________________
૪૬.
પડશતિ નામા ચતુર્થ કર્મગ્રંથ
શબ્દાર્થ તિરિત – તિર્યંચગતિ, કાયયોગ || માયાહાર -અવિરતિ, આહારી મવિયર - ભવ્ય અને અભવ્ય || પુમિછુિં – નપુંસકવેદ અને
- || મિથ્યાત્વમાં ગથાર્થ - ત્રસકાયમાર્ગણામાં છેલ્લા ૧૦ જીવસ્થાનક હોય. અવિરતિ, આહારી, તિર્યંચગતિ, કાયયોગ, ચારકષાય, બે અજ્ઞાન, પ્રથમની ત્રણલેશ્યા, ભવ્ય, અભવ્ય, અચક્ષુદર્શન, નપુંસકવેદ, અને મિથ્યાત્વ એ અઢાર માર્ગણામાં સર્વ જીવભેદ હોય. (૧૬)
વિવેચન - ત્રસકાયમાં છેલ્લા દસ જીવભેદ હોય કારણકે પહેલા ચાર જીવસ્થાનકના જીવો સ્થાવર જ છે, ત્રસ નથી.
અપર્યાપ્તા સૂક્ષ્મ એકેન્દ્રિયથી અપર્યાપ્તા સંસી સુધીના જીવોને અવિરતિ જ હોય દેશવિરતિ કે સર્વવિરતિ ન હોય. અને પર્યાપ્ત સંgીમાં પણ કેટલાય ઘણા જીવોને અવિરતિ હોય માટે અવિરતિમાર્ગણામાં ૧૪ જીવભેદ હોય.
અયોગી કેવલીભગવંત અને કેવલીસમુદ્ધાતમાં ૩,૪,૫માં સમયે રહેલા સયોગી કેવલી ભગવંત સિવાયના દરેક સંસારી જીવોને ઉત્પતિના પ્રથમ સમયે ઓજાહાર અને બીજા સમયથી મૃત્યુ સુધી લોમાહાર હોય છે, તેથી સંસારી સર્વ જીવો આહારી હોય છે. તેથી આહારી માર્ગણામાં ૧૪ જીવભેદ હોય છે.
એકેન્દ્રિયથી પર્યાઅસંજ્ઞી પંચેન્દ્રિય સુધીના જીવો તિર્યંચ હોય છે. અને સંજ્ઞી જીવો પણ કેટલાક તિર્યંચ પણ હોય તેથી તિર્યંચ માર્ગણામાં ૧૪ જીવભેદ હોય.
એકેન્દ્રિયથી સંજ્ઞી સુધીના જીવોને વિગ્રહગતિમાં કામણશરીરરૂપ કાયયોગ અવશ્ય હોય તેથી કાયયોગ માર્ગણામાં ૧૪ જીવભેદ હોય.
એકેન્દ્રિયથી સંજ્ઞી સુધીના સર્વ સંસારીજીવોને કષાયમોહનીયનો ઉદય હોવાથી ક્રોધાદિ કષાય અવશ્ય હોય તેમજ એકેન્દ્રિયથી અસંજ્ઞી
