI dAna, lAbha, ga, upabhega ane vIrya-zaktione ghAta kare che, tene "aMtarAya karma " kahevAya che. prazna 38-aMtarAya karmano svabhAva zuM che? uttara-dAtA tathA lenAranI vacce aMtara utpanna kare te aMtarAya che. rAjAnI AjJA thavA para bhaMDArI dAnaprAptimAM bAdhaka hoya che e rIte aMtaraya karmane svabhAva dAna-lAbhAdimAM vihna utpanna kare che. prazna 30-AtmAne adhika hAni kayA kathI thAya che? uttara-ghAtikarmothI adhika hAni thAya che.
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ baMdha tattva 205. prazna 40-Ani-kama kene kahe che? uttara-je karma udayamAM AvatA AtmAnA jJAnAdika guNene ghAta kare tene ghAtikarma kahevAya che. te cAra che1. jJAnAvaraNIya, 2. darzanAvaraNIya, 3. mehanIya ane 4. aMtarAya. prazna -ajJAti karma kone kahe che? uttara-je karma udayamAM AvatAM AtmAnA mULaguNene ghAta na kare tene "aghAti karma " kahevAya che, te paNa cAra che-(1) AyuSya kama (2) nAmakarma (3) gotrakarma ane (4) vedanIya karma. prazna kara-ghAnikarmothI jIvane zI hAni thAya che? uttara-kevalajJAna, kevaladarzana, anaMtavIrya, kSAyika samyaktva, kSAyika cAritra tathA kSAyika dAnAdi A kSAyika bhAvane ane mati, cuta, avadhi, manaH paryAvajJAnAdi. kSApazamika bhAvone nAza-AvaraNa ghAti karma kare che. jIvanA A badhA guNone pragaTa na thavA devAthI A karmo ghAtika " kahevAya che. prazna kara-ATha karmomAM aMtara yakarma paNa ghAti che. to pachI tene aghAtinI pAchaLa kema kahevAmAM AvyuM? uttara-je ke aMtarAya kama ghAti che, te paNa jIvanA saMpUrNa guNane nAza karavAmAM asamartha che. ane nAma-gotra-vedanIya A traNa karmonA nimittathI te pitAnuM
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ Re} tattva pRcchA kAma kare che. A mATe tene adhAtinI pAchaLa kahevAmAM Avela che. prazna 44-vedanIya kama` aghAti che, te paNa tene ghanaghAtinI vacce kema mUkavAmAM Avyu` ? uttara-vedanIya karma tA mAtra sukha-duHkhanA uDDaya karAve che. paraMtu sukhamAM rita (anurAga) ane du:khamAM ati (peDha)nA anubhava mAhathI thAya che. AthI venIyana mAhanIyathI sabaMdha che. prazna 45-Ayukate pahelA kahIne pachI nAma kama zA mATe kahyu ? uttara-kAraNa ke ANu karmanI sAthe nAmakarmanA cAra kArya gati, zarIra, AkRti ane rUpa AdinA saba`dha che. prazna 46-nAma karmIne gAtra kanI pahelAM kema mUkavAmAM AvyuM ? uttara-gati, jAti, zarIra Adi para uMcatA ane nIcatA AdhArita che. tenA vinA ca-nIcanA vyavahAra kevI rIte thAya ? prazna 47-jJAnAvaraNIya karmonAM keTalA prakAra che ? uttara-(1) mati jJAnAvaraNIya, (2) zruta jJAnA*varaNIya, (3) avadhijJAnAvaraNIya (4) manaH pava jJAnAvaraNIya ane (5) kevala jJAnAvaraNIya. prazna 48-mati jJAnAvaraNIya kAne kahe che ?
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ baMdha tatva 207 - uttara-je indriya ane manathI utpanna thavAvALA matijJAnanuM AvaraNa kare tene matijJAnAvaraNIya kahevAya che. prazna 49 zrata jJAnAvaraNIya kone kahe che? uttara-je zrutajJAna-bhaNavA-sAMbhaLavAthI thavAvALA jJAnanuM AvaraNa kare te. prazna 50-avadhijJAnAvaraNIya kone kahe che? uttara-je avadhijJAna-paulika vastunA pratyakSa jJAnanuM AvaraNa kare. prazna paNa-manaH paryAvajJAnAvaraNIya zuM che? uttara-je mana:paryavajJAna-mane gata bhAvane jANanArA jJAnanuM AvaraNa kare. prazna para-kevalajJAnAvaraNIya kone kahe che? uttara-je kevalajJAna (sarvajJatA)nuM AvaraNa kare. prazna pa3-dazanAvaraNIya karmanAM keTalA bheda che? uttara-darzanAvaraNIya karmanA nava bheda che. (1) cakSudarzanAvaraNIya (2) acakSudarzanAvaraNIya (3) avadhi darzanAvaraNIya (4) kevala darzanAvaraNIya (5) nidrA (6) nidrA-nidrA (7) pracalA (8) pracalA-pracalA ane (9) syAnaguddhi. , prazna pa-cakSudazanAvaraNIya kene kahe che? uttara-cakSuIndriyathI matijJAnanI pahelA je sAmAnya
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ 208 tava pRcchA avadha rUpa jJAna thAya che. arthAt AMkhethI je sAmAnya padArthanuM darzana thAya che. tene je AchAdita kare te cakSu darzanAvaraNIya kahevAya che. prazna papa-cakSudarzanAvaraNIya eTale zuM? uttara-cakSu (AMkha) ne choDIne bAkInI IndriyothI thatuM matijJAnanI pUrvamAM sAmAnya jJAna, jenAthI Avarita thAya te acakSudarzanAvaraNIya karma kahevAya che. prazna pa6-avadhidarzanAvaraNIya kene kahe che? uttara-jenAM kAraNe avadhidarzana na thAya. prazna pa7-kevaladarzanAvaraNIya kene kahe che? uttara-je kevaladarzana na thavA de te. prazna pa8-nidrA kone kahe che? uttara-sukhethI suve ane sukhethI jAge tevI nidrA athavA je nidrAmAMthI sahelAIthI jAgI javAya. prazna paTa-nikA-nidrA kene kahe che? uttara-avAja devAthI nidrA uDI jAya, mahenatathI jAge te. prazna uo-pracalA kone kahe che? uttara-beThA-beThA athavA UbhA UbhA UMghe te. prazna 61-pracalA-pracalA kone kahe che? uttara-gheDA AdinI jema cAlatA-pharavA UMghe te.
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ - raTe imiviminin badha tatva prazna 2-tyanagRddhi nidrA kemeM kahe che?'. uttara-divasamAM vicArelA sAdhAraNa-asAdhAraNa kAryane rAtre uMghamAM ja karI lya. prazna 63-vedanIya karmanA keTalA bheda che? uttara-(1) sAtA vedanIya ane (2) asAtA vedanIya, prazna 64-sAta vedanIya kene kahe che? uttara-jenAthI sukhanuM vedanA thAya te. prazna 6pa-asAtA vedanIya kene kahe che? - uttara-jenA kAraNe dukhane anubhava thAya. * prazna 66 mohanIya karmanAM keTalA bheda che ? uttara-mukhya be bheda che--(1) dazamehanIya ane cAritra mehanIya. prazna 67-dana mohanIya kene kahe che? uttara-cathArtha zraddhAne je vikRta kare te. prazna cAritra mehanIya kene kahe che? . uttara-jenA dvArA AtmAnAM cAritra guNene ghAta. thAya che ane AtmalakSI cAritra guNamAM bAdhaka heya tene cAritra moha kahevAya che. prasa, 6-darzana mehanIyanAM keTalA le che? : - uttara-(1) sicyAtAhanIya (ra) mizra zAhanIya ane (3) samyaphata mehanIya. 14
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ 210 tava pRcchA prazna 70-mithyAtva mohanIya kene kahe che? uttara-tatvamAM arUci ane atatvamAM rUci. jema viSathI vyApta jIvane sAkara Adi mIThA padArtho paNa kaDavA lAge che ane kaDavA mIThA lAge che. te rIte je karmanA udayathI jina-praNIta tatvamAM rUci na hoya, tene "mithyAtva mehanIya kahevAya che. prazna 71-mizra hanIya kone kahe che? uttara-je karmanA udayathI jIvane mizra rUci heya arthAt jevI rIte dahIM ane sAkaranA maLavAthI na puro dahIne svAda Ave ke na puro sAkarane svAda Ave. tevI ja rIte na pUrI tatvarUci hoya ane na pUrI atatvarUci hoya tene mizra mahanIya kahevAya che. prazna 7ra-samyaktva-hanIya kene kahe che? uttara-jenAthI zAzvata, akhaMDa, aDaga, zuddha zraddhA thavAmAM rUkAvaTa thAya. jevI rIte khAMDelA kedrava dhAnyanA phetarAmAM pUrNa mAdaka zakti hotI nathI. paraMtu sUkSma mAdakatA rahe che. tevI rIte karmanA dvArA samakita guNane pUrNa ghAta na thAya, paraMtu temAM caladoSa, cala ane agADha doSa utpanna thavAnI saMbhAvanA hoya. prazna 73-cala doSa kone kahe che ? uttara-sarva tIrthakaramAM samAna anaMta zakti che. te paNa "zrI zAMtinAthajI zAMti karavAmAM ane zrI pArzva
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ madha tattva sara -- nAthajI paracA pUravAmAM samatha che." A prakAre aneka viSayeAmAM samyagdaSTi je doSa vaDe calAyamAna thAya tene 'caladAya' kahevAya che. prazna 74-mala rASa kone kahe che ? uttara-jema nirmaLa suvaNa paNa melanA kAraNe malina thAya che. temaja je doSanA kAraNe samyagdaSTine chadmasthapaNAnA taraMgathI zaMkAdi malinatA Ave tene 'maladoSa' kahevAya che. prazna 75-AgADha dASa kone kahe che ? uttara-jema vRddha purUSanA hAthanI lAkaDI ka pe che temaja samyagdaSTine A mArA ziSya che. A emanA ziSya che." ityAdi bhrama je doSanA kAraNe thAya tene agADha dASa" kahevAya che. prazna 76-cAritra mAhanIyanAM keTalA bheda che ? uttara-(1) kaSAya mAhanIya ane (2) nAkaSAya sAhanIya. prazna 77-kaSAya kAne kahe che? uttara-je AtmAnA guNanA nAza kare arthAt je janma-maraNarUpI saMsArane vadhAre tene kaSAya' kahevAya che. prazna 78-nAkaSAya kone kahe che? uttara-mAya sahacArI eTale kaSAyane uttejIta kara nAsa gAdina mAMthAya' kahevAya che.
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ tatva pR - , prazna 79-kaSAyanA keTalA bheda che ? uttara-kaSAyanA soLa bheda A prakAre che. 1-4 anaMtAnubaMdhI kodha, mAna, mAyA, lebha. pa-8 apratyAkhyAnI che ? 9-12 pratyAkhyAnAvaraNIya , , , , 13-16 saMjavalana >> prazna 80-anaMtAnubaMdhI ceka kene kahe che? uttara-je jIvane anaMtakALa sudhI saMsAramAM paribhramaNa karAve tene "anaMtAnubaMdhI coka kahevAya che. tenA udayathI samyakatva guNa dabAyelA rahe che. prazna 81-anaMtAnubaMdhI kaSAyanI sthiti keTalI che? uttara-A kaSAyanI sthiti jIvana-parvatanI che. tenA udayathI prAyaH narakagatine cagya karmane baMdha thAya che. prazna 82-anaMtAnubaMdhI kodha, mAna, mAyA ane lebhanI kaIkaI upamAo che ? uttara-(1) anaMtAnubaMdhI krodha-je prakAre parvatamAM paDelI tirADa pharIthI bhegI thatI nathI. te prakAre je phodha koIpaNa upAyathI zAMta thatuM nathI te anaMtAnubaMdhI krodha che. (2) anaMtAnubaMdhI mAna-paththaranAM staMbha samAna. (3) anaMtAnubaMdhI mAyA-vAMsanA mULIyA samAna
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ () anaMtAnubaMdhI lAbha-kiramacInA raMga samAna. - : prazna 83-apratyAkhyAnI cAka kone kahe che. uttara-jenA udayathI jIvamAM cAritra-tyAga, pratyAkhyAnane guNa pragaTa thatuM nathI. je thoDI paNa virakti utpanna thavA na de. prazna 84-apratyAkhyAnI cokanI sthiti keTalI che? uttara-tenI sthiti eka varSanI che. tenA udayamAM prAyaH tiryaMca gatine karma baMdha thAya che. prazna 85-apratyAkhyAnI ekane konI-kenI upamA ApI che? uttara(1) apratyAkhyAnI kodhitaLAva sUkAI javAthI temAM paDelI tirADa samAna. je pharIthI varasAda thavA para pharI ekarUpa (bhaLI jAya) thaI jAya che, tevI rIte je krodha upadeza Adi vizeSa parizramathI zAMta thaI jAya che. (2) pratyAkhyAnI mAna-hADakAnA staMbha samAna, ghaNA parizrama ane prabaLa upAyathI chUTavAvALuM abhimAna. (3) apratyAkhyAnI mAyA-gheTAnA sIMgaDA samAna. je mAyA ghaNI kaThinatAthI dUra thAya. (4) apratyAkhyAnI lobha-vastra para lAgelAM kIcaDa samAna, je ghaNA parizramathI aneka prayatna karavA para phUTe che. .
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ tattva pusta prazna 86-pratyAkhyAnAvaraNa cAka kIne kahe che? uttara je kaSAyanA ucathI AtmAne sava virati- cAritraguNa pragaTa thatA nathI, ra14 prazna 87-pratyAkhyAnAvaraNa cAkanI sthiti keTalI che? uttara tenI sthiti cAra mAsanI che. prazna 88-pratyAkhyAnAvaraNa krodha, mAna, mAyA, lAbhanI kaI-kaI upamAo che? uttara-(1) pratyAkhyAnAvaraNa krodha-retImAM kheMcelI lITI samAna je pavana cAlavAthI bhUsAI jAya che. te rIte krodha sAdhAraNa upAyathI zAMta thaI jAya che. (2) pratyAkhyAnAvaraNu mAna-lAkaDAnA staMbha samAna. tela AdinA prayAgathI stabha namI jAya che te rIte mAna paNa thADAka upAAthI chUTI jAya. (3) pratyAkhyAnAvaraNa mAyA-gaumUtrikA sUkAi javAthI nAza pAme che. tevI rIte mAyA sAdhAraNa prayatnathI dUra thaI jAya che. (4) pratyAkhyAnAvaraNu lAbha-kAjalanI samAna. saraLatAthI chUTavAvALA leAbha. prazna 89-saMjvalana cAka kone kahe che ? uttara--je cAkanA udayathI AtmAnu' yathAkhyAta cAritra pragaTa thatu nathI ane sarAgI maTI vItarAga anAtu nathI.
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 4 - - - - - - - - badha tatva prazna 90-saMjavalana cekanI sthiti keTalI che? uttara-saMjvalana kolanI sthiti 2 mAsa, mAnanI sthiti 1 mAsa, mAyAnI 15 divasa ane lebhanI aMtamuhUrtanI che. prazna lA-saMjavalana krodha, mAna, mAyA ane lebhanI kaI kaI upamAo che? uttara-(1) saMjvalana krodha-pANImAM kheMcelI lITI samAna. tarata ja zAMta thaI jAya te dha. | (2) saMjavalana mAna - netaranA staMbha samAna sahelAIthI namI jAya tevuM mAna. (3) saMjavalana mAyA-vAMsanI cheI samAna. prayatna vinA ja sIdhI thaI jAya tema zIghra chUTI jAya tevI mAyA. (4) saMvalana lobha-haLadaranA raMga samAnataDake mUke tyAM uDI jAya. tema jaldIthI chUTI jAya te lebha... prazna kara-nokaSAyanA keTalA bheda che? uttara-nekaSAya mehanIyanAM nava bheda cheH (1) hAsya, (4) bhaya, (7) strIveda, (2) rati, (5) zoka, (8) purUSada, , (3) arati, (6) jugupsA, (9) napuMsaka veda. te prazna ha3-hAsya kaSAya kene kahe che? uttara-jenAM udayathI hasavuM Ave. '
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ tatva purA prazna 94rati kene kahe che? uttara-jenA udayathI viSamAM Asakti thAya. prazna 95-bhaya kone kahe che? uttara-jenA udayathI bhaya-Dara lAge. prazna kada-arati kene kahe che? uttara-jenA udayathI dharmasAdhanAmAM arUci thAya, athavA jenA udayathI, kAraNathI athavA vinA kAraNa jIvane vastumAM arati thAya. prazna 97-zAka nekaSAya eTale zuM ? uttara-jenAM udayathI zeka-udAsInatA utpanna thAya. prazna 98-jugupsA kone kahe che? uttara-jenA udayathI ghaNA utpanna thAya. prazna -strIveda kone kahe che? uttara-jenA udayathI strIne purUSa sAthe ramaNa karavAnI IcchA thAya. prazna 100-purUSada kene kahe che? uttara-jenA udayathI purUSane strI sAthe ramaNa karavAnI IcchA thAya. prazna 101napuMsaka veda kene kahe che? uttara-jenA udayathI sI ane purUSa banenI sAthe ramaNa karavAnI IcchA thAya. ; .
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ muka tattva . prazna 102-dravyaveda kene kahe che ? . ' uttara nAma karmanA udayathI pragaTa thayelA bAcihuM (liMga vizeSa)ne "dravyaveda kahevAya che. prazna 103-bhAva veda kene kahe che? uttara-maithunanI IrachAne "bhAvaveda kahevAya che. prazna 14-purUSa AdinI kAmavAsanA kevA kevA prakAranI hoya che? uttara-purUSanI kAmAgni ghAsanA pULAnI agninI samAna zIdhra zAMta thavA vALI. strInI kAmAgni chANAnI agni samAna. sAmAnya vilaMbathI zAMta thavAvALI ane napuMsakanI kAmAgni nagaradAhanI agninI samAna ghaNuM samaya sudhI TakI rahevAvALI. prazna 105-Aya karmanA keTalA bheda che? uttara-Acu karmanA cAra bheda cheH (1) narakAyu, (2) tiryaMcAyu, (3) manuSAyu ane (4) devAyuM. prazna 106-nAma karmanI prakRtie keTalI che? * uttara-nAma karmanI 3 prakRtio cheH 4 gati, 5 jAti, 5 zarIra, 3 aMgopAMga (dArika, vaizvi, AhAraka), 5 baMdhana (audArika, vakriya, AhAraka, taisa.
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ 218 tava pRcchA ane kAzmaNa baMdhana), upa saMghAtana nAmakarma (audArika Adi pAMca), 6 saMghayaNa, 6 saMsthAna, 5 varNa, 2 gaMdha, 5 rasa, 8 sparza, 4 AnupUrvI (devAnupUrvI, manuSyAnupUrvI, tiryaMcAnupUrva ane narakAnupUrva), 2 vihAgati (zubha ane azubha), 1 parAghAta, 1 zvAse chuvAsa, 1 Atapa, 1 udyota, 1 agurulaghu, 1 tIrthaMkara nAmakarma 1 nirmANa, 1 upaghAta, 10 trasa dazaka (vasa, bAdara, paryApta, pratyeka, sthira, zubha, subhaga, susvara, Adaya, yazakIrti), 10 sthAvaradazaka (sthAvara, sUkSama, aparyApta, sAdhAraNa, asthira, azubha, durbhaga, dusvara, anAdeya, ayazakIrti) prazna 107-gati nAma karma kone kahe che? uttara-jenA udayathI AtmA manuSya Adi gatione prApta kare tene "gati nAma karma' kahevAya che. * eka zarIranA pudgalenI sAthe bIjA zarIranA pudagalanA baMdhanI apekSAe baMdhana nAma karmane 15 bheda che-(1) dArika dArika baMdhana. (2) audArika tejasa baMdhana (3) dArika kArpaNa baMdhana () vakriya-kriya baMdhana (5) vakriya taijasa baMdhana (?) vikriya kArpaNa baMdhana (7) AhAraka-AhAraka baMdhana (8) AhAraka tejasa baMdhana (9) AhAraka kArpaNa baMdhana (10) dArika taijasakArpaNa baMdhana (11) vakriya tejasa-kAzmaNa baMdhana (12) AhAraka taijasa-kAmaNa baMdhana (13) vaijasa-taijasa baMdhana (14) tejasa-kArpaNa baMdhana (15) kArmaNa-kAzmaNa baMdhana. baMdha nAma karmanA A 15 bheda gaNavAthI nAma karmanI 103 prakRtio paNa thAya che. A
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ madha tarava prazna 108-jAti nAmakama kene kahe che ? uttara-jenA udayathI AtmA ekendriya, beIndriya thAvat paMcendriya jAtine prApta kare. prazna 109 zarIra nAma kene kahe che? uttara-je karmanA udayathI zarIra bane. prazna 11-aMgopAMga nAmakama kene kahe che? uttara-je karmanA udayathI aMga (hAtha, paga, marataka Adi) upAMga (AMgaLI, nAka, kAna vagere) bane. prazna 111-baMdhana nAmakarma kene kahe che? uttara-je karmanA udayathI dArika Adi zarIrenA. dalika paraspara baMdhAya-joDAya. prazna 112-saMghAtana nAmakarma kone kahe che? : uttara-je karmanA udayathI audArika Adi zarIranA. pudagale vyavasthita rIte maLe-chidra rahita ekAkAra heya. prazna 113-saMvanana nAmaka kene kahe che? uttara-zarIranA hADakAnA baMdhana (majabUtAI)ne saMhanana kahevAya che. te cha che. prazna 114vajaRSabhanArA saMghayaNa eTale zuM ? uttara-markaTabaMdhathI bAMdhela be hADakA, tenA upara hADakAnuM varNana eTale pharate pATe ane traNene bhedIne rahelI
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ tava pUrNa hADakAnI khIlI je saMghayaNamAM heya. je atyaMta majabUta rIte baMdhAyela hoya te vARSabhanArAca saMghayaNa. prazna 115-SabhanArAca sa ghayaNa kone kahe che? uttara-hADakA upara markaTabaMdha, hADakAne mATe tenA 'upara mAtra khIlI na hoya te. prazna 116-nArA saMghayaNa kone kahe che ? uttara-kevala markaTabaMdha hADakA rahela hoya tenA para veNana ke khIlI na heya. prazna 117-ardhanArA saMghayaNa kene kahe che? uttara-eka tarapha markaTabaMdha ane eka tarapha mAtra hADakAnI khIlI heya. prazna 118-kAlikA saMghayaNa kone kahe che ? uttara-jemAM hADakAnA sAMdhA mAtra khIlIothI joDAyela heya. prazna 118-sevArtAka (cheva8) saMghayaNa kene kahe che? uttara-mAtra hADakAM ja paraspara joDAyela hoya. khIlI, vepTana kAMI ja na hoya. prazna 1ra0-saMsthAna (saMhANa) kene kahe che? uttara-zarIranAM AkArane saMsthAna kahevAya che. - prazna 1ra1 camacaturastra saMsthAna kene kahe che?
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ baMdha tava rara. - uttara-palAMThI vALI beThela vyaktinuM cAre taraphathI sarakhuM mApa thAya. prazna 1rara-nyodhaparimaMDala saMsthAna eTale zuM? uttara-zarIranI racanA vaTavRkSa jevI arthAt nAbhithI. uparanA avayava vistRta ane nIcenA avayava nAnA heya. prazna 123-sAdi saMsthAna kone kahe che? uttara-nAbhithI nIcenA avayava pUrNa ane uparanA. nAnA nAnA heya. prazna 124-vAmana saMsthAna kone kahe che? uttara-zarIra vAmana (ThIMgaNuM) heya. chAtI, pITha. vagere pUrNa hoya, paNa hAtha, paga Adi nAnA hoya. prazna 125-kuja saMsthAna kone kahe che? uttara-je zarIra kubaDuM hoya, chAtI pITha vagere. avayave vAMkA hoya, paraMtu hAtha-paga ThIka hoya. prazna 126-huDaka saMsthAna kene kahe che? uttara-zarIranA badhA avaya beDhaMgI hAya. prazna 1ra7-varNa nAmakarma kone kahe che? uttara-zarIrane ta-kALA vagere raMga, prazna 128-gaMdha nAmakarma kene kahe che? uttara zarIranI sArI-narasI gai
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ tava pRcchA prazna 129-rasa nAma karma kone kahe che? uttara-zarIrane rasa. prazna 130-sparza nAmakarma kone kahe che? uttara-zarIrane kemela, rUkSAdi sparza. prazna 132-AnupUvI nAmakarma kene kahe che? uttara-je karmanA udayathI jIva vigraha gatimAM pitAnA (utpatti sthAne pahoMce. prazna 13ra-vigrahagati kone kahe che? uttara-vakatApUrvaka vaLAMkavALI gati. prazna 133-vihAgati kene kahe che? uttara-jIvanI cAla hAthI-baLada vagerenI jema zubha rahaya athavA gadheDA, UMTa AdinI samAna azubha hoya. prazna 134-parAghAta nAmakarma kene kahe che? uttara-je karmanA udayathI jIva miTA-moTA balavAnanI daSTimAM paNa ajeya lAge, pitAthI anyane prabhAvita kare. prazna 13pa-pAse chUvAsa nAmakarma kone kahe che? uttara-bahAranI havAne zarIramAM nAka dvArA levI ane aMdaranI havAne bahAra kADhavI te zvAsocchavAsa. prazna 136-tapa nAmakarma kene kahe che?
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ badhA tatva zarIra, uttara-jenuM zarIra Apa rUpa prakAza karanAra heya. jema sUryamaMDalanA pRthvIkAyanuM zarIra. prazna 137-udyota nAmakarma kene kahe che? uttara-je karmanA udayathI jIvanuM zarIra zIta prakAza phelAve, jema caMdramaMDala-nakSatrAdinA vimAnanA pRthvIkAyanuM zarIra. prazna 138-agurulaghu nAmakarma kone kahe che? uttara-je karmanA udayathI jIvanuM zarIra leDhA jevuM bhAre na hoya ane AkaDulIyAnA "rU jevuM atyaMta haLavuM paNa na hoya. prazna 138-tIthakara nAmakarma kone kahe che? uttara-je sarvottama puNya prakRtinA udayathI tIrthakara padanI prApti thAya. traNa lekanA pUjanIka thAya. prazna 140-nirmANa nAmakarma kene kahe che? uttara-zarIranA aMga ane upAMga potAnA sthAne vyavasthita banI rahe. prazna 141- upadyAta nAmakarma kone kahe che? uttara-je karmanA udayathI chava pitAnA ja avayava (chI AgaLI, cAra dAMta, paTajIbha)thI dukhI herAna thAya. prazna 12-trasa nAmaka kene kahe che?
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ tatva pRra che je uttara-je nAmakarmanA udayathI beIndriya Adi trasakAyapaNunI prApti thAya. prazna 143-bhAdara nAmakarma kene kahe che? uttara-mAdara (sthala) kAyanI prApti thAya. prazna 14-paryApta nAmaka kene kahe che? uttara-je karmanA udayathI jIva pitAnI paryAptiothI pUrNa-yukta heya. prazna 14pa-pratyeka nAmakarma kene kahe che? uttara-eka zarIrane svAmI eka jIva heya. prazna 146-sthira nAmakarma kone kahe che? uttara-dAMta, hADakA vagere zarIranA avayapatapitAnA sthAna para) sthira hoya. prazna 147-zubha nAmakarma kene kahe che? uttara-zarIranA avaye zubha-suMdara hoya. prazna 148 subhaga nAmakarma kone kahe che? uttara-saubhAgya nAmathI bIjA ane tenA upara kAraNa vinA paNa prIti thAya. * prazna 149-susvara nAmakarma kene kahe che? uttara-gaLAne kaMTha madhura-sAro heya. prazna 15-Adeya marma kone kahe che?
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ baMdha tatva 25 - * uttara-je karmanA udayathI jIvanuM vacana sarvamAnya thAya. prazna 151-yazaH kati nAmakarma kone kahe che? uttara-je karmanA udayathI saMsAramAM yaza ane kIrti phelAya. eka dizAmAM phelAya te kIti ane cAreya dizAmAM phelAya te caza. prazna upara sthAvara nAmakarma kene kahe che ? uttara-je jIva sthAvara nAmakarmanA udayathI ThaMDIgaramI Adi dukhethI potAne bacAva karI na zake. pRthvI, pANI, tela, vAyu ane vanaspati e sthAvarakAya che. prazna 153-sUkSma nAmakama kene kahe che? uttara-je jIvanuM zarIra atyaMta sUkSama hoya, jene carmacakSuthI joI na zakAya, je keIne roke nahi ane je keIthI rekAya nahi. prazna 154-aparyAdita nAmakarma kone kahe che? uttara-jIva pitAne egya paryApti pUrNa na karI zake. tenAM be bheda che-(1) labdhi aparyApti ane (2) karaNa aparyApti . prazna 155-labdhi aparyAti kone kahe che? , uttara-je karmanA udayathI jIva pitAnI paryApti pUrNa karyA vinA ja mare. 15
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ 226 tava pRcchA prazna 156-karaNa aparyApti kone kahe che? uttara-jenA udayathI pitAne yogya jeTalI paryApti che, te haju pUrNa karI nathI, paraMtu avazya pUrNa karanAra heya. prazna 157-sAdhAraNa nAmakarma kene kahe che? uttara-jene eka zarIramAM anaMta jIva heya. prazna 158-asthira nAmakama kone kahe che? uttara-kAna, jIbha Adi avaye asthira havA. prazna 159-azubha nAmakarma kone kahe che? uttara-zarIranAM paga Adi avaya azubha heya. prazna 16-dubhaga nAmakarma kene kahe che? uttara-je karmanA udayathI bIjA chava zatrutA-vera bhAva kare, dveSa kare, apamAnita kare. prazna 161-dusvara nAmakarma kene kahe che? uttara-jIvane svara karkaza, kaThora Adi apriya heya. prazna 1ra-anAdaya nAmakarma kene kahe che? uttara-je karmanA udayathI jIvanA sArA ane zubha satyavacana paNa grAhya na hoya. prazna 163-ayazakIrti nAmakama eTale zuM ? uttara-je karmanA udayathI duniyAmAM apayaza yA apakIti thAya.
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ baMdha tatva 27 prazna 164-gotra karmanA keTalA bheda che? uttara-(1) ucca gotra ane (2) nIca gAtra. prazna 165-ucca gAtra kone kahe che? uttara-sArA ane ucca AcAra-vicAravALA kuLamAM utpanna thAya tene uccagetra kahevAya che. prazna 166-nIca gotra kene kahe che? uttara-nIcakuLamAM-halakA AcAra-vicAravALA kuLamAM utpanna thavuM. prazna 167-aMtarAya kamanA keTalA bheda che? uttara-(1) dAnAMtarAya (2) lAbhAMtarAya (3) bhegAMtarAya (4). upalegAMtarAya ane (5) vIryaMtarAya. prazna 168-dAnAMtarAya kene kahe che? uttara-dAnanI sAmagrI taiyAra hoya, sAme guNavAna pAtra hoya dAtA dAnanA phaLane paNa jANe che. chatAM paNa je karmanA udayathI jIvane dAna karavAne utsAha thato nathI te dAnAMtarAya kama che. prazna 169-lAbhAMtarAya kone kahe che? uttara-sAmagrI hovA chatAM je karmanA udayathI Icchita vastunI prApti thatI nathI. te lAbhAMtarAya karma che. jemake-dAtA udAra che. dAnanI sAmagrI vidyamAna che. levAvALAnI paNa levAnI bhAvanA che, chatAM lAbha maLato nathI. tene lAbhanaMtarAya karma samajavuM. ..
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 228 tattva pRcchA prazna 170-bhegAMtarAya karma kone kahe che? uttara-tyAga-pratyAkhyAna na hovA chatAM je karmanA udayathI jIva vidyamAna svAdhIna bhegasAmagrIne kRpaNatAne vaza athavA kaI roga Adi bAdhAne kAraNe bhegavI na zake te bhegAMtarAya karma che. prazna 17-upabhegAMtarAya karma kene kahe che? uttara-je karmanA udayathI jIvane tyAga-pratyAkhyAna na hovA chatAM upabhoganI IcchA hovA chatAM vidyamAna svAdhIna upabheganI sAmagrIne kaI rogAdine kAraNe athavA te kRpaNutA AdithI bhegavI na zake tene upabhegAMtarAya karma kahevAya che. prazna 172-vIryaMtarAya kamI kene kahe che? uttara-zarIra nirogI heya, tarUNa avasthA hoya, balavAna heya te paNa je karmanA udayathI jIva prANazakti rahita heya tathA satvahInanI jema pravRtti kare che. te vItarAya karma che. tenAM traNa bheda che. (1) bAlavIyaMtarAya (2) paMDita vIryaMtarAya ane (3) bAla-paMDita viryAtarAya. prazna 173-bala vIryAtarAya kone kahe che? - uttara-samartha hovA chatAM ane Icchate hevA chatAM paNa jenA udayathI jIva Icchita kArya karI zake nahi tene bAlavIyaMtarAya kahevAya che. . prazna 174-paMDita vIAMtarAya kene kahe che?
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ atra tattva 219 uttara-samyakdaSTi sAdhu meAkSanI IcchA rAkhatA thaka paNa je kramanA udayathI meAkSa prApti ceAgya sAdhanA na karI zake te paDita vIryaMtarAya che. prazna 175-mAla-paDita vIryA tarAya kAne kahe che ? uttara-dezavarati rUpa cAritrane icchatA thakeA paNa je karmanA udayathI jIva zrAvakanA tratAnu pAlana na karI zake. te mAla-paDita vIryA tarAya che. prazna 176 bhAga kAne kahe che ? uttara-je vastu ekavAra bhAgavI zakAya tene bhAga' kahevAya che. jema-phaLa-bhAjana vagere. prazna 177-upabhAga kAne kahe che ? uttara-je vastu vAravAra bhAgavavAnA kAmamAM AvI zake tene upabhAga' kahevAya che. jemake-ghara, vastra Adi. prazna 178-saghAti kama kone kahe che ? uttara-je kama AtmAnA guNNAnA saMpUrNa rIte ghAta kare tene savaghAti' kahevAya che. prazna 179 zAti kone kahe ? uttara-je kama AtmAnA guNNAnA eka dezathI ghAta kare. prazna 180-sarva jJAti kamanI prakRttio keTalI che? uttara-ekavIza (21) prakRti che.
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ 230 tattva pUchA (1) kevala jJAnAvaraNIya (2) kevala darzanAvaraNIya (3thI 7) pAMca nidrA (8thI 11) anaMtAnubaMdhI koI, mAna, mAyA, lebha. (12thI 15) apratyAkhyAnI kodha, mAna, mAyA, lobha (16thI 19) pratyAkhyAnAvaraNIya kola, mAna, mAyA, lobha (20) mithyAtva mehanIya ane (21) mizra mohanIya. prazna 181-dezavAti karma-prakRti keTalI che? uttara-dezavAti karma-prakRtie chavIsa che. (1) mati jJAnAvaraNIya (2) zruta jJAnAvaraNIya (3) avadhijJAnAvaraNIya (4) manaH paryAvajJAnAvaraNIya (5) cakSudarzanAvaraNIya (6) acakSudarzanAvaraNIya (7) avadhidarzanavaraNIya (8thI 11) saMjavalana coka (12thI 8) navA nikaSAya (21) samakti mehanIya ane (22thI 26) pAMca aMtarAya. prazna 182-jIvavipAkI karma kone kahe che? uttara-je karmanuM phaLa zarIrAdimAM na hoya, sIdhuM jIvamAM ja hoya tene jIvavipAkI karma kahevAya che. prazna 183-ravipAkI karmanI keTalI prakRtio che? uttara-atara (78) prakRtio che. jemake-(1-5) jJAnAvaraNIyAdi pAMca (6thI 14) darzanAvaraNIyAdi nava (15thI 42) mehanIyanI aThAvIsa (43thI 47) aMtarAyAdi pAMca (48-49) getranI be (50-51) vedanIyanI
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ 232 be (52) tIrthaMkara nAmakarma (53) ucalDravAsa nAmakarma (54) bAdara (55) sUkSama (56) paryApta (57) aparyApta (58) susvara (59) duHsvara (60) Adeya (61) anAya (62) yazaH kIti (63) ayazaH kAti (64) trasa (65) sthAvara (66) prazasta vihAgati (67) aprazasta vihAgati (68) subhaga (69) durlaMga (70thI 73) cAra gati (74thI 78) pAMca jAti. prazna 184-pudgala vipAkI karma kone kahe che? uttara-jenuM phala puddagala dvArA jIvane heya. prazna 185-pudgala vipAkI kamanA keTalA bheda che ? uttara-pudagala vipAkI karmanA bAsaTha (62) bheda che. sarva prakRti 148mAMthI narakAdi Ayu , narakAdi AnupUrvI 4 ane jIvavipAkI karma prakRti 78 ema kula 86 prakRtio bAda karavAthI bAkI rahelI 62 prakRtio pudgalavipAkI che. prazna 186-bhava vipAkI karmaprakRti kone kahe che? uttara-je karmanA udayathI jIva prApta bhavamAM rokAya, tene bhavavipAkI karma prakRti kahevAya che. tenA cAra bheda che--(1) narakAyu (2) tiryaMcAyu (3) manuSyAyu ane (4) devAyu. prazna 187-kSetravipAkI kamI kene kahe che? uttara-je karmanA udayathI jIva maraNasthAnethI utpattinAM sthAne pahoMce, tene kSetravipAkI karma kahevAya che.
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra3ra, tava pRcchA prazna 188-kSetravipAkI karmanA keTalA bheda che? uttara-(1) narakAnupUrvI (2) tiryaMcAnupUrvI (3) manuSyAnupUrvI ane (4) devAnupUrvI. prazna 18-puNya prakRtinA keTalA bheda che? uttara-puNya prakRtinA betAlIsa (42) bheda che. prazna 190-pApa prakRtinAM keslA bheda che? uttara-pApa prakRtinAM 82 bheda che. prazna 192-abAdhAkALa kone kahe che? uttara-karma baMdha thavAnA prathama samayathI laIne jyAM sudhI te karmane udaya yA udIraNA thatI nathI tyAM sudhIne kAla "abAdhAkALa" kahevAya che. prazna 192-karma sthiti kone kahe che? uttara-jeTalA kAla sudhI jIvanI sAthe karma lAgelA rahe tene sthiti kahevAya che. prazna 193-zAnAvaraNIya, dazanAvaraNIya ane aMtarAya kamanI sthiti keTalI che? uttara-traNe karmanI jaghanya sthiti aMtamuhUrta ane utkRSTa 30 koDA-kroDa sAgaropamanI che. prazna 194-sAtavedanIyanI sthiti keTalI che? uttara-sAtavedanIyanI jaghanya sthiti iryApathikI
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ baMdha tava Kka kiyAnI apekSA 2 samayanI ane saMpAyanI apekSA 12" muhUrtanI, utkRSTa 15 kreDakroDa sAgaropamanI che. ' prazna 195-asatAvedanIyanI sthiti keTalI che? uttara-asAtA vedanIyanI jaghanyasthiti eka sAgaranA sAta bhAgamAMthI traNa bhAga (3/7) ane palyopamanA asaMkhyAtamA bhAge uNI utkRSTa sthiti 30 kroDA koDa sAgarepanI che. prazna 196-mehanIya karmanI sthiti keTalI che?.. uttara-mehanIya karmanI jaghanya sthiti aMtamuhUrta utkRSTa 70 kroDA koDa sAgaropamanI che. prazna 197-nArakI ane devenA AyuSyakarmanI sthiti keTalI che? uttara-nArakI, devanA AyunI sthiti jaghanya daza hajAra varSa utkRSTa 33 sAgaropamanI che. _prazna 198-manuSya ane tiryacanA AyukamanI sthiti keTalI che? uttara-jaghanya aMtarmuphta, utkRSTa traNa pApamanI prazna 199nAma ane gotrakarmanI sthiti keTalI che? uttara-nAmakarma ane getra kamanI jaghanya sthiti ATha muhUrtanI ane utkRSTa 20 kroDAkoDa sAgaropamanI che. prazna ra00-AThe kane abAdhAkala keTalo che?
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ 234 tattva pRcchA uttara-Ayu karmane cheDIne zeSa sAta kane abAdhAkALa jaghanya aMtamuhurta ane utkRSTa potapotAnI sthitinA daza koDAkoDa sAgaropama =1 hajAra varSa thAya che. dA. ta. mehanIyanI utkRSTa sthiti 70 koDAkoDa sAgaropamanI che. te tene abAdhAkAla jaghanya-aMtarmuhurta utkRSTa 7 hajAra varSane thaze. prazna 201-samudaghAta kone kahe che? uttara-vedanAdinI sAthe tarUpa thaIne kAlAMtaramAM anubhava karavA yogya karmanA ane udIraNA dvArA pahelethI ja udayamAM lAvIne prabaLatAthI ghAta kare (nirjarA karavI) te samudaghAta che. athavA mULa zarIrane cheDyA vinA jIvana pradezanuM bahAra nIkaLavuM tene samudaghAta kahevAya che. prazna 22-samudaghAta keTalA prakAranA che? uttara-samudaghAta 7 che. (1) vedanA (2) kaSAya (3) mAraNAMtika (4) vekiya (5) taijasa (6) AhAraka ane (7) kevala samudaghAta. prazna 203-vedanA samudaghAta kene kahe che? uttara-vedanAne lIdhe thavAvALo samudaghAta te vedanA samudaghAta kahevAya che. te asAtA vedanIya karmone Azrita heya che. tAtparya e che ke-vedanAthI pIDita chava anaMtAnaMt karma skaMdhathI vyApta potAnA pradezane zarIrathI bahAra
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ adha tattva 35. kADhe che. ane tenAthI mukha-udara Adi chidro ane kAna tathA skaMdhAdi aMtarAlAne pUrNa karIne laMbAI-pahoLAImAM zarIra parimANa kSetramAM vyApta thaI ne aMtarmuhUtta sudhIrahe che. te aMtarmuhUttamAM ghaNA asAta-vedanIya kama pudgalAnI nirjarA kare che. prazna ra04-kaSAya samudvrAta kone kahe che? uttara-krodhAdi kaSAyAnA kAraNe thavAvALA samudraghAta te kaSAya samuddAta kahevAya che. te kaSAya mAhanIyane Azrita hAya che arthAt tIvra kaSAyanA udayathI vyAkuLa jIva pAtAnA Atmapradezane bahAra kADhIne tenAthI mukha--uttara AdinA chidro ane kAna tathA skaMdhAdi aMtarAlAne pUrNa karIne laMbAI-paheALAImAM zarIra pramANu kSetramAM vyApta thaI ne aMtarmuhUtta sudhI rahe che. ane ghaNA kaSAya. karma pudgalAnI nirA kare che. prazna 205-mAraNAMtika samudaddAta kAne kahe che ? uttara-maraNakALamAM thavAvALA samudhAtane mAraNAMtika samughAta kahevAya che. te aMtarmuhRtta zeSa Acukane Azrita che. arthAt koI jIva Ayu kama aMtarmuhRtta zeSa rahevA para peAtAnA AtmapradezAne bahAra kADhIne mukhaH vagere chidrone purIne jADAi-paheALAImAM zarIra parimANu ane lakhAimAM ochAmAM ochA peAtAnA zarIrathI AMzulanA asakhyAta bhAga parimANa ane adhikamAM adhika' '
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ tava chA eka ssiAmAM asaMkhyAta jana kSetrane vyApta kare che ane ghaNu AyukarmanA pugalanI nirjarA kare che. prazna ra06-vaikiya samudaghAta kene kahe che? uttara-vaikiya zarIra banAvatA je samudaghAta thAya che. tene vaikiya samudaghAta kahevAya che. ane te vekiya zarIra nAmakarmane Azrita hoya che. arthAt vaikiya labdhivALA jIva vaikriya karatI vakhate pitAnA pradezane pitAnA zarIrathI bahAra kADhIne jADAI-pahoLAImAM zarIra parimANu ane laMbAImAM asaMkhyAta jana parimANa daMDa kare che ane pUrve bAMdhela vakriya zarIra nAmakarmanA pulenI nirjarA kare che. prazna 207-taijasa samudaghAta kone kahe che? uttara-telezyA kADhavAnA samayamAM rahevAvALA tejasa zarIra nAma kamane Azrita che. arthAt telegyAnI svAbhAvika labdhivALA keI sAdhu Adi sAta-ATha pagalAM pAchaLa haTIne pahoLAIjADAImAM zarIra pramANa ane laMbAImAM saMkhyAta jana parimANa jIvapradezane daMDane zarIrathI bahAra kADhIne kedhanA viSayabhUta jIvAdine bALI nAkhe che. ane ghaNuM taijasa zarIra nAmakarmanA pulanI nirjarA prazna 208-AhAraka samudaghAta kone kahe che? uttara-AhAraka zarIrane AraMbha karatI vakhate
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ baMdha tatva 237 thavAvALo samudaghAta AhAraka samudaghAta kahevAya che. te AhAraka nAmakarmane Azrita che. arthAt AhAraka labdhivALA, sAdhu AhAraka zarIrane banAvavA mATe pahoLAI-jADAImAM. zarIra parimANa ane laMbAImAM saMkhyAta jana parimANu pradezanA daMDane zarIrathI bahAra kADhIne yathA skUla pUrvabaddha AhAraka nAmakarmane ghaNuM pudgalenI nirbhara kare che. A cha samudaghAta chadmastha jIne hoya che. tene kALa. aMtamuhurta che. prazna 29-kevalI samudaghAta kene kahe che? uttara-aMtamuhUrtamAM mekSa prApta karavAvALA. kevalInA samudaghAtane kevalI-samudaghAta kahevAya che. te. vedanIya, nAma ane gAtra kamene viSaya kare che. . - aMtamuhUrtamAM mekSa prApta karavAvALA keI kevalIcAra aghAti karmomAMthI Ayu karmanI sthiti ochI ane vedanIya-nAma-zetranI sthiti adhika rahe che. tene sama. karavA mATe samudaghAta kare che. kevalI samudaghAtamAM ATha samaya lAge che. prathama. samayamAM kevalI Atmapradezone daMDa kare che. te pahelAImAM svazarIra parimANa ane laMbAImAM uparathI nIce leAkota. paryata vistRta hoya che. bIjA samayamAM te daMDane pUrva ane pazcima phelAvIne kvATa kare che. trIjA samayamAM dakSiNa ane uttaramAM lokAMta paryata Atmapradezane phelAvIne mathAta. ja na
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ 238 tava pRcchA (ra) kare che. e rIte karavAthI lekane adhikAMza bhAga AtmapradezothI vyApta thaI jAya che. paraMtu maMthAnanI jema aMtarAla pradeza khAlI rahe che. cethA samayamAM aMtarAlane pUrNa kare ane samasta lokAkAzane AtmapradezathI vyApta karI de che. kAraNa ke kAkAzanAM pradeza ane jIvana pradeze baMne saMkhyAmAM barAbara che. pAMcamA samayamAM aMtarAlane saMkecate. chaThAmAM maMthAnane saMkeca, sAtamAmAM kapATane ane AThamA samayamAM daMDane saMkecIne Atmapradeze punaH mULa zarIrastha thaI jAya che. prazna ra10-AvakaraNa kone kahe che? uttara-aMtamuhUrta pachI mekSa janArA jIvane thAya che. je bAkI bacelA karmane udayAvalikAmAM prakSepaNa karavAnI prakriyA tene AvakaraNa kahevAya che. te AvaIkaraNa mekSagAmI jIvane avazya karavuM paDe che. prazna rA-mANA kene kahe che? uttara-je dharmone laIne jIva saMbaMdha vizleSaNa karavAmAM Ave, jIvanuM jJAna karavAmAM Ave, te vizeSa dharmo, (de-viSa)ne mArgaNa kahevAya che prazna ra1ra-mANAnA keTalA bheda che ? - uttara-mANAnA 14 bheda che. (1) gati (2) Indriya (3) kAma (4) coga (5) veda (6) kaSAya (7) jJAna
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ baMdha tatva (8) saMyama (9) darzana (10) lezyA (11) bhavyatva (12) sabhyaphava (13) saMsItva ane (14) AhAra. prazna ra13-bhavyatva mANAnA keTalA prakAra che? uttara-tenA be bheda che, (1) bhavyatva ane (2) abhavyatva. prazna 214-bhavya kone kahe che? uttara-jemAM saMsArI avasthA choDIne siddha thavAne svabhAva hoya,-"huM bhavya chuM ke abhavya" tene nirNaya karavAnI jenI aMtaraMga IcchA hoya tene bhavya jIva kahevAya che. . prazna 215-abhavya kene kahe che? uttara-je saMsArI avasthAne cheDIne kyAreya siddha thaI zakato nathI. jenuM mithyAtva kayAreya chUTI zakatuM nathI. huM bhavya chuM ke abhavya ?' tene nirNaya karavAnI jenI aMtaraMga IcchA na hoya te abhavya che. prazna ra16-bhavyajIva keTalA prakAranA che? - uttara-bhavyajIva traNa prakAranA che. (1) Asanna bhavya jaMdI ekSa jevAvALA). (2) madhyama bhavya-DA bhAmAM mokSa javAvALA). (3) durbha-(vaNA kAne mokSe javAvALA).
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ kao tatva pRthvI prazna ra17-saMjJI kene kahe che? uttara-je jIvamAM hitAhita jANavAnuM, manana karavAnuM sAdhana dravya mana heAya te "saMjJI che ane dravya mana na heya te "asaMjJI" kahevAya che. prazna 218-bhAva mana kene kahe che? ane te kene heya che ? uttara-sukha duHkhane anubhava karanAra, ane rAgadveSa karavA rUpa mana pratyeka jIvane hoya che. jenA dvArA bhAvalezyAnA zubhAzubha bhAva thAya che. prazna ra10-AhAra vagaNanA be bheda kayA kyA che? uttara-je AhAra grahaNa kare te "AhAraka ane je AhAra grahaNa na kare tene "anAhAraka kahevAya che. prazna rara0-AhAranA keTalA bheda che? . uttara-AhAra traNa prakAranA che-(1) eja AhAra (2) lema AhAra ane (3) kavala AhAra prazna ra21-eja AhAra kone kahe che? uttara-utpattikSetramAM pahoMcIne aparyApta avasthAmAM taijasa ane kArmANa zarIra dvArA jIva je AhArane grahaNa kare che, tene "oja' AhAra kahevAya che. - prazna rarara-lema AhAra kene kahe che? uttara-tvacA ane romathI grahaNa karAtA AhAra.
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ baMdha tava 24: prazna rara3-kavala AhAra kone kahe che? uttaramukha dvArA grahaNa karela anna, pANuM Adi cAra prakArane AhAra kavalAhAra" kahevAya che. prazna 224-jIva AhAraka ane anAhAraka kayA hoya che? uttara-jIva eka zarIrane choDIne bIjA zarIramAM jAya che, te samaye je be samaya lAge che, te eka samaya anAhAraka, je traNa samaya lAge to be samaya anAhAraka, cAra samaya lAge te traNa samaya anAhAraka, tenAthI vadhAre samaya bIje sthAne pahoMcatA lAgatA ja nathI. ane kevalIne jyAre kevala samudaghAta thAya che tyAre temAM ATha samaya lAge che. temAMthI 3, 4, 5 ema traNa samaya anAhAraka hoya che. caudamAM guNasthAnamAM jIva anAhAraka ja che. anAhArakane samaya ghaNo ocho che. A baMdha karIne khelIe eTalA vakhatamAM te asaMkhya samaya thaI jAya che. emAMthI traNa samaya saMsArI jIva anAhAraka rahe che. siddha paramAtmA te anAhAraka ja hoya che. caudama guNasthAnamAM anAhAraka hoya che. te pachI anAhAraka ja rahe che. prazna 225-jIvanA asAdhAraNa bhAva keTalA che? uttara-(1) auyika (2) aupathamika (3) kSAyika (4) kSAye pazamika ane (5) pariNAmika. 16
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ 242 tava pRcchA prazna rara6-audayika bhAva kone kahe che? uttara-keIpaNa karmanA udayathI thavAvALA bhAvane audayika' kahevAya che. prazna ra7-audayika bhAvanA keTalA bheda che? uttara-ekavIza bheda che-gati , kaSAya 4, veda 3, lezyA 6, mithyAdarzanazalya 18, ajJAna 19, asaMyata 20, asiddhatva 21. prazna rara8-pazamika bhAva kene kahe che? uttara-mehanIya karmanA upazamathI thavAvALA bhAva aupazamika kahevAya che. prazna rara-aupazAmika bhAvanA keTalA bheda che? uttara-be bheda cheH (1) upazama samakita ane (2) aupazamika cAritra. prazna ra30-kSAvika bhAva kone kahe che? uttara-keIpaNa karmanA kSayathI thavAvALe bhAva kSAyika bhAva che. prazna ra31-kSAyika bhAvanA keTalA bheda che ? uttara-nava bheda che- (1) kevala jJAna (2) kevala darzana (3) kSAyika samakita (4) kSAyika cAritra (5) dAna (6) lAbha (7) lega (8) upabhoga ane (9) vIrya. prazna ra3ra-kSApathamika bhAva kone kahe che?
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ adha tatva 243 uttara-cAraghAti karmanA kSapazamathI thavAvALo bhAva kSApazamika bhAva kahevAya che. prazna ra33-kSApazamika bhAvanA keTalA bheda che? uttara-aDhAra bheTa che- (1) matijJAna (2) zrutajJAna (3) avadhijJAna (4) mana:paryavajJAna (5) matiajJAna (6) zruta ajJAna (7) virbhAgajJAna (8) cakSudarzana (9) acakSu darzana (19) avadhi darzana (11) dAna (12) lAbha (13) bhega (14) upabhega (15) vIrya (16) samakita (17) cAritra ane (18) deza saMyama. (zrAvakapaNuM) prazna ra34-pariNAmika bhAva kone kahe che? uttara-je bhAve karmano kSayAdikanI apekSA rAkhyA vinA kevala jIvane svabhAva mAtra hoya, tene pariNAmika bhAva kahevAya che. prazna ra35-pArimANika bhAvanA keTalA bheda che ? uttara-traNa bheda che-(1) jIvatva (2) bhavyatva ane (3) abhavyatva. prazna 236-udaya kone kahe che? uttara-bAMdhelA karmone abAdhAkAla puro thatAM phalAbhimukha thaI phala bhegavavuM tene "udaya kahevAya che. prazna ra37-udIraNA kene kahe che? uttara-tapazcaryA, vedanA AdithI je karma sattAmAM
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ tatva pRcchA paDela che, tenI sthiti pUrNa thayA pahelA ja udayamAM lAvI bhegavavA tene udIraNA kahevAya che. arthAt vahelA udayamAM lAvavA. prazna ra38-sattA kone kahe che? uttara-jIvanI sAthe je karma prakRtie karmapaNe baMdhAIne rahelI che. haju phaLa ApavA udayamAM Avela nathI, tene "sattA" kahevAya che. prazna ra39- kSaya kene kahe che? uttara-kamanI sarvathA nivRtti thaI javI. arthAta karma bhagavAIne kharI javuM. AtmAnA pradezathI te karmane saga chUTI ja, tene "kSaya kahevAya che. jema keagni saMpUrNapaNe bujhAI jAya athavA sonAmAMthI mela sarvathA dUra thaI jAya. prazna raja-upazama kone kahe che? uttara-karmanA udayane sarvathA rokI deve tene *upazama kahevAya che. jema agnine rAkhathI DhAMkI devI. athavA DahoLA pANImAM phaTakaDI pheravIne tene keLa nIce besADI de. tene upazama kahevAya che. prazna ra41-kSapazama kone kahe che? uttara-udayamAM AvelA karma spaddhaka (karma vargaNAone samUha) ne kSaya tha ane udayamAM na AvelAne
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ 245 mun baMdha tattva upazama = tIvra rasa spardakanI sarva ghAtinI vipAka zaktine kavI, (pradezodaya sudhI maryAdita rAkhava) dezaghAtinA rUpamAM pariNamana thavuM. eTale tIvra phaLa devAnI zakitane maMda rUpamAM pariNamana thavuM tene "kSapazama kahevAya che. jema phaTakaDI Adi dravyonA saMgathI melanuM pANImAM esI javuM ane thoDuM pANImAM rahevuM. prazna ra42-AtmAnA pradeza keTalA che ? ane te zarIramAM kayAM che? uttara-AtmAnA asaMkhyAta pradeza che. ane te AkhA zarIramAM vyApta che. prazna 243-AtmAmAM kAma kaI rIte AvIne coMTI jAya che? uttara-zarIramAM tela lagAvIne koI dhULamAM ALoTe tyAre dhULa jema tenA zarIra para coMTI jAya che, te rIte mithyAtva, avata, pramAda, kaSAya ane vegathI jIvana pradezamAM eka prakArano parispada hilacAla) thAya che, tyAre je AkAzamAM AtmAnA pradeza che, te AkAzapradeza para rahelAM anaMtAnaMta karma yogya pudgala jIvanA pratyeka pradezanI sAthe baMdhAI jAya che. A rIte jIva ane karmane paraspara saMbaMdha che. prazna rajaka-AbhA ane karma paraspara kaI rIte maLelAM che?
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ 246 tattva pR. uttara-dUdhamAM pANI, kapaDAmAM mela ane loDhAmAM agninI mAphaka paraspara ekameka che. prazna ra5-A saMbaMdha kayArathI che? uttara-karma ane jIvane saMbaMdha anAdikALathI cAlyo Ave che. pratyeka samaya junA karma potAnuM phaLa daIne AtmAthI chUTA thAya che. ane navina karma pratisamaya baMdhAtA rahe che. prazna 24-karma ane jIvanA saMbaMdhanI Adi mAnIe te zo vAMdho Ave ? uttara-karma ane jIvanA saMbaMdhanI Adi mAnavAthI te muktajIvone paNa pharIthI karmabaMdha thavAnuM mAnavuM paDe. prazna 243-karma ane jIvane keTalA prakArane saMbaMdha che? uttara-karma ane jIvane anAdi-anaMta, anAdi sAMta ane sAdi-sAMta e traNa prakArano saMbaMdha che. (1) jene kayAreya mokSa na thAya tevA abhavI AtmAone karmanI sAthe anAdi anaMta saMbaMdha che. (2) anAdi sAMta-jenI Adi te nathI, paraMtu aMta che.--bhavya jIvanI apekSAe teo karmathI anAdi baMdhAyela che. paNa mukta thaI zakaze. (3) sAdi sAMta-jenI Adi paNa che ane aMta paNa che. AtmA je paryAyane pAmIne tenAthI chUTI jAya, arthAt je karma baMdhAya ane udayamAM AvIne bhagavAI
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ madha tava 27 v jAya tene sAdisAMta kahevAya. tathA eka Ayukarmane kSaya ane anya Ayune baMdha . temaja je jIvane je karmaprakRti kSaya thaI jAya, tene pharI baMdha karIne punaH kSaya kare, tene paNa sAdi sAta kahevAya. te mukhya me hanIya karmamAM thAya che. prazna 248-AtmA karmathI judo kevI rIte thAya che? uttara- je samaye viveka ujajavala thAya che, AtmA ane jaDanI bhinnatAnuM jJAna thAya che. tapa ane jJAnanI agnithI karmane mela baLIne suvarNanI mAphaka AtmA zuddha ane nilepa thaI jAya che, te ja AtmA Izvara paramAtmA ane parabrahma che, jene ApaNe siddha paramAtmA kahIe chIe. pra. ra49-baMdhanA keTalA bheda che? uttara- be bheda che-(1) dravya baMdha (2) bhAvabaMdha:krodha, mAna, mAyA, lebha, rAga, dveSa, rati ane aratibhaya, zoka, jugupsA, viSayavikAra, mithyAtva ane ajJAnanAM vicArane "bhAvabaMdha" kahevAya che. ane kedhAdi vicArothI karma pudgala AtmA sAthe ekarUpa thAya che, tene dravyabaMdha" kahevAya che. eTale ke bhAvabaMdhathI dravyabaMdha thAya che. prazna ra50-ATha karmone baMdha keTalA prakAra che? uttara-baMdhanA 4 prakAra che
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ 248 tatva pRcchA (1) prakRtibaMdha (2) sthitibaMdha (3) anubhAga baMdha ane (4) pradezabaMdha prazna rapa1-prakRti baMdha kone kahe che? uttara-jIva dvArA grahaNa karela karmapudagalamAM bhinnaabhinna svabhAva tha. prazna ra5ra-sthitibadha kone kahe che? uttara-jIvadvArA grahaNa karela karmayudaMgalamAM amuka kALa sudhI jIvanI sAthe rahevAnI kALamaryAdA. prazna rapa3-anubhAga baMdha kone kahe che ? uttara-jIva dvArA grahaNa karela karmapulamAM phaLa devAnI, nyUnAdhika zakti, tene anubhAga baMdha athavA anubhava baMdha yA rasabaMdha paNa kahevAya che. prazna rapa-pradeza baMdha kene kahe che? uttara-jIvanI sAthe jUnAdhika paramANuvALA karma skaMdhane saMbaMdha che te pradezabaMdha che. prazna pepa-baMdhanA cAra svarUpa udAharaNa ApI samajAve, uttara-jema keI suMTha, pIparImUla AdithI banAvela (ka) gaLI, kaI vAyunAzaka hoya che, kaI pittanAzaka te kaI kaphanAzaka hoya che, e rIte AtmAthI grahaNa karelA karmapulemAMthI keImAM jJAnaguNane AcchAdita karavAnI zakita hoya che. keImAM darzana guNane rokavAnI,
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ baMdha tatva 249 keImAM AtmAnA AnaMda guNane rokavAnI, te kaImAM AtmAnA anaMta zakita guNane ghAta karavAnI zakita hoya che. A rIte bhinna-bhinna karma-pudagalamAM bhinna prakAranI prakRtiono baMdha thavo te "prakRtibaMdha" kahevAya che. keI goLI eka saptAha, keI geLI-eka pakSa, keI eka mahinA sudhI tene prabhAva batAvI zake che. tyArabAda te vikRta thaI jAya che. te goLInI kALa maryAdAnI samAna karmonI paNa kALamaryAdA hoya che, tene "sthitibaMdha" kahevAya che. sthiti pUrNa thavA para te AtmAthI pRthaka thaI jAya che. keI goLI rasamAM adhika madhura hoya che, te kaI ochI madhura hoya che. kaI rasamAM adhika kaTu hoya che te kaI ochI kaTu hoya che. te rIte karma pugalamAM zubhAzubha rasa ochI-vadhatI mAtrAmAM hoya che. karmomAM tIvra-tIvratara -tIvratama-ati tIvra, maMdamaMdatara-maMdatama-atimaMda zubhAzubha rasene baMdha thave te "sabaMdha" che. keAI goLI pramANamAM nAnI hoya che, te kaI meTI hoya che. e rIte bhinna-bhinna karma pudagalamAM jUnAdhika paramANunuM hovuM "pradezabaMdha" kahevAya che. prazra ra56-cAra baMdha bAMdhavAnA kyA kAraNo che? uttara-prakRti ane pradeza baMdha thavAnuM kAraNa mana, vacana, kAyAnA pega che. sthitibaMdha ane anubhAgabaMdhanuM kAraNa kaSAye kedha, mAna, mAyA, lebha, rAga, dveSa che,
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________ tattva pRcchA badhA karmAmAM mAhanIya kam pradhAna che. ATha karmomAM rAjA che. ane jyAM sudhI mAhanIya karmanA uddaya che, tyAM sudhI kanA baMdha thAya che. jyAre darzana mAhanIyanA nAza thAya che, tyAre ja jIva meAkSanI tarapha agresara thAya che. jyAre cAritra meAhanA kSaya thAya che, tyAre ja anaMtasukha (mAkSa)nI prApti thAya che. jema vRkSanu` mULa nAza pAmavAthI vRkSanA vinAza thaI jAya che, tema mAhanIya kanA nAza thavAthI sa karmInA nAza thai jAya che, 250 prazna 57-jIva kayA prakAranA paramANuonA skaMdhane grahaNa kare che? uttara-saMkhyAta, asaMkhyAta athavA ana Mta paramANuAthI banelA ska Mdhane jIva grahaNa karatA nathI, paraMtu anaMtAnaMta paramANuthI khanelA ska Mdhane grahaNa kare che.
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________ 9. meAkSatattva prazna 1-janma, jarA, mRtyu ane regAdi duHkhA ApaNe pAmIe chIe, tenu" kAraNa zuM ? uttara-peAtAnA ja karelAM pApa karmonA udbhayathI jIva duHkha bhAgave che. prazna 2-badhA duHkhathI mukta kaI rIte thaI zakAya ? uttara-jyAM sudhI du:khAnA mULa-kAraNa rUpa karyAM che, tyAM sudhI du:kha tA che ja. paraMtu koIpaNa upAyathI ka kha dhanathI ApaNe chuTIe tA duHkhathI mukta thaI zakAya. prazna 3-meAkSa kone kahe che? uttara-bhujanAM viyejJA mekSaH / '' AtmAnA sapUrNa pradezeAthI badhA karmonA kSaya thaIne anaMta Atmika guNa pragaTa thaI javA tene meAkSa' kahevAya che. prazna 4-meAkSanA keTalA bheda che? uttara-be bheda che- (1) dravyamAkSa ane (2) bhAvameAkSa (1) rAga-dveSa rahita AtmAnA zuddha upayAga bhAvameAkSa che ane (ra) kalikAthI mukta thavuM te drazyamAkSa che. samakita guNu pragaTa thavA para mithyAtvathI bhAvamukti thAya che ane anaMtAnubaMdhI tathA danamohanIya karma dalikAthI mukti te dravya mukita che.
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________ tattva pRcchA prazna 5-meAkSa prApti kayA kAraNeAthI thAya che ? uttara-(1) samyag jJAna (2) samyagdarzana (3) samyak cAritra ane (4) samyak tapathI mekSa prApti thAya che. 25ra prazna -samyAna kAne kahe che ? uttara-vizuddha ane sAcA deva, gurU ane dharma tathA mithyA deva, gurU ane dharmanuM jJAna prApta thavuM. * jIva-ajIva, puNya-pApa, Azrava-saMvara, nija rA-madha ane -mAkSa A navatattvAne samyak prakArathI jANavA, arihaMta dvArA batAvelA samyak jJAna, samyak dana, samyak cAritra ane samyakRtapa rUpa mokSamArga' ne yathArtha jANavA. te samyag jJAna che. tenuM jJAna niya tha-gurUthI ane AcArAMgAdi sUtreAthI thai zake che. prazna 7-samyagdarzana kone kahe che ? uttara-arihata deva ja sAcA deva che. arihata dvArA batAvela meAkSamArga para cAlanArA jaina sAdhu ja sAcA gurU che. tathA arihaMta dvArA prarUpita jainadharma ja sAce! dhama che. ane jinAgama ja sAcA zAstra che, evI zraddhA thavI te samyak dana' che. prazna 8-samyakcAritra kone kahe che ? uttara--samyak jJAna ane samyak dana pUrvaka hiMsA, - asatya, cArI, maithuna ane parigraha Adi pApAthI sa thA
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________ mekSa tarava 253 virata thaIne pAMca mahAvrata, pAMca samiti, traNa gupti. ane samAcArI rU5 sAdhudharmanuM samyak pAlana karavuM samyapha cAritra che. je eTalI zakti na hoya te hiMsAdi. pApathI pitAnI zakita anusAra dezataH avirata thaIne pAMca aNuvrata, traNa guNavrata ane cAra zikSAtrata rUpa zrAvaka--- dharmanuM pAlana karavuM, te samyapha dezacAritra che. prazna 9-samyakatapa kene kahe che? uttara-samyapha jJAna ane samyak darzana pUrvaka anazana Adi cha prakAranA bAhya tapa ane prAyazcita Adi .' prakAranA AtyaMtara tapa karatA thakA AtmA para lAgela , karmamelane dUra karo "samyaktapa" che. prazna 10-pratidina samyagdarzananI ArAdhanA kevI. rIte karavI joIe ? uttara-prAta:kAle uThatA ja sauthI pahelA namaskAra mahAmaMtranuM uccAraNa karI parameSThI deva, gurU, gharma prati zraddhA-kRtajJatA tathA prArthanAtmaka bhAvapUrvaka namaskAra karavAbharata-kSetranA A avasarpiNIkALanA paramapUjya RSabhadeva bhagavAnathI mahAvIrasvAmI paryata 24 tIrthakara tathA mahAvideha kSetramAM vicaravAvALA sImaMdharasvAmI Adi viharamAnatIrthakaranuM smaraNa karavuM, paropakArInuM vAraMvAra smaraNa karavAne mATe tenA nAmanI mALA Adi pheravIne japa kara.. caturvidha saMghanuM smaraNa karavuM. yogyatAnusAra-sabhyazrutA". zAstrAdine abhyAsa karavo. samyaktvajJAna Adi caturvidha .
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________ 254 tava pRcchA dharma ane jIva Adi nava ta para zraddhA purNa karavI. yathAsamaya sAdhu-sAdhvIonAM darzana karavA ane mAMgalika sAMbhaLavuM. mAtA-pitA Adi vRddha pUjana-je dharmamAM nimitta thayelA che, tene praNAma karavA. sAdharmika paraspara maLe tyAre jaya jinendra" kahIne tenuM svAgata karavuM vagere..... prazna 11-pratidina samyajJAnanI ArAdhanA kevI rIte karavI joIe? uttara-saMta Adi jeo dharmakathA ane vyAkhyAna pharamAve che, temane sAMbhaLavuM, temanI sAthe dhArmika praznottara karavA. kAMI navuM jJAna zIkhavuM, samajavuM, kaMThastha karavuM, AgamAdi dharmagraMthanuM vAMcana karavuM, zIkheluM jJAna vAraMvAra pheravavuM, ciMtana karavuM, je yogyatA hoya te bIjAne paNa jJAna zIkhaDAvavuM. A rIte samyafajJAnanI ArAdhanA karavI joIe. prazna 12-pratidina samyakUcAritranI ArAdhanA kevI rIte karavI? uttara-niraparAdha vasajIvonI hiMsA na karavI. maratA. prANInI rakSA ane dukhI jIvonI anukaMpA karavI. hita -mita-pathya satyavANI bolavI. pArakA dhanane mATI, paththara samAna samajavuM. anya strIone mAtA-bena samAna mAnavI. je pitAnI pAse hoya, nyAyathI maLatuM hoya temAM saMtoSa rAkhave. dizAnI maryAdA karavI. khAvA-pIvAmAM, vyApAra -vyavasAyamAM maryAdA-karavI. rAtribhejana, vikArI bhajana
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________ AI rAga kedAra mekSa tatva 255 na karavuM. anartha ane vyartha pApothI bacavuM. pratidina sAmAyika karavI. cauda niyamanuM ciMtana karavuM ane sAdhu -sAdavIone nirdoSa dAna devuM. prazna 13-pratidina samyaktapanI ArAdhanA kevI rIte karavI joIe? uttara-sUryodaya pachI jyAM sudhI namaskAra mahAmaMtrane jApa na thAya, sAmAyika na thAya tyA saMtadarzana na thAya tyAM sudhI anna-pANa na levA. jyAM sudhI bhUkha na lAge tyAM sudhI bhejana na karavuM. bhUkha lAge tyAre paNa bhUkhathI ochuM bhejana karavuM. dehamAM tathA IndriyomAM vikAra vadhe tevA tathA roga utpanna thAya tevA ati gariSTha, ati khATA, mIThA, tIkhA, masAledAra bhojana na karavA. manamAM pavitra vicAra tathA kAyAmAM ALasa rahita rahevuM. nitya prAtaH kAle tathA sAyaMkAle pitAnA pApanuM smaraNa karIne tenA saMbaMdhamAM pazcAtApa karavo. sAdhu-sAvIe tathA dharmabaMdhuone vinaya -vaiyA-vRtya karavA. ItyAdi prakArathI samyakatapanI ArAdhanA karavI joIe. prazna 14-cAra gatimAMthI kaI gatimAM jIva mokSa prApta karI zake che? uttara-manuSya gatimAMthI ja jIva mekSa prApta karI zake che. prazna 15-carama zarIrI manuSya jyAre sarva karmothI mukata thaI jAya che tyAre kyAM jAya che?
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________ 256 tava purA uttara-muktidhAma-siddhazIlAthI paNa upara lekA te jIva pahoMcI jAya che. jema keI tuMbaDA para mATI, retI Adi padArthonA ATha lepa lAgelA hoya te te tuMbaDuM pANInI aMdara DubeluM rahe che. paraMtu je lepa dUra karavAmAM Ave te zIdhra te tuMbaDuM pANInI upara AvI jAya che. e rIte AThakarmothI lipta thaIne saMsAra samudramAM DubelA jIva jyAre karmothI mukta thaI jAya che. tyAre svAbhAvika rItithI lekanA agrabhAge pahoMcI jAya che. prazna 16-mokSa pAmela AtmA kayAM birAjamAna che? uttara-sarvArthasiddha vimAnanI dhvajAthI 12 jana uMce urdhvalakane aMta thAya che. ane tyAMthI aloka zarU thAya che. alakamAM dharmAstikAya, adharmAstikAya Adi dravyane abhAva hovAthI jIva ane putrala dravyanI gati athavA sthiti thaI zakatI nathI. jethI siddha bhagavAna lekanA chellA caramata sudhI pahoMcIne tyAM sthira thAya che. prazna 17-siddha bhagavAna ane alokanI vacce keTaluM aMtara che ? uttara-jevI rIte taDakA ane chAMyA vacce aMtara hotuM nathI. tevI ja rIte siddha bhagavAna ane alakanI vacce aMtara hetuM nathI. prazna 18-siddha bhagavAna je kSetramAM birAjamAna heya che, te kSetrane zuM kahe che?
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________ mekSa tarava ra57, uttara-siddhakSetra-siddha zIlA, ISaprAgabhArA nAmanI pRthvI Adi 12 nAma che. sidadha bhagavAna tenAthI paNa upara birAjamAna hoya che. prazna 19 siddhakSetra kevuM che? uttara-A pRthvI 45 lAkha jananI lAMbIpahoLI ane eka karoDa betAlIza lAkha trIsa hajAra bane ogaNapacAza (1, 42, 30, 249) janathI paNa vadhAre paridivALI che. te ISaprAgabhArA pRthvI bahumadhya dezabhAgamAM ATha jana jeTalA kSetramAM ATha jana jADI che. enA pachI thoDI thoDI ochI thatAM sauthI aMtima cheDA para mAkhInI pAMkhathI paNa pAtaLI che. tenA cheDAnI jADAI AMgulanA asaMkhyAtamA bhAga jeTalI che. prazna ra0-siddha bhagavAna kayAM sthita thAya che ? uttara-ISaprAgabhArA pRthvInAM taLiyAthI use dhAMgulathI eka jana upara lekAMta che. te janane je uparane gAu che, te gAune chelle chaThTho bhAga che, tyAM siddha bhagavAna janma-jarA ane maraNa pradhAna vivigha nionI vedanA ane saMsAramAM paribhramaNathI thatAM vAraMvAra utpatti, garbhAvAsanAM prapaMcathI rahita banIne zAzvata anAgata kAlamAM sAdi anaMta sthita rahe che. prazna 21-eTalA ja kSetramAM siddhane rahevAnuM zuM kAraNa che? 17
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________ 258 tattva pRcchA uttara-manuSya kSetra (aDhI dvIpa) 45 lAkha jananuM che. aDhIdviIpamAMthI koI evI jagyA nathI ke jyAMthI siddha na thayAM haya, je jagyAe mekSagAmI jIva zarIrathI mukta thAya che, tenI sIdhI lITImAM eka samaya mAtramAM te jIva sIdhe upara caDhIne leknA agrabhAgamAM pahoMcIne sthita thAya che. prazna rara-ATalA nAnA kSetramAM anaMta siddha kevI rIte samAI zake che? uttara-jyAM eka siddha hoya tyAM anaMta siddha rahI zake che. kAraNa ke AtmA arUpI hovAthI temAM kaI bAdhA thatI nathI. jevI rIte eka oraDAmAM eka dIpakane prakAza paNa samAI zake che. ane se (100) dIpakane prakAza paNa samAI zake che, tevI rIte AtmA arUpI athavA jJAna svarUpI hevAthI eka ja sthAnamAM anaMta siddho rahI zake che. prazna ra3-siddhonI utkRSTa avagAhanA keTalI che? uttara-siddhonI utkRSTa avagAhanA 333 dhanuSya ane 32 AMgulanI che. prazna 24-siddhonI madhyama avagAhanA keTalI che? uttara-4 hAtha ane 16 AMgula te madhyama avagAhanA che. prazna rapa-siddhonI jaghanya avagAhanA keTalI che? uttara-jaghanya 1 hAtha ane ATha AMgula adhika che.
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________ mokSa tattva 250 prazna 26-siddhone zarIra nathI te avagAhanA kevI rIte hoya? uttara-sidhdhane zarIra nathI. paraMtu carama-zarIranAM Atmapradezane ghana 3 bhAga jeTalo hoya che. ane vadhAremAM vadhAre 500 dhanuSyanI avagAhanAvALA manuSya mekSa prApta karI zake che eTale tenI 2/3 bhAga jeTalI utkRSTa avagAhanA che. ane te 333 dhanuSya ane 32 AMgula pramANa hoya che. prazna 27-siddha thavAvALe jIva kayA saMghayaNathI siddha thAya che ? uttara-vADaSabhanArA saMghayaNathI siddha thAya che. prazna 28-siddha thatAM cha kayA saMsthAnathI siddha thAya che? uttara-cha saMsthAnamAMthI koIpaNa saMsthAna (AkAra)mAM jIva siddha thAya che. prazna ra9-siddha thanAra chava keTalI UMcAIvALe siddha cAya che ? uttara-jaghanya 7 hAtha ane utkRSTa 500 dhanuSyanI UMcAIvALo jIva siddha thAya che. tIrthakarenI 7 hAtha, sAmAnya kevalInI apekSAe jaghanya avagAhanA be hAthanI hoya che. prazna 30-siddha thato jIva keTalA AyuSyamAM siddha thAya che?
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________ tatva pRcchA uttara-jaghanya 8 varSathI adhika AyuSyamAM ane utkRSTa koDa pUrvanA AyuSyamAM siddha thAya che. arthAtu-8 varSanA AyuSyathI koDa pUrva sudhInAM AyuSyavALA siddha thaI zake che. tenAthI ochA ke vadhAre AyuSyavALA manuSya siddha thaI zakatA nathI. prazna 31-cauda mANAomAMthI kaI-kaI mAgaNaethI jIva mekSa pAme che ? uttara-nIce mujaba 10 mArgaNAothI yukta jIva mekSa pAmI zake che-(1) manuSyagati (2) paMcendriya jAti (3) trasakAya (4) bhavasiddhika (5) saMsI (6) kSAyika samakita (7) yathA khyAta cAritra (8) anAhAraka (9) kevalajJAna (10) kevaladarzana, zeSa 4 mArgaNAomAMthI (kaSAya, veda, vega ane vezyA) yukta jIva mokSa meLavI zakatuM nathI. prazna 3ra-siddhone keTaluM sukha hoya che? uttara-eka siddhanA sukhane traNe kALathI guNatAM je sukhano AMka Ave, tene anaMtavarga vaDe bhAgavAthI je sukhane AMka prApta thAya che, te sukhane AMka saMpUrNa AkAzamAM paNa samAI zakatA nathI. jemake kaI maleccha ( jaMgalI manuSya) ghaNI jAtane nagaranA guNone jANavA chatAM paNa tyAM nagara tulya keI padArtha na hovAthI nagaranA guNene kahevAmAM samartha banI zakatuM nathI. tevI ja rIte siddhonuM sukha anupama che. tenI sarakhAmaNI kaI padArtha sAthe thaI zakatI nathI.
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________ mekSa tara1 261 prazna 33-siddha bhagavAnane keTalA upaga che? uttara-kevalajJAna ane kevaladarzana ema be upaga che. prazna 34-eka samayamAM keTalA siddha thAya che? uttara-eka samayamAM jaghanya 1-2-3 ane utkRSTa 108 siddha thAya che. sabhya jJAna prazna 35- jJAnanAM keTalA bheda che ? uttara-(1) matijJAna (2) zrutajJAna (3) avadhijJAna (4) manaH paryAvajJAna ane (5) kevalajJAna. prazna 36-pAMca jJAnanA saMkSipta bheda keTalA che? uttara-(1) pratyakSa ane (2) parokSa. prazna 37-pratyakSa kone kahe che? uttara-keIpaNa bIjA nimittanI sahAyatA vinA svataH pitAnI zaktithI jANe tene pratyakSa kahevAya che. tenAM be bheda che-(1) Indriya pratyakSa ane (2) anindriya pratyakSa. prazna 38-indriya pratyakSa kene kahe che ? uttara-anyanI sahAyatA vinA sva IndriyathI jANavuM te "Indriya pratyakSa" che. prazna 39-aniSkriya pratyakSa kene kahe che?
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________ 262 tava pRchA uttara-IndriyenI sahAyatA vinA pitAnA AtmAthI jANavuM te "anindriya pratyakSa che. prazna 40-parokSa kone kahe che? uttara-je potAne jANavA-dekhavAmAM na Ave ane bIjAnI sahAyatAthI jANI zake. prazna 41-parokSa jJAnanA keTalA bheda che? uttara-(1) matijJAna ane (2) zrutajJAna. prazna ka2-matijJAnanuM bIju nAma zuM che ? uttara-abhinibodhika jJAna. prazna 4-Abhinibedhika jJAnane artha zuM che? uttara-Indriya ane mananA nimittathI niyata rUpathI arUpI dravyone jANavA te "Abhinidhika jJAna kahevAya che. prazna 44-matijJAnanA keTalA bheda che? uttara-(1) zruta-nizrita ane (2) azruta-nizrita matijJAna. prazna 5-zrata-nizcita matijJAnanA keTalA bheda che ? uttara-(1) avagraha (2) IhA (3) avAya ane (4) ghAraNa e cAra bheda che. prazna kada avagraha eTale zuM? uttara-grahaNa karavuM, saMbaMdha che ane jANavuM.
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________ 263 muvuvin mokSa tatva prazna 47-avagrahanA keTalA bheda che? uttara-(1) vyaMjanAvagraha ane (2) arthAvagraha. prazna 48-vyaMjanAvagraha kene kahe che? uttara-zrotra Adi upakaraNa dravya-IndriyonI sAthe zabdAdi pudgalanuM vyaMjana-saMbaMdha thavo. prazna 49-vyaMjanAvagrahanA keTalA bheda che? uttara-zrotrendriya vyaMjanAvagraha (2) ghrANendriya vyaMjanAvagraha (3) rasanendriya vyaMjanAvagraha ane (4) sparzanendriya vyaMjanAvagraha. prazna 50-arthAvagraha kone kahe che? uttara-zrotra Adi upakaraNa dravya IndriyonAM nimittathI zrotra Adi bhAva Indriyo dvArA zabdAdi padArthone avyakta rUpathI jANavA-arthAvagraha che. prazna para-arthAvagrahanA keTalA bheda che? uttara-(1) zrotrendriya arthAvagraha (2) cakSurindriya arthAvagraha (3) ghrANendriya arthAvagraha (4) rasanendriya arthAvagraha (5) sparzanendriya arthAvagraha ane (6) anindriya arthAvagraha. prazna para-IhA kene kahe che? uttara-avagraha dvArA avyaktarUpathI jANelA padArthanI vizeSa-yathArtha vicAraNA karavI te IhA che. jemake aMdhakAramAM
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________ tatva pRcchA sapa samAna deraDAne sparza thavA para A doraDuM tevuM joIe, sarpa nahi, evI yathArtha samyapha vicAraNA thavI. tene paNa cha bheda che. pAMca Indriya ane cha anindriya (mana) IhA. prazna pa3-avAya zuM che? uttara-IhA dvArA yathArtha samyapha vicAra karelA padArthone nirNaya kare "avAya che. prazna pada-dhAraNA kone kahe che? uttara-avAya dvArA nirNaya karelA padArthane jJAnamAM dhAraNa karavA-smRtimAM rAkhavA "dhAraNA che. prazna papa-kRta nizritanA kula keTalA bheda thayA? uttara-arthAvagrahanA 6, vyaMjanAvagrahanA 4, IhA, avAya ane dhAraNa-pratyekanA 6-6 = kula 28 bheda thayA. prazna pa6-azrata nizrita AbhinibAdhika jJAna uttara-je matijJAna upara pahelA zIkhelA zrutajJAnane prabhAva na hoya, te matijJAnane "amRtanizrita' matijJAna kahe che. tenuM bIjuM nAma buddhi che. prazna pa7-azrata nizcita matijJAnanA keTalA bheda che? uttara-cAra prakAranI buddhi - (1) autpAtikI (2) nacikI (3) kArmikI ane (4) pariNAmikI.
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________ makSa tarava 265 prazna 58-autpAtikI buddhi kene kahe che? uttara-je buddhi anya kaI paNa kAraNa vinA svataH kSapazama mAtrathI utpanna thAya che, tene "autpAtikI" buddhi kahevAya che. prazna 59-niyikI buddhi kone kahe che ? uttara-vaMdanIya purUSanI prati vinaya-vaiyAvRtya ArAdhanA AdithI je buddhi utpanna thAya che, tene nacikI buddhi" kahevAya che. prazna 60-kAmiMkI buddhi kone kahe che? uttara-je buddhi kAma karavAthI (abhyAsa karatA thakA) utpanna thAya che, tene kArmikI buddhi' kahevAya che. prazna 61-pariNAmikI buddhi ne kahe che? uttara-je buddhi pariNAmathI utpanna thAya che, tene pariNAmikI buddhi" kahevAya che. jema jema vaya ane anubhavanI vRddhi thAya che, tema tema pariNAmikI buddhi vadhatI jAya che. prazna dura-jAtismaraNa jJAna kene kahe che? uttara-jenAthI pUrvabhavanuM smaraNa thaI jAya te jJAna - "jAtismaraNa jJAna" kahevAya che. prazna 63-jAtismaraNagAna kyA jJAnane bheda che?
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________ tattva pRcchA. uttara-matijJAnane bheda che. prazna 64- zratajJAnane artha zuM che? uttara-zabdajJAna athavA zAstrajJAna. prazna 65-zratajJAna matijJAna sivAya keIne thaI zake che? uttara-nA. matijJAna hoya tene ja zrutajJAna heya che ane zrutajJAna hoya tene ja matijJAna. zruta vine matijJAna na hoya ane matijJAna vinA zrutajJAna na hoya. banne sahacArI che. prazna 66-zrutajJAnanA keTalA bheda che? uttara-cauda bheda che--(1) akSara zrata (2) akSara zrata (3) saMjJI kRta (4) asaMjJI kRta (5) samyakRta (6) mithyAzruta (7) sAdikRta (8) anAdikRta (9) saparyavasita zrata (10) aparyavasita zrata (11) gamika zruta (12) agamika mRta (13) aMga praviSTa kRta ane (14) aMga bAhya zruta. prazna 67-akSara zrata kene kahe che ? uttara-je "e" ke Adi varNAtmaka zrata che. tene akSaragruta kahevAya che. tenAM traNa bheda che. (1) saMjJAkSara (2) vyaMjanAkSara ane (3) labdhi akSara. prazna 68-saMgAkSara kone kahe che!
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAsa tattva 267 uttara-akSarAnI AkRtine arthAt lipine saMjJAkSara'" kahevAya che. prazna -vyaMjanAkSara kone kahe che ? uttara-zrotAne anuM jJAna thaI zake te rIte akSarAnA spaSTa uccAraNane arthAt bhASAne vyaMjanAkSara' kahevAya che. prazna 70-labdhi akSara zruta zu che ? uttara-akSara labdhivALA jIvane labdhi akSara utpanna. thAya che. bhAvadyutane 'labdhi akSara' kahevAya che. prazna 71-anAr zruta kAne kahe che? uttara-je 'a' ka' Adi vaNu-rahita zruta che tene anakSarazruta' kahevAya che. anakSara zrutanA aneka bhedya che-- 1 zvAsa levA, 2 zvAsa cheADavA, 3 thUMkavuM, 4 khAMsavu, pa chIMkavu' vagere anakSara zruta' kahevAya che. prazna 7ra-saMjJI zruta kone kahe che? uttara-je jIva saMjJA sahita che. tenA zrutane saMzI' zruta' kahevAya che. prazna 73-asa`jJIzruta kone kahe che ? uttara-je jIva saMjJArahita che, tenA zrutane asa'zI-zruta' kahevAya che. prazna 74-samyak ana eTale zu?
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________ NvNvvvvvvvvvvvvv... tatva pRcchA uttara-kevalajJAna, kevaladarzananA dhAraka sarvA-sarva. dazI, bhUta, bhaviSya ane vartamAnanA jJAtA, deva, dAnava ane mAnavathI vaMdita, kItita tathA pUjita arihaMta prabhuthI praNIta A gaNipiTaka-jJAnane kaSa dvAdazAMgI samyaphakRta che. prazna 75-miththAmRta kene kahe che? uttara-kutsita jJAnIo ane mithyASTio dvArA pitAnI svaccheda-AdhArahIna buddhi dvArA vikalpita pravacana ane Agama "mithyAta" kahevAya che. prazna 76-sAdi ane saparyavasita zrata zuM che? uttara-je mRta Adi sahita che, te sAdi zruta ane je aMta sahita che te saparyavasita zrata che. dravyathI eka purUSa, kSetrathI pAMca bharata, pAMca aravata, kAlathI utsarpiNI- avasarpiNInI apekSA samyakakRta sAdi saparyAvasita che. prazna - anAdi apavasita zrata kone kahe che ? uttara-je mRta Adi rahita che, te anAdikRta ane je zruta aMtarahita che te aparyavasita mRta arthAt jenI Adi ane aMta nathI, evuM zrata anAdi aparyavasita zrata kahevAya che. dravyathI aneka purUSanI apekSA, kSetrathI- mahAvideha kSetranI apekSA, kAlathI-anutsarpiNa-anava-sarpiNInI apekSA samyapha zruta "anAdi aparyavasita" kahevAya che. prazna 78-gamika zrata kene kahe che?
Page #287
--------------------------------------------------------------------------
________________ mekSa tava uttara-je zrutanA Adi, madhya ane aMtamAM kAMIka. vizeSatAvALI pahelAnI samAna-sarakhA sUtra pATha vAraMvAra Ave te zratane "gamikata" kahevAya che. daSTivAda gamika zrata che. prazna 79-agamika zrata kene kahe che ? uttara-je zrutamAM ghaNuM bhinnatAvALA asamAna sUtrapATha Ave che, te zrutane "agamika kahevAya che. kAlika sUtra agamika che. prazna 80-aMga praviSTa vyuta zuM che? uttara-je zAstra aMgabhUta hoya, athavA je zrata vibhAganuM badhuM zruta gaNadhara racita ja heya, te aMga-. praviSTa che. prazna 81-aMga praviSTa zratanA keTalA bheda che? uttara-bAra bheda che-(1) AcAraMga (2) sUtrakRtAMga (3) sthAnAMga (4) samavAyAMga (5) vyAkhyA prajJapti (bhagavatI) (6) jJAtAdharma kathA (7) upAsaka dazAMga (8) aMtakRta dazAMga (9) anuttarapapAtika (10) prazna vyAkaraNa (11) vipAka sUtra ane (12) daSTivAda. prazna aMgabAhya zrata kone kahe che ? uttara-je zruta vibhAgane kaI kRta vibhAga gaNadhara racita paNa hoya ane keAI zruta saMkalana AdinI daSTithI.
Page #288
--------------------------------------------------------------------------
________________ rahao tava pRchA pUrvadhara kRta-sthavira racita paNa hoya tene "aMgabAhya" kahevAya che. prazna 83-aMgabAhyanA keTalA bheda che? uttara-e bheda che-(1) Avazyaka ane (2) Avazyaka vyatirikta. prazna 84-Avazyaka kene kahe che? uttara-je kiyAnuSThAna sAdhu-sAdhvI, zrAvaka-zrAvikA rUpa caturvidha saMghane sUryodaya pahelA ane sUryAsta pachI pratidina ane pratirAtri ubhayakAla karavuM Avazyaka che tene Avazyaka" kahevAya che, ane tenA pratipAdaka sUtrane "Avazyaka sUtra" kahe che. prazna 85-AvazyakanA keTalA bheda che? uttara-cha bheda che-(1) sAmAyika (2) caturvizati stava (3) vaMdanA (1) pratikamaNa (5) kAryotsarga ane (6) pratyAkhyAna. prazna 86 Avazyaka vyatirikta eTale zuM? uttara-AvazyakathI bhinna jeTalA sabhyazrata che, te badhI Avazyaka vyatirikta che. prazna 87-Avazyaka vyatiriktanA keTalA bheda che? uttara-be bheda che-(1) kAlika ane (2) utkAlika. prazna 88-kAlika sUtra kene kahe che?
Page #289
--------------------------------------------------------------------------
________________ mokSa tatva 271 uttara-amuka kAlamAM ja bhaNavA gya je sUtra divasa ane rAtrinA prathama ane cothA praharamAM ja bhaNI zakAya tene kAlika sUtra kahevAya che. jema-uttarAdhyayana, dazAzruta skaMdha, bRhakalpa, vyavahAra, nizItha vagere. prazna 80-utkAlika sUtra kone kahe che? uttara-kAla uparAMta paNa bhaNavA gya je sUva divasa ane rAtrinA bIjA ane trIjA praharamAM paNa bhaNI zakAya tene utkAlika sUtra kahevAya che. jevI rIte dazavaikAlika, jIvAbhigama, prajJApanA, naMdIjI vagere..... prazna 90-anindriya pratyakSanA keTalA bheda che? uttara-traNa bheda che -(1) avadhijJAna (2) manaH paryAvajJAna ane (3) kevalajJAna. prazna hA-avadhijJAna kone kahe che? uttara-dravyaIndriya ane dravya mananA nimitta vinA kevala AtmAthI ja rUpI pudgala dravyane jANavuM te avadhijJAna che. A prazna 9ra-avadhijJAnanA keTalA bheda che? uttara-be bheda che-(1) bhavapratyaya ane (2) kSApazamika.. te prazna ha3-bhavapatyaya avadhijJAna eTale zuM ?
Page #290
--------------------------------------------------------------------------
________________ 272 tava pRchA. uttara-janmanI sAthe ja thavAvALuM avadhijJAna. te avadhijJAna janmathI ja deva ane nArakIne hoya che. prazna 94-kSApazamika avadhijJAna kene kahe che? uttara-je avadhijJAna avadhijJAnAvaraNIya karma- dalikenA kSepazamane kAraNe utpanna thAya che, tene kSApazamika avadhijJAna kahevAya che. te manuSya ane tiryaMcane hoya che. prazna 95-kSApazamika avadhijJAnanAM keTalA bheda che? uttara-cha bheda che--(1) AnugAmika (2) anAnugAmika (3) hIyamAna (4) vartamAna (5) pratipAti ane (6) apratipAti. prazna ha6-AnugAmika avadhijJAna kone kahe che? uttaraAnugAmikane artha-sAthe javAvALuM jJAna. je avadhijJAna tenI utpatti kSetrane cheDIne bIjI jagyAe paNa te AtmAnI sAthe jAya ane javA chatAM paNa kAyama rahe te AnugAmika avadhijJAna che. jema AMkhe potAnA svAmInI sAthe ja jAya che. tema AnugAmika avadhijJAna pitAnA svAmInI sAthe ja jAya che. prazna 97-AnugAmika avadhijJAnanAM keTalA bheda che? uttara-be bheda che-(1) aMtagata ane (2) madhyagata.
Page #291
--------------------------------------------------------------------------
________________ mokSa tatva 273 prazna 98-aMtagata avadhijJAna kene kahe che? uttara-je avadhijJAnathI keI eka dizAnA rUpI. padArtha jANI zakAya tene "aMtagata avadhijJAna kahevAya che. prazna 99-madhyagata avadhijJAna kene kahe che? uttara-je avadhijJAnathI avadhijJAnI chae dizAonA rUpI pudgalane jANe tene "madhyagata" avadhijJAna kahevAya che. prazna 100-anAnugAmika avadhijJAna eTale zuM ? uttara-anAnugAmikane artha-sAthe nahi cAlavAvALuM je avadhijJAna tenA utpatti sthAnane cheDIne anya kSetramAM jatA thakA pitAnA svAmInI sAthe na jAya, tene anAnugAmika avadhijJAna kahevAya che. prazna 101-vaddhamAna avadhijJAna kone kahe che? uttara-je avadhijJAna pUrva avasthAnI apekSA vartamAna avasthAmAM pariNAmenI vizuddhine kAraNe uttarottara vRddhi pAme che tene vardhamAna avadhijJAna kahevAya che. jema adhika-adhika IMdhana nAkhavAthI ane vAyunA nimittathI Aga vadhe che, tevI ja rIte vardhamAna avadhijJAna utpattikAlamAM apaviSayaka hovA chatAM paNa pariNAmanI zuddhi vadhavAnI sAthe sAthe uttarottara vRddhi pAme che. A prazna 102-hIyamAna avadhijJAna kene kahe che? - uttara-hIyamAnane artha-ghaTI rahela avadhijJAna. je avadhijJAna pUrva avasthAnI apekSAe vartamAna avasthAmAM 18
Page #292
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra74 tava pRcchA azubha vicAronA kAraNe uttarottara ghaTatuM rahe, tene hIyamAna avadhijJAna kahevAya che. jema Idhana ane vAyunI alpatA (abhAva)thI agninI javAlA kramazaH ghaTatI jAya che, tema je avadhijJAna utpattinA samaye adhika vistRta hovA chatAM paNa pariNAmanI zuddhi ochI thavAthI kamazaH ghaTatuM jAya che, tene hIyamAna" avadhijJAna kahevAya che. prazna 103-pratipAti avadhijJAna kene kahe che? uttara-pratipAtine artha-patana pAmanArUM avadhijJAna. arthAt je avadhijJAna thoDe kALa rahIne sarvathA nAza thaI jAya, tene pratipAti avadhijJAna kahevAya che. jema telanA abhAvamAM athavA vAyunA jhapATAthI dIpaka sarvathA bujhAI jAya che, tema utpanna thayA pachI zIgha lupta ' thaI jAya te pratipAti avadhijJAna che. prazna 104-apratipAdita avadhijJAna kone kahe che? uttara-je avadhijJAna utpanna thayA pachI kevalajJAnanI utpattinA pahelA eka kSaNa sudhI vidyamAna rahe tene apratipAti" avadhijJAna kahevAya che. prazna 105-avadhijJAnI dravyathI keTaluM dekhe che? uttara-dravyathI avadhijJAnI-jaghanyathI anaMta rUpI dravyone jANe-dekhe che ane utkRSTathI badhA rUpI dravyone jANe che ane dekhe che. prazna 106-kSetrathI avadhijJAnI keTaluM dekhe che?
Page #293
--------------------------------------------------------------------------
________________ meAkSa tattva 275 uttara-jadhanya AMgulanA asaMkhyAtamA bhAga ane utkRSTathI sarva leAka ane aleAkamAM lekapramANa asa`khyAta kha'Da jeTaluM kSetra jANe che ane dekhe che. prazna 107-kAlathI adhijJAnI keTaluM jANI zake che ? uttara-kAlathI jaghanya AvalikAnA asaMkhyAtamA bhAga ane utkRSTa atIta, anAgata, asa`khyAta utsarpiNI ane avasarpiNInAM kAlacakrane jANe che ane dekhe che. prazna 108-bhAvathI avidhajJAnI keTaluM jANe che ? uttara-jaghanya, utkRSTa anaMta bhAva (paryAya) jANI zake che. prazna 109-yathArtha jJAna kAne kahe che? uttara-samyajJAnane yathA jJAna kahevAya che. prazna 110-viparIta jJAnanuM zuM nAma che ? uttara-mithyAjJAna. prazna 111-samyajJAnI jIvanI dRSTi kaI heAya che? uttara-eka sabhyaSTi ja hAya che. prazna 112-mithyAjJAnavALAnI divya kaI hoya che? uttara-mithyAdaSTi hoya che. prazna 113-mithyAdRSTinA matijJAnane ane zrutajJAnane zuM kahe che? uttara-matiajJAna ane zruta ajJAna.
Page #294
--------------------------------------------------------------------------
________________ 276 tava pRcchA prazna 114-mithyASTine avadhijJAna utpanna thAya te tene zuM kahe che? uttara-mithyASTinA avadhijJAnane "virbhAgajJAna kahevAya che. prazna 115-mana:paryavajJAna kone kahe che? uttara-je jJAna dvArA saMjJI paMcendriya enI mananI paryAye jANI zakAya, tene mana:paryavajJAna kahevAya che. prazna 116-mana paryavajJAna kene thAya che? uttara-mana paryavajJAna apramatta, Atma ddhi saMpanna samyagdaSTi vizuddha cAritravALA sAdhu munirAjone thAya che. prazna 117-manaH paryavajJAnanA keTalA bheda che?, uttara-be bheda che-(1) Rjumati (2) vipulamati prazna 118-jumati anevipulamatine zuM artha che? uttara-je viSayane vipulamati karatAM sAmAnya rUpathI jANe che te Rjumati mana:paryavajJAna che. ane je vizeSa rUpathI jANe che, te vipulamati mana 5ryavajJAna che. prazna 118-jumati ane vipulamati manaH paryAva jJAnamAM zuM aMtara che? uttara-RjumatinI apekSA vipulamati mana:paryavajJAna vizaddhatara hoya che. kAraNa ke RjumatinI apekSA sUkSamatA ane adhika vizeSa dharmane spaSTapaNe jANI zake che. tenA
Page #295
--------------------------------------------------------------------------
________________ mokSa tattva ra77 sivAya Rjumati utpanna thayA pachI kadAcit cAlyuM paNa jAya che, paraMtu vipulamati cAlyuM jatuM nathI. purA bhava sudhI sAthe ja rahe che. prazna 120-dravyathI Rjumati ane vipulamati keTaluM jANe che ane dekhe che? uttara-dravyathI Rjumati anaMtapradezI anaMta skaMdhane jANe che-dekhe che. ane tene ja vipulamati adhika vizuddhatAthI ane vipulatAthI jANe che ane dekhe che. prazna 1ra1-kSetrathI Rjumati ane vipulamati keTaluM jANe che ane dekhe che? uttara-jaghanya AMgulane asaMkhyAtame bhAga, utkRSNathI nIce ratnaprabhA pRthvInA uparanA adhastana mukapratara sudhI jANe-dekhe che. upara jotiSIonA uparanA taLIyA sudhI jANe-dekhe che. trichA-manuSya kSetra sudhI jANe-dekhe che te ja kSetrane vipulamati aDhI AMgula adhikAra ane vipulatara jANe che ane dekhe che. prazna 1ra-kAlathI jumati, vipulamati keTaluM jANe-dekhe che? uttara-kAlathI Rjumati jaghanya ane utkRSTa palyaamane asaMkhyAtame bhAga atIta ane anAgata jANe-khe che. te kAlane vipulamati adhikatAthI, vipulatAthI, vizuddhatAthI tathA ghaNI sArI rIte jANe che ane dekhe che.
Page #296
--------------------------------------------------------------------------
________________ 278 tattva pRchA * prazna 1ra3-bhAvathI jumati-vipulamati keTaluM jANe-dekhe che ? uttarabhAvathI Rjumati anaMta bhAvane jANe-dekhe che. sarvabhAvanA anaMtamA bhAgane jANe-khe che. tene ja vipulamati adhikatara, vipulatara, vizuddhatara ane ghaNI sArI rIte jANe che. prazna 124-avadhijJAna ane mana:paryavajJAnamAM zuM aMtara che? uttara-(1) manaH paryavajJAna avadhijJAnanI apekSA pitAnA viSayane ghaNuM spaSTa rUpathI jANe che, eTalA mATe te tenAthI vizuddhatara che. (2) avadhijJAnanuM kSetra aMgulanA asaMkhyAtamA bhAgathI laIne Akhelaka che. ane mana paryavajJAnanuM kSetra te mAnuSettara parvata sudhInuM ja che. (3) avadhijJAnanA svAmI cAre gativAlA thaI zake che, paraMtu manaH paryAvajJAnanAM svAmI phakta saMyati manuSya ja thaI zake che. (4) avadhijJAnane viSaya keTalAka paryAye sahita rUpI dravya che. paraMtu manaH paryAyane viSaya te phakta tene. anaMta bhAga che. ane te mananI paryAyane ja grahaNa kare che. (5) avadhijJAna bhava pratyaya paNa hoya che ane guNa pratyaya paNa hoya che, paraMtu mana : paryavajJAna guNa pratyaya ja hoya che. (6) avadhijJAna te ajJAnarUpa paNa hoI zake che, paraMtu manaH paryAvajJAna jJAna rUpa ja hoya che. prazna 1rapa-chadmasthane utkRSTa keTalA jJAna hoI zake ?
Page #297
--------------------------------------------------------------------------
________________ mokSa tatva uttara-cAra (1) mati (2) kRta (3) avadhi ane (4) mana : paryAvajJAna. prazna 126-sarva zreSTha jJAna karyuM che? uttara-kevalajJAna. prazna 127-kevalajJAna kene kahe che? uttara-zuddha, saMpUrNa, pratyakSa, asAdhAraNa, anaMta, akhalita, aparyavasita jJAna te kevalajJAna che. prazna 128-kevalajJAna utpanna thavAthI zuM dekhAya che?" uttara-dravyathI rUpI-arUpI sakala dravya, kSetrathI loka-aloka pramANa sarvakSetra. kAlathI anaMta bhUta, bhaviSya ane vartamAna kALa rUpa sarvakALa ane bhAvathI sarvaguNa paryAya hastAmalakavatuM jANe che ane dekhe che. prazna 129-kevalajJAna kayA bhAvathI utpanna thAya che? uttara-kevalajJAna kSAyikabhAvathI utpanna thAya che. prazna 130-kevalajJAna sivAya anya cAra jJAna kaMyA bhAvathI Ave che ? uttara-kSApazamika bhAvathI Ave che. pramANu, naya, nikSepa ane saptabhaMgI prazna 131-pramANa kone kahe che? uttara-sva ane parane nizcaya karAvanAra sAcA
Page #298
--------------------------------------------------------------------------
________________ 280 : tattva pUcho jJAnane "pramANa" kahevAya che. athavA je jJAna vastunA aneka aMzane jANe te "pramANajJAna" che. prazna 13ra-zuM jJAna ja pramANa hoya che? uttara-hA, jJAna sivAya bIjA Indriya, mana ke Indriya ane viSayane saMga te pramANa nathI. prazna 133-gAna svaprazya che ke paraprakAzya che? uttara-jJAna svaprakAzya che, kAraNa ke jJAna pate pitAne svayaM ja jANe che. jema-dIpaka. prazna 134-pramANanA keTalA bheda che? . uttara-cAra bheda che-(1) pratyakSa (2) anumAna (3) Agama ane (4) upamAna. prazna 135-pratyakSa kone kahe che? uttara-je padArtha spaSTatAthI (AkArAdi viziSTatAthI) jANe. tenAM be bheda che-(1) savyavahArika ane (2) pAramArthika pratyakSa. prazna 136-sAMvyavahArika pratyakSa kene kahe che? uttara-je Indriya ane mananI sahAyatAthI vastune jANe tene "sAMvyavahArika pratyakSa" kahevAya che. " prazna 137-indriya ane mane prApyArI che ke aprAkArI che? - uttara-cakSu ane mana, A baMne aprAkArI che
Page #299
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAkSa tattva 281 -vastunI sAthe sacAga thayA vinA ja jJAna karAve che. kAraNa ke tenAmAM tevI ja yAgyatA che. spana, rasana, ghrANu ane zrotra, A cAra indriye! prAptakArI che--viSayanI sAthe sayeAga thavAthI ja jJAna karAve che. kAraNa ke tenAmAM tevI ja ceAgyatA che. prazna 138-jJAna prApyakArI che ke aprApyakArI ? uttara-jJAna aprApyakArI che, kAraNa ke te potAnA sthAnamAM rahIne ja padArthone jANI le che. prazna 139-pAramArthika pratyakSa keAne kahe che ? uttara-je jJAna kAipaNa Indriya AdinI sahAyatA vagara AtmA mAtrathI ja padAne spaSTapaNe jANe tene pAramArthika pratyakSa' kahevAya che. prazna 180-pAramArthika pratyakSanA keTalA bheTa che? uttara-be bheda che-(1) vikala pAramArthika pratyakSa ane (2) sakala pAramArthika pratyakSa. prazna 141-vikala pAramArthika pratyakSa kene kahe che ? je jJAna kAipaNa indriya AdinI sahAyatA vAra AtmA mAtrathI ja rUpI padArthane spaSTapaNe jANe, tene vikala pAramArthika pratyakSa kahevAya che. tenA be bheda che. avidhajJAna ane mana:parya vajJAna. prazna 142-sakala pAramArthika pratyakSa kAne Dhahe che ?
Page #300
--------------------------------------------------------------------------
________________ 282 tattva pRcchA. uttara-je jJAna kAipaNa indriya AdinI sahAyatA vagara AtmA mAtrathI ja sa` kSetrakALavatI sarva dravya, guNu, paryAyane spaSTapaNe jANe tene sakala pAramArthika pratyakSa kahevAya che. ane te eka mAtra kevalajJAna' che. prazna 143-anumAna kAne kahe che ? uttara-pratyakSa sAdhanathI apratyakSa sAdhyanA jJAnane anumAna kahevAya che. jema-dhumADA dekhIne thatu' agninu' jJAna. prazna 144-sAdhya kone kahe che ? uttara-sAdhana vaDe siddha karAya tene sAdhya kahevAya che. te sAdhya prativAdIne iSTa na hoya, pratyakSAdi pramANeAthI bAdhita na hAya ane vAdIne ISTa hAya che. prazna 145-sAdhana kAne kahe che? uttara-jenA dvArA sAdhya siddha karavAmAM Ave tene sAdhana kahevAya che, prazna 146 anumAnanA keTalA bhedya che ? uttara-be bheda che - (1) svArthAnumAna ane (2) parArthAnumAna. prazna 147-svArthAnumAna kone kahe che ? uttara--svayaM sAdhana dvArA ja sAdhananuM jJAna karavu tene "svArthAnumAna" kahevAya che. prazna 148-parArthAnumAna kAne kahe che?
Page #301
--------------------------------------------------------------------------
________________ mokSa tatva 283 uttara-bIjAne sAdhanathI sAdhyanuM jJAna karAvavA mATe je vacana bolavAmAM Ave che tene "parArthanumAna" kahevAya che. (te zabda rUpa hovAthI ane jJAnanuM kAraNa hovAthI upacArathI jJAnarUpa che.) prazna 149-Agama pramANa kone kahe che? uttara-Apta purUSa-nirdoSa ane parama mAnya maharSionAM vacanathI utpanna thatAM jJAnane Agama pramANa kahevAya che ane tenA vacanane paNa upacArathI "ajapramANa" kahevAya che, prazna 150-Ata kone kahe che? uttara-jenuM vacana pramANathI bAdhita na hoya. je vastu jevI hoya tevI ja jANe ane jevI jANe tevI ja kahe tene "Asa" kahevAya che. prazna 15-AgamanA keTalA bheda che? uttara-(1) sutrAgama (2) arthIgama ane (3) tadubhayAgama. prazna upara-upamAna pramANa kone kahe che? uttara-jenA dvArA sadazatAthI upameya padArthonuM jJAna thAya che, tene upamAna pramANa kahevAya che, jema kegavayagAyanI samAna hoya che. athavA kaI prasiddha ane jJAta vastunI aprasiddha tathA ajJAta vastunI upamA ApavI. prazna 153-upamAna pramANanA keTalA bheda che?
Page #302
--------------------------------------------------------------------------
________________ :284 tattva pRcchA uttara-tenAM cAra bheda che. (1) sane satnI upamA - vidyamAna vastune vidyamAna vastunI upamA ApavI. jevI rIte vidyamAna tIrthaMkaranA vakSasthala (chAtI)ne daravAjAnI upamA ApavAmAM Ave che. (2) satne asanI upamA vidyamAna padArthone avidyamAna padAnI upamA ApavI. jemake vidyamAna nArakI daiva AdinA AyuSya paDyeAyama, sAgarApama parimANu che, tene avidyamAna yeAjana piramANu kUvAnI upamA ApavAmAM AvI che. (3) asahne satnI upamA-je avasthA naSTa thaI cUkI che, tene vidyamAna sat vastunI upamA ApavI. jema ke- vasaMtaRtunA nIce paDI gayelA jUnA sukA pAMdaDA navA ugatA kupalane kahe che- bhAI ! ame paNa eka vakhata tamArI jema keAmaLa, kAMtivALA ane cIkaNA hatA. amArI Aje je dazA che, tamArI paNa eka divasa tevI ja dazA thaze. A pAMdaDAonA parasparamAM kAlpanika vArtAlApa te asane sattnI upamA che. (4) asattne asanI upamA : avidyamAna vastune avidyamAna vastunI upamA. jema-gadheDAnA zIMgaDA AkAzanA phUla jevA che. prazna 154-pramANanuM phaLa zuM che ?
Page #303
--------------------------------------------------------------------------
________________ mekSa tatva 2waa - ka uttara-ajJAnanuM dUra thavuM prazna 155-naya kone kahe che? uttara-pramANathI jANela anaMta dharmAtmaka vastunA. eka dharmane jANavAvALA jJAnane "naya kahevAya che. athavA kaI viSayanuM sApekSa nirUpaNe tene "naya kahevAya che. prazna 156-nayanA keTalA bheda che? uttara-e bheTa che (1) dravyArthika ane (2) paryAcArthika. prazna 157-dravyArthika naya kene kahe che ? uttara-je dravyartha = vizeSane gauNa karIne sAmAnyane grahaNa kare che, tene "dravyArthika naya" kahevAya che. prazna 158-paryAyArthika naya kene kahe che? uttara-je paryAyArtha = sAmAnyane gauNa karI vizeSane. grahaNa kare tene "paryAyArthika naya" kahevAya che. prazna 159-dravya-arthika nayanA keTalA bheda che? uttara-traNa bheda che-(1) nigama (2) saMgraha ane (3) vyavahAra. prazna 160-paryAyArthika nayanA keTalA bheda che? uttara-cAra bheda che-(1) RjusUtra (2) zabda (3) samabhirUDha ane (4) evaMbhUta. - prazra 161-gama naya kene kahe che?
Page #304
--------------------------------------------------------------------------
________________ 286 tava pRthvI jene eka gAma = abhiprAya nathI eTale ke je aMza, Aropa ane vikalpathI vastune jANe tathA je vicAra liaukika rUDhi ane laukika saMskAranuM anusaraNa kare tene nigama naya kahevAya che. jema ke-nigadIyA jIvane siddha kahe, caudamAM guNasthAna vALAne saMsArI kahe. te eka aMzane grahaNa karIne zeSanI upekSA kare che. lAkaDInA ghaDAne ghaDo kahevo te Aropa che. jema rathane mATe lAkaDA kApavA vanamAM jatAM suthArane keI che, jyAM jAva che? te te kahe ke ratha levA jAuM chuM, te vikalpa che. prazna 16ra-saMgraha naya kone kahe che? uttara-pitAnI jAtine virodha na karIne aneka viSayane je ekapaNAthI grahaNa kare tene saMgrahanaya kahevAya che. jema-jIva kahevAthI badhA jInuM grahaNa thaI jAya che. prazna 163-vyavahAra naya kone kahe che? uttara-saMgrahanayathI grahaNa karelA padArthone vidhipUrvaka judA judA kare tene vyavahAra naya kahevAya che. jema ke -jIvanA trasa ane sthAvara Adi bheda karavA. uparokata traNeya nAnI mukhyarUpathI sAmAnya daSTi rahe che. te mATe tine "vyArthika na" kahevAya che. prazna 164-jasUtra naya kone kahe che? uttara-Rju yAne sarala arthAt je vicAra bhUtabhaviSya
Page #305
--------------------------------------------------------------------------
________________ mokSa tatva kALanI upekSA karIne vartamAna paryAya ane te paNa potAnI ja paryAya mAtrane grahaNa kare tene "RjusUtra naya" kahevAya che. prazna 165-zabda naya kene kahe che? uttara-liMga, kAraka, vacana, kAla ane upasarga vagerenA bhedathI vastune bhinnapaNe grahaNa kare tene zabdanaya kahevAya che. jemake "dAra, bhAryA, kalatra" e traNeya zabda bhinna-bhinna liMganA eka ja strI padArthanA vAcaka che. paraMtu te naya strI padArthane liMganA bhedathI bhinna-bhinna mAne che. te rIte sumerU hate sumerU che ane sumerU haze, uparokta udAharaNamAM zabdanaya, bhUta, vartamAna ane bhaviSyakAlanA bhedathI sumerU parvatamAM traNa bheda mAne che. prazna 166-samabhirUDha naya kone kahe che? uttara-je paryAyavAcaka zabdonA vyutpattinA bhedathI arthane bhinna bhinna rUpathI grahaNa kare. jemake-Indra, zaka puraMdara, te badhAne eka artha hovA chatAM paNa te naya vyutpatti arthanA bhedathI bhinna bhinna rUpe grahaNa kare che. zabdanaya Indra, zaka, puraMdara A traNa zabdonA eka ja vAcya mAne che. paraMtu samabhirUDha nayanA matathI A traNe canI pravRtti bhinna bhinna che. tethI bhinna mAne che. Indana = azvarya bhagavatA hovAthI Indrane Indra kahe, zakana = samartha hevAthI te zaka ane puradAraNa =nagarono nAza karavAmAM zaktimAna havAthI purandara kahevAya che.
Page #306
--------------------------------------------------------------------------
________________ 188 tava pUcha. prazna 163-evaMbhUta naya kone kahe che? uttara-je zabdane je kriyArUpa artha hoya te kiyA rUpamAM pariNata thayelA padArthane ja je te zabdathI grahaNa kare tene evabhUta naya kahevAya che. evaMbhUta nayamAM upaga sahita kriyAnI pradhAnatA che. A nayanA matathI vastu tyAre te nAmathI kahevAya jyAre tene saMpUrNa guNa tenAmAM hoya ane yathAvat kiyA kare. evaMbhUtanaya Indana kiyAne. anubhava karatA hoya yAne ezvarya bhagavatA hoya te vakhate ja tene indra zabdathI bolAve. zakana kiyAmAM pariNata hoya tyAre ja zakane zaka kahe ane puradAraNa kriyAmAM pariNata hoya tyAre ja purandarane purandara zabdathI svIkAre che, anyathA-bIjI kiyA karatA hoya te te zabdane praga na kare. A naya pUrvanA badhA nayAthI atyaMta sUkSma che. RjusUtra Adi cAre naye vartamAna paryAyathI prAraMbhIne uttarottara saMkSipta viSaya vALA che. te mATe te paryAyArthika naya" kahevAya che. prazna 168-nayavAda eTale zuM? uttara-vicAronI mImAMsA. paraspara virUddha dekhAtA vicAranA mULa kAraNone zodhIne te badhAmAM samanvaya karavAvALuM zAstra te nayavAda che. prazna 16-nikSepa kone kahe che ? uttara-pratipAdya vastunA svarUpane samajavAne mATe
Page #307
--------------------------------------------------------------------------
________________ naya-nikSepa 289 nAma, sthApanA, dravya Adi bhedothI sthApana karavuM tene banikSepa" kahevAya che. prazna 17-nikSepa keTalA che? uttara-cAra che. (1) nAma nikSepa (2) sthApanA - nikSepa (3) dravya nikSepa ane (4) bhAva nikSepa. prazna 171-nAma nikSepa kone kahe che? uttara-jIva athavA ajIvanuM je nAma hoya, te nAma nikSepa" kahevAya che. te vastu nAmanA guNa sahita hoya ke rahita hoya. jema lAkaDAnA TukaDAmAM jIva zabdano saMketa karavAmAM Ave te temAM jIvanuM lakSaNaupayoga na hovAthI te "nAma" jIva che. te ja rIte eka vyaktinuM sevaka' nAma rAkhavAmAM AvyuM, tenAmAM bhale sevaka jevA guNe na paNa hoya, te paNa te nAmathI sevaka che temaja yathArtha vastunuM nAma te paNa "nAmanikSepa" che. prazna 172-sthApanA nikSepa kone kahe che? tenAM keTalA bheda che? uttara-kaI mULa vastunI pratikRti, mUti athavA citramAM Aropa kara, te sthApanA nikSepa che. tenA be bheda che-(1) saddabhAva sthApanA ane (2) asaddabhAva sthApanA. prazna 13 saddabhAva sthApanA eTale zuM? uttara-kaI mULa vastunI mUrti banAvavAmAM Ave, asala vastunI AkRti banAvavAmAM Ave, athavA kAgaLa19
Page #308
--------------------------------------------------------------------------
________________ 290 - tattva pRcchA pASANu yA lAkaDAnA pATIyA para citra doravAmAM Ave, te te saddabhAva sthApanA che. jema jaMbudvipa Adine nakaze, dastAveja para 1,10,100 Adi aMkita karavA, sikkA upara "eka rUpiyA Adi aMkita karavA. kaI nijIva mUrti banAvavI te "saddabhAva sthApanA" che. prazna 174-adabhAva sthApanA kone kahe che ? uttara-mULa vastunI AkRti vinA ja keI kASTane TukaDe, paththara, IMTa Adi keIpaNa vastumAM mULa vastune Aropa kara. jema-zetaraMjanA pAsAmAM hAthI, gheDA Adine AkAra na hovA chatAM hAthI, gheDA vagere kahevA te "asaddabhAva sthApanA" che. prazna 175-dravya nikSepa kene kahe che? uttara-bhUtakALanI thayelI yA bhaviSyakALamAM thanArI avasthAne vartamAnamAM vyavahAra karavo. jemake rAjakumArane rAjA kahe. DekaTarane abhyAsa karI rahyo hoya tene DokaTara kahe. athavA zikSaka padathI nivRtta thayelAne zikSaka kahe te "dravyanikSepa" che. prazna 176-bhAva nikSepa kene kahe che? uttara-vartamAnamAM te guNa paryAya saMyukata vastune bhAvanikSepa kahevAya che. jemAM rAjya karanAra purUSane rAjA kahe.
Page #309
--------------------------------------------------------------------------
________________ ra01 vvvvvv naya-nikSepa prazna 177-saptabhaMgI kene kahe che? uttara-te sAta bhaMga A pramANe che : (1) svAdunAsti (3) svAdaasti nAsti (4) svAda avakatavya (5) svAda asti avakatavya (6) syAd nAsti avakatavya ane (7) syAd asti nAsti avaktavya. prazna 178-syAd ati (prathama bhaMga) nuM tAtparya uttara-kathaMcit che keIpaNa vastu potAnA dravya, kSetra, kALa ane bhAvanI apekSAe vidyamAna che. A 'syAdra asti" nAmane prathama bhaMga che. jema ke jIva dravya potAnA guNa ane paryAnI apekSAe vidyamAna che. tevI rIte sava dravyomAM pita-pitAnAM dharmonI apekSAthI sarva kahevuM te prathama bhaMganuM tAtparya che. prazna 178-syAd nAsti kone kahe che? uttara-kathaMcita nathI." para-dravya, kSetra, kALa ane bhAvanI apekSAe vastu nathI. te rIte niSedha batAvanAra bhaMga te 'syAd nAsti" nAmane bIjo bhaMga che. jema jIva dravyamAM anya dravyonAM dharma nathI. tethI jIva te dharmAstikAyAdi dravyanA dravya, kSetra, kALa ane bhAvanI apakSAe nathI. te bIjo bhaMga che. prazna 180-syAd asti-nAsti kene kahe che ? uttara-kathaMcit che ane nathI." eka ja samayamAM eka -
Page #310
--------------------------------------------------------------------------
________________ 92 tattva pRcchA ja vastumAM potAnA dravyAdinI apekSAe astitva che. ane paradravyAdinI apekSAthI nAstitva che. te syAda astinAsti nAmanA trIjo bhaMga che. prazna 181-syAdna avaktavya kAne kahe che ? uttara-kathaMcit kahI zakAtu N nathI.'trIjA bhaMga anusAra eka ja samayamAM eka vastumAM 'asti-nAsti' baMne dharmAM hAvA chatAM ekI sAthe kahI zakAtA nathI. tethI syAd avakatavya nAmanA ceAtheA bhaMga che. prazna 182-svAda asti avaktavya kAne kahe che ? uttara-kaMcit che ane avakatavya che, vastu peAtAnA drabyAdithI astirUpa che, paNa te ja samaye anya kUbyAdinI apekSAe asat hAvA chatAM ekI sAthe te kahI zakAtA nathI. mATe avakatavya paNa che. tethI astiavakatavya' nAmanA pAMcamA bhaMga che. prazna 183-syAd nAsti avakatavya kone kahe che! uttara-kathAcit nathI ane avakatavya che.' vastu para draSyAdinI apekSA nAstirUpa che, chatAM te samaye anya dharmI temAM hovA chatAM kahI zakAtA nathI. tethI avakatavya che. mATe syAd nAsti avakatavya' nAmanA chaThTho bhaMga che. prazna 184-syAd asti-nAsti avaktavya' kAne kahe che?
Page #311
--------------------------------------------------------------------------
________________ vvvvv naya-nikSepa 293 uttara-kathaMcit che, kathaMcit nathI ane kathaMcita avakatavya che." vastu sva dravyAdinI apekSAe che, para divyAdinI apekSAo nathI. ane te dharmo ekI sAthe kahI zakAtA nathI. tethI apekSAe avakatavya che. te "syAta asti, nAsti, avakatavya" nAmaka sAtamo bhaMga che. prazna 185-pramANa vAkaya kone kahe che? uttara-saptabhaMgIne pramANa vAkya kahe che. arthAt anaMta dharmAtmaka vastune pradhAnapaNe kahenAra vAkyane pramANa vAkya kahevAya che. ane tene ja "sakalAdeza" kahe che. prazna 186-naya vAkya kone kahe che? uttara-anaMta dharmAtmaka vastunA Itara aMzane gauNa karIne eka aMzanI pradhAnatAthI kahevAvALA vAkyane nayavAkya kahevAya che. ane tene "vikalAdeza" kahe che. prazna 187-nizcaya kone kahe che? uttara-vastunA zuddha, mUla ane vAstavika svarUpane nizcaya kahe che. arthAt vastune nija svabhAva je sadA rahe che, te nizcaya che. jema ke-nizcayamAM koyalanA zarIramAM pAMca vaNuM che. kAraNa ke pAMca varNavALA pudgalathI banela che. nizcayathI AtmA siddha svarUpa che. nizcayamAM jJAna pradhAna rahe che.
Page #312
--------------------------------------------------------------------------
________________ ' tava pRcchA prazna 188-vyavahAra kene kahe che? uttara-vastunA lokasaMmata svarUpane vyavahAra kahevAya che. jema-kela kALI che. AtmA manuSya-tiryaMca rUpa che. vyavahAramAM kiyAnI pradhAnatA rahe che. "nizcaya ane vyavahAra ekabIjAnA pUraka che." prazna 189-upAdAna kAraNa kene kahe che ? uttara-je kAraNa svayaM kAryarUpamAM pariNata thAya che, tene upAdAna kAraNa kahevAya che. jema ke mATI e ghaDAnuM upAdAna kAraNa che. athavA dUdha, dahIMnuM upAdAna kAraNa che. prazna 190-nimittakAraNa kone kahe che? uttara-je kAraNa kArya thavAmAM sahAyaka hoya ane kArya thaI gayethI alaga thaI jAya, tene nimittakAraNa kahevAya che. jema-cAkaDe, daMDa, kuMbhAra vagere ghaDe banAvavAmAM nimitta kAraNa che. guNasthAna svarUpa prazna 191-guNasthAna kene kahe che? uttara-jIvanA guNuvikAsane anusAra AtmAnI padavRddhine athavA meha ane yeganA nimittathI thavAvALI
Page #313
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNasthAna svarUpa 295 samyaphajJAna, darzana, cAritra, Adi AtmAnA guNonI zuddhi ane azuddhinI nyUnAdhika avasthAne "guNasthAna" kahevAya che. prazna 19ra-guNasthAnane Azaya sadaSTAMta samajAvo. uttara-jema koI dUra sthAna para javuM hoya to rastAnA sthAnamAM athavA sTezane para thaIne javuM paDe che, tathA keI maMjhila para javuM hoya, te sIDInAM pagathIyA para thaIne javAya che, te rIte jIvane mukitarUpa acalasthAna upara pahoMcavAmAM je je sthAna pAra karavA paDe che, tene guNasthAna kahevAya che. prazna 193-guNasthAna keTalA ane kayA kyA che ? uttara-guNasthAna 14 che. tenAM nAma A pramANe che. (1) mithyAtva guNasthAna (8) nivRtti bAdara guNasthAna (2) sAsvAdana , (9) anavRtti bAda 55. (3) mizra : (10) sUkSma saMparAya ) (4) avirata samyagRdRSTi (11) upazAMta meha guNasthAna guNasthAna (5) dezavirata zrAvaka (12) kSINa meha , guNasthAna (6) pramatta saMyatta (13) sagI kevalI. guNasthAna (7) apramatta-saMyata (14) ayogI kevalI, guNasthAna,
Page #314
--------------------------------------------------------------------------
________________ tattva pRcchA prazna 194-mithyAtva guNasthAna kone kahe che? uttara-mithyAtva-mehanIyanA udayathI adeva yA kudevamAM deva, kugurUmAM gurU, kutavamAM tattva, kudharmamAM sadharmanA zraddhAna rUpa AtmAnA pariNAmane "mithyAtva guNasthAna kahevAya che. A guNasthAnamAM rahelA jIvanI sthiti UMDA kAdavamAM phasAyelA manuSya jevI che. temAMthI nIkaLanAra ja uthAna karI zake che. prazna 195-mithyAtvamAM eka guNa che, ke jethI mithyAvane paNa guNasthAna kahe che? uttara-mithyAtvamAM paNa AtmasattAmAM rahelA ane karmanA AvaraNathI DhaMkAyelA jJAnAdi guNa che ane ekendriyamAM paNa akSaranA anaMtamA bhAga jeTaluM jJAna ajJAnarUpe pragaTa-khulluM che, ane saMjJI paMcendriya mithyAtvamAM koI kaI jIvane matijJAna, zrutajJAna ane vibhaMgajJAna A traNa ajJAnane kSayapazama hoI zake che. pachI bhale daSTi viparIta hovAthI tene "ajJAna" kahevAya. te paNa tyAM jJAna guNa eTale khullo te heya che, mATe A mithyAtvane paNa guNasthAna kahevAya che. prazna 196-prathama guNasthAna vALAmAM paNuM satya raheluM che, teo paNa gAyane gAya, ghoDAne ghaDe, sonA-cAMdI Adine jema che tema satyarUpa mAne che, to pachI tene mithyAva-asatya zA mATe mAnavAmAM Ave che? uttara-phakata manuSya, pazu Adi padArthone barAbara
Page #315
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNasthAna svarUpa 227 jANI levAthI kAi sabhyaSTi thaI zakatA nathI. jenA daza namAhanIya karmanA kSaya-upazama ke kSayeApazama thayela che ane je AtmAtthAna karanAra satyadharma tathA tattvamAM zraddhA rAkhatA hAya, te ja samyagdaSTi hoya che. tenA abhAvamAM bhautika vijJAnavettA ane vidvAna paNa sabhyasRSTi thaI zakatA nathI. sudharmamAM pUrNa zraddhA hoya, te ja samyakSTi thaI zake che. prazna 197-sAsvAdana guNasthAna pheAne kahe che ? uttara-aupazamika samakitamAM rahelA jIva ana tAnubaMdhI cAkaDInA uDDaya thavA para sakita rUpI patathI paDayA, paraMtu jyAM sudhI mithyAtvarUpI bhUmi para paheAMcatA nathI, tyAM sudhI jIvanA utkRSTa 6 AvalikA rUpa sthiti sudhInA piraNAmeAne "sAsvAdana" guNusthAna kahevAya che. samakitathI cUta thayA pachI ane mithyAtvanI bhUmi upara paheAMcyAnI pahelA, vaccenA aMtarakAla, jemAM satithI cUta thavA chatAM haju AsvAda rahe che, tene sAsvAdana kahevAya che. A guNasthAnamAM mithyAtva mAhanIya mizra mAhanIya ane samakita mAhanIya, A traNamAMthI ekeyanA udaya hAtA nathI. prazna 198-ekavAra jeNe samyaktva pAmIne vasI nAkhyu che tenu zuM phaLa che? uttara--eka vAra thADA samayane mATe paNa je samakita
Page #316
--------------------------------------------------------------------------
________________ 298 tatva pRcchA. pAmI gayA ane pachI vamI nAkhyuM te kRSNapakSIthI zukalapakSI thaye. jema keI vyakti upara ghaNuM deNuM hoya, ane te deNuM detA detA najIvuM ghaNuM ja a9pa deNuM bAkI rahe che, tema samakita pAmIne vamana karela jIva bhaviSyamAM utkRSTa kAMIka ochA adhapugala parAvartana kALamAM avazaya. mekSa pAme che. prazna 19 mizra guNasthAna kone kahe che ? uttara-mizra mohanIyanA udayathI samakita ane mithyAtvamAM taTastha Atma pariNAma. jema-dahIMmAM sAkara bheLavavAthI ekale dahIne svAda na Ave ane sAkarane paNa nahi, te rIte sarva-praNIta ane asarvajJa praNIta tatva ane dharmamAM rUci ane arUci paNa nahi. tene mizra guNasthAna" kahevAya che. prazna 200-mizra guNasthAnanI sthiti keTalI che? , uttara-migra guNasthAnanI sthiti jaghanya ane utkRSTa aMtamuhUrtanI che. A guNasthAnamAM aMtamuhUrta rahIne kAM te jIva upara caDe che, ane kAM te nIce paDIne mithyAtvamAM jAya che. A guNasthAnamAM AyuSyane baMdha thatuM nathI. temaja mRtyu paNa thatuM nathI. prazna 20-avirata samyagdaSTi guNasthAna kene uttara-je jinendrakathita vacane para zraddhAn kare che,
Page #317
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNasthAna svarUpa paraMtu koI prakAranA vrata dhAraNa karato nathI. e prakAranI avasthAne avirata samyagadaSTi guNasthAna kahevAya che. avirata samyagdaSTi jIva je ke sAMsArika viSaya bhegane heya samaje che ane deza-viratine upAdeya samaje che, paraMtu apratyAkhAnI kaSAyanA udayathI te dezavirati ke sarvaviratinA pratyAkhyAna karato nathI. jema-kaI saMpattizALI, nyAyazIla, uttamakuLamAM utpanna thayela purUSa jUgAra Adi durvyasananA aparAdhathI pakaDAIne jelamAM jAya che ane tyAM jelanA karmacArIo dvArA aneka prakAranA kaSTa-du:khane pAmIne te potAnA kAryane kharAba samaje ane jelathI bahAra , nIkaLavA Icche che paNa rakSakanA kAraNe te bahAra nIkaLI zakato nathI. tema apratyAkhyAnInA udayathI jIva vrata- -pratyAkhyAna karI zakatuM nathI. prazna 202-avirata-samyagadaSTi guNasthAnanI sthiti keTalI che ? uttara-tenI sthiti jaghanya aMtamuhUrtanI ane utkRSTa tetrIza sAgara jhAjherI che. prazna ra03-keTalI prakRtine kSaya-upazama ke kSayopazama thavAthI zuM guNasthAna prApta thAya che? uttara-anaMtAnubaMdhI coka, mithyAtva mehanIya, mizra mehanIya ane samati mehanIya. A sAta. prakRtione pazamAdi thAya che. tyAre zuM guNasthAna, prApta thAya che. A prakRtinA nava bhaMga thAya che.
Page #318
--------------------------------------------------------------------------
________________ tatva pRcchA (1) prathama maMga-anaMtAnubaMdhI cikane kSaya ane mithyAtva mehanIya Adi traNane upazama kare. | (2) bIjo bhaMga-anaMtAnubaMdhI coka ane mithyAtva -mahanIya kSaya kare, ane mizra mehanIya tathA samaktimehanIyane upazama kare. (3) trIjo bhaMga-anaMtAnubaMdhI ceka, mithyAtvamehanIya, mizra-mehanIya kSaya kare ane samakitamehanIyane upazama kare. uparokta traNa bhaMga kSapazama samakitanA gaNavAmAM Ave che. (4) cothe bhaMga-anaMtAnubaMdhI cekane kSaya kare, mithyAtva mehanIya, mizramehanIyane upazama kare ane samati-mahanIya vedana kare. A (5) pAMcame bhaMga-anaMtAnubaMdhI ceka ane mithyAtva mehanIya kSaya kare, mizra-mehanIyana upazama kare ane samakti mehanIyanuM vedana kare. A bane bhaMgane "kSapazama vedaka samakita kahe che. (6) chaThTho bhaMga-anaMtAnubaMdhI ceka, mithyAvamehanIya ane mizra mehanIyano kSaya kare ane samakita mehanIyanuM vedana kare. A bhaMgane "kSAyika vedaka samakita kahe che.
Page #319
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNasthAna svarUpa 301. (7) sAtamA bhaga-anaMtAnubaMdhI cAka, mithyAtva mAhanIya, mizra mAhanIyanA upazama kare ane samakita. meAhanIyanu vedana kare, A bhagane upazama vedaka samakita kahe che.' (8) AThamA bhaMga-uparokta sAta prakRtinA upazama kare tene upazama samakita" kahe che. (9) navame bhaMga-uparokta sAta prakRtinA kSaya kare tene kSAyika samakti" kahe che. prazna 204-kSayApazama-samakitanI sthiti ane a Mtara keTalu che ? uttara-kSayApazama samakita cAreya gatimAM prApta thaI zake che ane hAya che. tenI sthiti jaghanya ata-muhUtta, utkRSTa 66 sAgara jhAjherI che. tenu aMtara deze uNuM adha puddagala parAvartananuM che.. prazna 205-eka jIvane eka bhavamAM kSayApazama samakita. keTalI vAra Ave ? uttara-kSayApazama samakita eka jIvane eka bhavamAM jadhanya-ekavAra utkRSTa-pratyeka hajAravAra Ave che. aneka bhavAzrita jaghanya evAra, utkRSTa asaMkhyAtavAra Ave che. prazna 206-upazama samakitanI sthiti ane aMtara: keTalu* che ?
Page #320
--------------------------------------------------------------------------
________________ 302 tava pRcchA uttara-upazama samakita cAreya gatimAM prApta thAya che ane hoya che. tenI sthiti jaghanya ane utkRSTa aMtamuM hUnI che. tenuM aMtara jaghanya-aMtamuhUrta utkRSTa-deze uMNuM ardha pudagala parAvartananuM che. prazna ra07-upazama samakita jIvane keTalI vAra - Ave che? uttara-upazama samakita eka jIvane eka bhavamAM jaghanya-ekavAra utkRSTa-be vAra Ave che. aneka bhavAzrita jaghanya-be vAra, utkRSTa-pAMca vAra Ave che. prazna 208 kSAyika samakti jIvane kayAre Ave che? tenI sthiti ane aMtara keTaluM che? uttara-kSAyika samati manuSya gatimAM ja prApta thaI zake che. ane cAreya gatimAM hoya che. tenuM aMtara nathI. sthitinI Adi che, paNa aMta nathI. ekavAra AvyA pachI jatuM nathI. prazna ra09-cothA guNasthAna vALA jIvane zuM lAbha thAya che ? - uttara-te manuSya ane tiryaMca jIvanaraka, tiryaMca, ' bhavanapati, vANavyaMtara, jyotiSI e pAMcanuM AyuSya
Page #321
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNasthAna svarUpa 303 bAMdhate nathI tathA strIveda, napuMsakavedane bAMdhato nathI. te eka mAtra vaimAnika devanuM AyuSya ane purUSada bAMdhe che. deva ane nArakIne samakti hoya te te manuSyanuM AyuSya ja bAMdhe che. prazna ra10-deza-virati guNasthAna kene kahe che? uttara-anaMtAnubaMdhI cokane tathA mithyAtva mihanIya trikane kSaya-upazama ke kSayopazama kare ane apratyAkhyAnI ekane pazama kare, tene dezavirati guNasthAna" kahevAya che. te sarvaviratine grahaNa karI zakato nathI. potAnI zakti anusAra keI eka vratanuM pAlana kare che. keI be vratanuM pAlana kare che, to keI zrAvakanA purA bAravratanuM pAlana kare che. keI evA utkRSTa zrAvaka paNa hoya che, je agIyAra paDimAne vahana karatA thakA sAvadya-kAryomAM anumati paNa ApatA nathI ane zramaNabhUta (sAdhu jevI) zrAvaka-paryAyanuM pAlana kare che. prazna ra11-pAMcamA guNasthAne keTalI prakRtione yopazama hoya che? uttara-pAMcamA guNasthAnamAM pUrvokata sAtano kSayaupazama ke kSayapazama ane apratyAkhyAnI cokane kSapazama hiya che. prazna 21ra-pAMcamA guNasthAnavALA jIva keTalA bhavamAM mele jAya ?
Page #322
--------------------------------------------------------------------------
________________ tattva pRcchA uttara-pAMcamA guNasthAnavALA jIva jaghanya-trIjA bhave, utkRSTa paMdara bhavamAM sAdhupaNAnuM pAlana karIne mekSe jAya che. 304 prazna ra13-pAMcamA guNasthAnanI sthiti keTalI che ? uttara-pAMcamA guNasthAnanI sthiti jaghanya-aMtamuhUtta utkRSTa deze uNI kroDapUnI che. prazna 214-zrAvakapaNuM eka bhavamAM keTalI vAra Ave? uttara-zrAvakapaNu. eka bhavamAM vadhAremAM vadhAre pratyeka (2 thI 9) hajAra vAra Ave che. prazna ra15-pramatta sayatta guNasthAna kone kahe che ? uttara-anaMtAnubaMdhI cAka tathA mithyAtva trikane kSaya-upazama ke kSaye pazama, apratyAkhyAnI, tathA pratyA* khyAnAvaraNu cAka, e ATha prakRtinA kSayApazama ane saMjavalana cAkanA udaya hAya tene "pramattasaMyata" guNasthAna kahevAya che. paraMtu pramAda heAvAne kAraNe 'pramattasa yata' che. prazna 216-chaThThA guNasthAnanI sthiti keTalI che? uttara-jadhanyu-eka samaya utkRSTa deze uNI kreDapUnI che. prazna ra17-pramatta sayata guNasthAnamAM keTalI prakRtiAne kSayApazama hoya che ? uttara-chaThThA guNusthAnamAM pUrvokata 11 ane pratyA
Page #323
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNasthAna svarUpa 305 khyAnAvaraNIyanI cAra ema kula 11 + 4 = 15 prakRtione kSapazama hoya che. prazna 218-pramatta saMyata guNasthAnavALA keTalA bhava kare ? uttara-chaThThA guNasthAnavatI jaghanya te ja bhavamAM ane utkRSTa 15 bhavamAM mekSe jAya che. prazna 21-apramatta-saMyata kone kahe che? uttara-saMjavalana ane nekaSAyanA madadayathI pramAdane choDIne svAdhyAyAdimAM lIna ane ekarasa evA suni. apramattasaMyatta kahevAya che. prazna ra-sAtamA guNasthAnanI sthiti keTalI che? uttara-sAtamAM guNasthAnanI sthiti maraNa apekSA 1 samaya anyathA jaghanya-utkRSTa aMtamuhUrtanI che. prazna 221-sAtamAM guNasthAnavALe jIva kayAre male jAya che ? uttara-jaghanya-te ja bhavamAM, madhyama-trIjA bhavamAM ane utkRSTa 15 bhavamAM mekSa pAme che. prazna rarara-chaThThA-sAtamA guNasthAnamAM koNa hoya che? uttara-chaThThI-sAtaSa guNasthAnamAM paMca mahAvratadhArI sAdhu-sAdhvIo hoya che. * 20
Page #324
--------------------------------------------------------------------------
________________ 306 tattva pRcchA prazra rara3-sAdhupaNuM eka bhavamAM pariNAma AzrI keTalI vAra Ave che? uttara-sAdhupaNuM eka bhavamAM pariNAma AzrI utkRSTa navase vAra Ave che. prazna 224-nivRtti bAdarane artha zuM che? uttara-nivRttinAdarane artha e che ke darzanamAhathI sarvathA nivRtta. arthAt mithyAtvane pradezadaya paNa na hoya. sAtamA guNasthAna sudhI te kSaye pazama bhAva hevAthI darzanamohanIyanA udayanI bhajanA che. | nivRttinAdarane bIjo artha A pramANe paNa jevA maLe che. jyAM bAdara kaSAye sthULarUpathI nivRtta thayA che. vaLI nivRtti eTale bhinnatA. A guNa sthAnamAM pravezelA jIvonA pratisamayanA adhyavasAyamAM tAratamyatAbhinnatA hoya che. tethI paNa nivRtti bAdara guNasthAna kahevAya che. prazna rarapa-nivRtti bAdaramAM keTalI prakRtine kSaya athavA upazama hoya che ? uttara-nivRtti bAdara guNasthAnamAM uparokta paMdara (15) prakRtione upazama athavA kSaya heya che. ahIMthI be zreNane prAraMbha thAya che. (1) upazama zreNI ane (2) kSapaka zreNI, upazama zreNavALe pUrvokta paMdara prakRtione upazama kare che. ane aMtamAM cha hAsyAdi (hAsya, rati,
Page #325
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNusthAna svarUpa 307 ati, bhaya, zAka, jugupsA) prakRtinA paNa upazama kare che. kSapaka zreNIvALA pUrvokta para prakRtie tathA aMtamAM cha hAsyAdi prakRtinA kSaya kare che. A guNasthAnanI sthiti maraNa apekSA eka samaya anyathA jadhanya-utkRSTa aMtarmuhRttanI che, prazna 26-AThamA guNasthAnavatI chatra keTalA bhava karIne mekSe jAya che? uttara jo kSapaka zreNI hAya tA te ja bhavamAM mekSe jAya che ane upazama zreNI hAya tA 9mA, 10mA tathA 11mA gurusthAna sudhI upara jaI ne pAchA phare che, ane prathama guNasthAna sudhI paNa kAI jIva paheAMcI jAya che. te utkRSTa-a puddagala parAvartanamAM tA avazya mAhye jAya che. prazna rara7-anivRtti bAdara guNasthAna kone kahe che ? uttara-sa'jvalana krodha, mAna, mAyA--A traNanA sUkSma udaya paNa jyAM rahetA nathI. temaja traNa vedanA kSaya ke upazama kare che, tene navamu* anivRttikhAdara guNasthAna kahevAya che. A guNasthAnamAM sama samayavatI badhA jIvAnA pariNAma samAna ja hAya che. kAraNa ke tyAMnA jIvAnI samAna zuddhi che, AthI tenA pariNAma paNa eka ja varganA hAya che.
Page #326
--------------------------------------------------------------------------
________________ 308 tatva pRcchA . (1) anivRtti = pariNAmenI abhinnatA. A rIte artha thAya che. (2) anivRtti bAdara eTale ke jyAM haju bAdara cAritra meha sarvathA nivRtta thayela nathI. AThamA nivRtti bAdara guNasthAnamAM sthULa rUpathI bAdara kaSAyanI nivRtti thavAnI pradhAnatA che ane navamA. anivRtti bAdara guNasthAnamAM jeTalA bAdara kaSAye. avaziSTa = bAkI rahyA, tenI apekSAe che. prazna ra28-navamA guNasthAnamAM keTalI prakRtione kSaya athavA upazama hoya che? uttara-navamAM guNasthAnamAM uparokta ekavIsa ane kamazaH saMjavalana kodha, mAna, mAyA, strIveda, purUSada, napuMsakaveda, ema kula 27 prakRtiene kSaya athavA upazama hoya che. prazna rara-sUkSma parAya guNasthAna kene kahe che? uttara-ahiMyA sUkSakaSAya (lAbha)ne udaya hevAthI tene "sUkamasaMparAya" guNasthAna kahevAya che. A guNasthAnamAM upazamaka ane kSepaka ane prakAranA jIva hoya che. upazamaka jIva sUkamalebhane upazama ane kSapakajIva sUkSmAbhane kSaya A guNasthAnanA aMte kare che.
Page #327
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNasthAna svarUpa 309 prazna ra30-dazamAM guNasthAnamAM keTalI prakRtino kSaya athavA upazama hoya che? uttara-pUrvokta 27 sivAya aMtamAM sUkamalebha, e rIte kula 28 prakRtione kSaya yA upazama hoya che. mehanIya karmanI kula 28 prakRtio che. prazna ra31-upazAMta paNa guNasthAna kone kahe che? uttara-je guNasthAnamAM sUkSamalebhane paNa upazama thaI jAya. arthAt mehanIyanI 28 prakRtine upazama hoya che. tene "upazAMta maha" guNasthAna kahevAya che. A guNasthAnamAM phakta upazama zreNIvALA ja jIva jAya che. upazAMta arthAt jene meha sarvathA dabAI gayela che. jema pANImAM mela nIce besI jAya, ane upara pANI nirmaLa dekhAya che, tema ahIM mohanIya karmane upazama thavAthI adhyavasAya nirmaLa thaI jAya che. prazna kara-agIyAramA guNasthAnanuM pariNAma zuM che? uttara-A guNasthAnamAM je kALa kare te anuttara vimAnamAM utpanna thAya ane je sthiti pUrI thaI jAya te nIce utarI jAya. dazamAthI nIce utaratA-utaratA prathama guNasthAna sudhI paNa jaI zake che. prazna 233-navamAM, dazamA, agIyAramA guNasthAnanI sthiti keTalI che?
Page #328
--------------------------------------------------------------------------
________________ 310 tava pRcchA uttara-traNe guNasthAnanI sthiti maraNa apekSA eka samaya, anyathA jaghanya ane utkRSTa aMtarmuhUnI che. prazna 234-agIyAramAM guNasthAnamAM keTalI prakRtiono upazama hoya che ? uttara-je jIva anaMtAnubaMdhI coka ane darzanatrikane kSaya karIne kSAyika samakita pAmyA ane pachI cAritra mohanIyane upazama karIne agIyAramAM guNasthAnane sparza kare che, te jIvane ekavIsa prakRtione upazama ane sAtane kSaya hoya che. ane je jIva darzana satakane upazama kare che, tene 28 prakRtiene upazama hoya che. prazna 235-kSINa moha guNasthAna kene kahe che? uttara-A guNasthAnamAM mehanIyanI 28 prakRtione kSaya thavAthI "kSINameha" guNarathAna kahevAya che. AtmA mehathI rahita thavAthI vItarAga thAya che. prazna raha6-bAramAM guNasthAnamAM keTalI prakRtino kSaya thAya che? uttara-pUrvokata mehanIyanI 28 prakRti ane aMtamAM jJAnAvaraNIyanI pAMca, darzanAvaraNIyanI cAra ane aMtarAyanI pAMca kula = 14 prakRtiono kSaya thAya che. bAramAM guNasthAnanI sthiti jaghanya ane utkRSTa aMtarmu hurtanI che.
Page #329
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNasthAna svarUpa 311 prazna 237-sayogI kevalI guNasthAna kene kahe che? uttara-jeoe bAramA guNasthAnanA aMta samayamAM bAkI rahelA traNa ghanaghAti karmone kSaya karIne teramA guNasthAnanA prathama samaye lokAloka prakAzaka anaMta kevala jJAna, kevaladarzana prApta karela che. ane je yogasahita che. te arihaMta bhagavAnanuM "sagI kevalI" guNasthAna kahevAya che. prazna ra38-chava teramAM guNasthAnamAM keTalA samaya sudhI rahe che? uttara-jaghanya-aMtarmuhUrta ane utkRSTa deze u| koDa pUrva sudhI rahe che. prazna 239-teramA guNasthAnamAM kayA guNenI prApti thAya che? uttara-teramAM guNasthAnamAM nIce pramANe guNenI prApti thAya che (1) anaMta dAnalabdhi (6) anaMta jJAnalabdhi (2) anaMta lAbhalabdhi (7) anaMta darzanalabdhi (3) anaMta bhegalabdhi (8) kSAyika samakita (4) anaMta upagaladhi (9) yathAkhyAta cAritra anaMta vIyalabdhi (10) parama zukala lezyA prazna ra4 -agI kevalI guNasthAna ne kahe che?
Page #330
--------------------------------------------------------------------------
________________ 312 * ^^^^^^^^^^^ ^ tava pRcchA ^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^^ uttara-je kevalI bhagavAna manavacana-kAyAnA rogone nirodha karIne zilezIpaNAne (parvatanI jema nizcalatA) pAmIne a-I-u-R-la, A pAMca laghu akSaranA uccAraNa samayamAM cAra aghAtikarmone paNa nAza kare che. te caudamAM guNasthAnane "agI kevalI guNasthAna" kahevAya che. prazna ra4caudamA guNasthAnathI mukta thaIne jIva kayAM jAya che? uttara-lokanA agrabhAgamAM siddha kSetramAM birAjamAna thaIne anaMta Atmasukhane anubhava karatA thakA sAdi anaMta kAla sudhI akSaya sthiti pAme che. te siddha gatimAM janma nathI, maraNa nathI, jarA nathI, rega nathI, zoka nathI, duHkha nathI, daridratA nathI, meha nathI, mAyA nathI, karma nathI, kAyA nathI, bhUkha nathI, tarasa nathI, anaMta anaMta Amika sukhanA bhoktA banIne siddhI rahe che. prazna 24ra-kyA kyA guNasthAnamAM kayA kayA karmono baMdha thAya che ? uttara-1, 2, 4, 5, 6 ane 7 mA guNasthAnamAM 7 athavA 8 karmone baMdha thAya che. (AyuSya karmane baMdha te jIvanamAM eka ja vAra thAya che. tethI te Ayu karma baMdhAtuM hoya tyAre ATha ane na baMdhAtuM hoya tyAre sAta karma baMdhAya che.)
Page #331
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNasthAna svarUpa 313 3, 8 ane 9 mA guNasthAnamAM AyuSya karmane cheDIne zeSa sAta karmano baMdha thAya che. dezamAM guNasthAnamAM 6 karmone (mehanIya ane Ayu cheDIne) baMdha thAya che. 11 mA, 12 mA ane 13 mAM guNasthAnamAM eka sAtA vedanIyane ja baMdha thAya che. 14 mA guNasthAnamAM baMdha thatA ja nathI. prazna ra43-kayA kayA guNasthAnamAM kayA kyA karmone udaya hoya che ? uttara-pahelAthI dezamAM guNasthAna sudhI AThe karmone udaya hoya che. agIyAramA, bAramA guNasthAnamAM mohanIyane cheDIne sAta karmone ane teramA, caudamAM guNasthAnamAM cAra aghAtikarmone udaya hoya che. prazna ra44-kayA kyA guNasthAnamAM kayA kayA kamanI udIraNa thAya che? uttara-1, 2, 4, 5, ane 6 guNasthAnamAM sAta athavA ATha karmonI (jyAre AyunI udIraNA thAya tyAre AThanI, nahi to sAtanI, kAraNa ke jyAre vartamAnabhavanuM Ayu AvalikA mAtra zeSa rahe che, tyAre AyunI udIraNA thatI nathI.) trIjAmAM sAta karmonI udIraNA kare, sAtamA, AThamA, navamAmAM Avyu ane vedanIyane choDIne cha karmonI, - dazamAmAM AyurvedanIya choDIne cha karmonI athavA Ayu
Page #332
--------------------------------------------------------------------------
________________ 314 tAva puchA. vedanIya ane mehanIya choDI pAMcakarmonI udIraNuM.agIyAramA mAM uparokta (Ayu, vedanIya ane mehanIya sivAya) pAMcanI, bAramAmAM pAMcanI athavA nAma-zetra benI udIraNa kare. teramAmAM be karmanI athavA udIraNa na kare. caudamAM guNasthAnamAM koI paNa kamanI udIraNA thatI nathI. te karmanI ja udIraNA thAya che je udayamAna hoya. je udayamAna nathI tenI udIraNA thatI paNa nathI. udayamAnamAMthI paNa jenI sthiti AvalikAthI adhika hoya tenI udIraNa kare. je karma AvalikA mAtra kALamAM udaya AvanArUM che, te karmanI udIraNA thatI nathI. prazna ra4pa-kayA kayA guNasthAnamAM kyA kyA karyAnI nija thAya che? uttara-1 thI 10 guNasthAna sudhI AThe karmonI nirjarA thAya che. 11-12mAM guNasthAnamAM mehanIya chaDI sAta karmonI. 13-14mAM guNasthAnamAM cAra karmonI nirjarA thAya che. prazna 246-kayA guNasthAnamAM kayA kyA karmonI sattA che? uttara-1thI 11mA guNasthAna sudhI AThe karmanI, bAramAmAM sAtanI, teramA ane caudamA guNasthAnamAM cAra karmonI sattA hoya che.
Page #333
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNasthAna svarUpa che ? 315. prazna 247-mAtra pahelu gustha na kayAM kayA hAya. uttara-ekendriya, abhavya, paramAdhAmI ane kinniSika devA, sa`sUcchima ane ataradvIpanAM manuSya, paryApta vikalendriya ane asanI tiya ca pacendriya ane sAtamI narakanA aparyAptamAM eka mAtra prathamanuM mithyAtva guNasthAna ja hAya che. prazna 248-kramazaH be guNasthAna kAne heAya che ? uttara-asa'nI aparyApta ane vikalendriyanA aparyAptamAM. prazna ra49-kramaza: traNa guNasthAna konAmAM Aya che? uttara-be azubha dhyAnAmAM hoya che. prazna 250-kramaza: cAra guNasthAna kAnAmAM heAya che ? uttara-avratImAM hoya che. prazna 251-kramazaH pAMca guNasthAna konAmAM hoya che ? uttara-saMjJI tiyacamAM hoya che. prazna para-kramazaH cha guNasthAna kenAmAM? uttara-pramAdImAM kRSNAdi traNa azubha lezyAmAM. prazna 253-kramazaH sAta guNasthAna konAmAM? uttara--tejalezyA ane padmalezyAmAM
Page #334
--------------------------------------------------------------------------
________________ 316 tava pRcchA prazna 254-kamazaH ATha guNasthAna kenAmAM heya? uttara-cha hAsyAdimAM (hAsya, rati, arati, bhaya, zeka ane jugupsA) prazna 255-kamaza nava guNasthAna kenAmAM heya? uttara-savedImAM (strI, purUSa, napuMsakamAM) prazna 256-kramazaH daza guNasthAna konAmAM heya? uttara-sakaSAyImAM hoya che. prazna ra57-kamazaH agIyAra guNasthAna kenAmAM hoya? uttara-paDIvAI jIvamAM hoya che. prazna ra58-kamazaH bAra guNasthAna kenAmAM hoya che uttara-chadmastha jI (jenAmAM kevalajJAna na haiya) ane saMjJImAM hoya. prazna ra59-kamazaH tera guNasthAna kenAmAM hoya? uttara-sagImAM. prazna 260-kamaza: cauda guNasthAna kenAmAM? uttara-manuSya ane bhavyamAM. prazna 261-eka guNasthAna kone hoya? uttara-ekendriya, abhavya, sAtamI narakanA aparyApta, paramAdhAmI, kiviSika deva, saMmUcchima ane aMtaradvIpa
Page #335
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNasthAna svarUpa 317 manuSyamAM (paheluM), zrAvakamAM (pAMcamuM), agImAM (caudamuM) ane anuttara vimAnamAM (cethe). prazna ra62-be guNasthAna kone kone hoya che? uttara-vibhaMga jJAnamAM (1-3), aparyApta vikalendriya, asaMzI tiryaMca paMcendriyamAM ane chadmastha vItarAgamAM. (11-12), kevalImAM (13-14) ane akarmabhUmimAM. (1-4) prazna ra63-traNa guNasthAna kone kone hoya che? uttara-devatAnA aparyApta ane vATe vahetAmAM (1-. 2-4), amara guNasthAna (3-12-13) ane apaDivAImAM (12-13-14). prazna pa64-cAra guNasthAna konAmAM heya che? uttara-asaMyatimAM nArakI ane devatAmAM (1thI 4), vItarAga ane yathAkhyAta cAritramAM (11thI 14 sudhI), sAmAyika ane chedo pasthApanIyamAM (6thI 9) ane kSaye pazama. samaktimAM (4thI 7). prazna ra6pa-pAMca guNasthAna kenAmAM heya? uttara-abhASaka ane anAhArakamAM (1-2-4-13-14 zAzvata guNasthAna (1-4-2-6-13) tIrthakara dvArA aspRzyaka (1-2-3-5-11) tIrthakara getra bAMdhavAnA (4 thI 8 sudhI).
Page #336
--------------------------------------------------------------------------
________________ ------- -- ~ ~~~~~~~ ~~~ ~ ~~~~~ ~ ~~~ ~~ ~~ ~ ~ ~ ~~~ 328 tava pUchA prazna ra66-cha guNasthAna kenAmAM hoya che? uttara-kRSNAdi traNa azubha lezyAomAM, pramAdImAM (1 thI 6 sudhI) ane avedImAM (9 thI 14). prazna ra67-sAta guNasthAna konAmAM hoya che? uttara-zukaladhyAnamAM (8thI 14 sudhI), teje ane padmalezyAmAM (1thI 7 sudhI). prazna 268-ATha guNasthAna kenAmAM? uttara-apramAdImAM (7thI 14 sudhI). prazna 269-nava guNasthAna kenAmAM ? uttara-sAdhumAM (6thI 14 sudhI). prazna 270-daza guNasthAna konAmAM? uttara-batImAM (pathI 14). prazna ra7-agIyAra guNasthAna kenAmAM? uttara-kSAyika samaktimAM (4thI 14). prazna ra7ra-bAra guNasthAna kenAmAM? uttara-saMjJImAM (1thI 12), samyagRSTimAM (1-3 cheDIne) prazna ra73-tera guNasthAna kenAmAM ? uttara-ekAMta bhavamAM (rathI 14, AhArakamAM (1thI 13) ane zukala legyAmAM (1thI 13).
Page #337
--------------------------------------------------------------------------
________________ guNasthAna varUpa 319 m prazna ra74-cauda guNasthAna kAnAmAM? uttara-bhavImAM (1thI 14 purA), samuccaya jIvamAM. prazna 275-prathama ane aMtimanA cheADIne 12 guNasthAna kAnAmAM? uttara-sayAgI ekAMta bhavImAM. prazna 276-prathamanA e ane atimanA be cheDIne 10 guNasthAna konAmAM? uttara ekAMta sannImAM. prazna 277-prathamanA traNa ane aMtimanA ATha guNasthAna kAnAmAM heAya che? uttara- upazama samaktimAM. traNa cheDIne prazna 278-prathamanA cAra ane atimanA cAra cheADIne guNasthAna konAmAM hoya che ? uttara-sakaSAyI vratImAM. prazna ra79-prathamanA pAMca ane atimanA pAMca cheDIne cAra guNasthAna konAmAM hoya che ? uttara-savedI sa yatimAM.
Page #338
--------------------------------------------------------------------------
________________ 320 tattva puccha prazna 280-prathamanA cha ane atimanA cha cheADIne e guNasthAna konAmAM hAya? uttara-apramAdI-cha hAsyAdikamAM. siddhA siddhi mama disaMtu 5 jaina tattva-pRcchA saMpUrNa