________________
બાસઠ માર્ગણામાં અલ્પબદુત્વ
૯૫
કાપીત કરતા નીલવાળા અને નીલલેશ્યાવાળા કરતા કૃષ્ણલેશ્યાવાળા અધિક અધિક છે. કારણકે નારકીમાં વનસ્પતિમાં, પૃથ્વીકાયાદિમાં બેઇન્દ્રિય આદિ સર્વેમાં ત્રણે વેશ્યા હોય છે. વળી અશુભ પરિણામવાળા જીવો હંમેશા વધારે હોય તેથી વિશેષાધિક હોય છે.
ભવ્યમાર્ગણા-અભવ્ય જીવો સર્વથી થોડા અને ભવ્યો તેનાથી અનંતગુણા હોય છે. કારણકે અભવ્યો તો જઘન્યયુક્તઅનંત નામના (ચોથા) અનંત છે. જ્યારે ભવ્યજીવો મધ્યમ અનંતાનંત નામના (આઠમા) અનંતે છે. અભવ્યોને ઘઉંમાં રહેલા કાંકરા, લોટમાં મીઠા જેટલા, મગમાં કોયડુ મગ તુલ્યની કલ્પના કરી છે.
સમ્યકત્વમાર્ગણા-સાસ્વાદનવાળા સર્વથી થોડા છે. તો પણ ક્વચિત્ અસંખ્યાતા હોય. અને સાસ્વાદન સમ્યક્ત્વવાળા કોઈ વખત ન પણ હોય. જઘન્યથી એક-બે મધ્યમથી સંખ્યાત-અસંખ્યાત અને ઉત્કૃષ્ટથી અસંખ્યાતા-સૂક્ષ્મક્ષેત્ર પલ્યોપમના અસંખ્યાતમા ભાગ જેટલા હોય. તેના કરતા ઉપશમવાળા સંખ્યાતગુણા છે. કારણ કે ઉપશમ સમ્યક્ત્વ પામે તેટલા બધા જ પડીને સાસ્વાદને આવતા નથી. કેટલાક જ પડીને પામે છે. સાસ્વાદન ગુણ. ઉપશમ સમ્યક્ત્વથી પડેલાને આવે અન્ય કોઈ સ્થાનથી આવતું નથી. વળી સાસ્વાદનનો કાળ માત્ર છ આવલિકા છે જ્યારે ઉપશમનો કાળ અંતર્મુહૂર્તનો છે. તેથી પણ ત્યાં વધુ જીવો સંભવે છે.
मीसा संखा वेयग, असंखगुण खइय मिच्छ दु अणंता । सन्नियर थोवणंता, णहार थोवेयर असंखा ॥४४॥
શબ્દાર્થ વેચા - વેદકવાળા || બ્રિયર - સંજ્ઞી અને અસંશી જીવો
ગાથાર્થ :- ઉપશમસમ્યકત્વ કરતા મિશ્ર સમ્યકત્વવાળા સંખ્યાતગુણા, તેના કરતા વેદક (ક્ષાયોપશમ) અસંખ્યાતગુણા, તેના કરતા ક્ષાયિક અને મિથ્યાત્વી એ બને અનંતગુણા જાણવા, સંજ્ઞી થોડા
