________________
માક્ષ તત્ત્વ
૨૮૧
–વસ્તુની સાથે સચાગ થયા વિના જ જ્ઞાન કરાવે છે. કારણ કે તેનામાં તેવી જ યાગ્યતા છે. સ્પન, રસન, ઘ્રાણુ અને શ્રોત્ર, આ ચાર ઇન્દ્રિયે! પ્રાપ્તકારી છે—વિષયની સાથે સયેાગ થવાથી જ જ્ઞાન કરાવે છે. કારણ કે તેનામાં તેવી જ ચેાગ્યતા છે.
પ્રશ્ન ૧૩૮-જ્ઞાન પ્રાપ્યકારી છે કે અપ્રાપ્યકારી ? ઉત્તર-જ્ઞાન અપ્રાપ્યકારી છે, કારણ કે તે પોતાના સ્થાનમાં રહીને જ પદાર્થોને જાણી લે છે.
પ્રશ્ન ૧૩૯-પારમાર્થિક પ્રત્યક્ષ કેાને કહે છે ? ઉત્તર-જે જ્ઞાન કાઇપણ ઈન્દ્રિય આદિની સહાયતા વગર આત્મા માત્રથી જ પદાને સ્પષ્ટપણે જાણે તેને પારમાર્થિક પ્રત્યક્ષ' કહેવાય છે.
પ્રશ્ન ૧૮૦-પારમાર્થિક પ્રત્યક્ષના કેટલા ભેટ છે?
ઉત્તર-બે ભેદ છે–(૧) વિકલ પારમાર્થિક પ્રત્યક્ષ અને (૨) સકલ પારમાર્થિક પ્રત્યક્ષ.
પ્રશ્ન ૧૪૧–વિકલ પારમાર્થિક પ્રત્યક્ષ કેને કહે છે ?
જે જ્ઞાન કાઇપણ ઇન્દ્રિય આદિની સહાયતા વાર આત્મા માત્રથી જ રૂપી પદાર્થને સ્પષ્ટપણે જાણે, તેને વિકલ પારમાર્થિક પ્રત્યક્ષ કહેવાય છે. તેના બે ભેદ છે. અવિધજ્ઞાન અને મન:પર્ય વજ્ઞાન.
પ્રશ્ન ૧૪૨–સકલ પારમાર્થિક પ્રત્યક્ષ કાને ઢહે છે ?
