________________
પ્રસ્તાવના
૨૯
કે એમને અભ્યાસ ઉપરએટિ નથી, પણ ખરેખર તલસ્પર્શી છે. આની પ્રતીતિ કરાવવા માટે આ વ્યાખ્યાનમાં અપાયેલાં લક્ષણેમાંથી કેટલાંક હું અહીં રજૂ કરું છું –
અતિશય દુનિયામાં બીજે ન હેય ને તે કઈક જ બતાવી શકે તે “અતિશય” (પૃ. ૭૦).
અરિહંત-વીસ સ્થાનક આરાધી નિનામકર્મ બાંધી (પ્રાય.) દેવલોકમાં ગયા ને ત્યાંથી આવીને થયા તે અરિહંત પૃ. (૯૧).
જેમની પુણ્યપ્રકૃતિ વિચિત્ર હેય તે “તીર્થકર યાને અરિહંત (પૃ. ૯૯).
આરાધના–-શાસ્ત્રનું કથન અને તે કથનની લેણ્યા સાચી માનને અમલ કરવાની ધારણું રાખીને જે પ્રવૃત્તિ કરાય તેનું નામ આરાધના' (પૃ. ૨૩૧).
આય ને અનાય—-ડા અપરાધમાં હકાર, વધારે અપરાધમાં મકાર અને બહુ અપરાધમાં ધિક્કાર એ ત્રણ નીતિઓ જેમાં (જે જગ્યા પર) પ્રવર્તે તે ‘આર્ય” તે સિવાયને “અનાર્ય” (પૃ. ૮).
જ્યાં ધર્મની પ્રવૃત્તિ હય, સ્વપ્નામાં પણ ધર્મના અક્ષરે હેય તે “આર્ય'; અને જ્યાં વિનામાં પણ ધર્મ એવા અક્ષરે ન આવે તે “અનાર્ય” (પૃ. ).
આદેશ–જ્યાં તીર્થકરે, ચક્રવર્તીએ, વાસુદેવે અને બળદે ઉત્પન્ન થાય (થયા), થાય છે અને થશે તેવા જ દેશે “આર્ય ગણાય, અને તે સિવાયના બીજા બધા “અનાર્ય ('. ૮).
૧ આ હકીક્ત શીલાં સૂરિએ સૂયગડ (સુય. ૧, ૪, ૫, ઉ. ૧)ની ટીકામાં નીચે મુજબના અવતરણુદ્વારા આપી છે --
"धम्मा अक्सराई जेसुम गजति सुविणे वि" ૨ આ વાત પણું અવતરણ દ્વારા અપાઈ છે. એ નીચે મુજબ છે :"...आरियं भणियं जत्थुप्पत्ति जिणाणं चक्कीणं राम
viા ”—એજન
