________________
ખડશીતિ નામા ચતુર્થ કર્મગ્રંથ
ઉત્તર ઃ- લેશ્યા માર્ગણામાં જો માત્ર દેવોની અપેક્ષાએ વિચારીએ તો શુક્લ કરતા પદ્મ અને તેના કરતા તેજોલેશ્યાવાળા દેવો અસંખ્યગુણ છે. પરંતુ પદ્મલેશ્યાવાળા દેવો કરતા શુક્લલેશ્યાવાળા તિર્યંચો અસંખ્યાતગુણા છે અને કેટલાક ગર્ભજ મનુષ્યોને પણ શુક્લલેશ્યા હોય છે. આથી તે સર્વ મેળવતા પદ્મલેશ્યાવાળા જીવો અસંખ્યાતગુણ નહીં પરંતુ સંખ્યાતગુણ જ રહે છે. એ જ પ્રમાણે તેજોલેશ્યાવાળા દેવો કરતા પદ્મલેશ્યાવાળા તિર્યંચો અસંખ્યગુણ છે. અને કેટલાક મનુષ્યને પણ પદ્મલેશ્યા હોય તે સર્વે મેળવતા પદ્મલેશ્યા કરતા તેજોલેશ્યામાર્ગણામાં સંખ્યાતગુણ જીવો જ હોય. છે. (જુઓ પ્રજ્ઞાપનાજીની ટીકા. )
૯૪
આ પ્રમાણે શ્રી પંચસંગ્રહકાર અને પ્રજ્ઞાપનાજીની ટીકાના મતે દેવો સંખ્યાતગુણા નહીં પણ અસંખ્યાતગુણા છે. પરંતુ તિર્યંચ તથા મનુષ્યો સહિત ગણવાથી શુક્લલેશ્યાવાળા કરતા પદ્મલેશ્યાવાળા અને પદ્મલેશ્યાવાળા કરતા તેજોલેશ્યા માર્ગણામાં સંખ્યાતગુણપણું હોય. જ્યારે ચતુર્થ કર્મગ્રંથની સ્વોપજ્ઞટીકામાં બ્રહ્મલોકાદિ દેવોને અસંખ્યાતગુણ નહીં પરંતુ સંખ્યાતગુણ જ કહ્યા છે. અને બાલાવબોધમાં ઉત્તરોત્તર દેવોને અસંખ્યાતગુણ બતાવ્યા છે. તેમજ માર્ગણામાં જીવો પણ અસંખ્યાતગુણ બતાવ્યા છે. (તત્ત્વ કેવલિગમ્યમ્)
શુક્લલેશ્યાવાળાથી પદ્મલેશ્યાવાળા અસંખ્યાત ગુણા છે. કારણકે સનત્કુમાર, માહેન્દ્ર અને બ્રહ્મલોકના દેવો લાંતકાદિ દેવો કરતા અસંખ્યાતગુણા છે. સનતકુમારાદિ દેવો તથા કેટલાક સંશી પંચેન્દ્રિય તિર્યંચ અને મનુષ્યને પદ્મલેશ્યા હોય.
પદ્મલેશ્યાવાળા કરતા તેજોલેશ્યાવાળા
અસંખ્યાતગુણા છે. કારણકે સૌધર્મ અને ઈશાન દેવલોકના દેવોને તથા કેટલાક મનુષ્ય તિર્યંચોને તેજોલેશ્યા છે. સૌધર્મ ઈશાન દેવો સનત્કુમાદિ દેવો કરતા અસંખ્ય ગુણા છે. તેના કરતા કાપોત લેશ્યાવાળા અનંતગુણા છે. કારણ કે નિગોદના વનસ્પતિકાયના જીવોમાં કાપોત આદિલેશ્યા હોય. અને તે વનસ્પતિમાં અનંતાનંત જીવો છે માટે.
