Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ A gAlllllllll lllllllllllllllllllllllllllllllllliaa ' iiliiliiliilllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllit11l+fillfi[nille I'lllllllllii]]]]]lli ]]]]Illing i]]]]]Illu illlllllllli, J!]]]]]]]]yi lil]]]]]]] j i ]]]]]]]utu.sjilIllu ji]]]]\Jilji ITI||||||||||||||||||||I111 zrIAgamAddArasaMgraha : bhAga 3 Namo'sthu NaM samaNassa bhagavao mahAvIrassa 11|||||||II), ''1||||||||||', 'Iii!||||I\' S SoDazaka- prakaraNa (saddharmadezanA ) [ vyAkhyAna 'rAhu : bhAga 1] Til|||||I[l); //]|||||||||||||||||||||||'' ''ll|||||i111 1111111111111111111111||||411111111111||IIT ''lllllllllll' ''IIIIIIIII!!! | II|||||||||||||||||||||||||||||||| : : dezanAkAra : : AgamAddhAzya AcArya zrIAnandasAgarasUrIzvarajI mRtyu : 3-( 3 ||||||||||tI ||||||||||||* *||||lllllllllllllllll!"{lllllllllllllllllllllll' ||||||||||||||||||||||||||||||||||II 11]]]]]ni[}} Bl/''jitutillllllllllllllllutillfululiti////jitugi[llllliuuuulllllinguillllllliiiiiiiiill!"Miliiiiiiill/Iiiiiiii!!!'lliff
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAgadhrAsaMgraha : bhAga 7 Namo'tthu NaM samaNassa bhagavao mahAvIrassa SoDazaka- prakaraNa (saddharmadezanA, . 12) vyAkhyAnasaMgraha: vibhAga 1 muni zrI ratnAkara vijaya mahArAja : kAza (vALA) AgamoddhAraka AcArya zrIAnandasAgarasUrIzvarajI. -viinA nADA, -. zrIjepurAmAMthI prathama AvRttiH nakala 500] vikramasaMvat 2005) vIrasavat 2475 [mUlya: rU. 3-0-0 [I. sa. 1948
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ na prAptisthAnajainAnanda pustakAlaya gopIpurA, surata viSayasUcI * ' ' ' t the ' 18 L airs prastAvanA . . -- viSayAnukrama zuddhipatraka . . vyAkhyAna 23 .. .. sAkSigrantha ... ... .. akSipADe.. . . - 1-268 ra69 1 ; - ra70 caMpakalAla gIradharalAla jarIvALA "Urmi prinTarI", kesarIla roDa, surata.
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ prakAzakIya nivedana uddeza-sujJa vAcaka! ame parama tAraka gurudevazrInAM vyAkhyAnerUpI gujarAtI sAhityanA prakAzanamAM pragatizIla je thayA chIe te eTalA ja uddezathI ke jema bhagavAnanA vidyamAnapaNAmAM paNa sthalAMtaramAM, kAlAMtaramAM temanA Agamo hovAthI pratibadha thaI zakya tema parama tAraka gurudevazrInI dezanAnA zravaNathI vaMcita rahelA bhAviko mATe temaja bIjA samayamAM paNa dezanAnA zravaNathI kayANanI IcchAvALA bhavya prANIone temanI dezanAnuM sAhitya maLe. A uddezane pAra pADavA vyAkhyAnanA sAhityane pragaTa karIe chIe. tenI aMdara ame sudhAsAgara bhA. 1-2, sAgara samAdhAna bhA. 1-2, sUyagaDAMgasUtranAM vyAkhyAne, parva dezanA ane sthAnAMgasUtranAM vyAkhyAne krame pragaTa karyA che. e ja uddezathI piDazaka prakaraNanA saddharmadezanA nAmanA bIjA SoDazakanA bAramA zlokanA upara Asare 100 vyAkhyAno saM. 2002 nA comAsAmAM atre ApelAM hatAM temAMthI A granthamAM 23 vyAkhyAnene samAveza karavAmAM AvyA che. ane te SoDazaka prakaraNa, (saddharma dezanA) (vyAkhyAna saMgraha) bhA. 1 tarIke bahAra pADavAmAM Avyo che. prakAzana-A granthanuM prakAzana karavAnuM suratavAstavya cokasI motIcaMdra kasturacaMdanI zubha preraNAne ja AbhArI che. ullekhaDizakanA kartA yAkinI mahattAsUnu haribhadrasUrIzvarajI viSe temaja dezanAkAra viSe temaja emanAM vyAkhyAnanA aMge pro. hIrAlAla rasikadAsa kApaDiyAe emanI prastAvanAmAM savistara ullekha kare che. madadaA granthanA prakAzanamAM muni mahArAja zrIguNasAgarajI mahArAjanI vahetI saritAe saMgrahasthA dvArA madata apAvI. tethI ha A prakAzana karI zakyA chIe.
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ nivedana presameTara-parama tAreka gusTevazrI jyAre dezanA ApatA hatA tyAre emanA bAlaziSya sva. muni mahArAja zrI mahendrasAgarajInA ziSya muni saubhAgyasAgarajI mahArAja pitAnI kalamane jhaDapathI calAvI temanI dezanAne akSararupe karI tethI ame presameTara taiyAra karAvI zakyA chIe. - kAyamuni mahArAja zrIkaMcanavijayajI mahArAja tathA muni mahArAja zrI kSemaMkarasAgarajI mahArAje presa taiyAra karavAnuM, temAM yogya sthaLoe pATha ApavAnuM, prapha javAnuM, vipayAnukrama vagere karI printhane upayegI banAvavAnuM kArya karyuM che. ane pre. kApaDyiAe temanA te kAryane yathApya Teke paNa Apyo che. AbhAra-prakaraNakAra yAkinI mahattarAsanane ane pU. gurudevazrIne AbhAra te zabdathI belAya tema nathI, arthAta tevA suMdara zabdo amane zodhyA jaDatA ja nathI. dravyasahAya apAvanAra munirAja zrIguNasAgarajI mahArAjane, vyAkhyAnano saMgraha karanAra muni mahArAja zrI saubhAgyasAgarajI mahArAjane, muni mahArAja zrIkaMcanavijayajI mahArAjane manimahArAja zrI kSemakarasAgarajIne, prema, kApaDiyAne ane dravya sahAyadAtAne, temaja amArA kAryane protsAhita banAvyuM hoya te badhAne ha atre AbhAra mAnIe chIe. abhilASA-A granthanI aMdara jaNAvelA vacana ArAdhanAnA tattvane samajIne kalyAgu karavAnI IcchAvALA bhAgyazALIo e mAge utaraze e ja abhilASA. prArthanA-sujJa vAcake pratye amArI e prArthanA che ke amane maLelAM sAdhano dvArA ane amArI buddhi pramANe ame A granthanuM presameTara Adi kArya karAvyA chatAM daSTideva AdithI bhUla rahevA pAmI hoya te teo te sudhAre, sudhArIne vAMce ane amane sudhAre jaNAve. -prakAzaka
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ prastA va nI (le. che. hIrAlAla 2. kApaDiyA ema. e.) 'Agama ddhAraka jainAcArya zrIAnaMdasAgarasUrijIe ahIMnA suratanA emanA vi. saM. 2002nA cAturmAsa daramyAna beDazakaprakaraNanA "saddharma-dezanA" nAmanA bIjA cheDazakanA bAramA padyanA vistRta ane mananIya vivecana rUpe 100 vyAkhyAna ApyAM hatAM. emAMnAM pahelAM trevIsa vyAkhyAno A pustakamAM chapAyAM che. A bahuta vyAkhyAtA viSe meM saMskRtamAM temaja gujarAtImAM prasaMga pUrate paricaya A pUrve Apyo che ethI temaja A vyAkhyAtA emanI anekamukhI zemuvIne laIne kevaLa jaina jagatane ja nahi paNa ajaina vidvAnone paNa vize taH jANatA hovAne lIdhe emane viSe mAre emanI navIna kRtio sivAya ahIM kazuM kahevAnuM rahetuM nathI eTale e saMbaMdhamAM saMkSipta neMdha lauM chuM. A gemoddhAraka emanA vidyAvyAsaMgane aMge suprasiddha che. Aje 74 varSanI vaye paNa teo navIna kRtionuM sarjana paNa kare che. hAlamAM temaNe saMskRtamAM cAra kRtio racI che : (1) upadezanavazatI, (2) tithidarpaNa, (3) zramaNudharmasahastrI ane (4) "zramaNabhagavAna mahAvIra:". bIjI ane cothI kRti gadyamAM che, jyAre bAkInI be padyamAM che. A cAre kRtio atyAre te aprasiddha che. enA paricayArthe huM sauthI prathama upadezanavazatInuM prathama padya nIce pramANe rajU karuM chuM - "bhA bhavyA! nijarUpadhAmaruciraM janmAdiduHkhojjhitaM . phAzvajJAnakuvArapUofmamaruM rAtuM rAdha repanA tat kSAntyAdimukhe'tra dharmadazake zuddhaM vidhAyadyama mityevaM jinarAja AtavimalajJAno jagau prssdH||1||"
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ prastAvanA AnuM aMtima pa nIce pramANe che :1"draGge sUryapure sthitena divisatpUjyapratApaM jina zrIdhIraM navanirmite'tra bhavane tAmrAgame sthApitum / khyAtA dharmamayI supadyaracanA sadbhAvanAzreyase bhavyAnAM sukRtaadraanycithdaamaanndsindhuprbhaa||107||" zramaNa-dharma-sahastrImAM hajAra padyo che ane e dvArA zramaNaghnaa kSamA, bhAI, sAva, zoya, satya, saMyama, tapa, tyAga, akiMcanya ane brahmacarya e dasa prakAro upara prakAza pADavAmAM Avyo che. enuM Adya padya nIce mujaba che - "dharmo maGgalamutkRSTamityuktaM dazakAlike / zayyambhavaH sUrivarcastatra dharmo vicAryate // 1" AnAM chellAM be padyo nIce mujaba che - evaM svAkhyAtadharme jinapatigadite mAkSasiddhyeyekahetA vuktA kSAntyAdirUpAn dazavidhasuvidhIna dezituM zuddhadharmAn / padyAnAM satpadAnAM prakaTamatijuSAM sat sahasraM viracya tuSTya dhyeyeyamAryazramaNaguNavatI satsahasrI samagrA // 1001 // 1. nagaranA arthamAM A zabda jema Agama dvArake ahIM vAparyo che tema emaNe keTalIka prastAvanA vagere paNa vAparyo che. 2. 4tAsa pAtAnuM nAma 'nAsA' 2.yu. 3. "dazavaikAlikAne "dazakAlika" paNa kahe che. juo mAruM pustaka nAme sAgamA hizana (5. 164, Ti. 1).
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ prastAvanA sUrya draGge suramye jinapatibhavana kasatraiH samRddha tAmrAkA'trAgamAnAM tatiratirucirA vrdhmaanaarhdye| tasmizcakre sthitenAgamapagaNahitA sAdhunA''nandanAmnA padyAnAM satsahasrI zramaNahradayagA reyugmazUnyadvibANe // 1002 // " tithidarpaNa" e nAma ja kahI Ape che ke emAM tithi viSe nirUpaNa che. devee mahAvIra svAmIne je nAma ApyuM tene aMgene UhApoha e "zramaNabhagavAna mahAvIra" nAmanI laghu kRtine viSaya che ema enA nIce mujabanA prAraMbhamAM apAyelA maMgalAcaraNarUpa padya uparathI jANI zakAya che - "natvA vIraM jagadvandhaM jineza zAsanezvaram / devairdattA'bhidhA tasya carcyate bAdhizuddhaye // " Agama ddhArake Agamane aMge je parizIlana karyuM che tenA phaLarUpe emaNe taiyAra karela bAra uvaMga ane dasa pachaNaganI gAthAona akArAdi anukrama ane A bAvIsa AgamonA laghu temaja vistRta ema be jAtanA viSayAnukrama "AgamaDhArasaMgraha bhA. 2" tarIke hAlamAM prasiddha thayelA che. AgAmoddhAsaMgraha bhA8 tarIke AgamIya-sUktAvalI lagabhaga chapAI rahevA AvI che. vyAkaraNa ane dezanA prAthamika kakSAnA abhyAsIone uddezIne A vyAkhyAtAe je laghusiddhaprabhA ane laghutama-nAmake zanI racanA karI hatI e baMne eka pustakarUpe AgameddhArasaMgraha bhA 6 tarIke prasiddha thayela che. 1. surata zaheramAM. 2. A dvArA vikramasaMvata 205ne racanA-varSa tarIke ullekha karAyo che.
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ A prastAvanA A pramANe A prastAvanAnA eka aMgarUpa vyAkhyAtAno saMkSipta paricaya pUro thAya che eTale have huM bIjI traNa bAbato vicArIzaH (1) paDazakanA kartA haribhadrasUrine jIvana-vRttAnta, (2) pAThazakanI AchI rUparekhA ane (3) ene aMgenAM A vyAkhyAna viSenuM mAruM vaktavya. A paikI vacalI bAbata huM sauthI pahelAM hAtha dharuM chuM. SoDazaka-prakaraNa A hAribhadraya kRti viSe meM anekAntajayapatAkA (kha3 2)nA mArA upadhAta (pR. 4-46)mAM saMkSipta neMdha lIdhI che paNa e aMgrejImAM che eTale A bhASAthI aparicita janone uddezIne A kRtinI AchI rUparekhA gujarAtImAM AlekhuM chuM. A saMskRtamAM padyamAM "AryA" chaMdamAM racAyelI nAnakaDI kRti che. e soLa vibhAgomAM vibhakta che. dareka vibhAgane "adhikAra' kahevAmAM Avyo che. pahelA paMdara adhikAramAM seLa meLa paDyo che, jyAre soLamAmAM-chellAmAM satara padya che. Ama padyanI saMkhyAne laIne A kRtinuM nAma Dizaka' paDAyuM che ema joI zakAya che. nAmanI bAbatamAM e pUrvagAmI siddhasena divAkaranI dvArvizadakArniziMkAne anusare che. granthakAre pite A nAma paDazakamAM to ApyuM nathI. pratyeka adhikArane zika kahevA uparAMta e darekanuM viziSTa nAma che. seLa DazakanAM nAma nIce mujaba che - (1) dharmaparIkSA, (2) dezanA kiMvA saddharma dezanA, (3) dharmalakSaNa, (4) dharmacchaliMga, (5) kotara- prApi, (6) jinamaMdira, (7) jinabimba, (8) pratiSThAvidhi, (9) pUjA svarUpa, (10) pUjAphala, (11) zrutajJAnaliMga, (12) dIkSAvikAra, (13) guruvinaya, (14) yogabheda, (15) dhyeya-svarUpa ane (16) samarasa. 1. haribhadrasUrinI koI bIjI kRti saLaMga AryAmAM racAyelI hoya to te hajI sudhI maLI AvI nathI.
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ - prastAvanA uA, nAme de. lA. jai. pu. saMsthA taraphathI chapAyela SoDazakanA 96A patramAM che. A nAma te te choDazakanA viSayanI jhAMkhI karAve che eTale mAre A seLa choDazakane aMgenI keTalIka viziSTatA ja neMdhavAnI rahe che. viziSTatA pahelA DarAkanA dasamA padyamAM bauddha paribhASA sAMkaLI levAI che. 0 11nA kapamAM kaI UMdhatA rAjAnI kathA viSe nirdeza che. A choDazakanA ze7mAM padArtha, padavigraha, cAlana ane pratyavasthAna e suprasiddha saMjJAone badale vAkyartha, mahAvAkyArtha ane dampardhArtha evI abhinava saMjJAo jovAya che ke je hakIkta uvaesapanAM 859-865mAM padyamAM paNa najare paDe che. haribhadrasUrinI pahelAM ke jaina praNetAe AvI saMjJA ja hoya to te jANuvAmAM nathI. 11mA kalAkamAM "cAriyaraka-saMjIvanI'ne ullekha che. 0 12, le. 1mAM "vasantanRpane ullekha che. A ahIM je pahelAM ghIsa" nIkaLatI hatI tenA vararAjAnuM smaraNa karAve che. 15, ka. 14nA zabdo zukala yajurveda (31)nA nimnalikhita padyanA pratibimba jevA jaNAya cheH "yAdamete puruSa mahatta mAhityaof tamaH pattAtA tameva viditvA'timRtyumeti ( nAnya: prathA viDaganAya 28mA" vivecana-paDazakanA para traNa saMskRta vivecana che : (1) yazobhadranuM vivaraNa, (2) yazovijyanI vyAkhyA ane (3) dharmasAgaranI vRtti. 1. A nAma granthakAre ApyA nathI tema enI uparanAM be prakAzita vivecanamAM paNa nathI. e to koIkanI hAthapethImAMthI noMdhAyA che. -
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ prastAvanA uparyukta vyAkhyA dIpikA' tarIke oLakhAya che. A vyAkhyA temaja vivaraNa sahita mULa kRti de. lA. jai. pu. saMsthA taraphathI I. sa. 1911mAM prasiddha thaI che. A AvRttinA aMtamAM mULa kRti SoDazaka chapAyelI che. yazobhadranA vivaraNa ane yogadIpikAne AdhAre jAyela TipaNu sahita SoDazaka bhadevajI kesarImalajI jaina zvetAMbara saMsthA (ratalAma) taraphathI vi. saM. 199ramAM chapAyela che. AnA saMpAdaka mahAzaya prastuta vyAkhyAtA che. emaNe pratyeka DizakanA viSe viSe patra 34mAM ullekha karyo che. jaina grantha prakAzaka sabhA taraphathI I. sa. 1939mAM "zrIharibhadrasUrigranthasaMgraha"nA nAmathI je agiyAra grantha prasiddha thayA che temane trIjo grantha te SoDazaka che. *. ke. saMsthA taraphathI je zika yazobhadrasurikRta vyAkhyA vagerethI yukta chapAyuM che tene upakrama AgAme ddhArake saMskRtamAM lakhyo che. emAM emaNe evuM anumAna karyuM che ke A piDazaka ke vaiyAjya karanAra ane AgamarUpa sAgaranI avagAhanA karavAmAM azakata vyaktinA bedhane mATe ane AtmAnA anusmaraNArthe sAdhunA yathArtha Itivatane lakSIne racAyuM hovuM joIe. ethI te haribhadrasUrie dharmaparIkSaka jIvalakSaNanuM prAraMbhamAM nirUpaNa karI siddhinI prAptinuM aMtamAM varNana karyuM. Ama emaNe prAraMbhamAM darzAvavA lAyaka pariNAmavAdane aMte kahyo. A graMthamAM saMvAda' zailIne ja Azraya levAya che. 1. A AvRttimAM joDazakane viSayAnukama saMskRtamAM apAyo che. 2. haribhadrasUrie seLamAM paDazakanA aMtamAM kahyuM che ke bhAvaviraharUpa siddhinA phaLane ApavAvALA A bhAvo manda matinA hitane mATe ane Amane anusmaramATe pravacanamAMthI uddhata karAyA che.
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ prastAvanA bhASAntara-pahelAM ATha joDazaka gujarAtI bhASAntara ane vivecana sahita kezavalAla jana taraphathI I. sa. 1936mAM prasiddha thayelA che. bAkInAMnuM kaMI nahi te gujarAtImAM bhASAntara thavuM ghaTe. haribhadrasUri : jIvana ane kavana haribhadrasUrinA jIvanavRttAntanI sAmagrI rajU karanAra sAdhane- vividha bhASAmAM racAyelA granthAdine ulalekha meM anekAntajayapatAkA (khaDa 1-2)nA mArA aMgrejI upaghAtamAM karyo che eTale e vAta ahIM huM jatI karuM chuM. janmasthAna ne janmadAtA-bhadrezvare racelI ane hajI sudhI nahi chapAyelI kahAvalImAM kahyuM che ke haribhadrasUri pirvaguI (?) nAmanI ke brahmapurInA rahevAsI hatA. emanA pitAnuM nAma rAMkarabhaTTa hatuM ane mAtAnuM nAma gaMgA hatuM. keTalAkanA mata pramANe haribhadrasUri citrakUTa (cittoDa)nA vatanI hatA. jJAnAdine garva-prabhAcandrasUrie vi. saM. 1334mAM racelA prabhAvacaritramAM haribhadrasUrine prabaMdha che. emAM emane, citrakUTanA rAjA jitArinA mAnanIya purohita tarIke ullekha che. ahIM kahyuM che ke A purahita kuzaLa buddhivALA ane cauda vidyAmAM pravINa evA agnihotrI hatA. emane pitAnA jJAnane maDAgarva hato. pRthvI, jaLa ane AkAzamAM rahelA vibudhane parAbhava karavAnI IcchAthI eo kedALI, jALa ane nisaraNI ema traNa vastuone sAthe laIne karatA. vaLI zAstranA pUrathI peTa kadAca phATI jAya e bIke paTa para eo sonAne paTe bAMdhatA. A ja bUDhIpamAM mArA samAna ke 1-3 pAtALamAM vAdI pesI gayA hoya te pRthvI davA mATe kodALI kAma lAge, je vAdI jalAzayAdimAM bharAI beThe hoya te tene pakaDI pADavA jaLane upayoga karI zakAya, ane je uce AkAzamAM kaI vAdI nAsI gayo hoya to tene pahoMcI vaLavA nisaraNI khapa lAgI zake.
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12 - prastAvanA catura nathI e darzAvavA mATe eo jaMbUlatA rAkhatA. pite kalikAlamAM sarvajJa che ema eo mAnatA. dIkSAne prasaMga ne AcArya-pada-kahAvalImAM A prasaMga nIce mujaba varNavAyo che - yajJamAM jene hema karAya te svarge jAya ema vedamAM kaheluM che. jo ema hoya te svajana ke bAMdhavane e pramANe kema mokalAtA nathI ? vaLI (bakaro kahe che): mAre svarganI IcchA nathI ane meM tamane e apAvavA prArthanA paNa karI nathI. huM te ghAsa jevA AhAranI tRSNAvALe heI e maLatAM saMtapa mAnuM chuM. je bIjAne svarga maLe e mATe yajJa karatA he te mAtA, pitA, putra vagere vaDe kema yajJa karatA nathI ? A pramANenAM vAkyothI vicAramAM paDelA paMDitAbhimAnI haribhadra tIrthayAtrArthe gherathI nIkaLyA. jenuM kahevuM huM nahi samajI zakIza tene huM ziSya thaIza evI pratijJA karIne cAlatA teo "citrakUTa" nAmanA zreDa mAM AvI caDyA. te samaye tyAM jinadatta nAmanA AcArya hatA ane temane yAkinI nAmanI ziSyA mahattarA hatI. svAdhyAyapradezamAM rahelI yAkinI gaMbhIra svare "afri"vALI gAthA belatI hatI. e sAMbhaLI haribhadra emanI pAse gayA. ane bolyAH he bhagavatI ! zuM bahu caka caka che. Ane artha jaNAvo. yAkinIe kahyuM ke he vatsa ! artha karavAno adhikAra amAre nathI, paraMtu guru mahArAjane che. haribhake pUchayuM ke guru mahArAja kyAM che? pravartinI yAkinIe javAba Ape ke vasatimAM. 1 "cakkidugaM haripaNagaM paNagaM cakkINa keso cakkI / kesava cakko kesava du cakkI kesI ya cakkI y||" A Avayani juttinI 421mI gAthA che.
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ prastAvanA haribhake tyAM javA ukaMDA darzAvI eTale dhAkinI emane tyAM laI gaI. jinadatane haribha praNAma karyA. e AcArye uparyukta gAthAne vistArathI artha haribhadrane samajAvyuM. haribhadra e sAMbhaLI rAjI thayA ane emaNe pitAnI pratijJA AcAryane kahI. tyAre AcArye jaNAvyuM ke he bhadra ! je ema ja che to tuM A pravartinI dharma putra thA. - harie dharmanuM phaLa pUchayuM tyAre AcArye kahyuM ke sakAma vRttivALAne devalokAdi sukhasaMpatti ane niSkAma vRttivALAne-niHspRhane bhavavirahanuM sukha maLe che. haribhake kahyuM ke mane bhavaviraha priya che mATe mane e maLe tema kare. A uparathI AcArye emane sarva sAvadha ganI viratirUpa pratrajyA aMgIkAra karAvI. haribhadra bhadra pAtra hovAthI jaladI gItArtha thayA. jinadate emane AcArya-pade sthApyA. dIkSAguru vagere-ApaNe joI gayA tema yAkinI mahattAne hAthe dharmane bodha thavAthI e sAdhvIne haribhadrasUri pitAnI dharma- jananI gaNatA hatA. A hakIktanA samarthanAthe huM haribhadrasUrinI Avasaya upara racAyelI ane upalabdha TIkA nAme ziSyahitAnI nIce mujabanI puSpikAno nirdeza karIza "samAptA ceyaM ziSyahitA nAma aavshykttiikaa| kRtiH sitAmbarAcAryajinabhaTanigadAnusAriNo 'vidyAdhara' kulatilAkAcAryajinadattaziSyasya dharmatA jAiNImahAttarAsUnoralpamaterAcAryaharibhadrasya / " A pupikA uparathI ApaNe jANI zakIe chIe ke eo vidyAdhara' kuLanA jinadatta AcAryanA ziSya hatA. emaNe A ziSyahitA katAbara AcArya jinabhaTanAM vacanane anusarIne racI che. ahIM je "nigada" zabda che tene artha "AjJAkAritva" arthAt AjJAMkitapaNuM ema karavAno nathI ema vise sAvasmayabhAsa
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ prastAgni uparanI kedyArthakata TIkAnI saMskRta prastAvanA (patra 4)mAM AgamoddhArake kahyuM che. ahIM emaNe e vAta paNa kahI che ke keTyAcAye jinabhaTanI TIkAno upayoga karyo che. viranI dasamI sadImAM A keTyAcArya thayA che ane teo haribhadrasUrinA pUrvagAmI hoya e ghaNe saMbhava che ema paNa emaNe kahyuM che. samarAIcacariyanI prazastinA trIjA padyamAM haribhadrasUrie pitAne jinadatta AcAryanA avayava tarIke oLakhAvyA che. paNaNaNuM upara haribhadrasUrie je pradezavyAkhyA racI che temAM 1pumbikAmAM emaNe pitAne jinabhaTanA ziSya tarIke jaNAvyA che. ahIM "ziSyathI zuM samajavuM? laliga-kahAvalImAM evo ullekha che ke haribhasUrine laliga nAmane pitarAI hato. e garIba hato.ene paisAdAra banAvavA mATe haribha bajAramAM Avela mAlanI kharIdI karavAno saMketa karyo, kemake haribhadra cUDAmaNi jyotiHzastramAM kuzaLa hatA. eTale nimitta sthApI dhanika thavAne ene vega emaNe vicArI je hate. AgaLa jatAM lalige ene maLelAM ratnomAMthI eka uttama ratna vaDe rAtre paNa ajavALuM rahe te prabaMdha upAzrayamAM karyo. ene laIne haribhadrasUri bhIMta, pATI vagere upara rAtre granthanI racanA karI zakatA. bhavavirahasUri tarIkenI prasiddhiharibhadrasUrinA bhajana samaye laliga hamezAM zaMkha vagAData. e sAMbhaLIne je yAcake AvatA emane laliga Icchita bhojana apAvate. bhajana karyA bAda e vAcake haribhadrasUrine praNAma karatA. e vakhate "bhavane viraha thAya te udyama karatA raheje" ema haribhadrasUri emane kahetA. pachI pelA 1 "vArthaninAmaew hi surApujanahitI si(f)Le
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ prastAvanA vAcake "bhavavirahari cirakALa che ema kahI vidAya thatA. Ama niraMtara banatuM hovAthI haribhadrasUri bhavavirahasUri' tarIke prasiddhi pAmyA. jinabhadra ane vIrabhadra-kahAvalImAM kahyuM che ke haribhadrasUrine be vidvAna ziSya hatA. emanAM nAma jinabhadra ane vIrabhadra hatAM. emanA samayamAM citrakUTamAM bauddhonuM vizeSa jora hatuM. e bauddho haribhadrasUrinI vidvattAthI baLI jatA hatA eTale lAga maLatAM temaNe emane A be ziSyone mArI nAkhyA. A azubha samAcAra maLatAM haribhadrasUrine khUba zoka theye ane emaNe anazana AdarI jIvanane anta lAvavAne nirNaya karyo. eo pravacana-prabhAvaka hatA eTale emane A nirNaya pheravavA mATe samajAvAyuM ane e mAnI gayA. emaNe aneka kRtio racI ane tene ja ziSyarUpe gaNI lIdhI. - haMsane paramahaMsa-prabhAvakacaritra pramANe haribhadrasUrine haMsa ane paramahaMsa e nAmanA be ziSyo hatA. e baMne zige saMsApakSe emanA bhANeja thatA hatA. A ziSyone zAstrAbhyAsa, bauddha tarka bhaNavA mATe bauddhonA nagaramAM emanuM gamana, temanI jana tarIkenI parIkSA, temanuM palAyana ane bauddho sAthe emanI laDAI, haMsanuM mRtyu, paramahaMsanuM sUrapALa rAjAne zaraNe javuM, bauddho sAthe emaNe karele vAda, citrakUTamAM emanuM nAsI AvavuM ane haMsane ane pitAne vRttAnta kahetAM emanuM thayeluM maraNa, haribhadrasUrine dha, bauddhonI sAthe emane vAdavivAda, matAMtara pramANe mahAmaMtranA prabhAvathI haribhadrasurinI tapelA telamAM bauddha matanA sAdhuone hemavAnI taiyArI, ane jinabhasUri dvArA temane maLela sadupadeza e bAbata prabhAvakacaritramAM apAI che, paNa te keTale aMze vizvAsapAtra che te vicAravA jevuM che. enI satyatA sAbita na thAya tyAM sudhI te huM kahAvalImAMnI hakIkatane pasaMda karuM chuM. 1-2. zuM haMsa ane paramahaMsa evAM nAma prAcIna samayanA jaina zramanAM hoya kharAM ke pachI A te upanAma che?
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ prastAvane udyotanasUrinkuvalayamAlAnA racanAra udyatanasuri che. A pAiya kRtinI prazastinuM trIjuM padya vicAratAM ema bhAse che ke haribhadrasUrie emane nyAyane abhyAsa karAvyo hato. A kuvalayamAlA zakasaMvata 79mAM eka divasa ocho hato tyAre pUrNa karAI hatI eTale ke e vi. saM. 835 (I. sa. 778)nI racanA che. siddharSi-emaNe vi. saM. 96ramAM upamitibhavaprapaMcathA racI che. enI prazastinA paMdaramA padyamAM emaNe haribhasUrine je dharmadhAra purA kahyA che. AgaLapAchaLane vicAra nahi karanArA A uparathI haribhadrasUri ane siddhadhine samakAlIna mAnavA prerAyA che ane prerAya, paNa e emanI bhrAnti che e vAta A prazastinuM 17mA padya vagere lakSyamAM lenAra saheje samajI zakaze. samayanirNaya-haribhadrasUrinI koI paNa upalabdha kRtimAM enuM racanA-varSa jaNAvAyuM nathI, paraMtu keTalIka kRtimAM keTalAka ajaina granthakArenAM nAma temaja keTalIka ajaina kRtione ullekha che. AvI paristhitimAM emanA samaya mATe anumAna temaja anya sAdhanane upayoga karI emanA samayano nirNaya vidvAnoe karyo che, paraMtu temAM ekavAkyatA nathI. AgamoddhArakAdine mane haribhadrasUri vIrasaMvata 1055 arthAta vikrama saMvata 18pamAM hatA. Ama mAnavA mATe be pAIya padya temaja pUrvagutarUpa dIpakane sahejasAja prakAza haribhaktasarinA samayamAM paDato hato evuM anumAna AgaLa karAya che. bIjI bAju haribhadrasUrine kuvalayamAlAnA kartAnA vidyAguru mAnatAM temaja dhamakIti, dharmapAla, zubhagata vagere bauddhone ullekha vicAratAM jinavijayajI vagere vidvAnuM kahevuM e che ke haribhadrasUrine jIvanakAla vi. saM. 757thI 827 che. bhagavaddattanI mAnyatA mujaba Agama dvArakane mata barAbara che, kemake A vidvAnanI mAnyatA pramANe dharmakAti ane kumArila I. sa. 600 pahelAM thaI gayAM che, ane dharmapAlanuM mRtyu I. sa. 570mAM thayuM che.
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ prastAvanA 17 jayanta bhaTTanI nyAyamaMjarImAMthI paddaza nasamuccayamAM uddharaNa thayuM che ema keTalAka sAkSarenuM mAnavuM che. AthI eka digaMbara sAkSare te haribhadrasUri I. sa. 810 sudhI vidyamAna hatA e mata uccAryo che, kemake emanA mate nyAyamaMjarI I. sa. 800 nI lagabhagamAM racAI che. A saMbaMdhamAM meM be prazno anekAntayapatAkA (kha3 2)nA upadyAta (pR. 42)mAM rajU karyA che. e tarapha bahuzrutenuM huM sAdara lakSya khecuM chuM. sAthe sAthe A upaghAta (pR. 122)mAM noMdhelI be bAbate vicAravA jevI hovAthI e huM ahIM ApuM chuM ane A praznanA vAstavika ne aMtima ukela mATe abhilASI vidvAnone e saMbaMdhamAM pitAnuM vaktavya sapramANa rajU karavA vinavuM chuM AvasmayanA uparanI haribhadrasUrikRta TIkA (patra 634 A) uparanA TipaNamAM "mAladhArI hemacandrasUri kahe che - "iha vakSyamANAnyuttarAdIni nakSatrANi paJcacatvAriMzan muhUrtabhoktRNi sArdhakSetrANyucyante. sArdhadinabhAkRNi yAvat , evamazvinyAdInyapyekadinabhoktRNi samakSetrANyucyante, zatabhiSagAdIni tvardhadinabhoktRNi apArdhabhAgINyAkhyAyante, teSAM ca kila cirantanajyotiSkagrantheSvitthameva bhuktirAsIt, na tu yathA sAmprataM sarvAnyapyekadinabhogInIti bhAvaH" A dhArA e vAta sUcavAI che ke ahIM uttara vagere nakSatrone bhogakALa 45 muhUrtane eTale ke doDha divasane, azvinI vagereno eka divasano ane zatabhipaga vagerene aDadhA divaso darzAvela che. A pramANene bhAgakALa jyotiSanA prAcIna granthamAM hato, paraMtu atyAre te badhA nakSatrano bhogakALa eka divasano ja gaNAya che. AthI savAla e Ubho thAya che ke keTalAMka nakSatrone bhogakALa je pUrve 45 mu ne, keTalAMkane 30ne ane keTalAMkane 15 ema 1. dA. ta. deviMdathaya che. 102-4)mAM nakSatrone bhegakALa prAcIna ritie darzAvAya che.
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ prastAvanA hato tene badale badhAne eka divasane kyArathI thayo? haribhadrasUrie je bhAgakALa lakhyuM che te zuM emanA samayanI mAnyatA che ke emanI pUrvenI mAnyatAne emaNe rajU karI che ? - haribhadrasUrie AvasmayanI TIkAnA patra 794 AmAM nIce pramANe kathana karyuM che - "saMvaccharie ya Avassae kae pAosie pajjosavaNAkappA kaDhijjati / so puNa puTvi ca aNAgaya paJcarattaM kahijjai 2 | gam sAmAri tti che A uparathI ema lAge che ke saMvatsarIne divase rAte chelle vakhata Ave tyAre pajajo vaNAkapa (kalpasUtronuM kaNa (kathana) karAya che. A paNa rAtrie ja ane te paNa sAdhuomAM arthAt sabhAmAM ke saMgha samakSa kaNa karavAnuM e samaye na hatuM. AthI prazna udbhave che ke je vaNAkapa sthaLe sthaLe sabhAnI samakSa vAMcavAnuM keNe kyArathI zarU karyuM ? ema jaNAya che ke nisIhanI yuNiNanI racanA pahelAM-arthAta, enA kartA jinadAsagaNi mahattaranA samaya pUrve pa savaNakapa AnaMdapura nagaramAM mULa caityamAM sarva jananI samakSa vaMcAtuM hatuM. 1. ahIM munionA meLAvaDA thayA hatA. A nagara kayAM sudhI vidyamAna hatuM ane enI pradhAnatA kayAM sudhI rahI? 2. AnA samanAthe hunisIha (u. 10)nA bhAsa ane enI cuNinA pADa anukrame rajU karuM chuM: "divasato Na ceva kappati, khettaM ca paDucca suNejamaNNesi / asatI ya va iyaresiM, daMDigamabhatthito kaDDhe // 609 // " "pajjosavaNAkappo divasatA kaDDhi Na ceva kappati, jattha vi khettaM paDucca kaDhijati, jahA divasatA ANaMdapure mUlacetiyaghare savvajaNasamakkhaM kaDhijjati, tattha vi sAhU Na kaDDhe ti, pAsatthA. kaDDhati, taM sAhU suNejjA, Na dAsA, pAsatthANa vA kaTThagassa asati DaMDageNa vA abbhadio saDDhehiM pA tAhe divasato kaDDhati" (hAthapAthI bhA. 1, patra 355)
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ prastAvanA 19 ane bIje badhe te sAdhuo rAtre samudAyanI aMdara moDhethI kahetA hatA. paraMtu avasthAnarUpa paryuSaNamAM pAMca divasa agAunA pahelAMnA) pAMca rAtri agAunA karSaNane mATe ullekha che. ' haribhadrasUri ane siddhasenagaNimAM pahelA keNu? prastuta haribhadrasUri tatvArthasUtranA TIkAkAra siddhasenagaNi karatAM pahelA thayA che ke pachI e prazna keTalAke uThAvyo che. AthI emane nIce mujabanI bAbato vicArI pitAnuM maMtavya sapramANapaNe rajU karavA vinavuM chuM 1. vIra ghaUTbdhathI zarU thatuM padya ta sUnI devaguptasUrita TIkA (pR. 1)mAM che. te nahi jevA pheraphAra sAthe hAribhadrIya TIkA (patra 1)mAM paNa jovAya che. te A bemAMthI zuM eke bIjAmAMthI lIdhuM che ke kema ? je lIdhuM hoya to koNe kenuM anukaraNa karyuM che? 2. uparyukta padya je hAribhadrIya TIkAmAM che temAM je saMkSepara zabda che tene siddhasenIya TIkA (le. 3, 5. 19) sAthe saMbaMdha che ke kema ? . 3. saMbaMdhakArikAnI vyAkhyA vistArathI hAribhadrIya TIkAmAM ja javAya che ema kahevuM barAbara che? ema hoya te tenuM zuM kAraNa che ? 1. ahIM be prazna beMdhavAnuM mana thAya che - (A) vasena rAjAnA samaya para prakAza pADanAra sAdhanemAM munisundarasUrikRta jinastotraratnakeza (prastAva 1, tetraratna 5, . 11; jenastatrasaMgraha bhA. 2, 5. pa6) sethI prAcIna sAdhana che ke ethI vadhAre prAcIna anya sAdhana che? . (A) munIzvara sthavabhadranA je vividha caritro maLe che e paikI kaImAM paNa paryuSaNanI ArAdhanAnuM nirUpaNa karatI veLA pa savaNakasAMbhaLavAnI vAta che? jo na ja hoya to ema kema? 2. A nAma mayagirisUrie jIvAjIvAbhigamanI vRtti (patra 9 Ave mAM ApyuM che.
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ prastAvanA 4. siddhasenIya TIkA (pR. 29)nI pahelI paMktimAM "pUrvaka sTama tithI zarU tha ane chaThThI paMktimAM vyApArathI samApta thata pATha hAribhadrIya TIkA (patra 16)mAM maLe che te zuM sUve che ? 5. siddhasenIya TIkA (pR. 176)mAM "devasTithI zarU thanA ane "uttarathI pUrNa thatA pATha nadInI hAribhadrIya TIkA (patra 80)mAM maLe che enuM zuM kAraNa? 6. siddhasenagaNita TIkA (pa. 5-58)mAM taNAvALAnI je vyAkhyA che tene hAribhadrIya TIkA (patra 42)gata vyAkhyA sAthe zuM saMbaMdha che? vaccakevaliyasuttanI vRtti-vArANasImAM vAsuki nAme eka zrAvaka hato. tene koI sthaLethI vagakevaliyasuttanI hAthapathI maLI, paraMtu e ene artha samajI zake nahi. eka veLA A zrAvaka citrakUTamAM Avyo ane eNe A thiI haribhadrasUrine ApI. saMghe enI vivRti cavA emane vijJapti karI ane AcAryo e svIkArI. AgaLa jatAM saMghamAMnA pratiSThita puruSone ema lAgyuM ke AvA pApagranthanuM prakAzana A kALamAM ucita nathI eTale A vivRtine nAza karavA emaNe haribhadrasUrine vinavyA ane emaNe ema karyuM. A pramANe A pApagranthanI prApti temaja enI vikRtinI racanA ane enA nAzanI vAta kahAvalImAM apAI che. pR. 26 mAM meM je varga kevalittine nirdeza karyo che te A ja vikRti che. granthanI saMkhyA-abhayadevasUri, municandrasuri ane vAdidevasUrie pitApitAnI kRtimAM haribhadrasUrine 1400 granthanA praNetA kahyA che. 1. Ane lagatA prastuta bhAga jainayuga" (va. 1, aM. 3)mAM chapAya che.
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ prastAvanA 21 rAjazekharasUrie prabandhakeza yAne caturvizatiprabandhamAM haribhadrasUrinA granthanI saMkhyA 144nI jaNavI che. tnazekharasUrie ane vijayalakSmasUrie A saMkhyA 1444nI darzAvI che. zaMkarAcAryonA purogAmI ane mahAnisIhanA eka uddhAraka haribhadrasUrie je grantha kharekhara racyA che temaja je emanI kRti tarIke keTalAka koIka kAraNasara gaNe che tenAM nAma vagere huM nIce mujaba rajU karuM chuM - (1) anuyAgadvArasUtravidgati thAne ziSyahita. A aNuegadAra nAmanA AgamanI saMskRtamAM vikRti che. (53) (2) anekAntajyapatAkA. anekAntavAda yAne svAdAnuM AmAM nirUpaNa che. yogAcAra' nAmanI bauddha zAkhAnA maMtavyanuM ahIM khaMDana che. (17-20) *(3) anekAntajayapatAkIdIpikA. A ja 50nI A pajJa vRtti che. (20-21) (4) anekAntapraghaTTa. A viSe kazuM khAsa jANavAmAM nathI. (5) anekAntavAdapraveza. A ja 50ne A saMkSepa hoya ema lAge che. ema hoya to paNa AmAM "gAcAra matanA khaMDanane sthAna apAyuM nathI. (22) (6) anekAntasiddhi, a0 ja 50mAM Ane ullekha che. Ane viSaSa svaAAda heya ema lAge che. (23) - (7) aIThThIcUDAmaNi A sumatigaNie noMdhela che. (69) * A cihna e sUcave che ke A chapAyela che. 1. A aMka ja pa.nA khaMDa ranA upaghAtanA pRSThane che ke jyAM Ane aMge ceka mAhitI apAyelI che.
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ prastAvanA (8) aSTaprakaraNa (virahAMkita). AmAM kSaNikavAda, nityavAda vagere aneka viDyo che. (23) (9) Atmasiddhi. AmAM AtmAnI siddhi karAI haze. (23) (10) AvazyakasanabUvRtti. A avasmaya nAmanA AgamanI moTI vRtti che. e maLatI nathI. (54) (11) AvazyakatravivRti yAne ziSyahitA. A avasmayanI TIkA che. (54-56) (12) upadezaprakaraNa. A uvaesapapagaraNa (upadezaprakaraNa) te nathI ne ? (13) uvae payapagaraNa (virahAMkita). A 1039 padyamAM AmAM racAyelI dharmakathAnuyoganI kRti che. (23-24) (14) odhaniyuktivRtti. A ehanijajuttinI vRtti che. e maLatI nathI. A sumatigaNie nedhela che. (19) (15) kathAkazi. A sumatigaNie dhela che. (19) (16) kSetrasamAsavRtti. A kSetrasamAsanI TIkA che. jesalameramAM AnI prata che. (19) - (17) caityavanabhASya. A sumatigaNie neMdhela che. (69) zuM A lalitavistarAthI bhinna kRti che? (18) jaMbudivasaMgahaNa. AmAM jaMbudvIpa viSe adhikAra haze. (19) jaMbUdIpaprajJaptiTIkA. A jaMbuddIvapattinI TIkA hevI joIe. 1. "dharmavAda nAmanA teramA aSTakamAM pAMcamAM padya tarIke nyAyAvatArane bIje zleka apAve che. enA cothA padyamAM AnA kartA tarIke "mahAmatine ullekha che. AnA upara vi. saM. 1080mAM jinezvarasUrie vRtti racI che ane emAM "mahAmati eTale "siddhasena divAkara' evo ullekha che.
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ prastAMvanA * 23, " (20) jiguharapaDikAra (jinagRhapratimAstatra). AmAM geleksamAM rahelI jinapratimAne nirdeza che. (123) (21) chavAchavAbhigamasUtralaghutti. A chavAchavAbhigama nAmanA AgamanI vRtti che. A hajI sudhI aprasiddha che. (59) (22) tattvataraMgiNI. (23) tavArthasUtralagvRtti yAne dupaDupikA. A tatvArthasUtranI apUrNa TIkA che. (63-64) (24) tribhaMgAra. (25) daMsaNusuddhi (darzanazuddhi) yAne samyavasaptatikA. AmAM samyaktvane adhikAra che. (24) (26) darisaNasattari (darzanasaptati) yAne sAvagadhammapagaraNa. AmAM zrAvakadharma varNavAyo che. (24-25) (27) dazavaikAlikasUtraTIkA yAne ziSyabodhinI. A dasayAliye nAmanA AgamanI meTI vRtti che. (56) (28) dazavaikAlikasUtralathukti. A dasayAliyanI nAnI TIkA che. e maLatI nathI. (59). (29) dinazuddhi. (30) devakendranarakendraprakaraNa. (31) dvijavadanacapeTA. AmAM vaidikAnI hAsyAspada bAbatenuM nirasana haze. ka(32) dhammasaMgahaNa (dharmasaMgrahaNi) (virahAMkti). AmAM cArvAka matanuM khaMDana temaja pAMca prakAranAM jJAna, sarvajJatAnI siddhi, muktimAM sukha vagere bAbatonuM nirUpaNa che. (25-26) ka(33) dharma bindu (virahAMkita). AmAM gRhasthane-zrAvakane temaja sAdhune dharma samajAvela che. (26-ra) (34) dharmalAbhasiddhi. A sumatigatie beMdhela che. (6)
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24 prastAvanA (35) dharmasAra. puruSArtha vagere bAbata upara prakAza pADanArI A kRti para malayamagirisUrie TIkA racI che. zuM e paNa maLatI nathI ? *(36) dhuphakhANa (dhUrtAkhyAna). vaidika devane ane maMtavyane AmAM vinodavRttie upahAsa che. (123-127) (37) dhyAnazataka/tti. A zuM Avazyaka sUtravitine bhAga nathI ? (38) naMdIsutraTIkA yAne nandadhyayanaTIkA. A naMdI nAmanA AgamanI TIkA che. (60-61) 39) nANApaMcagavaphakhANa (jJAnapaMcakavyAkhyAna). AmAM pAMca jJAnane adhikAra che. (70) (40) nANAyattaka. AnI caturvizatiprabandhamAM noMdha che. (70) (41) nANAcittapayaraNa (nAnAcitraprakaraNa). AmAM dharmanuM svarUpa che. (71) (42) nyAyapravezakavyAkhyA yAne ziSyahitA. A nyAyapravezaka nAmanI bauddha kRtinI TIkA che. (56-59) (43) nyAyavinizvaya. . (44) nyAyAvatAra ti. A nyAyAvatAranI TIkA maLe che? (64) (45) paMcaniyaMThI. A paM. haragoviMdadAse nedhela che. (70) (46) paMcaligI. AnI caturvizatiprabandhamAM nedha che. (70) *(47) paMcavaghuga (paMcavastuka). AmAM dIkSA, sAdhuone dainika AcAra, gAAsa vagere bAbata che. (27-28) (48) paMcavastukaTIkA (virahAMkita). A paMcavaghuganI TIkA che. (2-28) (49) paMcasUtravyAkhyA. A paMcasura nAmanA prAcIna ane pAIyamAM racAyelI nAnIsarakhI paNa mahattvanI kRtinI TIkA che. (64-65) * (50) paMcasthAnaka.
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ prastAvanA 25 (11) paMcAga (paMcAzaka) (virahAMkita). AmAM zrAvakadharma, - dIkSA, caityavaMdana, pUjA vagere aneka bAbata che. (28-29) (52) paralekasiddhi. A sumatigaNie neMdhela che. (69) . (53) picchaniryuktivRtti. A piMDanijajuttinI TIkA che. e zuM maLe che ? (61) (54) prajJApanA sUtrapradezavyAkhyA. A paNagvaNAnI TIkA che. che. eno thoDoka bhAga chapAyo che. (61-62) (55) pratiSThAkalpa. (56) bRhanmithyAtvamathana. A sumatigaNie nedhela che. (19) (57) beTikapratiSedha. AmAM digaMbara matanuM khaMDana che. (71) (58) bhAvanAsiddhi. AmAM bhAvanAne ke vairAgyane adhikAra haze. (29-3) . (59) bhAvArthamAtrAvedinI. A aka ja 50nI TIkA che. (21) (10) yatidinakRtya(61) yazodharacarita. AmAM yazodharanuM vRttAnta haze. (2) yogadaSTisamuccaya. AmAM IcchA-oga, zAstro ane sAmarthya-roganuM nirUpaNa che. (30-31) (63) yogadaSTisamuccayavRtti. A yogadaSTisamuccayanI TIkA che. (31) *(64) gabindu (virAMkita). A viSaya adhyAtma che. (31-33) (5) gataka. AnI caturvizatiprabandhamAM noMdha che. (70) (66) lagnakuMDaliyA (lagnakuNDalikA) yAne lagazuddhi (lagnazuddhi). A jyotiSane grantha che. (34) (67) laghukSetrasamAsa. (68) laghukSetrasamAsatti. A laghukSetrasamAsanI vRtti hovI joIe. *(69) lalitavistarA yAne caityavandanastavavRtti (virahAMkita).
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ prastAvanA A caityavaMdanasUtranI vRtti che. emAM aneka ajaina maMtavyanuM nirasana che. (pa-59) (70) lekatattvanirNaya yAne nRtanigama. AmAM viSNu vagere vaidika devanAM dukRtyonI neMdha che. AmAM lekanuM svarUpa samajAvAyuM che. (34-35) (71) lekabindu. (2) vargavidhivRtti. A TIkA che. (65-66) vizeSa mATe juo pR. 28-21. (73) vizeSAvazyakatti. A vizesAsayanI vRtti hevI joIe. (74) vIrathaya. *(75) vIsarIsiyA vizatirvizatikA). AmAM dAna, pUjA vagere aneka bAbata che. (35-38) (6) vedabAhyatAnirAkaraNa. A dvijavadanacapeTA te nathI ? (77) vyavahArikalpa. (78) zAstravArtArasamuccaya. AmAM AtmA, hiMsA, sarvajJatA ityAdi viSenI jana mAnyatA apAI che. vaLI vaidika, bauddha, sAMkhya, brahmAdvaita vagerenAM keTalAMka maMtavyanuM nirasana che. (38-41) (78) zAstravArtAsamuccayaTIkA yAne dipradA. A zAstravArtAsamuccayanI TIkA che. (38-41) (80) zrAvakadharmatatra. (81) zrAvakadharmasamAsavRtti. A sAvagadhammasamAsanI TIkA che. (17) (82) zrAvaka prApti. AnI caturvizatiprabandhamAM noMdha che. A ja zuM sAvayapatti che? (70) *(83) zrAvakaprAptiIkA. A zrAvakaprAptinI TIkA hevI joIe. (84) zrAvakaprajJaptisUtravRtti (85) vadarzanasamuccaya. AmAM bauddha, naiyAyika, sAMkhya vagere darzanane saMkSepamAM padyamAM paricaya apAyo che. (41-44) (86) Dizaka (virahAMkita). A mATe juo pR. 8-11. 'ka(87) saMsAradAvAnala stuti. A cAra padyonI stuti che. (46) (88) saMskRtAtmAnuzAsana. A sumatigaNie dhela che. (9)
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ prastAvanA 27 (89) saMkitapaMcasI. (90) saMgrahaNIvRtti. jesalameramAM che. (9) A saMgrahaNInI TIkA che. AnI prata *(91) samarAvyacariya (samarAdityacaritra). A samarAdityanuM caritra che. temAM veranI paraMparAnA Abehuba citAra che. (46-50) (2) sapRsittari. A nAma azuddha jaNAya che. e haragAviMdadAse noMdhela che. (70) (93) saMpresittari. tattvayAsaga *(94) samAhapayaraNa (samAdhaprakaraNa) yAne (tattvaprakAzaka) (virahAMkita ?). AmAM deva, guru, vagerenuM nirUpaNa che. (50) (95) sanasiddhi. AmAM sarvajJatA siddha karAI che. (50-51) (96) sa'siddhiTIkA. A sanasiddhinI TIkA che. (5051) (97) sAvagadhamma (zrAvakadharma'). AmAM samyaktva, zrAvakanAM 12 vrata vagere hakIkata che. (127-128) (98) sAvagadhammasamAsa (zrAvakadharma samAsa). AnuM khIjuM nAma sAvayapaSNutti (zrAvakaprajJapti) che. AmAM zrAvakanA dhama samajAvAyA che.(127) (9) sAsayajikittaNu (100) syAdvAdakoAdyaparihAra. AmAM syAdvAda upara karAyelA khATA AkSeponuM nirasana che. (51) (101) hiMsASTaka. AmAM hiMsAnuM tema ja ahiMsAnuM svarUpa vicArAyuM che. (51-52) A hiMsAkI atrasUra che-nAnI *(102) hiMsATakAvasUri. sarakhI TIkA che. (51-52) noMdha:--4, 22, 24, 29, 30, 43, 50, 55, 6, 61, 67, 68, 71, 74, 77, 80, 89, 93 ane 99 A kramavALA granthA viSe mAhitI meLavavI bAkI che. vizeSamAM uparyukta granthA paikI keTalAka abhinna hoya ema lAge che, paNa e viSe atyAre nirNAya thaI zake tema nathI.
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ prastAvanA vyAkhyAnenuM vihaMgAvalokana pR. 176mAM kahyA mujaba bALa che, madhyama jevo ane paMDita cho A traNane uddezIne racAyelA DAkanA bIjA cheDazakanA bAramA padanA vivaraNarUpa A vyAkhyAne tarapha dRSTipAta karatAM jaNAya che ke vacananI ArAdhanA vaDe kharekhara dharma che e vAta vistArathI dAkhalA-dalIle ane kissA-kahAnIo dvArA samajAvAI che. jema ThANuMga (sthAnAMga)nAM vyAkhyAnonA aMtamAM prazno sUcavI teno uttara AgaLa upara ApavAnI vRtti vyAkhyAtAe dAkhavI che tema ahIM paNa pratyeka vyAkhyAnanA aMte savAla raju karI ene uttara AgaLa vicArAze ema kahyuM che. ahIM je pratyeka vyAkhyAnanA aMtamAM "ae vartamAna" e je nirdeza che tene artha ApaNe vicArIzuM. agre vartamAna "AgaLanA kALe je bane te khara" Ama Ano artha karAya che. sAdhu ke sAdhIne bhikSAthe gRhastha taraphathI vinaMti karAya tyAre temanI taraphathI "vartamAna jega' e uttara apAya che. khapajogI bhikSA ApyA bAda vizeSa ApavAne mATe ke anya kaI eSaNIya padArtha ApavA mATe vinaMti karAya tyAre paNa teo vartamAna jaga' kahe che. Ane paNa artha "ame vartamAna' che. lakSaNe-kaI paNa vastuno bedha meLavavo hoya te tenuM lakSaNa jANavAthI e kArya sugama thaI paDe che te lakSaNa zuddha svarUpamAM sacoTa rIte rajU karavuM e bALakano khela nathI, kemake e to vastune pUrepUre khyAla jene heya te ja A kAma karI zake. temAM spaSTapaNe ane sAdI bhASAmAM lakSaNa ApavAnuM kArya vadhAre muzkela che. tema chatAM A vikaTa kArya paNa vyAkhyAtAne mana te jANe ramata che, kAraNa 1 vacananI ArAdhanAnuM svarUpa pR. 7mAM vicArAyuM che. 2 karmaNi tRtIyAne hetu pU. 6mAM darzAvAyuM che.
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ prastAvanA 29 ke emane abhyAsa uparaeTi nathI, paNa kharekhara talasparzI che. AnI pratIti karAvavA mATe A vyAkhyAnamAM apAyelAM lakSaNemAMthI keTalAMka huM ahIM rajU karuM chuM - atizaya duniyAmAM bIje na heya ne te kaIka ja batAvI zake te "atizaya" (pR. 70). arihaMta-vIsa sthAnaka ArAdhI ninAmakarma bAMdhI (prAya.) devalokamAM gayA ne tyAMthI AvIne thayA te arihaMta pR. (91). jemanI puNyaprakRti vicitra heya te "tIrthakara yAne arihaMta (pR. 99). ArAdhanA--zAstranuM kathana ane te kathananI leNyA sAcI mAnane amala karavAnI dhAraNuM rAkhIne je pravRtti karAya tenuM nAma ArAdhanA' (pR. 231). Aya ne anAya---DA aparAdhamAM hakAra, vadhAre aparAdhamAM makAra ane bahu aparAdhamAM dhikkAra e traNa nItio jemAM (je jagyA para) pravarte te 'Arya" te sivAyane "anArya" (pR. 8). jyAM dharmanI pravRtti haya, svapnAmAM paNa dharmanA akSare heya te "Arya'; ane jyAM vinAmAM paNa dharma evA akSare na Ave te "anArya" (pR. ). Adeza-jyAM tIrthakare, cakravartIe, vAsudeve ane baLade utpanna thAya (thayA), thAya che ane thaze tevA ja deze "Arya gaNAya, ane te sivAyanA bIjA badhA "anArya ('. 8). 1 A hakIkta zIlAM sUrie sUyagaDa (suya. 1, 4, 5, u. 1)nI TIkAmAM nIce mujabanA avataraNudvArA ApI che -- "dhammA aksarAI jesuma gajati suviNe vi" 2 A vAta paNuM avataraNa dvArA apAI che. e nIce mujaba che :"...AriyaM bhaNiyaM jatthuppatti jiNANaM cakkINaM rAma viaa "--ejana
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ prastAvanA kAyA-jIvane bhAgIdAra je hoya te kAyA" (pR. 68). krodhakrodha eTale Atmajavara (pR. 5). citta-calAyamAna vicArenuM sthAna te "citta" (pR. 246). jaDa jIvana-A che pitAnuM jIvapaNuM, Ane tyAM garANe mUkyuM mATe tenuM nAma "jaDa jIvana" (pR. 265). jela-jemAM jagatane vyavahAra na hoya te jela' (pR. 12). - jaina-karmabaMdhanA kAraNu tarIke ajJAna ane aviratine mAnanAra te "jaina" (pR. 27). dravya-kRta-sarvajJa bhagavAna sivAya bIje bele tenuM nAma vyasRta" (pR. 227). dharma-durgatimAM jatA jIvene reke tevuM anuSThAna ke je sadgati na maLatI hoya te meLavI Ape tenuM nAma dharma" (pR. 235). dhyAna-cittane je sthira adhyavasAya te dhyAna" (pR. 246). - nAstika-zUnya saravALAnA saravaiyAvALA (te) "nAstike (pR. 27). puNya-je (zubha varatu)ne aMge nikAzane pratibaMdha na hoya te "puNya' (pR. 112). puruSArtha--aniSTa dUra karI pratibaMdhane dUra karIne iSTa siddha kare te ja "puruSArtha" (pR. pa8). phUvaDa-rasoI thayA pachI cUle saLagAve te te phUvaDa (pR. 256). bALaka, madhyama buddhi ane buddha-cAlu rivAjane mAtra dekhe te bALaka; rItine tapAse, avAranavAra prasaMga paDaye je karavAnuM hoya te kare te dekhe te "madhyama buddhi ane tattvane parakhe te buddha (pR. 38-39).
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ prastAvanA budha--AgamanA rahasyanI parIkSAmAM utaranAra te 'budha' (pR. 62). bhakita--sarvazakitamAna tIrthaMkaranAM vacanane aMge pravavuM tenuM nAma 'bhakti' (pR. 6). bhaTakatI te rakhaDatI prajA--meLavIne laI janAra te bhaTakatI prajA' ane meLaveluM melI jAya te 'rakhaDatI prajA' (pR. 43). mahela--jemAM jagatanA vyavahAra hoya te mahela' (pR. 122). vacananI ArAdhanA-vacanamAM kaDelI vAta samajavI ane te pramANe vartAva karavA tenuM nAma 'vacananI ArAdhanA' (pR. 271), zrutatIrthaMkare je vacanayogathI kahyuM te 'zruta' (pR. 227). siddhapaNuM--kALane kALiyo karanAra eka ja vastu te siddhapaNuM" (pR. 263). sUkSma nigAH--kAi paNa jagyA para zarIranI bhAgIMDhArI hAya te te 'sukSma nirgAda' (pR. 233), hindu--eka bhavathI khIje bhava, trIje bhava, ceAthe bhava, pAMcame bhava Ama bhavrAMtara karanAra AtmA te 'hindu' (pR. 169). mULa----vyAkhyAtA potAnA gAMDanI kAi vAta kahetA nathI. jANe kAi ne kAi prauDha ane prAcIna granthane AdhAra lIdhA vinA teo eka DagaluM paNa bharavA icchatA na hoya ema lAge che. dA. ta. pR. 35mAM 'dAna zIla,...lAvavAmAM gaNe e hakIkata je emaNe kahI che adhyAtmakapadruma (adhi. 9)nA nimnaliAkhata navamA padyate lakSmIne che. te "vazaM maneA yasya samAhitaM syAt 31 kiM tasya kArya niyamairya maizca / yasya ca durvikalpaiH . ji. taya hAya niyama maAE? bA hata manA
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ prastAvanA danika muddAo jenA darzananI viziSTatA jaina darzana Itara darzanethI kaI kaI bAbatamAM juduM paDe che te hakIkta prasaMge pAtta apAI che-samajAvAI cheH (1) paramezvaranI bAbatamAM jainee ene batAvanAra tarIke mAne che, jyAre bIjAoe ene banAvanAra tarIke mAnya che. (pR. 81) (2) karma bAMdhyAM te bhogavavAM ja paDe e siddhAMta jainene nathI. (pR. 115) A ja hakIkata pR. 26mAM vistArathI nIce mujaba apAI che jainetA tamAma kahe che ke "kare te bhogave? te jene nahi kahe. jene te ema kahe ke jeTale chUTe nahi, jeTalAM paccakkhANa na kare teTale bhAre thAya ane teTale ja bhagavaTe karavuM paDe. . (3). jainetarane jJAna te bhADUtI; jainane jJAna te gharanuM gaNAya. (pR. 31 ane 266) (4) jenene mekSa te guNano dariye tyAre bIjAone mekSa te zUnya (pR. 2) kevalInuM svarUpa ane sAma-kevalajJAnInuM svarUpa vicAstAM pR. 8ramAM kahyuM che ke "kevalajJAnI thayA hoya tene sUtranuM AlaMbana na hoya." kevalajJAnIne zAstramAM Ama kahyuM che mATe huM kahuM chuM tema nahi." (pR. 13) 1 juo pR. 20. 2 A vAta keTalAka vedAMtIne lAgu paDatI nathI, paNa itara ajaina dArzanikenI saMkhyAdine lakSyamAM rAkhI Ama ullekha karAyo hoya ema lAge che. - 20, ' ' * *
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ prastAvanA "kevalI nisarga samativALA che, mATe te zrotAne viSaya nathI." (pR. 83) kevalajJAnIo paNa puNya prakRtie sarakhA hotA nathI; AtmAnA guNe aMge sarakhA heya. (pR. 99) jyAre kevalI "kSapaka zreNi mAMDe tyAre emanI eTalI badhI tAkAta che ke jagatanA sarva jIvanAM jeTalAM karyo che te badhAM bhegAM thaIne eka ja AtmAmAM Ave to tene eo aMtarmuhUrtamAM bALI nAkhe". Ama emanuM sAmarthya pR. 113-14mAM nirUpAyuM che. te sAmAnya kevalI ane tIrthakaramAM pharaka-A pharakanI bAbata 5. 98-99 ane 102 mAM vicArAI che. tIrthakara nAmakarma A eka prakAranuM nAma-karma che. enI keTalIka vizeSatA pR. 109mAM vicArAI che. (1) A nAma-karma baMdhAya tyArathI poSAtuM jAya. "kSapaka zreNi mAMDe, kevaLajJAna ja thavA mATe be ghaDI bAkI hoya tyAM sudhI e pelAvuM joIe. A karma sivAyanA koI paNa karmamAM baMdha udayathI poSAvAne niyama nathI. . (2) A tIrthakara nAmakarma trIje bhave niyamita thAya ane e pilAtuM rahe. vaLI e lAgalAgeTa rahe (3) jagatanA uddhAranI bhAvanA mATenuM tIrthakarapada e aneka janmanI lAgalagATanI kamAI che. | (4) pR. 117mAM kahyuM che ke zAstrakAroe 120 prakRtiene je baMdha jaNAvyuM temAM AhAra - zarIra, AhAraka-aMge pAMga ane tIrthakaranAma karma e traNane ja sArI gANu. A traNa ja prakRtio AtmAnI nirmaLatA thAya tyAre ja baMdhAya, jyAre bAkInI 117 AtmAnI malinatAthI baMdhAya. vaLI uparyukta traNa prakRti paikI
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ 34 prastAvanA pahelI emAM saMyama kAraNa che, jyAre trIjamAM-tIrthaka-nAmakarmamAM sabhyatva kAraNa che. . abhavyanuM svarUpa A vicAratAM pU. 6mAM ema kahevAyuM che ke jJAna te dareka AtmAmAM sarvattApaNAnuM rahyuM che. e hisAbe te ajone paNa "kevalajJAnAvaraNIya karma che ema manAyuM che. pR. 61mAM e vAta che ke alabene zAsana catuM nathI, paNa zAsanamathI mAna-sanmAna maLatuM hovAthI enAthI chUTyatuM nathI. bhavya jIvane sAdhupaNuM-mahAvratapaNuM Ave te DhIMgalInA zaNagAra jevuM che ema pR. 21ma kahI ahIM ja enuM kAraNa paNa apAyuM che. nikSepacAra ane dasanA nikSepane baLe ekane nikSepa karAyAnI vAta pR. 261mAM apAI che. bhavanI gaNatrIbhavanI gaNatrI samyaktvathI che, nahiM ke cAritrathI. (pR. 24). gaNadharavAda ane anumAna-gaNudharavAda vakhate anumAna ApavAM paDayAM tenuM kAraNa pR. 1900mAM vicArAyuM che. sthAnakavAsI--pR.13pamAM kahyuM che ke buddhinA viSayamAM matabheda heya che. A matane eka prasaMga te sthAnakavAsIone mUrtipUjA sAme virodha che. A viSene UhApoha TuMdiyA" evA nAmapUrvaka pR. 176 mAM karAve che. vaLI A hRdiyA yAne sthAnakavAsIone "tilakavRttI sALi vALa" no artha che ItyAdi prazo pR. 23mAM pUchAyA che. | terApaMthI-terApaMthInI mAnyatA viSe pR. 177-8mAM vicArAi che. emane "dayAnA zatru tarIke ahIM nirdeza che. ' 1. pR. 2mAM "39 buddhizALI nahotA ema je chapAyuM che te vyAkhyAna utAranAranI bhrAMtine AbhArI hoya ema lAge che.
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ prastAvanA maka ane kAlA ima gAje midhyama kAlezagine thI mukti-prayuktinAM vane urIne parAsta karyo e bAbata che. 185-7mAM vicArAI che. vaLI eNe uccArelAM vacano ArAdhakane chAje tevAM hatAM e vAta che. 18-8mAM nirdezAI che, A madda . ane kAvine prasaMga vicAhapaNati (sa. 18, u. 6 che. 63)mAM AlekhAyela che. jIruM ane abhinava zeTha-- dhammasaMgahaNi (gA. 10)mAM be zeThane nirdeza che. AnI vRtti (patra 4 a)mAM malAmisTirie A be zada chaNe zeTha ane abhinava zeTha tarIke ullekha karyo che hindu ane kAra athe-AnA arthe samajAvatAM nIce mujaba prazna pUchAyA che -- sidhu nadInI A bAjue rahenArA hiema bhale balucistAna ane aphaghAnIstAna leke mane paNa cInavALAnI daSTie A vAta ghaTe kharI ? (pR. 168). | musalamAne hindune kApharI kahe che te kAphara ane simpane ze viyAhapaNuti (sa. 21, u. ; su)mAM jIvAstikAyanAM 21 abhivacana apAyAM che. temAM hiMDu" paNa che. eno artha eka bhavathI anya bhava karanAra che ema' vyAkhyAtAe kahyuM che. vizeSamAM emaNe hiMdu ane hindu e bene eka gaNela che. A daSTie jaine paNa hindu che. nisIha (uM. 10)nA bhAsa (gA. 284)nI yuNiNuM (anyAMka 3, pR. 572)mAM kAlakAcAryanI kathAmAM "di hidura" che. 1 "i lvenauvgema enI rI (patra 776)mAM abhayadevasUrie kahyuM che.
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ prastAvanA Ama hindustAna mATe hinduone deza' e prayoga-artha A yuNi karatAM prAcIna kAIjena ke ajaina bhAratIya kRtimAM hoya ema jANavAmAM nathI. * avestana vendirAda (1,18)mAM hama hindu' e ullekha che? ane Deriyasa (Darius) ke je I. sa. pUrve para2-486mAM thaI gaye tenA bahistAna khaDaka paranA zilAlekhamAM "spaSTapaNe hi (na)du e ulekha che. hindukuza-hindu saMbaMdhI vicAra karatAM mane "hindukuza' zabdanuM ane hinduone lagata aMkuza evI enI ramujamAM sUcavAtI vyutpattinuM paNa smaraNa thAya che. AvuM nAma nisIhacuNimAM kaI sthaLe vaparAyuM che ema kure che. hindukuzane parAmiesa (Parapamisos) kahela che. ene 4mATenuM saMskRta nAma u5ri-spena che, jyAre avestAmAM ene upAIrisaena" kahela che.pa. megAsthanisanA InDikA (Indica)nA je. Dabalyu. meka-phrinDala (Marindle) dvArA karAyelA aMgrejI aAvAda nAme Ancient India as described by Megasthenes and Arrianhi pR. 186mAM hindukuza viSe UhApoha che. Ane keTalAka InDikasa - 1 jue The Cambride History of India Volume 1 Ancient India (P. 324). 2 juo C. H. I. (Vol. I. p. 335). . | 3 AnAM bIjuM paNa rUpe che: Paropamisos, Paropamissos ane Paropanisos. 4 juo C. H. J. (Vol. I. p. 327). 5 juo DaeN. svAina lekha e sAtamI prAcyavidyA mahAsabhA vienAmAM maLI tene aMge lakhAyo hato.
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ prastAvanA 37 kesasa (Indicus Cancasus)nuM apabhraSTa rUpa gaNe che. A nAma A parvatanI hAramALAne meseDeniyanae-grIkAe ApyuM hatuM. kAbula nadInI uttare AvelI hAramALAnA parvane "nidha' kahe che. A niSadha' zabda pare panisAsamAM heya ema manAya che. grIkanA paropanisade (Paropanisadae) paru ane niSadha e be zabdonI vacce pIne prakSepa karavAthI banyuM che ema paNa sUcavAya che. yazata (8, 32)mAM upa-hindavane ane pahelavImAM uInda ane u-indamane je ullekha che te zuM hindukuzane aMge che ? AtmAnI zakita-aMtarmuhUrtamAM mithyAtvamAMthI nIkaLe ane caudame guNasthAne jAya evI AtmAnI ajabazakti che. (5. 202). saMkhyA-sava mAM garbhaja manuSyanI rAzi sauthI ochI che. 29 okathI vadhAre nathI (5. 181). ArAdhanA-vacananI ArAdhanA ane vaktAnI ArAdhanA vacceno saMbaMdha temaja guNa ane guNInI ArAdhanA vacceno saMbaMdha pR. 237mAM darzAvAyela che. name kema? namaskAra sUcavanAra kriyApadana letAM adyarUpa nA kema lIdhuM e praznane uttara pR. 241-ramAM apAya che. * dharmadhyAnanA cAra pAyA-AnuM svarUpa pU. 255-6mAM che. camapASANu yAne lehacuMbaka-"camaka zabdanA cAra artha thAya che. emane eka te lehacuMbaka che. camakapatthara, camakahANuM ane camakapASANa e traNene temaja camakabANane artha paNa lehacuMbaka che. leDhAne AkarSavAnA guNavALuM. eka dravya te leha 1 juo C. H. I. (Vol. I. p. 326). 2 A hakIkata ardhaccheda (logarithmonA jaNakArane sahelAithI samajaze.
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ pratAnA cuMbaka che. ene aMgrejImAM lode-stone temaja magne kahe che. Ane aMge pR. 13mAM kahyuM che ke lehacuMbaka letAne kheMce paNa pittaLa vagerene na kheMce. * nyAyAcArya vijayagaNita gaSabhanistavanamAM nIcenI chaThThI kahImAM "camakapASANa che - "camakSASANa jima lehane kheMcaze mukitane sahaja tuja, bhakti vairAgo" A gaNavire "rAjanagaramaMDana zrI mahAvIrajina stavana"nI cothI kaDImAM paNa camaka pASANuM' zabda vAparyo che. prastuta paMkita nIce pramANe che - camakapASANa khaMcaye saMcase lehane re ke saMcase. tima tuja bhagati mugatinikhaMcase mahine re ke maMcaseM 3 ratnamaMDanagaNie sukRtasAgara (patra 18a)mAM ane malayagirisUrie Avasmaya uparanI vRtti (patra 25 a)mAM lehacuMbakInA arthamAM "ayaskAnta' zabda vAparyo che haribhadrasurie dhammasaMgahaNi (gA. 372)mAM A arthamAM lehevala' zabda vAparyo che, ane enI zakita paNa darzAvI che. A rahI e gAthA:-- "lohAvalassa sattI AyatthA ceva bhinnadesa pi / lohaM AgarisaMtI dIsaha iha kajjapaccakkhA // 3724 / / " 1 jIo nyAyavizArada nyAyAcArya zrImad vijaya upAdhyAya viracita 2 sAhitya saMgraha (prathama vibhAga, pR, 146). 2 ejana, pR. 108. 3 kAlidAse A zabda radhuvaMza (sa. 17, . 63)mAM temaja kumArasaMbhava (sa. 2, le. 59)mAM vAparyo che. 4 "camakapASANu ane enA paryAyonA ullekho" nAmanA lekhamAM meM A hakIkata vistArathI vicArI che.
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ prastAvanA pArasamaNi-pArasamaNine laTuM aDe ne enuM thAya. paNa cAMdI aDe to kaMI na jAma". ema enuM svarUpa pR. 103mAM darzAvI padArthanA svabhAvanI vicitratAnuM pratimAna karAyuM che. "pArasamaNi" e zabda "parzamaNinuM rUpAMtara che ema kahevuM ucita jaNavya che, kemake jinamaMkhamaNie vi. saM. 149rathI 1498nA gALAmAM zrAddhaguNavivaraNa nAmanA granthanA AThamA guNanA prAraMbhamAM "sparza pASANu" tarIke je nIce mujaba ulekha patra rAmAM karyo che te A "pArasamaNine laga che ema lAge che - "jI satramArze pAvAgata che lohaM svarNIbhavet svarNayogAt kaace| maNIyate // " ' sAmasundarasUrinA ziSya jinakIrtisUrie je dAnakalpadruma racyuM che tenA cothA pallavamAM 11mA padyamAM sparzAzmana" arthAt sparza pASANane eTale ke pArasamaNine ullekha che ane enA pachInA padyamAM tejana(marikAne ullekha che ke jene A sparza pASANenI khANanI pAse rahelI maTeDI tarIke oLakhAvI che. nRsiMha zarmA dvArA saMkalita camatkArika dabaMtamAlA (navarAtrimahatsava)nI trIjI AvRttinAM pR. 180-181mAM lehanI DabbImAM pArasa" e nAmanI eka vArtA che. 1 AvI hakIkata "siddharasa mATe paNa kahevAya che. jemake "kalikAlasarvajJa hemacandrasUrie vyazAstra (ka. 12, . 12)mAM nIce mujaba "zrayate suvarNabhAvaM siddharasasya sparzato yathA loham / AtmadhyAnAvAtmA paramAtmatvaM tathA'pnoti // 12 // " arthAta jema siddhArasanA rathI loTuM suvarNapaNe pAme che tema paramAtmAnA dhyAnathI AtmA paramAtmApaNuM pAme che. " che
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ prastAvanA upakta rASabhajinastavananI trIjI kaDImAM "kanakamaNine je nIce mujaba ullekha che te ja "pArasamaNi hoya ema lAge che - kavaNu nara kanakamaNi choDI tRNa saMgraha ' : ' prakIka bAbato ' vinmAlIe banAvelI mUti. 104mAM e ullekha che ke vidyummAlIe mahAvIra svAmInI pratimA banAvI hatI. A hakIkata nisIha (u. 10)nA bhAsa gA. 574mAM "paDimA' zabdathI sUcavAI che ane enI cuNi (bhA. 7, pR. 642)mAM ratnAdi vaDe ene alaMkRta karavA vagerenI vAta che. - mana:paryavajJAna kyAre?---dhana, mAlamilakta vagerenuM rAjInAmuM ApIne nIkaLe tene ja mana:paryavasAna thAya (pR. 103). rAvaNanuM abhimAna-rAvaNe sItAnuM zIla khaMDita karyuM nathI, kemake marajI vagara ene e svIkAra karavA IcchatuM na hatuM. eNe tema chatAM sItAne pAchI na ApI tenuM kAraNa pR. 21mAM e darzAvAyuM che ke huM nirbaLa chuM ke ene lAvyA pachI ApI dauM ? evA abhimAnane khAtara eNe rAmane sItA na sepI'. mAkhInA cAra prakAra-mAkhInA cAra prakAre pR. 174mAM gaNAvAyA che. A hakIkata puNyanA puNyAnubaMdhI ane pApAnubaMdhI e be prakAra ane pApanA paNa e be prakAra sAthe paNa ghaTAvAya che ema sAMbhaLyuM che. AjJA-ANuM (AzA)nuM mahattava pR. 17ra-pamAM darzAvAyuM che. daherAvAsI zabda-daherAvAsI' zabda anucita che e vAta pR. 141mAM vicArAI che. 1-2 jaina mata mujaba rAvaNa jena che, ane sItA e enI putrI thA. dazaratha-jAtaka nAmanA baddha granthamAM rAvaNa jevI koI vyakti ja nathI. vaLI tyAM sItAne rAmanI bena gaNI che.
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ prastAvanA 41 hiMsA eTale ?--'hiMsA pApanuM sthAnaka che paNa pApa nathI' e vAta pR. 139 ane 143mAM darzAvAI che. vyavahAruM jJAna--maracAMnI baLatarA maTADavAnA upAya (pR. 202), khAjAM khAtAM enI karaca paDe (pR. 180), siddha Ave tyAre keTalAMka jAnavare AMkha mIMce (pR. 19), DuMgaLIne khALavA chatAM gadha na jAya (pR. 228), dhAsanI gAMDI evI badhAya che ke temAM taNakhA paDe te uparanu baLe paNa aMdaranu khace (pR. 264) ityAdi khAte, kheDUtanuM udAharaNa (pR. 249), geAranA 1e prakAra (pR. 215), ane zeripha eTale krANu ane enuM kAryAM zu (pR. 53), e hakIkata vyAkhyAtAnA vyavahAru jJAnanI vizALatAnA khyAla karAve che. bIjI paNa keTalIka hakIkato A bAbatanuM samana kare cheH nathI (pR. 3). rAmane sItA uparAMta khIjI patnI hatI ema paumariya nAmanuM jaina rAmAyaNu temaja vAlmikInu paNa rAmAyaNa jotAM jaNAya che. joke sAmAnya janeAtA rAmane eka ja patnI hatI gema mAne che. pArakha--kIDI eka jojate rahelI cIjanI gandhane pArakhe che (pR. 2-3). kIDImAM gaMdha pArakhavAnI jeTalI zakti che eTalI ApaNAmAM nathI ema rR. 147mAM kahyuM che. rastA pArakhavAnI tAkAta je kUtarAmAM che te bhalabhalAmAM seAnuM che ke pittaLa tenI pArakha mATe kaseTI che (pR. 120). cAMdI che ke kalAi che tenI pArakha mATe lIMpaNu che (pR. 120). prAcIna kALamAM rAjAe khAvA besatA tyAre 'cakAra' pakSI rAkhatA, kemake e pakSIne svabhAva evA ke jherI vastu hAma tA 1 ahIM je eka prakAranA gArane kAiTiyA' kahyA che. tene kATiye' paNa kahe che. 'kAyadu' karAvanAra brAhmaNa te 'kATiyA' kahevAya che. 'kAcA' eTale maranAranA agiyAramAne divase karavAmAM AvatI kriyA ke jamaNa,
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ 42 prastAvanA rADArADa pADe (pR. 147). Ane aMge samarAIcacariya (bhava 4, patra 301)sAkSI 54 che. upadezaprAsAda (stambha ra; vyAkhyAna 23)mAM avataraNa rUpe nIce bhukaramanu padha cha:-- "dRSTvA'nnaM savirSa cakAravihago dhatte virArga dRzAhaisaH kUjati sArikA ca vamati krozatyajasraM zukaH / viSTAM muMcati markaTaH parabhRtaH prApnoti mRtyu kSaNAt , krauJco mAdyati harSavAMzca nakulaH prItiM ca dhatte dvikH|" Ane artha e che ke jheravALe anna joIne cara pakSI netramAM virAga dhAraNa kare che arthAt AMkha mIMce che, haMsa kUjana kare che zabda kare che, sArikAne vamana thAya che, piopaTa vAraMvAra Akroza kare che, vAdare viSTA kare che, keyala kSaNavAramAM maraNa pAme che, krauMca. rAjI thAya che, neLiye AnaMda pAme che ane kAgaDo prasanna thAya che. | hemavijayagaNie vi. saM. 165mAM kathA ratnAkara race che. emAM 26mA patramAM A aMge avataraNarUpe nIce mujabanAM paDyo che - "viSayaduSTAzanasvAdAt, kAkaH kSAmasvaro bhavet / lIyate makSikA nAtra, vilInA ca vipadyate // 1 // annaM saviSamAghrAya, bhRgaH kUjati cAdhikam / sArikA saviSe'nne tu, vikrozati tathA zukaH // 2 // viSAnnadarzanAnnetre, cakorasya virajyataH / mriyate kekilo mattaH, krauMcA mAdyati tatkSaNAt // 3 // nakulo hRSTalAmA syAnmayUrazca prmeaadte| asya cAlAkamAtreNa, viSaM mandAyate kSaNAt // 4 // udvegaM yAti mArjAraH, puriSaM kurute kapiH / gatiH skhalati haMsasya, tAmracUDA virauti ca // 6 // "
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ prastAvanA 43 mudrArAkSasa (aMka 2, pR. 21)mAM senAnA pAtramAM yogacUrNathI thAne viSamizrita auSadhane rakhAtAM e auSadhane raMga badalAI gayAne ullekha che. saMpa-saMpa karanAra, vadhAranAra ane TakAvanAramAM kaI traNa vastuo joIe te nIce mujaba pR. 8pamAM darzAvAI che - (1) DeIne nukasAna na karavuM. (2) bIjAe karelA gunAnI gAMTha bAMdhavI nahi. (3) upakArane vakhata javA de nahi. kusaMpanAM kAraNe-(1) A paNa pitAnA) gunAne DhAMkavA, (2) pArakAnA gunAne mere gaNIne gAMTha bAMdhavI ane (3) upakArane badale javA devo e kutuM nAM traNa kAraNa che (pR. 89). vicAranI saphaLatA kayAre?--jenAmAM (1) vastu karavAnI (), (2) vastu thatI baMdha karavAnI (vartama) ane (3) vastu uthalAvavAnI-ulaTAvavAnI (nyathA tuM) ema traNa prakAranI tAkAta hoya te manuSya vicAra kare te e saphaLa thAya (pR. 125). kAryanI siddhi-nizcaya e kAryanI pahelAmAM pahelI bhUmikA che. kAryanAM sAdhatenI sAcI ane purI samaja e enI bIjI bhUmikA che. emAM pravRtti karavI e enI trIjI bhUmikA che. Ama nizcaya, samaja ane racanA traNa thAya to ja kArya thAya (pR. 21ra). atyAranI luvAriyA jAta bhaTakatI prajA gaNAya che (pR. 40). bhaTakatI prajA Topale ghara rAkhI zake (pR. 40). ratnanA vaDA viSe pR. 59mAM ullekha che. kissA-kahAnIe-sAMDhaNI ane DosInI vAta pR. 33-4mAM, "A phasA A phasArano kisso pR. 61mAM, akabara ane bIrabalanI 1 kapanA bhAsanI vRtti (paDikA, pu. 111-2)mAM vevarAja ane camarAjanI kathAnuM A smaraNa karAve che. 25. niyA ane emAM pAsA ane pAnI kalAmAM
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ prastAvanA vAta pR. 180mAM, luccI vahunuM dRSTAMta pR. 262mAM ane citArA. ane bharavADanI kathA pR. 238-9mAM apAyela che. kANuM hAthaNI ane be vidyArthIo nAmanI je vArtA pR. 154-5mAM apAI che te jaina zAstramAM je cAra prakAranI buddhi paikI "vainAyikI' buddhinA udAharaNarUpa che. A vArtA saMkSepamAM pAiyamAM AvasmayaguNiNa (bhA. 1, patra 553)mAM che. haribhAsUri nI AvasmayanI TIkA (patra 4ra3 A)mAM paNa lagabhaga A ja vArtA che. naMdI (gA. 67 )nI malayagirimUrikRta vRtti (patra 160 a )mAM A vArtA saMskRtamAM. che. A vArtAnuM sUcana Avasmaya-nijajutti (gA. 944)mAM nimitte' zabdathI karAyuM che. viziSTa zabda--vyAkhyAnamAM koI koI vAra evA zabdo vaparAya che ke je keTalAkane aparicita hoI apracalita jaNAya ane ene artha samajatAM muzkelI paDe. AvA keTalAka zabdo ahIM huM chuM - AyaMde (pR. 148)-A phArasI zabda che. enA (1) have pachI, bhaviSyamAM ane (2) saravALe ema be artha che. pahele artha atra pastuta che. AMdhaNa (pR. 128)-jene ahIM suratamAM AdharaNa" kahe che tene anyatra dharaNu, AMdhaNu, AMdhaNa ke dhaNuM kahe che. Ane artha "anAjane bAphavA ke rAMdhavA mATe UkaLavA mUkeluM pANI thAya che. 1 mUla sarvAstivAdanA vinayavastu (pR. 29-30)nuM A smaraNa karAve che. ahIM catura ziSyanuM kAma rAjA biMbasArane putra chavaka kare che. 2 rAyapaNaijaja ane pahAvAgaraNanI TIkAnI madadathI jema arthazAstra (adhi. 2, a. 1, pR. 46)mAMnA draNamukha ane khAvaTika zabda samajAya che tema A arthazAstra (adhi. 5, a.5 pR. 253)mAMnA ca, apasavya, tRNa, zItA ityAdinuM svarUpa samajavAmAM A cAra prakAranI buddhinuM vivaraNa sahAyaka bane che.
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ prastAvanA dada (pR. 24)-aDadhuM ApavAnI ane aDadhuM choDI devAnI vAta karavI tene "da" zabda uccAre ema kahe che. damagoTale (pR. 165) A chokarAMnI eka ramata che. pATaDe (pra. 128 --Ane artha vaherele pAsAdAra bhAravaTiyo che. pharo (pa. 43) -Ane artha ahIM apAya che. bacuriyAM (pR. 183) nAnuM baccuM e arthamAM baLiyuM zabda che. ene ja ahIM "bacuriyuM" kahyuM che. vateraDuM (pa. 161)-Ane artha vakratA' apAya che. A prastAvanA have pUrNa thAya che eTale aMtamAM sau koIne sAcA dharmanI prApti thAo ema IcachI viramIza, kemake pR. 153mAM kahyA mujaba dhamae evI cIja che ke e bhaviSyanI saddagatine kare, bhaviSyanI durgatine reke ane pahelAM ajJAnane laIne je karmo bAMdhyAM hoya, tene uthalAvI nAMkhe. pUravaNI 5. 9, pR. 4-"zrI siddhacakra" (vAM che)nA aMka 1 (pR. 8-13), aM. 2 (pR. 30-35) ane aM. ka (pa. 48-para)mAM "Dazaka prakaraNa ane bhagavAna haribhadrasUri" e nAmane AgamoddhArakane lekha chapAye che. , , paM. 35, 10-"zrI siddhacakra" (va. 3, aM. 7, pR. 162)mAM chapAyelA vyAkhyAnamAM "hiMdu zabdanI vyutpatti" samajAvAI che. gopIpurA, surata. tA. 12-1-49.
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ lI. 18 zuddhipatraka azuddhi siddhyetheka vagere mahottarA lAvavAmAM gaNe cIjanA rasane tathA siddhyeka vageremAM mahattarI lAvavA" cIjanI gaMdhane 19 taiyAra ane chUTI chI (1927 26,32, 44,116, 123,161 30,39 41 13 1,13 23,23, 15,10, 7,15 11,12 jana jenee kUca muzkelI game teTaluM muzkela jeTaluM 81 chUTAya chaTAya tethI 85 tevI janone letA vagerene prArzvanAtha jainene leDhAne pArzvanAtha 15
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ pR. 118 1rapa 135 147 150 162 196 189 229 232 236 240 260 iiN. ha 10 19 ra 4 14 ra 3 23 na 23 19 17 zuddha samakatI jIvananI che mabha mayukhyapaNAmAM micchaciThI karavAnuM 1715 chaTane zarIne dhI veyaka rAe 88 zuddhi samakitI jIvatI nathI maja 47 manuSyapaNAmAM micchadidI karavAnA 1619 chUTanA zarIrane sudhI jaiveyaka dvArAe
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhIra puruSanuM AcaraNa karyuM ? para 5 kAra parauvayAramaIe saMtAevi ya ahava sAmatthaM / . thovANa tattha kesipi. punnapabbhArakaliyANaM // tamhA attuvagAraMmi sAhie parovayAramUlaMmi / dhIrapurisANucinne parovayAraMmi jaiyavvaM // bhAvA-keTalAka bhAgyazALIone je ke paropakAranI buddhi hoya che, te paNa te popakAra karavAne lAyakanuM sAmarthya kaIka ja mahAbhAgyazALIone hoya che, mATe paropakAranA mULa kAraNabhUta AtmAne upakAra siddha karIne buddhizALI evA) dhIra, vIra puruSoe aneka prakAre satatapaNe AcarelA pare pakArane viSe prayatna kare ja joIe. mAladhArIya hemacaMdrasUri' che
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ sani zrI ratnAkara vijaya mahArAja kAmarela (vALA) zrImahAvIrasvAmine namaH zrIviMzatisthAnaka tapa, vardhamAna tapa Adi karela tapasyA nimite suratavAstavya coksI motIcaMda kasturacaMda taraphathI vAMcakane sAdara samarpaNa viMzatisthAnaka tapa ArAdhana nimitte
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ E U RRENT ALIEN TERRITLEE LONELIL ENTREPIDENIS SERAERASERASEREMISEASERSEASEASEISEASESSERSEASE LEADSENSEHIS IS
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ AgamAdvAraka-AgamadivAkara-zrItIrthAdhirAjasiddhakSetre zrIvardhamAnajainAgamamaMdirasaMsthApaka zrIsUrya pure zrIvardhamAna jainatAmrapatrAgamamaMdira saMsthApaka zrIdevasUratapAgaccha saMrakSaka zrImad AnandasAgarasUrIzvarajI.
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSa yAnukrama A ja A ja 2 % che 7i N = 11 viSaya vartamAnanuM sukha gauNa ke bhaviSyanuM ? kane janma jela je ane kene mahela jevo ? duniyAmAM harAmakhera koNa? kheDUta jevuM bIja vAvaze tevuM bramaze jaina ane jainetaranI mAnyatAmAM bheda bhaktinA be prakAra anArAdhanA ane virAdhanAmAM bheda mahAvIrasvAmInI satyatA viSe ge zAlakane aMtamAM ekarAra Arya ane anArya te keNu? sudevAdi ane yuvAdinA vibhAganI AvazyakatA zeThanuM udAharaNa, ce te trIjo saMsAra mecakanuM svarUpa prasannacaMdra rAjarSinuM dRSTAMta karmabaMdha kayAre ? baMdhane AdhAra ane enuM svarUpa, Arya ane anAryanAM lakSaNa bhADAnuM ghara rAjA ne sAMIbAvAne saMvAda Astika ane nAstika viSe UhApoha ajJAna e paNa gune zaNagArelI DhIMgalInA jevI abhavyanI dazA baMdha kayAre nahi ? pApa mATInuM ke lIlerInuM ? 12 . 17 21
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSayAnukrama pRSTha 2 3. 24 8 ' 3 34 3 . uZ viSaya sarakavAnI TaLInA sabhya saMsArI kone kahevAya ? AcAryanuM udAharaNa dharma zene viSaya ? sAcA vaidAnuM ne sAcA vaidanuM svarUpa jIva" saMbaMdhI jenenuM maMtavya karma keAne mAnavAM paDe? jainene mokSa te guNane dariye ne bIjAne ekSa se nya sAMDhaNuM ne DesI brahma te huM ja" e kahevAne hakaka ne dezanA pApasvarUpa kayAre ? dharmanI parIkSA keTalI rIte thAya ? paramezvaranuM lakSaNa bhaTakatI ane khaDartAmAM taphAvata Astika kUcA mele tyAre nAstika sAmele sArAMza A bhavane khyAla nathI te gayA bhavane kayAMthI? janmathI karma ane karmathI janma pahelAM IMDuM ke kukaDI ? jainenuM lakSaNa zakti AtmAnI ke dehanI ? kImatI cIjanI pAchaLa nAno dara haya janma zAnA prabhAve ? dharmanI sama buddhi vaDe parIkSA DerazI ne vAcharaDuM vedaka karatAM vaiduM muzkela 41 43 ka 5o 51
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSayAnurma viSaya jI *eka "pAi 54 5. ja che ja tere vAMcavAne haka kone ? rite UbhI karelI sAdhusaMsthAnI phekaTara mAgaDA khAvAnuM lazkara kesariyA keNa kare ? dahIMnuM udAharaNa pratibaMdhakano abhAva te mokSa samyakatva e ratnane dIvaDe '' bhavya jIvo ane kamaLa kane aphasa AphasA ? jaina dharmamAM vaida ane vaidaka vaiduM ane vaidakanI samajaNa jAta jAtanA tAva anAdi kALane krodharUpI tAva smRtitAva ne vikRtitAva krodhe kroTha pUrvataNuM saMjama phaLa jAya sAcA bhAgIdAra koNa? tuM mArI nathI ane huM to nathI bUjha caMDakauzika bUjha" dhane TALavAnI cAvI vacananI ArAdhanA vaiduM te zuM ? kacanI ane karaNI avatAramAMthI Izvara ke IzvaramAMthI avatAra mUrti eTale AtmAne Arise ekanI pUjA te sarvanI pUjA ane ekanI helanA te sarvanI helamAM 77 pitA kema ne rihaMtarA kema nahi ? te (74 14 . 77
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSayAnukrama 83 TV 87 89 pRSNa vyakti paramezvara ke guNe? zabdanI prIti, nahi ke padArthanI saMpa karanAranI lAyakAta saMpa jALavavAnA traNa rastA apakAra upara upakAra kusaMpanAM kAraNe jena ane jainetaraeNnI paramezvara saMbaMdhI mAnyatA sarva kALamAM kayuM? navapada ane vIza sthAnaka-arihaMtanI ArAdhanA eTale zuM ? karmanI gulAmI kene? IzvaranuM tera paramezvaranI zaktinuM mApa sAmAnya kevaLI ane tIrthakaramAM pharaka zera arihaMtapaNuM eTale aneka bhavanI kamANa : phakIrane bAdazAhane javAba sAdhue ApeluM rAjInAmuM 100 tIrthaMkara paramAtmA dIkSA kema le ? 101 manapayaMvajJAna kyAre thAya ? 12 rAjakuTuMbamAM paNa mahAvIrasvAmInuM tyAgI jIvana 103 dIkSA paryAya kayArathI ? 14 prathama vaheNa koNe zarU karyuM ? 15 dRSTi zenI rAkhavI sAdhyanI ke saMgatI ? 106 marIcinuM vRttAMta lulIbAInI chUTe 108 tIrthakara nAmakarmanI vizeSatA 19 nikAsanA pratibaMdha vagaranI cIja 17
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ vipayAnakama 5 pRSTha 113 114 115 117. 117 11 120 122 vitha Astikane prayAsa nAstika harAmakhera khare ne ? kevaLI mahArAjA hAtha ghase che. devAdinI jaDa jaina zAsanane niyama traNa ja prakRti sArI kema ? zeThanI bhAvanA kevI ? sAce samakitI kANa a, ba, ka, Da, e AMdhaLuM anukaraNa dharmanI parIkSA zI rIte ? A jIvana jelarUpa che ke mahelarUpa ? jene ja jIvanane mahelarUpa banAvI zake jokhamadArI ane javAbadArI musAbhAInA vA ne pANI vicAra karavAne hakadAra koNa? chavanI traNa zakita jene siddhAMtanI viziSTatA suthAranuM mana bAvaLIe sArA zabdanuM AkarSaNa dharmanuM svarUpa siddhAMtanA prakAra adhikaraNa siddhAMta AryanuM lakSaNa Arya zabdanI samajaNa matabheda kyAM hoya? dharmanuM nirUpaNa karI zake ? 122 123 14 125 125 127. 124 129 130 - 131 13ra. 133 134 135 135
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ vipayAnukraya 138 138 14 141 - 141 142 142 144 146 147 149 viSaya karmanA baMdhanAM dvAra karmabaMdha kayAre na thAya? hiMsa pApanuM sthAnaka che, pApa nahi mahesavAsI ke maMdiramAgI ? bhATa ane cAraNa sthAnaka' zabdano upayoga revatInuM udAharaNa jIbhane hADakuM nathI vitarAga paramAtmAne taDAke manuSyapaNunI vizeSatA dIrdhakAlikI saMjJA ane tattvadRSTimAM bheda prasadhIna jIvana kevuM ? vicAra zAne karavo ? jIvanI tAkAta jaina daSTie jIva ane deva dharma e eka apUrva sAdhana kANuM hAthaNI ane be vidyArthIo utkRSTa ArAdhanA kaI? zAstra e dharmane kATe 24ne AgaLa kema karyA ? jJAna sAthe zuddha vartananI AvazyakatA upadeza karavAne lAyaka keNu? sAco vicAravALA koNa? dharmanuM bIja kyAM ? hindu zabdane anya janoe karelo artha gaDabaDa tithi ane gaDabaDa vAra 150 151 15ra 154 157 158 159 163 168 167 - 168
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSayAnukrama viya hiMdu eTale? traNa saMjJAo cakarIne upAya svataMtra dharma kAna, zIla ane tapanI bIja sAthe tulanA cALInA cAra prakAra acchAkAra" zabdanuM mahatva vacana eTale zuM ? bhUtakALa pahelAM, pachI bhaviSya bAlsAha ane bIala devapaNuM muzkela ke manuSyapaNuM ? azi" kenI ochI ? eka zarIramAM anaMtA jIva cAra AMgaLanI dalAlaNa maduka ane mithyAtvIe dharmAstikAya ane adharmAstikAya viSe samajaNa bItasaga paramAtmA e ja pramANika sAdhana maduka ane bhagavAna virAdhaka keNu? sAbita zuM karavuM ? mizedane anaMtame bhAga jinezvaranuM vacana kyAre sace ? bhavasthiti pAka daLIdaLIne DhAMkaNImAM mahenatanuM phaLa mIDuM ! chatrane gulAma keNa gaNe? 117ii. ' hara 17. 173 174 1pa 175 178 1.80 181 . 181 182 183 * 84 185 186 187 198 188 191 192 194 185
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ 204 206 208 1 - viSayAnukrama viSaya pRSTha AtmAnI baMne prakAranI tAkAta 17 mithyAtva ane mekSa vacce aMtara keTaluM ? arthane anartha eka taNakhaluM gAma bALe ADA UbhA lITAmAMthI ekaDe! anaMtA kavyacAritra vagara sIdhuM bhAvacAritra mAtra marUdevA mAtAne 203 AtmAne vIme utAranAra mekSa vacanane mahimA rakhaDapaTTIne krodhanI upamA 207 eka pudagalaparAvartamAM khaDapaTTI baMdha rAvaNuM pavitra kema ? kAM kAMtanArIne siddhAnta 211 kAryanI saphaLatAne AdhAra nizcayanuM bakhtara 213 durAcArI vesyAne vakhANe 213 nizcayavALo na Dage --- be prakAranA gora samyaka jJAna ane cAritranI jarUra karmarUpI zatru sAme jinezvaranAM vacanarUpI janarala 217 vacana, AjJA ane hukamamAM bheda 217 AvavuM hoya te Ava 218 chevaTe te che bhavyamAM lAyakAta che tyAre abhavyamAM nathI 221 bharese kone rAkho ? 222 matijJAna ane kevaLajJAnamAM taphAvata vidhavidha daSTi 212 214 215 216 219 226
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ viSayAnukrama pRSTha 227 - 228 230 231 2 3ra 232 233 233 2 35 236 237 viSaya sarvajJa bhagavAnanAM vacananI viziSTatA jayaNanI zarUAta ArAdhanA viSe spaSTIkaraNa ArAdhanAnI dRSTi viSe racana jIvanI vividha sthitio nigAdamAM to zarIranI paNa bhAgIdArI sUkSma nigAdamAM ja anAdipaNuM, manuSyapaNAnI sArthakatA kyAre ? chellA pulamAM manuSyanI sthiti udyama paNa gerarasta thatAM kartAne nukasAna aMtya pugala sAthe jinezvaranA vacananI AvazyakatA yathArtha pUjana kayuM ? citAre ane bharavADa chellA pugalaparAvartamAM bhagavAnanuM vacana pariName vacana nahi paNa vyakti ja ArAdhavA lAyaka namo padanI samajUtI guNI ja sIdhA lIdhA paryApAsanAne lAyaka cIja kaI? nakAme ADaMbara nathI ghaDAmAM mATI mukhya, bIjAM sahakArI Adhi, vyAdhi ne upAdhimAM jabarajasta koNa? kevI ajaba sthiratA ? bAhya duHkhonA upAya te te bahAranI rUjha Adhi ane vyAdhi te to karmanA kAMTAo mULamAM jovAnI jarUra bAhya upacAre te karmanA vAyadA 238 239 240 241 242 24ra 243 244 245 25 246 247 248 248
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ 10 vipayAnukrama pRSTha 249 2 50 251 251 2 para 253 254 255 256 257 vipayA paMjaNI nahi paNa sAvaraNanuM kAma tapasyAne urADavAnuM jUThANuM janma pApI paNa pApanI kabUlAta nahi mAnatA nathI te bacAva nahi jinezvaranAM vacane e upAdhinuM auSadha pahelo pAyo te te vacana keno ajaba prabhAva ? dharmadhyAnanuM paheluM pagathiyuM te AjJAviya vacananI ArAdhanA vagara tarAya nahi - karaNa ane kAraNumAM taphAvata darda maTADe chatAM gunegAra maDadAnA ane jIvatAnA zaNagAramAM pharaka ekendriya AdimAM zuM ? kALa anaMte khare ke nahi ? bolavAnI luccAI kALane kALiye karanAra koNa? pudgala-parAvartanuM svarUpa jaDa-jIvana sAthI ? AtmA jJAnamaya ke jJAnane AdhAra? jinezvara bhagavAnanA vacananI mahattA chatane AdhAra zAnA upara ? 258 259 - - * 262 264 265 * 267 267
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIAgamACArasaMgraha bhAga : 7 mossthu NaM samaNassa bhagavao mahAvIrassa SoDazaka- prakaraNa (sa dezanA ) dezanAkAra AgamAddhAraka AcAryadeva zrIAnandasAgarasUrIzvarajI ' vyAkhyAna: 1 vacanorArdhanayAM khalu dharmastadUbAdhayA: svadharma iti / idamatra dharmaguhyaM sarvasvaM caitadevAsya // So0 2-12 / / vartamAnanuM mukha goNa ke bhaviSyanuM ? zAstrakAra mahArAjo AcArya bhagavAna zrImAn haribhadrasUrIzvarajI mahArAja bhavya jIvAnA upakArane mATe dharmopadeza detA thakA jaNAvI gayA ke A sa`sAramAM buddhimAna kANu gaNAya? keTalAka vartamAne kALanA sukhamAM sataSa mAnanArA tA keTalAka vamAna sukhane gANu karIne bhaviSyanA sukhane pradhAnapada ApIne vanArA hoya che. vartamAnanA
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ SoDazaka prakaraNa . [ vyAkhyAna $6 sukhamAM pravavAvALA jIvenI mULa jaDa zAstrakAra kyAM gaNe che ? vikalendriyamAM jene mana vicArazakti nathI te mAtra vartamAna sukhane dekhanArA che. bhaviSya na jovuM temaja bhaviSya upara dRSTi na karavI paNa vartamAnanI STi rAkhavI tenI jaDa mananI zakti vagaranI indriyanI nyUnatAne AbhArI che. mananI zaktivALAnu kArya bhaviSyane vicAravAnu che. TInumaiyA: prArammA matimatAm " buddhizALIe phaLanA ja anusAre kriyAmAM pravRtti kare. arthAt vartamAnanI suMdaratA asu'daratA na jue, buddhizALI je prayatna kare temAM tatkAla zuM te dekhavAnu' nahi, paNa tenu phaLa ane tenu pa vasAna yAne pariNAma kyAM Ave che te vicAravAnu hoya che, tene dekhIne te karanArAne ' buddhizALI ' gaNIe chIe. 39 buddhizALI nahAtA. jagatamAM DAhyA puruSo-akkalavAna manuSyeA bhaviSyanuM phaLa-paryavasAna ane piraNAma gaNe tene AdhAre pravRtti kare ane tene ' buddhizALI' gaNe. kAnA janma jela jevA ane kAnA mahela jevA ! 2 vikalendriyanI je dazA che te ja vamAnanA sukhane mAnanArAnI dazA che. tenI saMjJA kaI? hetuvAddikI. jagatamAM dIrgha kAlanI sa'jJAvALA te ja ke je indriyA ane mananI saMpUrNa zaktivALA che. temane ja dIrghakAlanI dRSTi dhAraNa karanArA gaNAya, ane ene samajanArA hoya tene 'sa'sI' kahevAmAM Ave. je lAMbA kALane vicAra karanArA hoya tene ja vicAravALA gaNyA. kIDI eka jojanathI gadhane pArakhe tyAre ApaNe te muThThImAM hoya to paNa na pArakhIe. kIDI eka --
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ paheluM] sadamadezanA jejana rahelI cIjanA rasane pArakhe che. tevI ja rIte raste pArakhavAnI tAkAta je kUtarAmAM che te bhalabhalAmAM nathI hatI. kAraNa? te ke eka vakhata je raste gaye hoya tyAMthI tene pAchA AvatAM vAra lAgatI nathI. arthAt te bhUle nahi tyAre ApaNe be cAra vAra jaIe tyAre raste yAda rahe. indriyanI tAkAta vicAramAM. hajI saMjJI paMcendriyane vicAravALA gaNIe, paNa jeonI dRSTi bhavane "jela" tarIke banAvanArI hoya tene vicAravALA gaNatA nathI. jenI dRSTi bhavane "mahela" tarIke banAvanArI hoya tene vicAravALA gaNIe chIe. jela zuM ane mahela zuM? vAta kharI. paNa tatvane vicAre te mAlama paDaze. jela eTale cAre bAju bArIbAraNAM, jALI vagere kaMI nahi temaja duniyA sAthe vyavahAra nahi. huM gayA bhavamAM hatA ane AvatA bhavamAM kAMIka thaIza tevI tAkAtavALAne janma "mahela' je gaNAya. AvatI jIdagI jenI bhaviSyamAM nathI tenuM jIvana bArIbAraNAM vagaranI jela jevuM che. duniyAmAM harAmakhora keNu? jene huM kevuM hatuM, kayAM kAryo karyA jethI A manuSyapaNuM pAmyo. evI samajaNa na paDe, ane je karmane na mAnate heya ne parabhava na mAnate heya tene kahIe ke tuM keTI dhvajane tyAM jamya, tene mAlika thayo paNa e kroDa tuM kyAM kamAvavA gaye hato? tethI harAmakherane paNa jene puNya mAnavuM che tene te kahevAnuM ke meM puNya karyuM hatuM mATe mAlika tha chuM. duniyAmAM harAmakhera koNa gaNAya ? vagara hakanI milkatane je mAlikI-kabaje kare te.
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ pozaka prakaraNa kheDUta jevu bIja vAvaze tevuM Ugaraze puNya karyuM hoya, sArAM kAryAM karyAM hoya tene Da maLyA mATe tene hukka; paNa karma nahi mAnanArAne zuM? kayA puNyanA udaye manuSyapaNuM, sapUrNa pacendriyapaNuM, dIrgha AyuSya prApta thayuM? kAne AdhIna garbhamAM AvyA? pahelAM kaI nizALamAM bhaNyA hatA ke nAka Ama banAvavuM, tene Ama goThavavu, ma u' Ama manAvavu, tene amuka jagyA para gAvavu, kAna, nAka, jIbha ne AMkha AvI ja banAvavI ane A ja jagyA para goThavavI ? to A anyu kAnA pratApe ? te kahevu paDaze ke puNyanA pratApe. te sivAya bIje raste nathI. gayA bhavanA puNyane vicAra karIne AvatA bhavane vicAra karavA joI e. jaina ane jainetaranI mAnyatAmAM bheda (vyAkhyAna jainetaro A jIvane sukhane meLavavAmAM ane duHkha Ave tene nivAravAmAM parAdhIna gaNe che. ane AvatA janma levAnI tenAmAM tAkAta nathI ema mAne che. eTale A jIva te mUrkha che; izvara tene svarge laI jAya te svarge javAnuM ane narake laI jAya to narake javAnu. izvarathI madhuM thAya te mAnyatA jainetAnI che. tyAre jenenI mAnyatA kaI? jIva ja peAtAnA karelAM kRtyone aMge javAbadAra che ane tenAM phaLa bhogavavAne age javAbadAra che. duniyAmAM paNa kahevAya che ne ke mAla levA hoya tyAre ApanAra jaNAve ke tamArA nAme ane tamArA jokhame. tema jIve je puNyanAM kAryAM karyAM hoya te tenAM phaLa bhogavavAnI javAbadArI
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ paheluM] sadda dezanA ne jokhamadArI jIvanI. tevI ja rIte pApanAM kAryo karyo hoya te tenI javAbadArI ane jokhamadArI paNa jIvanI ja. mATe puNya karyuM hoya teA phaLarUpe sukha te meLave ane pApa karyu. hoya te duHkha paNa te ja pAme. jIvane javAbadAra ane jekhamadAra manAvanAra hoya te jaine ja che, jIvane javAbadAra ane jokhamadAra gaNanAra manuSya bhaviSyanA te jarUra vicAra kare. bhaktinA be prakAra jeone bhUtakALa ane bhaviSyanA vicAra hAya tevA vicAravALAne 8 1 dIrghakAlikI ' sa`jJAvALA mAne che. bIjAne * dIrdhakAlikI ' sa`jJA gaNe che, paNa te vikalendriyanA bhAI jevI. kAraNa ke paulika sukhane mAnanArA che. sajJAvALA-vicAravALA kANu ? bhaviSyanA pariNAmane AtmAnA svarUpanA pariNAmane vicAranArA hAya tene ja 'vicAravALA' ane 'dIrghakAlikI sa'jJAvALA' gaNe che. tenu' kartavya thavu e prakAre cheH eka zaktithI ane bIjI bhaktithI. kAM te zaktivALA thavuM; kAM te bhaktivALA thavu'. je zakti ane bhaktivALA na hoya te * sAdhaka' thavA jAya te nakAmuM. ApaNAmAM jIva, ajIva, puNya, pApa, Asava, savara, maga, nirjarA ne mekSa jANavAnI tAkAta nathI. mATe jarUra che bhaktinI. bhaktinA be bheda che: (1) zArIrika ne (ra) mAnasika. zraddhA, pariNAmanI dRDhatA, anAcaraNa rahita kAcA ApoApa thAya. je sarvajJa vItarAga paramAtmA leAkAleAkane sarva padA ne 1 tAttvika praznottara-prazna 32 nu avataraNa pR. 77 jue. 6
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ Dazaka prakaraNa [ vyAkhyAna sarvakALane dekhanAra che tevA sarvazaktimAn tIrthakaranAM vacanane aMge pravartavuM tenuM nAma bhakti. A uparathI ahIM eka vAtane khulAse thaI gaye. kaI vAtane? "varanAiTanuSThAna e jagyA para kevalajJAnI mahArAja sarvajJanAM vacanane dhArIne pravartatA haze. te pramANe pravartatA na hoya tyAre tenA AtmAne "dharma" nahi. A kathana bhakitavALA mATe che. zaktivALA mATe nathI. nArAdhanA vahu. je dharma pokAravAmAM Ave te cIjathI vacananI ArAdhanA. jenI jeTalI buddhi teTalI ja dharma ArAdhanAnI adhikatA. e dharmanI adhikatA ane nyUnatA e samajavAnI che. mATe ja karmaNi tRtIyA atre jaNAvI. anArAdhanA ane virAdhanAmAM bheda tIrthaMkara paramAtmAnAM vacananI ArAdhanAthI dharma thAya ane anArAdhanAthI virAdhanA thAya. zAmAM kahelAM vAkyane dhyAnamAM rAkhavAM. anArAdhanAvALAne vacanane aMge temAM zuM karavuM tene vicAra nathI, mATe "anArAdhanA"; paNa vacanamAM je che te mAre karavuM nathI paNa viruddha karavuM mATe tenuM nAma "virAdhanA". ane virAdhanA te te adharma che. anArAdhanAmAM adharmane niyama nahi. tethI anArAdhaka cathAbhadrika mithyAtvIo samakti pAme ne aMtarmuhUrtamAM kevaLajJAna pAmIne mekSe jAya. mahAvIrasvAmInI satyatA viSe gozAlAne aMtamAM ekarAra gezAlAe chellI avasthAmAM zuM kahyuM? jene mahAvIra prabhu sAme AkhaDI bAMdhI hatI, mahAvIra
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ paheluM] saddharmadezanA prabhune upasarga karyA hatA te A zAle pitAnA matavALAne ekaThA karIne kahe che ke mahAvIra mahArAjA sAcA che, huM beTe chuM ane meM tamane beTe raste deryA te meTuM pApa karyuM. mATe tenA prAyazcitta tarIke mArA page doraDuM bAMdhIne corAzI cATAmAM A pramANe bolIne ghasaDajo. A gemazAla khe che ne mahAvIra sAcA che; Ane bahu pApa karyuM che vagere" (mA 555). have AmAM kaMI bAkI rahyuM? AvI pariNativALA chatAM durlabha badhi ane janmajanma rakhaDaze, hajI dharma nahi pAme. virAdhanAvALo AvI sthitimAM Ave te ArAdhaka ane sulabha badhi thAya. tethI jinezvaranAM vacanamAM jeTalI virAdhanA teTale ja adharma. vicAravALAe Dagale ne pagale vicAravAnuM ke jinevaranuM vacana kema che? dharmanI ArAdhanA karavI hoya tene vacana upara rahevuM joIe. dharmanA dAna, zIla, tapa ane bhAva temaja hiMsA, jUTha, apramANikapaNuM vagerenuM nivAraNa, tyAga, vairAgyanA prakAre sAMbhaLe che paraMtu dharmanuM guhyamAM guhya tatva hoya te A vacananI ArAdhanA che. A paNa tattva vagaranuM hoya te tema nahi; paNa A dharmanA sarvasva mATe badhuM choDIne dharmanI ArAdhanA karavI joIe. jeo A pramANe vacananI ArAdhanA karaze teo A bhava parabhavanI aMdara maMgalika mAlA vistArIne mekSasukha viSe birAjamAna thaze.
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ vyAkhyAna : 2 Arya ne anArya te keNa? zAstrakAra mahArAjA AcArya bhagavAna zrImAna haribhadrasUrIzvarajI mahArAjA bhavyajInA upakArane mATe dharmopadeza detA thakA AgaLa sUcavI gayA ke A saMsAramAM je kaMI Arya prajA che te dharmanI cAhanAvALI che. teTalA mATe AcArya bhagavAna zrIbhadrabAhu svAmI ke jeo yugapradhAna zrutakevalI che evA temaNe Arya-anAryanuM chelluM lakSaNa karyuM te kema? Arya ne anArya kene kahevA te jaNAvatAM spaSTa karavAmAM AvyuM ke je jagyA para hakAra, makAra ane dhikkAravALI nItio je kuLakaree calAvelI pravarte te Arya. theDA aparAdhamAM hakAra, vadhAre aparAdhamAM makAra ane bahu aparAdhamAM dhikkAra e traNa nItio jemAM pravarte te "Arya te sivAyane "anArya. AvI rIte kahaSabhadeva bhagavAnanA tIrthanI utpatti pahelAM bIjI rIte Arya ne anAryanI vyavasthA hatI. bhagavAna rASabhadevajIthI mAMDIne bhagavAna mahAvIrasvAmI sudhImAM deza paratve Arya ne anAryanI vyavasthA kahI eTale jyAM tIrthakare, cakravatI , vAsudeva, baladeva utpanna thAya, thAya che ane thaze tevA ja deze Arya gaNAya ane te sivAyanA bIjA badhA anArya. tyAre bhagavAna razIlAMkAcArye prAcIna gAthAthI sUyagaDAMgajImAM 1 bRhatka95 gAtra 326 3. 2 sUyagaDAMga (IDarIkAdhyayana vyA)nuM pR. 194 juo.
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ bIjuM ] saddharmadezanA cAlu kALane aMge vyavasthA karI ke jyAM dharmanI pravRtti hoya, svapnAmAM paNa dharmanA akSare hoya te "Arya ane jyAM svapnAmAM paNa dharma evA akSare na Ave te "anArya. A janapadanI apekSAe Arya anAryanI vyavasthA karI te atyAre paNa cAlu anubhavIe chIe. jagatamAM niyama che ke je padArtha vahAle hoya tenA jUThA zabdo paNa vahAlA lAge, aLakhAmaNo hoya tenA jUThA zabdo paNa aLakhAmaNuM lAge. ApaNe tyAM capaTI leTa levA Avelo heya te kahe ke akhaMDa sukhavALA thajo, akhUTa bhaMDAra bharAje, chekAne tyAM chokarA thaje. A kahevAthI thavAnuM nathI chatAM AMkha lAla kema nathI thatI ? kaho ke te vahAluM che mATe. ApaNe kaI sAthe laTyA hoIe tyAre sAme gALa de te AMkha lAla thAya che. kema? te kaMI siddha puruSa nathI. tenA kahevAthI gALo lAgavAnI nathI, paNa te aLakhAmaNuM che mATe AMkha lAla thAya che. have Ane aMge vicArIe. je manuSya sAmAyika, pratikramaNa pUjA ne piSadha vagere kaMI karatuM nathI tene "dhamI kahe che temAM nAkhuza thatuM nathI, paNa rAjI thAya che. ISTa padArthanA jUThA zabdo paNa vahAlA lAge tevI rIte je sAmAyika, pUjA vagere karate heya chatAM tene "pApI' kahe te tenI AMkha lAla kema thAya che? adharma kharAba che tethI. mATe kahe che ke Arya prajA mAtra dharmane sAre gaNanArI che. pachI te karI zake ke na karI zake te vAta judI che. tema adharmane kharAba gaNanArI che, mATe pApI" zabda gamatuM nathI. dharma
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 0 Dazaka prakaraNa | [ vyAkhyAna vahAle hevAthI dharma" zabda game che. "dharma" zabdanI vyApakatA te AtmAnA kalyANa karanArI. dharma dhArIne dharma thaye tethI kalyANa thaI jAya tema na bane. paNa "dharma thAya te kalyANa have lokamAM cAlatuM vAkya vicArIe ke "kriyAe karma ane pariNAme baMdha." karmane baMdha pariNAme. pariNAma dharmanA te dareka AyanA ane AstikenA che. dareka Astika judI kriyA kare che, paNa pariNAma dharmanA che. badhAne dharmanA pariNAma che mATe badhA Astikane dharma thavo joIe ne? pachI te AzravanI, saMvaranI, puNyanI, pApanI, baMdhana, nirjAnI, mekSahetunI ke vahetunI pravRttivALA hoya, paNa pariNAme baMdhavALA hoya te badhA Astike dharmavALA hevA joIe; paraMtu Akasmika saMyeganA lIdhe jyAM vibhAga paDe tyAM kaheluM vAkya jyAM tyAM lagADe te te zA kAmanuM? sudevodi ane kuvAdinA vibhAganI AvazyakatA duniyAmAM kaThe gaLe lagADavAne hoya che tene gaLe na lagADatAM page lagADe che te na zobhe. tema A vacana kaI sthitinuM che? je e vacana sArvatrika muddAnuM heta te zAstrakArane sudeva, sugurune sudharma ane kudeva, kuguru ne kudharmane vibhAga na karavuM paData. kudeva, kuguru ane kudharma mAnanArA temane te sudeva, suguru ane sudharma tarIke mAne che; paNa temane kudevAdi dhArIne sevavA tayAra nathI. sudevAdine mAnanArA ane kudevAdine mAnanArA banne dhAraNAmAM sarakhA che, paNa koI pitA devAdine kudevAdi dhArIne seve che? nA, tyAre pariNAme baMdhamAM sudeva, suguru ane sudhama temaja kudeva,
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ bIjuM ] saddhame dezanA ' : 11 kuguru ane kudhamane vibhAga nakAme. tyAre A sudevAdi ane kudevAdina vibhAga zA mATe paDa? tyAre zAstrakAra kahe che ke kriyAe karma ane pariNAme baMdha kahenAre A sudevAdi ane kudevAdine bheda pADe te kema? zeThanuM udAharaNa, ethe te trIjo eka zeTha che. tene traNa chokarA ane eka bhANeja che. bhANeja janme paNa zeThane tyAM ane mATe paNa tyAM ja thaye. mAme mAMdA paDe tyAre bhANejane aphasosa thaye tyAre pelA traNa bhAIone aphasosa nahi. tethI bhANeja revA lAgyuM. tene te joIne mAmAe kahyuM ke jevuM traNane maLaze tevuM ja tane maLaze. vIla (will)mAM bhANejane mATe cothe bhAga lakhe. have zeTha marI gaye. paise evI cIja che ke mA-dIkarIne ane bApadIkarIne sneha teDAvI nAkhe. bhANejanuM tyAM kaMI lAgatuM na hatuM, paNa jeTaluM maLatuM hatuM te bhAgyanuM hatuM. mane mAmAe trIjo bhAga ApavAnuM kahyuM hatuM tame ce bhAga kema Ape che? kajiyA dalAlane kajiyA lAvanAra jaIe. te te taiyAra che. vAdI ane prativAdInA vakIle kAyadA ja hatA te ja bhaNyA che. have kesa (case) cAle. korTa (court)mAM gayA. jaja (judge) nyAyavALA ane buddhizALI hatA ane sAthe nItine samajanAre hate. kAyade zuM kahe che te mAre jevAnuM. tyAre keTalAka nyAya ane nIti baMne jANanAraNeya che. kAyadAnuM dhyeya nIti mATe baMne pakSanuM tapAsyuM tethI nakkI karyuM ke te baMne sarakhuM che. cize ane trIjo bhAga
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ SoDazaka prakaraNa [ vyAkhyAna aMne sarakhA che. tyAre vakIlAe kahyuM : kevI rIte ? so rUpiyA hAya tenA ceAtheA bhAga karIe te pacIza ane paceAteranA trIjo bhAga kayA rahe te pacIzane? atrIjo bhAga te cothA bhAga, ane cAthA bhAga te trIjo mAga che. zeThe je lakhyuM che te kharAkhara che. jaja khelyA ke-zeTha bhANejane potAnA chekA karatAM vadhAre gaNe kharA? nA. paNa badhAnI vacamAM kahyuM ke samudAyanA jevA bhAga paDe tevA tane maLaze. tyAre nyAyAdhIze kahyuM ke samudAyane je thAthe te zeSanA trIjo. sAnA ceAthe! bhAga 25. 5'cAtara rahyA tenA trIjo bhAga paNa pacIza. e traNe bhAge vahece temAM jeTalu' trIjA bhAgamAM vaheMce teTaluM ja tane maLe. sArI vastu akkala pahoMcADe tene khabara paDe. paNa cAthA trIte bhAga eka mAne te akkala doDAve tyAre khabara paDe. 12 ahIM paNa enA e zAstrakAra kriya.eka ane pariNAme 'dha kahe che ne ? tyAre tenA te rra devAdine sudevAdi tarIke mAnavA ane kudevadine kuMdevida tarIke mAnavA te kriyAnI pravRttinA pariNAmanI apekSAe. tyAre kriyAe karma ane piraNAme adha te Akasmika sace!ge. saMsAramAcakranuM svarUpa koI manuSya hatA te pIDAyA tethI mAjakAla pakSIne mAravAmAM rhiMsA nahiM mAnanAra paNa ahiMsA mAnanArA che. tema pahelAnA kALamAM sa'sArameAcaka nAmane sasthA hatI. te sAcA gharamAMthI ghAtakImAM upajaze.
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ bIjI ] siddharmadezanA 13 tene pUchavA mAM Ave che ke te vAghavamAM nahi upaje tenuM sarTiphikeTa certificate) lAve. te zI rIte choDAvyuM? dukhathI ke bhavathI kaDA? to nA. prANarUpa janmathI cheDAvyo. tevA saMsArameca duHkhIne mArI nAMkhe. have koIne vALAthI eTaluM badhuM duHkha thayuM ke te sahana nahi thavAthI te A saMsthAmAM AvyuM. tyAre tene jheravALuM aphiNa ApavAmAM AvyuM. pelAe te khAdhuM eTale aMdara rahelA kIDAothI te sahana na thayuM eTale badhA bahAra nIkaLI gayA. ane evAmAM vaida DokaTaranI (doctor) sahAya jaladI maLI gaI tethI te bacI gaye. have A bhavamecakane dayA thaI ke hiMsA bhavameca nA pariNAma jIvADavAnA na hatA tethI kyiA mAravAnI karI hatI, paNa te Akasmika rIte bacI gaye tethI tenI dhAraNuM na hoya te temAM tene kaMI nahi. tevI rIte kaI bacAvava, ga, chatAM kadAca tenA vege marI gaye te tene kaMI pAra nahi lAge, kAraNake tenA pariNAma bacAvavAnA hatA. mATe zAstrakAre kahyuM che ke "3 re kaI vi" tuM jIvana bacAvanI buddhithI cAla. jeo jIvanA jIvanane nathI IsTa nAza tevA lekene "kaI ? eTale zuM ? yatanApUrvaka cAlavuM. kema? te rakhe keI jIva mare, rakhe keI kilAmaNuM 5 me, rakhe keIne upadrava thAya. te maraNa vagere TaLe eTale na thAya mATe "6 se." tevI buddhithI ja bese, UThe, khAya, pie, bole. A paNa bacAvanI buddhithI hevuM joIe. A pAvanI buddhithI pravartate manuSya pApakarma bAMdhatA nathI. "kajaM ramo 3, urry it. hiMsA dhaMdhA pAvaze sAmaM, re de si 4 (20 30 4 02)
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ SoDazaka prakaraNa [ vyAkhyAna je bacAva vagaranI buddhithI pravartate hoya te pApakarmane bAMdhanAre che. prasannacandra rAjarSinuM daSTAMta prasannacandra rAjarSie cAritra lIdhuM che. teo kAusagnamAM rahyA che. temane vacana sAMbhaLavA mAtrathI pariNAma bagayA ane sAtamI nArakInuM AyuSya bAMdhyuM tevuM ahIM nahi. kamabaMdha kayAre? jyaNAthI virUddha bedarakArIthI pravartelA che je pravRtti kare ane pApa bAMdhe tenuM kaTu phaLa bhegavavuM paDe. "tuM re hu ra AvuM dhArIne je jyaNAe pravarte-paNa jatAM hoya tyAre nIcuM jue te vakhate kaMI paNa nathI, chatAM jevAmAM paga mUke te vakhate vacamAM kaI jIva AvI gaye te zuM thAya? mATe Isamiti rAkhI. eTale jeIne cAlaje. paga UMce karyo te vakhate dekhyuM. Isamiti pUrvaka paga mUkatAM jIva AvI gayuM ane marI gaye' tethI tene karma baMdha na thAya. kema? te jyAM kriyA-pariNAma hiMsA varjavAnA che mATe tyAM karmabaMdha na thAya. AvI pravRttimAM tene Akasmika thayuM. te temAM tene karmabaMdha nathI. tenuM varyavasAna dekhIe. te zAstrakAre tene nijara mAne che. hiMsAne cheDo nirjarAmAM zI rIte ? nAkamAi mahinA suviditamArA sA hAi nijjaraphalA ajjhsthvisohijuttss|| (oghanika 1 A gAthA upAdhyAya yazovijayajIe dAna-dvAaizikA (le. 31)nI paNa TIkAmAM avataraNa rUpe ApI che ane e saMbaMdhamAM viziSTa UhApoha karyo che.
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ bIjuM ] saddharmadezanA jA720) virAdhanA varjavAnI buddhi jevI joIe tevI rIte te pravaryo. sUtrakAre kahyuM ke AvI rIte paDilehaNa, vinaya, vaiyAvacca vagere karavuM. temAM pravartI hoya tyAre adhyAtmamAM hiMsA varjavAnI cAritra ArAdhavAnI buddhi. cAritra ArAdhavAnI buddhi tethI nirjaza thAya che. hiMsAthI nirjarA nahi paNa hiMsA thAya che te jayaNA vagaranAne. jayaNa dhyAnamAM rAkhIne AtmAnI zuddhimAM pravarte tethI tenuM nirjarArUpI phala Ave. e to Akasmika che. tene te dayA mATe pravRtti karI hatI. IsamitivALAe jaIne paga upADe. jene paga mUke te vakhate eciMte jIva AvI gaye, chatAM temAM tenA pariNAma zuddha hatA. baMdhane AdhAra ane enuM svarUpa kriyA ane pariNati te bemAM je vakhate palaTa thAya tyAM pariNAma upara baMdha rahe che. jayaNAthI pravartAvAvALAne virAdhanA varjananuM phaLa maLyuM. "kiyAe karma ane pariNAme baMdha." sarakhA aMge baMnenI zarUAta heya. ane Akasmika saMge palaTa thaye heAya tyAM pariNAme baMdhapaNe sAtavedanIyane baMdha nahi paNa pariNAmathI baMdha rahe. kriyAnA palaTAnA AdhAre baMdhane palaTa na thAya. kyAM? te Akasmika palaTo hoya tyAM. te je na mAnIe te Astika mAtra dharmanA ArAdhaka thAya. paNa vizadhaka na rahe. tApasa parivrAjaka vagerene zAstrakAre virAdhaka gaNyA. tethI Akasmika palaTe heya te vakhate pariNAme baMdha gaNAya. sArA pariNAma hoya
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ paDazaka prakaraNa [ vyAkhyAna ane kriyA palaTe te sAre baMdha. A vAkya kriyAnI zarUAtane aMge nathI. Astika mAtra "dharma, dharma" ema pokAre paNa tenA hetuo kyA, tenuM svarUpa karyuM, te karavAthI zuM phaLa pAmyA, te na karavAthI kayuM nukazAna pAmyA tenAM draSTAMta A cAre tapAsIe ane te jemAM zuddha nIkaLe tene "dharma gaNI zakIe. te cAre zuddha kayAre, te kevI rIte tapAsavA te vagere je adhikAra jaNAvaze te agre vartamAna yAkhyAna 3 Atha ane anAryanAM lakSaNa zAstrakAra mahArAjA AcArya bhagavAna zrImAna haribhadra sUrIzvarajI mahArAjA bhavya jInA upakArane mATe dharmopadeza detA thakA AgaLa sUcavI gayA ke A saMsAramAM jIvane sArI sthitine aMge davA devAvALA joIe. vaida ane DokaTara (doctor) badhA rogonA nirAkaraNamAM-cikitsAmAM davAomAM pravINa hoya chatAM je dadIne na oLakhe-tenA daIne na oLakhe te teo regenI cikitsAmAM pravINa hovA chatAM upakAra karanAra na thaI zake. tema A jagatamAM ja dharmanI abhilASAvALA hoya tene mATe kAle jaNAvI gayA ke janasamudAyane aMge Arya-anAryanuM e lakSaNa kahevAmAM AvyuM ke jyAM dharmanI pravRtti te "Arya janasamUDa ane jyAM dharma svapna paNa na hoya te "anArya janasamUha kahevAya.
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ trIjuM ] saddharmadezanA bhADAnuM ghara - kAle nakkI karyuM ke Arya mAtrane dharma vahAle che. sAmAnya rIte jeo jIvane mAnanArA che tevA Astika spaSTa rIte samaje ke ApaNe ahIM bhADAnA gharamAM rahelA chIe. ApaNuM ghara, kAyA, kuTuMba vagere bhADAne aMge kharIdeluM che. dharmazALAmAM je vAsaNa, godaDAM vagere je naMbaravALI oraDI heya tenA naMbara pramANe. tema A kaMcanadi cAre maLelA te bhavanA naMbaranA bIjA naMbaranA nahi. cahAya jevAM kaMcana, kuTuMba, kAyA ne kAminI heya te badhA A bhavanA naMbaranA. dharmazALA te sthira rahevAnuM sthAna na gaNAya. te mATe jaNAve che - rAjA ne sAMIbAvAne savAda eka rAjA che. te jharUkhAmAM beThe che. tevAmAM eka phakIra AvIne rastA upara beThe tyAre rAjA AvyuM ane pUchayuM: sAMIbAvA, Idhara karyuM ke he?" sAMIbAvAe kahyuM: "kayuM Idhara TheranekA nahi hai ? taba rAjAne kahA ke jahAM sarAI have vahAM jAva. taba sAMIne kaho ke caha sarAI hI hai. rAjAne kahA. "kaise e sarAI hai ?? taba sAMIne kahA, "sarAI Isike kahete hai jahAM Ave, There, pache cala jAve usiko. Isi tarahase Idhara tumerA dAdA ke dAdA thA, Idhara TherA ke cala gayA. vaise tamArA dAdAjI, tamArA bAvAjI Idhara Theza ke cala gayA Iku sAtha meM le gaye ? jaba na le gayA taba tuma kayA sAthameM le jAyegA? Isa lIye jahAM se nikalane kA have ullu "sarAI kahete hai. Iku loka
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18 Dazaka prakaraNa [ vyAkhyAna jagyA kahate ha paNa ulkA mAInA kayA hai te jAyagA, paNa hama jAne vAle nahi hai lekine amArA je hayagA jAvegA. Astika ane nAstika viSe UhApeha ahIM keTalAka rAjAo AvyA ane gayA paNa jagyA na gaI tame paisA kharcA yA na kharco, tame le yA na le, paNa huM nathI javAnI paNa amArA mAlika javAnA. ema jagyA pote phikhuM jaNAve che. tema Astika mAtra jIvane mAnanArA che ane nAstika nathI mAnatA paraMtu eka vAtamAM Astika ane nAstikamAM matabheda nathI. Astika jIva, karma, puNya, pApa, svarga ne me mAne che; nAstika te na mAne. paNa A vAtamAM matabheda nahi. kaI vAtamAM meLavyuM te melavA mATe AvyA te javA mATe, uThAMtarI karavAnI Astika heze uThAMtarI kare tyAre nAstika he karate uddhatarI kare. hoMze kema? jema A jIve puNya karyA hoya tethI mArI sArI gati thaze, tethI haze kare. tyAre nAstikane temAMthI kaMI nathI. mATe te "are arere karatA nIkaLe. nAstika uThAMtarI kare te mIMDuM vALIne, Astika ekaDAnA AdhAre. A deha baLI gayA pachI kaI nathI eTale mIMDuM. tene Ama draSTi rAkhIne nIkaLavAnuM. paNa nIkaLavAnuM te esa. ajJAna e paNa guno ziyALa siMhane mAne ke na mAne, gaNe ke na gaNe paNa siMha ziyALane zikAra na kare te niyama nahi. tema ahIM paNa nAstike jIva, karma, durgati, sadgati, mokSa, puNya ne pApa mAne ke na mAne tethI te durgatithI chUTI na
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ 19 trIjuM] samadezanA jAya. na mAnavAthI chuTI zakAtuM nathI. keTalAMka jAnavare evAM hoya che ke siMha Ave eTale AMkha mIMcI de che tethI kaMI te bacI jAya? nA. tema ahIM te jIva puNya, pApa, naraka ke svarga na mAne tethI te tenAthI bacI gayo? nA. paNa tenAM kAraNe dUra kare te bacI javAya. dhyAna rAkhaje. te jANe ane te na kare. jANakAranI gunegArI ane ajANakAranI gunegArI sarakhI na gaNAya. duniyAmAM paNa ajANane gunegAra nathI gaNatA. tevI rIte jeo jIva nathI jANatA ne mAnatA nathI. durgati karma vagere jANatA nathI-mAnatA nathI tene karma baMdhAya zAthI? vyavahArathI ke nizcayathI ? jANa hoya ke ajANa heya te jhera khAca te mare ke nahi? jherathI ajANa hoya te te ajANa kema kare che? sukhaduHkha thAya che ke nahi? paNa ajJAnatA e karma siddhAMtamAM bacAva nathI. duniyAdArInA vibhAgamAM acAva tarIke bhale rahe. ahIM ajJAna eTale pahele gune. ajJAna kayAMthI thayuM te tene karmo tevAM karyA tethI.ne vyavahAramAM ajJAna svabhAvanuM mAnyuM tethI gune nathI. Astikee te AtmAne saccidAnaMda tirUpavALe mA. ajJAna AvyuM kayAMthI? vikArathI. tethI tene deSa mAnave joIe. kema? te pApa svarUpa che mATe. pahelAM ajJAnane moTuM pApa mAnyuM. jaina zAsane ajJAnathI bacAva nathI rAkhe. te ajJAna je bacAvaze te mithyAtva ne aviratithI karmanuM AvavuM gaNAta ja nahi. jema mithyAtva ne avirati karmabaMdhanAM kAraNa che tema ajJAna tAttvika praznottara juo pR. 81.
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ Dizaka prakaraNa [ vyAkhyAna e paNa karmabaMdhanuM kAraNa che. mithyAtvAdine karmabaMdhanuM kAraNa keI mAnatA nathI, paNa tene je karmabaMdhanuM kAraNa mAnanAra kaI paNa hoya che te mAtra jaina zAsana. pariNati ane pravRtti te baMne karmabaMdhanuM kAraNa, kare te bhegave te siddhAMta anya matane; jenane nahi. ApaNe tenA saMsargamAM AvyA chIe tethI "kare te bhagave ema belIe chIe. paNa te vAkaya ApaNuM nathI. paNa je virati na kare te karmabaMdha kare. have "kare te bhAga laIe te jhADanA jIvone, pRthvIkAyAdinA jIvane karma baMdha na tha joIe. eka jagyA para gumaDuM thayuM tene mATe ApaNe paru karavA talamAtra taiyAra nathI. gumaDuM na thavA devuM tenAM sAdhane karIe. paNa gumaDu thayA pachI vikAra mATe tamAruM mana heya yA na heya. paNa te para tamArA khorAkamAMthI thAya che. tema mithyAtvane avirati pite mane yA na mAne paNa te jyAM sudhI jAya nahi tyAM sudhI karmo lAgyAM jAya. tamAre mana, vacana ane kAyAthI vicAravAnuM na bane e pravAha baMdha nathI thaye. mithyAtva ne aviratipaNuM heya, mana, vacana, kAyA zuddha hoya te paNa karmabaMdha thayA ja kare. kare te bhagave e vAkya jainanA gharanuM nathI paNa itara dharmanA gharanuM che. jeTalAMnAM paccakakhANa na kare teTalAMnAM karma bhega. virati na kare te bhagave, eTale avrata te karma baMdhanuM kAraNa ajJAna te paNa karmabaMdhanuM kAraNa tame bele, vicAra, prayatna kare te ja karma baMdha thAya tema nahi. mithyAtva jyAM hoya tyAM avirati hoya; hoya ne hoya ja. jemake abhavyo
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ vIjuM ' samadezanA pAMca mahAvrata pALe che. have ApaNe jJAnI mahArAjane pUchavA gayA ke abhavyane avirati keTalI ochI thaI ? te jarAke nahi tema javAba maLe kAraNa? ajJAna che. ajJAna na khase tyAM kriyA kare te paNa avirati khase nahi. nava greveyaka sudhI jAya te paNa Avirati bAre bAra. tene baMdha kone che ne kene vadhAre? kone maMda ne kone tIvra te vAta judI. mATe ajJAna e jaina zAsanamAM bacAva nathI; paNa jJAna hoya, samyaktva, virati hoya te ja bacAva, te keTaluM badhuM te vicAra kare. zaNagArelA DhIMgalI jevI abhavyanI dazA abhavya mahAvrato kevalI mahArAja jevAM zuddha pALe, chatAM tenA cheDA sudhI kaMI nahi. kema? te tenAthI nava raiveyaka sudhI jAya ne tyAMthI pAchA AvIne saMsAramAM rakhaDe. eTale te cAlyuM jAya. occhavamAM DhIMgalI zaNagAre, paNa te bajAramAM pheravavA jAya te na zobhe. tema abhavya jIvane sAdhupaNuM-mahAvratapaNuM Ave te DhIMgalInA zaNagAra jevuM, kAraNa? tene zAstrakAranA vacana upara zraddhA-prIti nathI. te bhale sAdhupaNuM pALato hoya, paNa tenI mAnyatA kaI? A badhuM beTuM che, jUThuM che, huM AmAM rahyo chuM mATe balavuM paDe che. mahApuruSo Ama kahe che, Ama pharamAve che te bolavuM paDe. zrotAo tenA hAthe pratibodha pAme che, chatAM te te A mekSamArga khoTo che ema mAne che. samesaraNuM jJAna, darzana ne cAgni sAcuM? nA. te mokSane sAce na mAne. kAraNa? abhavyane mekSanI zraddhA keI divasa na thAya. mekSanI IcchA bhavyane ja thAya. mokSa na mAne te dharma
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ paDazaka prakaraNa vyAkhyAna kyAMthI ? dharma na thAya te jJAna, darzana ne cAritra kyAMthI thAya? pite jUThAM asiddha apramANa gaNe ane kene ThagavA mATe bhagavAnanuM nAma le. kriyAmAtrathI nava raiveyaka sudhI jAya. tyAMthI jyAre paDe tyAre te jyAM hatA tyAre tyAM jAya. eTale zaNagArelI pUtaLI jema khUNAmAM paDI rahe tema A abhavyanI dazA. samyakatva pAmele-samyagajJAna pAmele jIva kaMI paNa na kare, 17 pApasthAnakamAMthI eke choDayuM na hoya chatAM tene ekaDo. samyaktvathI bhavanI gaNatrI, paNa cAritrathI nahi. baMdha kyAre nahi? jyAM ajJAna tyAM vrata, kSamA vagere hoya te te nahi jevAM. jJAna vagaranA manuSyane aviratine, kaSAyane ne yogane baMdha TaLe nahi te niyamita. paNa jyAM mithyAtva ne aviratine baMdha karyo tyAM kaSAya ne bhegane baMdha hoya paNa khare ane na paNa hoya. je jayaNAnI buddhivALA che te jayaNAthI cAle che. tenA paga nIce jIva marI gaye temAM karmabaMdha nahi te jaNAvI gayA tema zrAvakane aMge avirati TaLe te baMdha nahi, pApa mATInuM ke lIlotarInuM? eka zrAvake lIlotarI nahi kApavI tevI pratijJA karI. jhADanAM je mULiyAM heya te kaI jagyAe gayAM hoya tene patto nathI khAte. have mATI ke khaDe khedatAM tenAthI mULiyuM kapAI gayuM che tene vanaspatinI hiMsA thaI tyAre 1sthAnAMgasUtra (vyA.) bhAga 1lAnuM juo pR0 222
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ gIjuM] saddharmadezanA koIe zAstrakArane prazna karyo ke mahArAja ene pApa mATInuM ke lIlevarInuM? bhagavAne sApha kahyuM ke mATInuM pApa paNa vanaspatinuM nahi. kema ? mATI khUMdatAM vanaspati kapAI, tethI mATInuM pApa. vanaspatinI hiMsA varjavAnI dAnatathI te pravarte che. temAM pelI vanaspati vacamAM AvI gaI te kevala tene karmodaya ema kahI zakIe. kone bacAva karyo? kAyAnI pravRtti vanaspatinI hiMsAmAM che ne? A te kare te bhagave temAM paNa jyAre kahe ke aviratinA tyAgane karavAvALAne bacAva che ane nahi karavAvALAne baMdha che. ene mana thakI karyuM. have mana thakI nahi karanArA te avirati rahyA te baMdha. sarakavAnI reLInA sabhya eka ja varga evuM mAne che ke saMsAra eTale 18 pApasthAnakanI kamiTi e TeLImAM A meMbara (member) hameza. enArkisTa (anarchise)nI TeLImAM meMbara tarIke noMdhAcale be mahinA ghera rahyo hoya ne mITiMga (meeting) mAM hAjarI paNa na ApatA hoya te ce te gunegAra ke dezadrohI gaNAya. paNa rAjInAmuM ApIne nIkaLI jAya te ja chUTe. ema ahIM paNa A jIva aDhAra pApasthAnakanI TeLImAne meMbara che. eNe vepAra karyo ? pApane. pApa-sthAnaka karyA vagara paNa ApaNe tene te TeLInA membara chIe. te manathI, vacanathI ne kAyAthI kahI zakIe ke nahi? hA, membara tenA, tethI te TeLImAMthI rAjInAmuM daIne nIkaLe athavA te huM A LIne dezadrohI gaNuM chuM tema kahIne nIkaLe te ja chuTe.
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ 24 Dazaka prakaraNa : [ vyAkhyAna ApaNe jAhera rIte saMsArI. paNa saMsArIne artha mAlama na paDe te ? jema caLavaLamAM vAnarasenA chokarAne mATe vAparIe chIe. vAMdare hUpa hUpa kare che tema A chokarAo tema kare che. vAMdarA kene kahevAya te vicAre. saMsArI kene kahevAya? ApaNe koNa? saMsArasenA. saMsAra" eTale zuM ? atyaMta "cuM eTale sarakavuM. A te saMskRta pustakanA pahelA bhAgamAM "cuM" eTale sarakavuM Ave che. eTale sarakyA javuM. saMsAra eTale sarakavAnI ToLI. eka gatimAMthI bIjI gatimAM, tyAMthI vaLI trIjI gatimAM ema sarakaye ja jAya. sukhaduHkhanA vedana mATe nahi. paramANunI paNa evI sthiti. alokanA cheDe rahele paramANu Urdhva lekanA cheDe eka kSaNamAM cAlyA jAya. tenA upara AcAryanI mUrkhatAnI parIkSA thaI AcAryanuM udAharaNa eka AcArya hatA. teo kaI gAmamAM gayA. bIjA matavALAe kahyuM ke AcArya AvyA che. tenI tapAsa karo ke te kevA che? bhaNelA ke mUrkha ? tethI bIjA matane eka manuSya rIte zrAvakanA rUpamAM Avyo. jenAmAM zakti barAbara heya te ja vadhAre kArya kare. AcAyanuM jJAna jANavA prazna karyo. mahArAja ! paramANune keTalI Indriye? AcAryo vicAra 1a-saMmRtiH saMsaraNaM vA saMsAraH-narakAdi (utta0 cU0 g0 222) mAM snenA saMvAda-nApatinA mavajhama strakSaH (navA ra. p. 8); ru-saMta saMta - jAtirdhanarAmaramavAnumakSaT: (prajJA Tao go 28)
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ 25 trIjuM] saddharmadezanA karyo ke kSetrotaramAM saMkramavuM temAM zakti joIe che. je pramANe zakti hoya te pramANe saMkramaNa hoya. jema saMkramaNa vadhAre tema zakti vadhAre. jeTalI kriyA kare teTaluM vIrya pheravavuM paDe. tema vastu letAM devalokamAM asurendranI jeTalI gamanazakti tenA karatAM sadharmendranI gamanazakti vadhAre ke nahi? yAvat paMcendriya gamanazaktimAM vadhAre. paramANu kayAMthI kyAM sudhI jAya? eka samayamAM lekanA eka cheDethI bIje cheDe. jyAre devatAne pAMca Indriye che, paNa tene de rAjalaka ekI sAthe oLaMgavAnI zakti nathI. paNa paramANu oLaMge che mATe tene pAMca indriyo hoya ema vicArI AcArye jaNAvyuM ke paramANune pAMce paNa indriyo hoya. jyAM A pramANe AcAye jaNAvyuM eTale pele pAmI gayo ke Amane zAstranuM jJAna nathI. paNa vAcAlatA che tyAre pilAe vAdano jhaMDe trIje dahADe jAhera karyo. ( 0 . 727) keTalIka vakhata AcArya paNa zAstranA jJAna vagaranA heya. temAM sArasaMbhALanI samaja na paDe mATe jJAnavALA ja joIe eTale ajJAnane baMdha TaLe tyAre ja aviratine baMdha TaLe. te TALavA mATe A saMsAramAMthI nIkaLI javAnuM. temAMthI jyAM sudhI nAma na chekAvIe tyAM sudhI te na chUTI zake. atyaMta sakanArI ToLInA membara chIe. temAMthI rAjInAmuM na ApIe ane ahIM AvIne beThA chatAM temAMthI nathI tyA. rAjInAmuM ApIne ahIM AvIne bese te ja chUTe. abhavyane avirati naraka baMdhanuM kAraNa-karmabaMdhanuM kAraNa che. A vAta vicAraze te kapatramAM ApaNe sAMbhaLIe chIe ke mahAvIra mahArAje dIkSA lIdhI. ivagg.
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ SoDazaka prakaraNa [ vyAkhyAne 26 emaNe sAdhupaNuM lIdhuM, gharamAMthI nIkaLIne. gharamAMthI nIkaLyA te zA mATe kahevu' paDayuM ? ahIM kiMmata konA ? gharanu` rAjInAmu` daine nIkaLe tenI; sAdhupaNAnI nahi, na thite apAra yasya sa anAraktacemanArije, gharamAMthI nIkaLyA vagara aNugAra thAya te kabUla nathI. paNa temAMthI rAjInAmu`ine ane A kharAba che te kahIne te choDIne ahIM Ave te te kAnane mATe ajJAna te acAva nathI. ajJAna te baMdhanI jaDa, mithyAtvanA ba`dha hoya tene avirati, yAga ne kaSAya niyamA. pravRtti na hoya-paccakkhANu suddhAM ja hoya. chatAM ajJAna ne mithyAtva tyA vagara avirati, kaSAya ne ceAgane baMdha TaLe hu. temAM bhajanA nahi, paNa niyamA. jene ajJAnanA adha TaLye nathI tene te bhale hiMsAdika pApasthAnane TALyAM hAya tA tene baMdha na thAya te aMdha gayA na gaNAya. kaSAya ne yAga vagerenI kai paNa pravRtti na kare te paNa te adha na TaLe. mithyAtvane baMdha rokAya te avirati AdinA badhA zakAya, kaSAyane adha kayAre rokAya ? aviratinA baMdha rokAya tyAre. aviratine aMdha hoya tyAM sudhI kaSAya ane yAganta baMdha hoya. A sthiti vicArIe te mAlUma paDe ke aAna ne avirata te AtmAnA vikAra che. teneA vicAra na karIe te paNa tenAM karmAM baMdhAyAM ja jAya, gumaDAmAM paru thAya tevA manamAM vicAra nathI; chatAM paNa tene vikAra aMdha na ya. kayAM sudhI vikAra thAya ? te paru baMdha na thAya tyAM sudhI. tema ahIM paNu avirati karmabaMdhanuM kAraNa. jainetaro tamAma kahe che ke kare te bhAgave." te jainA nahi kahe. janA tA ema kahe ke jeTale chUTe nahi, jeTalAM paccakkhANu na kare teTalA paNa
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ 27 trIjuM ] saddharmadezanA bhAre thAya ane eTale ja bhagavaTo kara paDe. aviratine karmabaMdhanuM kAraNa mAnyuM. tethI. mATe karmabaMdhanA kAraNa tarIke ajJAna ane avirati mAnI, heya to te jenee ja. ajJAna duniyAmAM bacAva mAnyuM. dharmamAM, sukhamAM, duHkhamAM ne karmamAM ajJAna bacAva nathI. temAM jANe ke ajANye paNa karmane baMdha thavAne. ziyALa siMhane na dekhe, na jANe ne na mAne che chatAM te siMhane zikAra thavAno. na jANavAthI ke na mAnavAthI te bacI zakatuM nathI. tema tame jIva che, durgati sagati che tema mAne ke na mAne te paNa karma baMdhAya. temAM bacAva nathI. sukha-duHkhamAM ajJAnane bacAva che? sukha thavAmAM ke duHkha thavAmAM kaI jANatuM nathI. tethI te duHkhasukha baMdha thaI gayAM? jIvane, karmane ne durgatine na mAne teTalA mAtrathI tenAthI chaTI jatuM nathI. dareka nAstikane chevaTe te oya mAM ja javAnuM thAya. jema piyarathI sAsare javAvALI bAIdekhAvamAM revAnuM vagere kare paNa sAsarAvALA na teDAve te pitAnI meLe jAya. tema ApaNe gatyaMtarane vicAra ze? ApaNe sArA karmo karyA tethI sArI gatimAM javAnuM che. te kene? Astikane. A zarIrarUpa musApharakhAnuM cheDIne bIje javAnuM kene thAya? Astikane. tyAre nAstikane mIMDuM, saravALe zUnya. zUnyavALuM saravaiyuM nAstikane hoya, paNa Astikane na hoya. Astikane te e hoya ke huM ArAdhaka banuM-AvatA bhave dharma pAmuM. zUnya saravALAnA saravaiyAvALA nAstika. tethI Astika mAtre ke Arya mAtre e vicAra karyo ke amArI AvatI jIdagI nahi bagADI denAra paNa
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ paDazaka prakaraNa vyAkhyAna tene sudhAranAra je kaI hoya te te mAtra dharma ja che. AvI rIte Astika ane Arya mArga dharma mAne che. dhama ne viSaya? ahIM eka vAta vicAravAnI ke dhama te manane, Indriyane ke akkalane viSaya nathI. kema? te nathI tenI kAnathI parIkSA, nathI te AMkhathI dekhAte, nathI te nAkathI sUghAte, nathI te rasanAthI cakhAte ane nathI te sparzathI jaNAta. sparza, rasa, gaMdha, rUpa ne zabdanI parIkSA karI zakIe. kema? te te indriyane viSaya che mATe. paNa AvatI jIdagI te indriya ke akkalane viSaya nathI. tyAre te viSaya kone che? jJAnI puruSanAM vacanane viSaya. jJAnI puruSa maLyA mATe tenuM vacana sAMbhaLuM te AvatI jIMdagI bagaDatI sudhArI zakAya. mATe dharma kayAM? vacananI ArAdhanAmAM. have dharmanuM svarUpa karyuM, tenuM phaLa kayuM, tene mATe sAdhana ane sAmagrI kaI ane ahIM vacananI ArAdhanA kema vAparI te vagere adhikAra jaNAvaze te aMge vartamAna. vyAkhyAna 4. sAcA vaidAnuM ne sAcA vaidanuM svarUpa zAstrakAra mahArAjA AcArya bhagavAna zrImAna haribhadrasUrIzvarajI mahArAja bhavya jInA upakArane mATe dharmopadeza detA thakA AgaLa sUcavI gayA ke A saMsAramAM sAce vaida tamAma regenA nidAnane samaje, tenA svarUpane jANe
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ dhu ] saddhamadezanAM ane tenI cikitsAne samaje, paNa sAcuM vaiduM kyAM ? tamAma rege, tenAM kAraNo ne tenI cikitsA samajavAthI sAcuM vaidu gaNAtuM nathI. paNa dardI hoya tenA dardane samaje, te roga kema ke tenAM kAraNe vicAre, ane te zAthI zAMta thaze te zamAvavA mATe je davA joIe ne je cikitsA joIe te pramANe karIne zamAve tyAre sAcuM vaiduM gaNAya. DekaTarane tyAM jeTalA bATalA te badhA rogane zamAvavALA, chatAM regane na jANe te? have tenA rege jANe ne tenAM nidAno jANe paNa Avele dadI garamIvALe ane tene garama davA ApavAmAM Ave te zuM thAya? Avela. dardInA dardane jANIne davA Ape temAM sAcuM vaiduM gaNAya. vaida rege, davA vagerene jANIne bane che, paNa roganAM kAraNo ane tenI davA jANe tyAre vaida. AvI te ahIM sarvajJanA zAsanamAM sarva karmarUpI rege, tenAM kAraNe, tenAM svarUpa ne sarva roganI zAMtinI davA batAvavAmAM Ave che. eTale sarvajJanA zAsanane jANanAre kamaregane, tenA svarUpane ne tenI cikitsAne jANe; paNa dada kevA karmogathI pIDAya che te na jANe. keTalAka zraddhAvALA hoya chatAM rAnamAM thoDA heya. keTalAka jJAnamAM pUra hoya ane zraddhAmAM na hoya. keTalAka zraddhA ane jJAnavALA hoya, chatAM pravRttimAM mIMDAvALA hoya. keTalAka zaktimAM mIMDAvALA hoya. tema karmanI prakRtiomAM jJAnAvaraNIyane aMge keIne matijJAnAvara ci tIvra heya ane zrutajJAnAvaraNIya maMda hoya tyAre koIne matijJAnAvaraNIya maMda ane zrutajJAnAvaraNIya tIvra heya. AvI rIte dareka karmamAM samajavuM. keTalAka mati
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ zika prakaraNa [ vyAkhyAna jJAnanI tIvratAvALA hoya te zrutajJAnanI maMdatAvALA hoya. keTalAka zratajJAnanI tIvratAvALA te matijJAnanI maMdatAvALA hoya. keTalAka krodhAdinI maMdatAvALA hoya tyAre keTalAka krodhAdinI tIvratAvALA hoya. keTalAka bhegAMtarAyadivALA hoya. A badhuM karmanA prabhAve che. temAM karma sivAya bIjuM kAraNa nathI. jIvara saMbaMdhI jainanuM maMtavya - jainetaramAM "jIva' zabda mAnIne cAlyA karyuM che, paNa jIvanA svarUpamAM dhabaDake. teo je jIvanuM svarUpa mAnavA jAya te AThe karma mAnavAM paDe. jenA sivAya kaI matavALAe ATha karma mAnyAM nathI. jIvane jJAnasvarUpavALa mAnya hoya te janee. anya matamAM jIva te jJAnane dAbaDe. temAM pharaka ze? hIrAmAM je tejanuM svarUpa che te juduM nathI. dAbaDAmAM mUkIe te ghareNuM ane aMdara te ghareNuM na melIe te khAlI hoya. tema ahIM bIjAe AtmAne "jJAnane dAbaDe mAnya tyAre jainAe AtmAne jJAnasvarUpa mAnyuM. tethI jyAre jJAnasvarUpa che tyAre sarvajJasvarUpa mAnavo paDe che. pariNAma sarvajJApaNuM AvavAnuM chatAM saMpUrNa kema thatuM nathI? jJAnane rekanArA karmo che tethI. kama kene mAnavAM paDe? jeo AtmAne jJAnasvarUpa ane darzanasvarUpa mAne teo ja jJAnAvaraNIya ane darzanAvaraNIya karma mAnI zake. jeo jIvane zuddha mAnyatAvALA mAne tene ja darzana mehanIya karma mAnavAne, vItarAgapaNavALo mAne tene ja kaSAya-cAritramohanIya karma 1 3vALA (kaNaka ba0 28, 0),
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ cothuM] saddharmadezanA mAnavAne temaja dAna, lAbha, bhega, upaga ane vIryavALA mAne tene ja aMta ya karma mAnavAne vakhata che. paNa jene AtmAmAM jJAna, darzana, vItarAgANuM, dAna, lAbha kaMI nathI AveluM evuM mAnavuM che tene upara kahelAM kameM mAnavAne vakhata ja nahi. jene mekSa te gurune dariyo ne bIjAne mekSa te zUnya nayara amarama. "jJAnanuM adhikaraNa AtmA eTale jJAnane dAvAo. te Ave te rahe ane na rahe te khalI. AtmAmAM bahArathI jJAna Ave che. jene zarIrane Indriya na hoya tevI jJAna gayuM. zarIra ane indriAe kareluM jJAna AtmAmAM Ave che mATe jainetare zarIra ane IndriyethI pragaTa thayeluM jJAna AtmAmAM mAnanArA che. ApaNe jJAnamaya AtmA mAnya te pelAe jJAnanuM sthAna AtmA mA. jainetarane jJAna te bhADUtI. jainane jJAna te gharanuM gaNAya. tethI jyAM tene vicAra karIe, tyAM jene mekSamAM gayelA jIvane kevalajJAna, kevaladarzana, vItarAgapaNuM ane anaMtazaktivALo mAne che. te bIjA matavALAthI na manAya. indriye ane zarIra hoya tyAM sudhI jJAna hoya che, te gayA pachI jJAna nathI. mokSa pAme tyAre AtmAmAM ajJAna eTale mokSamAM jJAna, darzana, samyatva, vItarAgatA ane anaMtavIrya nahi, tyAre zUnya maya AmA. Ave kene? jainetarane. mekSamAM sarvajJa, sarvadaza paNuM, vItarAgatA ane anaMtavIrya te ekasarakhuM-parAvarta vagaranuM, nyUna nahi 1 tAttvika praznottaranuM juo pR0 2
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ SoDazaka prakaraNa [ vyAkhyAna temaja adhika paNa na thAya tevuM, nAza niha pAmanArUM evuM AtmAnuM sarvakAlanu sarva AtmAnuM bhAna karAvanArUM mAnyu hAya tA jenA e ja. janAnA rAkSa te guNanA dirayA tyAre bIjAonA mekSa zUnya. 32 paNa tenI uttamatA zAmAM ? te kaSamAM. tema AtmAnI uttamatA zAmAM ? mekSa meLavavAmAM. sonuM so Tacanu, 6 jene AtmA zUnya ' mAnave che tene mekSa zA mATe? jeTalu jJAna che teTalu kADhavA mATe ne? AtmAnuM svarUpa jJAna che. je jIvane jJAna, darzana, samyaktva, vItarAgatA ne anaMtavIrya svarUpa nathI mAnatA tevAne jJAnAvaraNIya Adi karmAM mAnavAM hAya kyAMthI ? hIrAnI vIMTI ane hIrA. hIro te naga; te hIrA svarUpa ane te vIMTImAM jaDeluM te kharUM ne ? eTale khalAsa che. pelAne jJAnasvarUpa AtmAM nahi. tethI tene rokavAvALAM kameryAM na mAnyAM, ane mokSamAM jJAnanA abhAva mAnave paDayA. jainetaro AtmAne jJAna, darzana, kSAyika samyaktva, vItarAgapaNuM ne vIryasvarUpa mAnavA taiyAra nathI. Avyu. tyAre temAM te rahe, paNa kAraNa jAya tyAre jAya. sUryanA taDako paDatA hAya te vakhate lAla paDado hoya temAM prakAza paDe te lAla dekhAya. tema ahIM indriyA ane zarIra hoya tyAM sudhI jJAna hoya; nahi te jJAna niha. paNa je jJAnasvarUpa mane tene hIrA jema tejasvarUpa, meAtI pANIsvarUpa, sonu kaSasvarUpa tema AtmA jJAnasvarUpa che. tethI tene jJAnAvaraNIya Adi ka mAnavAnuM ane. te janA ja mAne tethI jainA ja guNamaya AtmA mAne. te chatAM keI tIvra jJAnAvaraNIya ka vALA hAya, te ja
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ cAmuM] saddha dezanA kaI maMda darzanAvaraNIya karmavALe heya, kaI tIvra cAritramehanIya karmavALo heya, koI maMda vIryavALo hoya tema keIne karmane kSayapazama sAre hoya chatAM tene rega kayo? rega te badhA jevA. 158 prakRtibaMdhanA hetu, sattA, udaya vagere badhA joyA. ApaNe je jIvane upadeza ApIe te kyA rogavALe che te na jANIe te jinezvaranuM zAsana jANya, karmIga jANyA, tenuM svarUpa jANya, davA jANI, chatAM kayA raMganA dadI che te na jANIe te vaira banyA, chatAM vaidu jANanArA na gaNAIe. tene ja "UMTavaidu' kahIe. kema barAbara che ne? kaI jagyA para vaiduM karavAnuM hatuM ? sAMDhaNI ne pAsI eka pada hatuM. tene tyAM eka nekara hato. have kaI vakhata vaida ane nekara bahAra jatA rastA upara thaI jAya che. teTalAmAM rastAmAM eka sAMDhaNIvALe AvatA hatA. tevAmAM tenI sAMDhaNInA gaLAmAM koI cIja bharAI javAthI te taraphaDavA lAgI. jema rabArIne bakarIo sarvasva, jema vALane gAye sarvasva, tema sAMDhaNavALAne sAMDhaNI sarvasva. te sAMDhaNavALe pitAnA kuTuMba karatAM tenAthI jIvana vadhAre gaNate. tethI jyAre vaida tyAM thaIne pasAra thAya che tyAre pelA sAMDhaNIvALAe pUchayuM, 'bhAI, tame koNa che ?' tyAre pelAe kahyuM ke vaida chuM. eTale tarata ja sAMDhaNuMvALAe kahyuM ke je mArI sAMDhaNanuM kaMIka thaze te mAruM AkhuM kuTuMba ane mAruM nabhaze kaI rIte? tethI te akaLAye hatuM tyAM vaida maLyA. tethI tene kahyuM ke mArI upara maherabAnI karaze. mArI sAMDhaNInI sthiti
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ 34 zika prakaraNa [ vyAkhyAna AvI che. vaide badhe tapAsI joyuM, paNa kaMI mAlama paDayuM nahi. gaLAmAM, nasamAM, zarIramAM kaI vikAra nathI, tyAre vide pUchyuM ke tArI sAMe kaye raste AvI? pelAM khetare dekhAya che ne tyAMthI AvI. vaide te tarapha joyuM. tyAM cIbhaDAM hatAM tethI A sAMDhaNIe cIbhaDuM lIdhuM jaNAya che tethI te gaLAmAM bharAI gayuM che. pelA cArene kahyuM ke sAMDhaNune barAbara pakkaje. tema kahI vaida jarAka cheTo gaye ane tyAMthI deTa kADhate AvIne gaLA upara lAta mArI tethI cIbhaDuM bhAMgI gayuM tethI gaLAmAM UtarI gayuM ane sAMDhaNI sArI thaI A bAju pilA nekare vicAra karyo ke vaidu ThIka che tethI te vaidathI juduM paDyuM. ane pote davAne kathaLe laI vaiduM karavA cAlyuM. cAlatAM cAlatAM ke gAmamAM gaye. have te gAmanA ThAkoranI mAne gaLe gumaDu thayuM hatuM. gAmanA lokoe kahyuM ke navA vada AvyA che. temane bolAvyA. pilAe cAre bAjuthI DesIne barAbara pakaDAvI ane pite lAta mArI tethI DesI marI gaI A jema dardI jANyA vagara davAne prayoga karanAra UMTa do. tema ApaNe sarvajJanA zAsanane jANIe, karmanA rega jANIe, svarUpe jANIe, auSadhe jANae paNa sAme ye dardI che te vicAra vagara karAya te zuM thAya ? tethI ja zAstrakAra kahe che ke-"mapirta mujaH my hu herAnA parathAne) ( rAkA 8) vItarAga bhagavAnanI dezanA denArA hoya, paNa gharanuM kahenArA na hoya. je gharanuM kahe te kevala pApa, te dezanA gaNAya? camakazo nahi
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ zuM che sahamadezanA kyAre ? parasthAne" jIvanI je gyatA hoya te pramANe dezanA nahi detAM tenI yogyatA bahAra devAmAM Ave te kevala pApa ja che. dharmamAM pravartate heca ne kriyA karatA hoya tene sthira karavI mATe kahI zakIe ke dAna, tapa ne camathI zuM mana vaza na Ave te ? AnuM tattva kayAM? dAna, zIla, tapa ne yamanA DhAMga choDavAmAM ke mana vaza lAvavAmAM tene atyAre vrataniyama, mana vaza karyA vagara zA kAmanAM? manane vaza karavAnI tIvratAmAM je dezanA apAI tene te vrata-niyamanI niSphaLatAmAM laI gaye. zAstrakAre te manane vaza karavA mATe tIvra udyama karavuM joIe tene mATe A vAta kahI. tyAre pelo pAtra nathI-sAme samajI zakatuM nathI. tene arthaze karyo? vrata-niyama zA kAmano ? jene mana vaza hoya tene ja kAmanAM. jene mana vaza na hoya te vrata-niyama kare che tethI zuM thavAnuM dezanA denAre pApa joyuM nahi. ane dezanAnuM pariNAma A manane vaza karavAmAM ke vrata-niyama teDavAmAM laI jaze te na vicAryuM. brahma te huM ja e kahevAne haka kene? A vicAraze te kalikAlasarvajJa" bhagavAna hemacaMdra surIzvarajI mahArAje cagazAstrane traNa prakAza vyavahAra cAritranA kahyA ane cothA prakAzanI zarUAtamAM kahyuM ke "gauNa vanAjJAnajAritrAthathavA cA cattAramAM gs, zarIramafdhatijhati che ? A AtmA jJAna, darzanane cAritrarUpa jIvAdikanI zraddhA te "samakita." tenuM je jJAna te "jJAna". Isamiti vagere te "cAritra." e kahI dIdhuM paNa eka vAta
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ 36 SoDazaka prakaraNa [ vyAkhyAna "anna brahmAsmi, seADA~." Avu kahenArA DhAMgI. tyAre A vAya. khATu ? nA. paNa sAcu kaI apekSAe ? jene samakitanu, jJAnanuM, cAritranuM ThekANu nathI te kahe ke hu brahma, huM ja te te kahenArane pUchavu joie ke tuM kayAMthI thayA? zuddha cidAnaMdasvarUpI hu" ane tu kahe che e enA saMbaMdha kyAM ? mATe ThagArApaNu, jyAM AtmA anaMta jJAna, darzana, vItarAgatA, ana ta vIryasvarUpa tyAre tu kayAM? anata pudgalAnA pAMjarAmAM pUrAyele evA tu kyAM ? huM brahma chuM te huM .... A mAnyu karyAMthI ? jema gadheDA potAne 'hAthI' chuM tema kahevA mAtrathI hAthI thatA nathI. tema tu ahu 'brahmAsmi' kahe che paNa te brahmanA teja, svarUpa, ane nirmaLatA AgaLa tu kaNa? ahaM brahmAsmi' te kevI rIte kahe che te khelane ? AtmA che ciAna dasvarUpa, tyAre tu' karmane keMdI, mATe zrIhemacaMdrasUri mahArAje rastA kADhayA. ahu brahmAsmi' sA' kahevAno hakka kAne ? sa'sAranI mAyA choDIne UMcI dazAmAM AvelA che tene hu jJAna, darzana ne cAritrasvarUpa chuM te kahevAnA hakka. sarva prakAranA AraMbha, parigraha, kaSAya ne pramAdamAM lIna rahIne se N zuM joine kahe che? duniyAmAM sUrya ne AgiyA sAthe sarakhAve te te na ghaTe. chatAM tejadAra kharA. paN meza joDe ghaTAvIe te te kevI rIte zobhe ? tema tu' brahmAsmi' te Ara'bha-parigrahAdimAM magna thayele kevI rIte khele che ? kaIka yAtasvarUpamAM to Avane ! dariyA ane khAmeAciyA jeTalI jalAzayanI sthiti hoya te jalAzaya kahI zakAya. mATe "yate". zA mATe yatinA AtmAne jJAna, darzIna ne cAritra kaheA che ? te potAnA zarIrane peAtAnuM
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ evuM] samadezanI nathI gaNatA, paNa pitAnuM adhiSThAna gaNe che. huM te jJAna, darzana, caritra ne vIryasvarUpa che mATe te zarIramAM adhiSThita chuM. evA hoya tene 'huM brahma te huM ema kahevAne hakaka che. paNa jene huM darzana-jJAnAdivALe chuM ane A zarIra te adhiSThAna che te na mAne tene "ahuM brahmAsmi' lavAne hakka nathI. AtmA jJAna, darzana ne cAritrasvarUpa kene? yatina. kema ? te teno AtmA AraMbhAdimAM lIna nathI. paNa jJAna ne darzanamAM ja tanmaya thayela che. evA svarUpavALo AtmA zarIramAM raheluM che mATe sAdhune AtmA jJAna, darzana ne cAritrasvarUpa che. A upadeza kayAre Apyo? cothA prakAzamAM Ape ke jyAM zuddha samyaktva, jJAna ne cAritra thayuM pachI pramAdamAM na paDe mATe A kahevuM paDayuM. dezanA pApasvarupa kayAre ? ' "tarA jALa nAstio, 'jo sahu pherA. bhale te dharmanI ke zAstranI dezanA hoya paNa savara, nirjarIne mArge joDanArI na hoya te te dezanA pApa ja che. kAraNa? kaye dadI che ane tene kayuM osaDa ApavuM joIe te vaida samo hoya tema A sarvasanuM zAsana tamAma karmonA rage rUpI dardI mATe kharekhara davAkhAnuM che. paNa tenA dardane pichAne ane tenA dardanA lAyakanI davA ApavI joIe. te ja pramANe dezanA ApavAmAM samajavuM kema? kaI bALake haya, kaI madhyama hoya, kaI paMDita hoya. bALakane bALakanA jevI, madhyamane tene rogya hoya tevI ne paMDitane paMDitanA lAyakanI dezanA
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ 38 Dazaka prakaraNa [vyAkhyA ApavI joIe. vyavahAra, nizcaya, jJAna kriyA, utsarga ne apavAda A badhuM dhyAna rAkhIne dezanA devI paDe. kema ? parasthAna nathI. parasthAne zrotAnI lAyakAta vagara tenI lAyakAta jANyA vagara belI devuM te tarIke je dharmanuM dezana te te pApasvarUpa che. mATe pahelAM dardIne jANe, tenuM darda kyuM che te jANo. dharmanI parIkSA karatAM zIkhe te dardInI parIkSA ane davA ApatAM zIkhe. jagatamAM nAnAM baccAM raMga caLakate dekhe te chabI sArI che pachI cAhe paramezvaranI hAya, cAhe dezanetAnI hoya ke cAhe dezadehInI hoya te tene jovAnuM nahi. samaju hoya te chabInI kiMmata svarUpa joIne kare, tenAthI AgaLa vadhela hoya te guNadoSa vicArIne kare. ghamanI parIkSA keTalI rIte thAya? dharmanI parIkSA traNa rIte thAya, paramezvaranuM svarUpa, zAMta mudrA vagere jevAmAM AvelI hoya te tenI kiMmata kare. jema chabIne dekhanArA traNe che. bALaka raMgane, madhyamabuddhi AkArane ane samaju AkAranA rahasyane samaje che. tema ahIM dharmane aMge paNa jANavuM. keTalAka dharmanA rivAjane dekhanArA, keTalAka rItine dekhanAra te keTalAka tattvane dekhanArA hoya che. jema chabImAM raMga kA hAya, hAtha lagADavAthI bagaDI jatA hoya te paNa jhagajhagatuM hoya te baccAne game. A raMga TakAu che ke nahi? A kAgaLamAM kema te na juve. tema bALaka dharmanI parIkSA karavA taiyAra thAya te kayA dvArAe? rivAja dekhavAthI. cAlu rivAjane mAtra dekhe te "bALaka" madhyamabuddhi kenuM nAma? rItine tapAse,
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ cothuM ] samadezane 39 avAranavAra prasaMga paDe je karavAnuM hoya te kare te dekhe. buddha kenuM nAma ? tatvane parakhe te. dhyAna rAkhe ke dharmane sAMbhaLanArA AvA traNa prakAranA heya che. dharmanA rivAjane dekhIne dharmamAM joDAya; keTalAka nIti-rIti vicAkarIne jeDAya; ne keTalAka tattvane pArakhIne pachI dharmamAM joDAya. paraMtu kharI rIte phaLanI dazA kyAM ? tattvanI parIkSA kare tyAM. tattvanI parIkSA e kharuM rahasya che. vastu tattvathI zuM levAnuM hoya? jIva, karma ne mokSa. jIvane karma baMdhAya che, jIva karmane rike che, jIva karmane toDe che, jIva karmane saMpUrNa nAza kare che te badhuM e tapAsIne grahaNa kare mATe kahyuM-nAgamatatve tu yaH AgamatatvanI parIkSA karIne dharma kare. mATe ja kahyuM ke vacananI ArAdhanA te ja "dharma " che. je atIndriya jJAnI mahArAje AtmAne sudhAravA mATe pite je pramANe karyuM te pramANe jaNAvyuM. paramezvastu lakSaNa - jene paramezvara kene mAne? pite tyAga-vairAgya AcarIne ApaNane jaNAve. paNa te tyAga, vairAgyane kAraNe mUke ane kahe ke "caDha beTA zULIe tye khudAkI nAma" tema nahi, paNa pite pahelAM tyAga, vairAgya laIne zuddha svarUpa pAmIne kahe ke tame Ama kare. je tame Ama karaze te Ama phaLa pAmaze. mATe janoe kathanI ane karaNI evALAne deva mAnyA. karaNI pachI kathanI. te karavAvALA evA temanA vacana pramANe na cAlIe te kathanInuM phaLa kevI rIte meLavI
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ yo Dizaka prakaraNa vyAkhyAna zake? karaNathI phaLa temane meLavyuM che evA je kahe te kathanI." te kathanI sAMbhaLIne ApaNe karIe te tenuM phaLa pAmI zakIe. ahIM vacana zA mATe lIdhuM? AjJA zA mATe na lIdhI? AjJA eka cIja che. te kema na lIdhI? te adhikAra jaNAvaze te agre vartamAna. vyAkhyAna 5 bhaTakatI ane rakhaDatImAM taphAvata zAstrakAra mahArAjA AcArya bhagavAna zrImAna haribhadrasUrIzvarajI mahArAjA bhavya jInA upakArane mATe dharmopadeza detA thakA AgaLa sUcavI gayA ke A saMsAramAM A jIva anAdi kALathI janma-maraNa, janma-maraNa karate karate bhaTakata rahele ja che. eTale kahevAnuM tatva e ke itihAsamAM bhaTakatI prajA kahevAya che te kevI ? eka jagyA para sthira na rahe, tevI. jemake atyAranI luvArIA jAta ke je bhaTakatI prajA tarIke gaNAya che. zAstrakAra kahe che ke e bhaTakatI prajA che tyAre A rakhaDatI prajA che. bhaTakatI ane rakhaDatImAM phera che? jyAre bhaTakatI prajA eka sthAnethI bIje sthAne jAya tyAre TopalAmAM pitAnI milakata temaja kuTuMba potAnI sAthe laIne . jAya. prAcIna kALamAM Topale gharavALA hatA. bhaTakatI prajA Tepale ghara rAkhI zake tyAre A prajA Topale gharavALI nahi. pelA te zarIra temaja je kuTuMba, dhana, mAla vadhela heya te sAthe laI javAvALA. phakta sthAnane pheraphAra kare che paNa
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAMcamuM ] saddhArmadezanA 41 A te rakhaDatI prajA. meLave Akhe janmAre karaDenI milakata, kareDAnuM kuTuMba, ane lAkhe strIo. ane meTI kAyA jALavI te Akhe janmAre jahemata uThAvIne. e cAre cIjamAMthI eke cIja sAthe laI javAnI nahi. bhaTakatI prajAne nikAzane pratibaMdha nahi. A prajAne nikAzane pratibaMdha. kaDe meLavyA haya, jAdavanI mAphaka karoDanuM kuTuMba meLavyuM hoya, cakravatanI mAphaka lAkha strIo meLavI hAya, bhImasena jevI kAyA meLavI hoya, paNa jyAre jAya tyAre laI javAnuM nahi. jyAre bhaTakatI prajA je meLave te laI jAya. tyAre A prajAne je meLavyuM te melavuM. dareka janmamAM A ja baMdha karyo che. Astika kUcA mele tyAre nAstika sAMThA mele jeo nAstika heya te te bhavamAM jIva, puNya, pApa ke naraka vagere na mAnate hoya; te paNa tene A vAta mAnavI paDe che ke Astika nAstikanI vacamAM eka jIva, puNya, pApa ne parabhava vagere mAne tyAre eka te nathI ema mAne tethI temAM matabheda heya paNa ahIMthI uThAMtarImAM matabheda nahi. melavyuM te melavA mATe temAM matabheda nahi. pharaka keTale? Astika kUcA mele tyAre nAstika sAMThA mele. paNa kema? nAnA chokarA paNa zelaDI cUsyA pachI e phreka hoya te vakhate vicAra na kare, paNa zelaDIne kakaDe laI le che? revA bese. tema Astika vicAre ke jIdagImAM cAra vastu meLavI te AtmakalyANane mATe temAMthI jeTalo rasa le hate te laI lIdhohave kUcA rahyA te bhale cAlyA jAya.
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ SoDazaka prakaraNa [ vyAkhyAna paNa nAstike bhale te meLavyuM paNa tene rasa levAne nathI mATe sAMThe mUka gaNAya. Astikane maLelAnuM sArthaka karavAne vakhata che ane IcchA che. nAtika jIdagI sudhI marIne melave paNa mele tyAre sAmaTuM mUkI de. jIdagInI jahematamAM meLavyuM ane paLanA palakArAmAM palAyana thAya. kene? nAstikane. tyAre Astikane rasa laI levA. have vadhe nahi. Astika nAstikamAM A pharaka che. te mATe pahele dahADe vAta jaNAvI hatI ne ke nAstika janmane harAmakhera. kema? harAmakhora koNa? jene milakta pite mahenata karIne meLavelI na hoya te tene mAlika ane kabaje karavA jAya te tene duniyAmAM zuM kahevAya? tema koTidhvajane tyAM chokarA janme. have te chokare kaDakamAvavA kayAM gaye ho? kabaje karavAnI ne rakSaNa karavAnI mahenata tene kayAre karI hatI? jyAre A nathI karyuM te hakkadAra tene zAthI? mATe kahe ke harAmakhora" Astikane harAmakhera nahi kahevAya. kema? te te kaheze ke meM puNya karyuM hatuM tethI meLavyuM che. Astika pitAnI mahenatane badale mane tethI ema kahI zake ke meM kArDa meLavyA, kabaje karyo ne rakSaNa karyA. nahetA meLavyA chatAM hakkadAra kema? te pahelAM karelAM puNyathI. nAstikane puNya ne parabhava nathI mAna. te jhADane mAlika zAne thaIne beThe? mATe kahe ke te "harAmI. nAstikane maratI vakhate emane ema melavuM paDe. ane janma padamatI vakhate harAmI banavuM. Astikane melatI vakhate kUcA melavAnA, janmatI vakhata puNya meLavavAnuM. A vAtane TUMkI karIne mULa vAtamAM AvIe.
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAMcamuM ] saddharmadezanA 43 sArAMza kahevAnuM tatva e ke jIve bhabhava janma-maraNo karyA temAM A cAre vastu meLavate gaye ane melate gaye. meLaveluM melIne kathAnAMtara jAya che ke ane meLaveluM laI jAya tene ke kahe? meLavIne laI janAra bhaTakatI ane meLaveluM melI jAya te rakhaDatI prajA. tame duniyAmAM ke bajAramAM rakhaDate ne pharaMde kone kahe che? je be paisA kamAte heya ne Akhe dahADe rakhaDe te "phara', ane je be paisA na kamAte hoya ne eka dukAnethI bIjI dukAne pagathiyAM-ghasate hoya te "rakhaData." tema ahIM vicAre. A jIva rakhaDatA che ke pharaMde? kahe ke rakhaData che. pharaMda hoya te te kamANI kare ja. kamANI ghara bhegI kare te "pharaMde.. tyAre A jIva anAdi kAlathI janma-maraNa karyA gaye. anAdi kALathI meLaveluM melyuM.. A bhavane khyAla nathI te gayA bhavane kayAMthI? prazna-have kadAca pAnAbhAI jevA kahe ke A bhavane ne janmane khyAla nathI te gayA bhavane ne janmane khyAla kayAMthI hoya? A bhavamAM dareka mAne che ke ame mAtAnI kUkhamAM savA nava mahinA UMdhe mAthe rahelAM chIe. have janmanI vAta. dareke mAtAnuM dUdha pIdheluM che te sivAya ke uchareluM nathI. paNa tene khyAla amane nathI. jyAre A bhava ke janmane khyAla amane nathI te gayA bhavane ne janmane khyAla Ave kyAMthI ? jyAre te khyAlamAM na Ave te amane anAdinI vAta kayAMthI khyAlamAM Ave ? A te bheMsa AgaLa
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ paDazaka prakaraNa sthApana bhAgavatane? jema bheMsa AgaLa bhAgavata vAMcavuM nakAmuM gaNAya tema amArI AgaLa tuM anAdithI rakhaDe che te vAta kahevI nakAmI che. uttara-tArI vAta sAcI. paNa keTalIka vAto sAmAnyathI jaNAya paNa vizeSathI na jaNAya. paNa buddhizALI manuSya sAmAnya jaNAvavAthI paNa samajI zake. ApaNuM hAthamAM bAjarIne dANe AvyuM. te kayAMthI AvyuM? kayAM Uge che? kone vA? kene la? A badhuM mAlama nathI. paNa vicAra karIe te mAlama paDe ke aMkure hatuM te ja A bIja thayuM. te aMkura paNa pahelAM bIja hatuM tethI thaye. nyAyanI khAtara vicAra kare te mAlama paDe. vijJAna saMcamanA "bIjaaMkuranA nyAye A saMsAra anAdine che. tema ahIM janma ane karma janmathI karma ane karmathI janma karma kyAre? janma hoya che. te vicAra, AcAra, ke vartana heya te. te janma kayAre ? pahelAM karma hoya te. te karma kayAre? pahelAM janma hoya che. tethI janma ane karma beya anAdinI paraMparAvALo che. te na mAnIe te bIja vagara aMkuro thaye ane aMkurA vagara bIja thayuM tema mAnavuM paDe. te te nathI mAnatA. tema ahIM janma vagara karma ane karma vagara janma thayo te paNa na mAnI zakIe. janma vagara pharma ane karma vagara janma mAnIe te siddha mekSa jevI cIja mAnavAne vakhata ja na rahe. kema? 1 sUyagaDAMgasUtra (puMDarIkAdhyayana vyA)nuM juo pR0 143.
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAMcamuM | saddharmadezanA vagara prayatna karma lAgI jAya mATe vagara kameM janma ke vagara janme karma paNa na mAnI zakIe. mATe janmathI karma ane karmathI janma. A vicArIe te AtmAnAM janma ane karma anAdinAM mAnamAM paDe. pahelAM iMDuM ke kUkaDI? keTalAka jIvane mUMjhavavA kahIe ke pahele janma ke pahelAM karma? tyAre sAme kahI de ke pahelAM iMDuM ke pahelI kukaDI? te temAM tuM pahelAM iMDuM hatuM ane pachI kUkaDI hatI athavA pahelAM kukaDI hatI ane pachI IDuM hatuM tema ahIM paNa na kahIM zake, jainanuM lakSaNa anAdithI ja jIva janma karma kaste Ave, e meLavata gaye ane melate gaye. dareka vakhate saravALe sUca. jIdagInI jahemata uThAvIne kaMcana, kAminI, kuTuMba ane kAyA cAra meLavyAM paNa nIkaLatI vakhate sAthe kaMI nahi mATe saravALe zUnya AvyuM. A te jagatane svabhAva che te banyA kare che. bIjuM zuM kahIe? te pramANe hoya te bacAva karI zake. jagatane svabhAva hoya che. mahApuruSe jAgyA zI rIte? taravAne svabhAva kevA mahApuruSane che? Astika hoya te tene mahApuruSe taya ema mAnavuM paDaze. je taravAnAM kAraNe meLave te tare rakhaDavAnAM kAraNe meLave te rakhaDe. mATe janetara karatAM jemAM keI viziSTatA haiyA te e ke jene jIvane javAbadAra ne jokhamadAra mAne che.
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ paDazaka prakaraNa [ vyAkhyAna - bhaviSyanI jIdagIne karmo mATe javAbadAra ane jokhamadAra kaNa? jIva che. jIvane potAnAM kRtya mATe javAbadAra ane jokhamadAra mAnanAre jaina. bIjAne izvarane mAthe javAbadArI jokhamadArI nAMkhavAnI. tame kaIne mAthe tamArI javAbadArI ane jokhamadArI khaseDI zake tema nathI. paNa tame pote ja javAbadAra ane jokhamadAra che. jana ane jainetaramAM A pharaka che. deva, guru ne dharma A traNane vyakti, vastu tarIke badhAM mAne che. paNa pharaka zemAM? jene jIvane javAbadAra ne jokhamadAra mAne, jyAre bIjAo te nathI mAnatA. UlaTuM je duniyAdArImAM kahIe te "IzvaranA Dhera'. herane kyAM rahevuM te nakkI nahi. janane tyAM te tenuM nasIba hoya tyAM. vyavahArathI jAnavara te bIjAnA derAyAthI jAya ane rahe. janetanA muddA pramANe A jIva IzvaranuM Dhera." Izvara jema dore tema javAnuM; Izvara jema rAkhe tema rahevAnuM. tyAre jainanA muddAe jIva pote ja pitAnAM kRtyene aMge javAbadAra ane jokhamadAra. jeo AtmAne sudhAravA mAMgatA hoya te teoe prayatna kare joIe. jeoe AtmAnuM sAdhana karyuM ane mekSa meLavyA, temane janma ne maraNa nahi? janmanI aMjIra ane pudgalanI parAdhInatAmAM mekSe janArA AtmAne rahevAnuM nahi. pudgalanI parAdhInatA ane janmanI jaMjIrane tyAga kare tenuM nAma "mekSa." ApaNe janmIe tyAre jJAna janma, ane marIe tyAre jJAna mare. kayuM? zarIra ane indriyothI jJAna thAya te. eTale bhavamAM zarIra ane indriyanI svAdhyatA upara buddhi ane jJAnanuM TakavuM avalaMbeluM che.
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAMcamuM] - saddharmadezanA zakti AtmAnI ke dehanI? nAstike zaMkA karI ke jJAna je AtmAne svabhAva hoya te che Indriye zuddha hoya te dekhAya, azuddha hoya te na dekhAya. mIMcIe te na dekhAya, UghADI rAkhIe te dekhAya. bALakane nAnI cIja upADavI hoya te muzkela. te zakti AtmAnA gharanI ke zarIranA gharanI? je AtmAnA gharanI kaho te muzkela na paDavI joIe. jema pudgale vadhe tema IndrionI tAkAta vadhe. anvaya ke vyatireka pudgalamAM rahe che to kema te tenuM kArya naDi? vAta kharI. paNa tArA hAthamAM seya ApIe ane kahIe ke lAkaDAne kApa. tArAmAM kApavAnI zakti che chatAM te kema nathI kapAtuM paNa kuhADe karavata hoya te ja kApe ne? seya vakhate tArAmAM zakti na hatI hatI. paNa sAdhana na hatuM. sAdhana jevuM maLe tevuM ja kArya siddha karI zake. sAdhakane zakti joIe te cakkasa. paNa kArya keTaluM kare te jeTaluM sAdhana maLe teTaluM ja. sAdhana maLyA vagara sAdhakanI zaktino upayoga thato nathI. jyAre dI na hoya tyAre kaMI nathI dekhatA. di thAya tyAre dekhe. te dI dekhanAre ke AMkha? jevuM ajavALuM hoya tevuM dekhAvavuM thAya. dI dekhanAra padArtha nathI, paNa pAdhana che. tema indriye ane zarIra jJAnanAM sAdhano che, paNa sAdhaka te AtmA. jeo sarva karmane kSaya karI mekSe jAya teno AtmA saMpUrNa jJAna, darzana, vItarAgatA, sukha ane anaMta zaktine mAlika hoya che. eka kheLe rahevAvALA ane eka rAka khAvAvALA be bhAI vacce zakti phera kema? tema pudgala sAdhana hoya hoya amo ane zarIra jJAnanA padAtha nathI
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ 48 paDazaka prakaraNa [ vyAkhyAna tyAM sudhI kAma karI zakIe. je bhavamAM janmIe tyAre buddhi bhegI karIe ane marIe tyAre cheDIne jaIe. jyAre mahApuruSe ahIM meLave ane ba laI jAya mATe kevalajJAnamAM eka bheda mAnIe. jemAM ochuMvatta na thAya-parAvartana na pAme. AvuM jJAna A jIva meLavI zake che. kImatI cIjanI pAchaLa nakalane dareDa heya meLavavuM zuM? te meLavI zakAya che ke nahi? AtmAnI zuddhi meLavAya che te anaMtAe meLavI tenuM sAdhana kayuM? AtmAnI zakti khIlavavAnuM sAdhana kayuM? AtmAnI avyAbAdha zakti meLavavAnuM ane te rahe tevuM sAdhana kayuM? te sAdhana jo keI heya te mAtra "dharma che. te sivAya bIjuM kaMI sAdhana nathI. A badhe dharma mokSane aMge, bhavAMtarane aMge ke duniyAnAM sAdhanene aMge kImatI? e vicAre te jarUra mAlama paDe ke kImatI cIjanI pAchaLa nakalene dareDa heya. nakalIne dareDe konI pAchaLa ? keIe jagatamAM banAvaTI dhULa, laTuM, tAMbuM vagere na banAvyuM, paNa banAvaTI calI, sonuM, hIrA, metI vagere banAvyAM. jenI kImata hoya tenI ja duniyA nakala kare. je kImatI cIja temAM nakale hA. A vastu jagatanI siddha che. te avyAbAdha sthitine prApta karAvanAra, bhavabhava sukha denAra, bhavabhava duHkhane dUra karanAra dharma che.. je ekathI aneka maLe te aneka karatAM eka kImatI gaNAya che. jema paisAnI traNa pAI maLe mATe pAI karatAM paise kImatI. jema AnAnA cAra paisA maLe tethI paisA karatAM
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAMcamu ] saha dezanA AnA kImatI. jema rUpiyAnA sALa AnA maLe che. mATe AnA karatAM rUpiye kImatI. tema ahIM eka nasIba keTalu kAma kare che ? 48 janma zAne prabhAve? ApaNe rakhaDatA hatA ne manuSyapaNuM joyu` ke ? nizALe gayA ane zIkhyA ? tevI rIte janmyA tyAre keTalAM zarIravALA te adhu' kaI nizALamAM bhaNIne manAvyu ? tyAre kaho ke nasIbathI anyu. jevuM jIve puNya karyuM. hoya tevuM zarIra ane. tamArU jIvana tamAre AdhIna che? nA, paNa jeTalu nasIma hAya teTalu` jIvAya. indriyA ne janma te paNa nasIbathI. A janma zuM pitAnI prAthanAnA, mAtAnA manAthanA ke tamArI IcchAnA thayA ? nA. ApaNe rakhaDatA hatA ane Ape joyA ane tethI sAro lAgyA ane tethI prArthanA karI ke beTA, mArA kuLamAM Avaje ane tethI AvyA che ? tema nathI anyuM. tevI rIte mAtAe joyA ne sArA lAgyA tethI mAtAe vicAra karyAM ke A mArI kUkhamAM Ave te sArUM. tethI AvyA ? nA. tema jIve pote rakhaDatA mAbApane joyAM ane sArAM lAgyAM tethI huM tyAM jAuM te sArU' tethI tame AvyA ? nA. tyAre kahA ke A janma nathI pitAnI prArthanAnA, mAtAnA manAthane ke nathI jIvanI IcchAneA. te pachI A janma thaye zAthI ? te kevala nasImathI. dharmanA puNyanA prabhave. AkhA jIvanamAM puNya ane nasIbane aMge dekhI zakIe chIe ke agamya kAryAM ke je ApaNI najaramAM-kalpanAmAM na Ave tevA ane che. teA pachI eka dhanI kImata keTalI ?
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ voDAka prakaraNa [ vyAkhyAna je ekathI aneka maLe te aneka karatAM eka kImatI hoya. to pachI dharmathI A badhu maLe che. mATe dharmanI kimata samajIne mAnavI paDe. tethI AmAM banAvaTa ghaNI hevI joie. mATe sAcA dharma pakaDavA joie. dhama kImatI heAvAthI tenI pAchaLa nakalAnA daroDA. 1 dharmanI sUkSma buddhi vadhu parIkSA ' A mATe te zAstrakAre kahyuM che ke "sumavu sA jJeyA dharmo dharmArthibhirnaraiH / anyathA dharmabuddhayaiva; tadvivAtaH prazasyate / / (arthe rI, DhAri. 0 ) jene dharmanI IcchA hoya tene dhyAnamAM rAkhavuM ke adhapaNAmAM vesapaNuM karIne peTa niha bharAya tema buddhi na phAravavI ane dharma levA te nahi ane, mATe khArIka buddhithI dharma tapAsavA joIe. jema zAkamAM galata thAya tA eka vakhatanuM bhAjana bagaDe, lUgaDAmAM gaphalata thAya to eka Rtu aMgauM, athANAmAM gaphalata thAya te varSa agaDe ane bAyaDI levAmAM gaphalata thAya to AkhI jIMdagI agaDe paNa dharmamAM gaphalata thAya to ? janmojanma bagaDe, mATe dharmanI thApa khAdhI pAlave tema nathI. mATe khArIka buddhithI dharma jANavA joIe. kone ? jene dharmanI icchA hoya tene. A vastu atyAranA hisAbe mAnA che? nA. paNa je kAI kAla gaNe. te kAlamAM dharmane bArIka buddhithI pArakhavAne che. indriyAnA viSayA ane kaSAyAnA yogA kayA janmArAmAM na hatA ? dareka janmamAM hatA. paNa te khArIka buddhithI parIkSA kare to dharmane sAro gaNe. cAhe te satyuga hoya, tretAyuga, dvAparayuga ke kaLiyuga hoya, chatAM dharmane bArIka buddhithI
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAMcamuM] saddha dezanA tapAsa paDaze. nahi tapAsAya te AnA jevuM thaze. ame ADuMavaLuM kaMI na jANIe, paNa buddhi te dharmanI che ne? te te ahIM na cAle. dharma haze ne mAnaze ane karaze te kAma lAgaze, paNa te nahi hoya te nakAmuM. je dharmane bArIka buddhithI jovAmAM nahi A ti, buddhi dharmanI raheze ane ghAta thaze dharma DozI ne vAcharaDuM kaI gAmamAM vyAjahula-ti kathA, hihA kahItemAM temaNe jaNAvyuM ke je anAja Ape che te sukha pAme che. pANI Ape che te AvatA bhavamAM sukha pAme che. vyAsajI AvatA bhavanI vAta kare che, paNa anAja mATe mArI pAse sAdhana nathI paNa pANuM che. tyAre pANI evI cIja che ke je game tyAre ApI zakAya. mATe te pAvAnuM huM rAkhyuM. A pramANe eka DozIe nakkI karyuM. DezI kaI dahADe kUvA upara pANI bharavA gaI te vakhate badhI strIo pAchuM bharIne cAlI gayelI. tyAM keI na hatuM. Ave vakhate DozI pANI bharavA AvI hatI. tevAmAM eka vAcharaDuM tarasyu thayeluM. te kUvA AgaLa AvyuM ane taraphaDavA lAgyuM tyAre DozIe vicAryuM ke A tarasyuM thayeluM che. je tene thoDuM thoDuM pAIza te tarasa nahi maTe. ekadama pAIza te Aphare thaze mATe kUvAmAM utArI dauM. tene jyAre pIvuM haze tyAre paze. Ama vicArIne vAcharaDAne kUvAmAM UtArI pote pANI bharIne malakAtI malakAtI jAya che. tevAmAM sAme pADozaNa maLI ane DozIne malakAtI joIne pUchyuM ke Aja ATalA badhA
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ 'Dizaka prakaraNa [ vyAkhyAna harakhamAM? zIe kahyuM ke eka jIvane akhaMDa pANI pAyuM. upakAranI buddhi, paNa pariNAma zuM AvyuM tema buddhine nahi pheravanArA manuSya dharmane ghAta karanArA thAya. je leke dharma kahenAra te dharma kahe, paNa bArIka buddhithI dharma tapAsaze te dharma thaze; nahi te dharmanI buddhi haze ane dharmane nAza thaze. have te dharma tapAsa kaI rIte ? duniyAnI vastu sparza, rasa, ghANa, cakSu ane zretrathI mAlama paDe, paNa dharmanI parIkSAnuM sthAna karyuM ? jenI parIkSAnuM sthAna na hoya tenI parIkSA karavI zI rIte ? dharmanI parIkSA nathI thaI zakatI tema nathI. te thAya che te dharmanI parIkSA kevI rIte thAya che? tenuM sthAna karyuM ? ane tethI AtmAnuM kalyANa thAya che te kevI rIte ? te je adhikAra jaNAvAze te agre vartamAna. vyAkhyAna 6. vaidaka karatAM vaidu muzkela - zAstrakAra mahArAjA AcArya bhagavAna zrImAna haribhadrasUrIzvarajI bhavya jInA upakArane mATe dharmopadeza detA. thakI AgaLa sUcavI gayA ke A saMsAramAM vaidaka saheluM nathI te paNa te saheluM che. vaidaka karatAM vaiduM mukela. te vaLI zuM? vaidaka ne vaiduM te kaI cIja ? regenAM kAraNe, tenAM svarUpa ne tenI cikitsAne jANavAM. have dhAro ke kaI dardI AvyuM. tene roga, te reganAM kAraNe ane tenI davA jANe. vaidaka banyA chatAM vaiduM na jANe te te "UMTaveduM gaNAya. kAle jaNAvI gayA ke UMTanA gaLA upara lAta mArI
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ 53 che ]. saddha dezanA ane cIbhaDuM phATI gayuM ane je besI gayo. tene bhAvArtha nahi jANanAre gaLe gumaDuM thayuM tyAM gaye ane lAta mArI te zuM pariNAma AvyuM ? vaidaka muzkela, chatAM vaiidaka karatAM vaiduM muzkela tema ahIM zAstrakAra kahe che ke dharma dezanAne adhikAra muzkela. DhaDhero vAMcavAne haka kone? - duniyAmAM zahenazAhI DhADhare. te vAMce kaNa? je zerIpha (sheriff) hoya che. te zerIpha keNuM hoya ? te zahenazAha tarapha saMpUrNa vaphAdAra rahetuM hoya ane zahenazAhanI AbAdIe pitAnI AbAdI ne zahenazAhanI AjhAdIe pitAnI AjhAdI gaNate hoya. vaLI zahenazAhanI AbAdI ane AjhAdI mATe potAnI AbAdI ane AjhAdIne bhega Ape tyAre "zerIpha tarIke nImAvavA mATe lAyaka thAya. tevAnA hAthe ja zahenazAhane DhaMDhare vaMcAya. rastA upara jeTalA cAlanArA che te vAMcI zakanArA che, chatAM vAMcavAno adhikAra kene? zahenazAhanI AbAdI ane AjhAdImAM tamannAvALA hoya tene. tema A jinezvara bhagavAne cha kAyanI hiMsAnI viratine, sarvathA jUTha nahi balavAna, sarvathA corI nahi karavAne, abrahmavatanI viratine, sarvathA mamatA nahi rAkhavAne, DuM sacitta ane vadhAre sacitta, thoDuM-alpa rAkhavAne, tyAga karavAne DhaMDhare jAhera karyo, paNa te vAMcavAne lAyaka koNa? te dUdhadahiyA hoya tene adhikAra nahi. dhaDiyA koNa? dezavirativALA mAtra. kAraNa? temane saMsAra ane dharma baMne sAcavavAnA che. saMsArane bAdha na Ave te rIte dharma karavA taiyAra thAya.
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ paDazaka prakaraNa [vyAkhyAna bharate UbhI karelI sAdhusaMsthAnI phekaTarI bharata mahArAje sAdhusaMsthA khelavA mATe phekaTarI (factory) UbhI karI. kema? evAM seMkaDe ane hajAra kuTuMbane UbhAM karyA. eo kaMI sthitinAM? mukhyatAe brahmacaryane dhAraNa kare. jeo e dhAraNa na karI zake teo pitAnA saMtAnone-bALaka hoya ke pachI bAlikA hoya, bALaka hoya te sAdhune ane bAlikA hoya te sAdhvIne seMpI de. tenI marajI na hoya athavA sAdhu ke sAdhvI tevA prakAranAM kAraNa jANavAthI na saMghare te te kuTuMba pAchuM phekaTarImAM. tene paNa je saMtAna thAya tene paNa sAdhu sAdhvIne seMpavAnAM. AthI zuM jaNAya? sAdhu-sAdhvI mATe kArakhAnuM UbhuM karyuM. te leone vepAra, khetI vagere kaMI karavAnuM nahi, paNa eka uccAra karavAne. kyAM? cakravartInI AgaLa. tenI bhayaMkaratA keTalI badhA ArzIvAdanA zabdo sAMbhaLavA taiyAra, paNa dado' zabda sAMbhaLavA taiyAra koI nathI. tyAre A badhAne AdhAra dadA upara. dade akSara kema? badhAne zuM saMbhaLAve ? tame hAryA. bhaya tamArA upara vAje che. A zabda kone vahAlA lAge? cakravartI jevA ke je cha khaMDanA mAlika, devatAne paNuM pitAnI AjJA manAve. akhaMDita zAsana hoya te jenI AjJA na rekAya tevI hoya. AvI sthiti kenI heya ? cakravartInI. e ja cakravartInI sthiti sAMbhaLIe te tene e mada thAya ke cha khaMDa jIte tyAre mArA jevA bIje keI nathI. paNa e "RSabhakUTa parvata upara nAma lakhavA jAya ane tyAM nAme lakhelAM vAMce ane pitAnA nAma lakha
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ chaThuM ] saddhamadezanA paya vAnI jagyA na maLe te vakhate mada ocho thAya. cakravartIne mada e che thavAmAM eka ja kAraNa bhUtakALanA nAmenA darzanathI madanuM bhUta bhAgI jAya. A je akhaMDa zAsanavALA, cauda ratnone mAlika, nava nidhAnane svAmI. tene kahevuM ke tuM hAryo, te keTaluM bhayaMkara vaLI kahevAnuM kyAM ? te siMhAsana upara rAjasabhAmAM beThA hoya tyAre. tame hAryA te kahevuM keTaluM bhayaMkara ? TapAlI kharAba vastuno kAgaLa Ape paNa kALA lITIvALe Ape paNa vAMce tyAre khabara paDe duHkhadAyaka samAcAra sUcanAthI dhIme dhIme apAya che. deve paNa sagara cakravatIne tenA putronA maraNanA samAcAra pate brAhmaNane veza laI potAnuM putranuM maDadu batAvIne pite zeka karavA lAge tyAre sagara cakravatI AzvAsana ApavA lAge. tema karatAM karatAM tenA putranI khabara dhIme dhIme apAI. duniyAnA duHkhadAyI samAcAre ekadama apAya te? A bharasabhAmAM AgaLapAchaLanA keI paNa masAlA vagaranI tuM hAryo te kahevuM keTaluM muzkela ? keTale AghAta karanArUM? karo AgaLa bApa hAre che. paNa chokarA AgaLa Apa jItatuM nathI. sneha harAve tethI harAya te temAM bhaya nahi. rANIthI hAre te tene bhaya nahi. tyAre A bhaya vagaranI hAra nathI. bhayAnaka bhayavALI hAra che. "te ma" A vAkya cakravatI sabhA bharIne beThA hoya te vakhate saMbhaLAvAya te keTaluM muzkela? tyAre bharata mahArAje sAMbhaLavA mATe A lokone rAkhyA che. je manuSya cakravartIne tuM hAryo, tArA upara
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ 16 breDazaka prakaraNa [ vyAkhyAna 2 bhaya vadhI rahyo che, AvuM kahenAra tenA tmAne A buddhimAM kaI rIte rAkhe ? mATe sAdhu-sAdhvI banAvavAnI phekaTarI UbhI karanAra bharata mahArAjA. temane paNa jyAM suMdarInI dIkSAne prasaMga AvyA tyAM rahevA de, vicAro." evA vicAra AvyA. A uparathI kahevAnu' tattva e ke dahiyA dharma sArA gaNe paNa saMsArane sAcavIne, te saMsAranI AjhAdI ane AkhAdI sAcavIne dharmanI AjhAdI ane AbAdI kabUla kare che. nAgaDA khAvAnuM lazkara A teA nAgaDA AvAnA lazkara jevA che. eka rAjyamAM lazkaranI tANa paDI. te vakhate te gAmamAM nAgaDAnI chata hatI. te badhAMne tAlima vagere ApIne lazkaramAM joDayA. koI prasaMge yuddhane vakhata AvyA tyAre nAgaDAne laDhavA pahelAM mAkalyA, tyAre tenA senApati kahe ke ApaNe laDhavAnuM che, paNa ApaNane vAge nahi tema laDho, tevI rIte Aje duniyAdArInA dezivaratavALA dharmanI IcchAvALA-manAthavALA unnatti, AjhAdI, AkhAdIne cAhavAvALA kharA, paNa "sa'bhALa ke laDhanA." tema zarIra, strI, kuTuMba, mAbApa, ghara, dekarAM, dhana, mAla-milakata, sabaMdha ne eLakhANavALAne sabhALavAM. cogaTha ramavA beThA tyAre peAtAnI kUkarI na mare te khyAla rAkhe pArakI kUkarIone potAnA dAva apAvIne mAre, peAtAnI maravA Ave tyAre gAMDI' karIne AgaLa lAve che ne ? dezivaratavALA pAMcame guNuThANuM beThAM, chatAM potAnI kUkarI maravAne vakhata Ave tyAre deva, guru ane dharmane kAraNe mUkI de. AvAne bhagavAna jinezvara mahArAje ApelA
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ chaThuM ] saddhArmazinA 57. DhaDhare te jAhera karavAne lAyakAta nathI. huM tIrthakara bhagavAnane mATe deza, veSa, mAla-milakta, bairI chokaruM, mAbApa vagerene cheDI dauM chuM. kesariyA keNa kare ? kesariyA karIne nIkaLanAra bairI chokarAM AgaLa Avaze tethI temane bALIne kesariyA kare che. tema ahIM AgaLa sire sire karIne pahelethI ciMtA baMdha karavAnI. pahelAM sAdhupaNuM lenAre ciMtAnI citA saLagAvI devI. zenI? deza, veSa, mAlamilakata, kuTuMba, paisA, bairI chekarAM vagerenI ciMtA nahi. e badhI ciMtAnI citA khaDake ne ciMtAne bALI nAMkhe pachI nIkaLe te ja kesariyA karanAre thAya. te sivAya kesariyA karanAre na thAya. tema ahIM AgaLa deza, veSa, kuTuMba saMbaMdhI, dhana, zArIrika ciMtAne paNa bALI mU tethI nivRtta thaI jAya. adhakacarI saLagAvIne bhAgI jAya tevI nahi. paNa vartamAna, bhUta ne bhaviSya kAlane aMge mana, vacana, kAyAe karIne karavI nahi, karAvavI nahi ane anumeravI nahi. upara kahelI ciMtAne citAmAM saLagAvI daIne nIkaLe te "dUdhadahiyA" nahi. bhagavAna jinezvarane DhaMDhere saMbhaLAvavAno adhikAra dUdhadaDiyAmAMthI nIkaLela hoya tene. temAM kyAM phera paDe? jema seya ane gaThaDImAM svarane phera paDaye tema dUdhadaDiyA svarane phera pADIne zAsananuM satyAnAza vALe. mATe jeo ciMtAnI ciMtA karIne nIkaLe te ja Dhare saMbhaLAvavAne hakkadAra gaNAya. paNa tyAgI thayele mUkha heya te? paNa AcAraprakalpa ke je nizIthasUtra kahevAya che temAM je dravya, bhAva, utsarga, apavAda, Apatti ne unnatikAlanA
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ kheDazaka prakaraNa maiM vyAkhyAna vibhAga karanArA che tene jANanAra hoya tetrAne DhaMDhero jAhera karavAnA ha che. khuda zAstrakAre jaNAvyuM che ke-"maya sacattaharmsa (saMsArakula) mazaLI, vivAha, mathavuMkarImALa | dhammA jiNapanna so pakappajaNA kahe avvA ||" (bR0 ka0 gA0 1140) dahIMnuM udAharaNa 18 . jinezvara mahArAjanA dharma te anaMtA bhavAne mathana karanArA ne na'tA bhavAmAM karelAM anaMtA karyAM tene paNa mathana karanAra che. dahIM jeTaluM cIkAzavALuM hoya paNa jyAre te mathAI jAya, jIdu' paDI jAya tyAre te kaNiyA evA rahe ke AkhI gALI UMdhI vALA te cIkAza na rahe. tema anaMtA bhavane devAvALAM karyAM bAMdhelAM hoya tevA karmAMvALA manuSya jinezvaranA dharmane AcaravAvALA thAya tyAre tene mathI nAMkhe. prasannacandra rASie eka ataSkRtamAM sAtamI narakInAM DhaLiyAM kema mathI nAkhyA te vicAraze te mAlama paDaze ke je dharmarUpI dAvAnaLa saLage tyAM bhavAtuM bhramaNa saLage temAM navAI nathI. aniSTa dUra thayuM teTalAmAM puruSArtha nahi, paNa pratibadhAne dUra karIne iSTa siddha kare tA ja ' puruSA. '' pratimadhakanA abhAva te meAkSa 6 jainAe mokSa' zabda mAnyo. mAkSa eTale chUTavu karmane khALavuM te badhuM abhAvarUpa eTale pratiba`dhakane abhAva. tene mAne temAM puruSArtha ze ? iSTanI siddhi na thAya te pratibaMdhaka zu' ane te na heAya te pratiba`dhakanA
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ chaThuM ] saddharmadezanA 59 abhAva zA kAmane ? mATe pratibaMdhakane abhAva. mATe tamAma dharmavALAne mekSa mATe kahevuM paDa ke "kRtAryakSa jAti, kalpavATizatairapi / avazyameva bhoktavyaM, kRtaM karma zubhAzubham // " tamAma karmone nAza tene "mekSa' kahe. eTale karmane tame pratibaMdha mAne che athavA mAno cho te pratibaMdhaka heya. te dhyeya-ISTa siddhi batAvavI joIe. rekanArA hoya te ISTa siddhi AgaLa hevI joIe. tame ekale pratibaMdhakane abhAva tenAthI meza mA, tethI mekSanI kiMmata keDInI nathI. jaina siddhAMta nahi samajanAra te ema samaje ke jainana mekSa te vyartha. kema? karmane nAza te "pratibaMdha." te pratibaMdhaka abhAva naka me, paNa karmone abhAva pratibaMdhaktAnA abhAve thaI jAta. samyakta e ratnane dIvaDA , karmo zuddha svarUpane rokanAra che. AvuM kahenArane lagIra siddhAMtamAM UMDA utaravAnI jarUra che. jaina siddhAMtamAM AtmAnA svarUpamAM koI dahADe phera paDato nathI. jema gekhalAmAM dI tema ahIM samyakatva ratnane dIvaDe. jemAM sAdhana, AdhAra ane sahAyakanI jarUra nathI. jyAre bIjA dIvAmAM dIveTa, divela, keDiyuM joIe. paNa ratnanA dIvaDAmAM te nahi. ratnanA dIvaDAmAM kaI paNuM bAhya sAdhana, bAhya kAraNe ane bAhya AdhArenI jarUra che? nA. jema ratnane divaDe svayaM tisvarUpa che. tema AtmA saMpUrNa jJAna svarUpa, saMpUrNa darzanasvarUpa, saMpUrNa vitarAga svarUpa, saMpUrNa sukharavarUpa, saMpUrNa zaktisvarUpa che.
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ kheDazaka prakaraNa [ vyAkhyAna iSTa siddha thayeluM che te koI navuM karI zakatu nathI, karI zakAtuM nathI ane karI zakAze nahiM. jJAna te dareka Atma.mAM sarvajJapaNAnu rahelu che, tethI abhabyAne paNa kevalajJAnAvaraNIya karma mAnyuM. tene kevalajJAna kyAre thayuM? tA te pahelethI rokAyalu che. 5.ce prakAranAM jJAna nigodIAthI mAnyAM. kevalajJAna te navI sAdhavAnI cIja nathI. khIMTI khe`cavAthI bAraNuM. ughaDayuM. aMdara rahelA dIve ApoApa kAma kare che. tema ahIM kevalajJAna, kevaladana, vItarAgatA, sukha ane vIrya AtmAmAM ekanI eka daza!mAM hamezAM rahelAM che. paNa AvarelAM che, mATe thatAM nathI. tema ahIM AgaLa AtmA kevalajJAnAdi svarUpavALA che. tethI te navuM karavAnu` nathI. tene rokanAra je karmAM tene khaseDavAnu kAma che. mATe pratibaMdhakanA abhAvane mAnna mAnyA. pratiadhakanA abhA te aNavarUpa heAya te te 'puruSA' ja che. te zAne aMge gaNyuM ? iSTanI siddhidara rahelI che tethI. tema ahIM AgaLa paNa anaMtA bhavAnu. jaina dharma mathana karI nAkhe, vivohaLo maMvitrapuMDIbALa 60 bhavya jIvo ane kumaLa kamaLamAM svAbhAvika vikasvara thavAne, svabhAva che; mAtra sUryanAM kiraNanA saMyoga maLavA joie. sUryanA kiraNA kumudane vikavara karI zakatAM nathI. jyAM sUryanAM kiraNa AMDayAM tyAM kamaLa vikasvara thAya ane kumudamAM stra bhAvika kamAvavAne svabhAva che tethI te karamAI jAya. tema ahIM nya jIve mAkSa mArga vikasvara thavAne lAyaka che. teva jinezvaranA dharmarUpI sUryanAM kiraNA aDakavAthI vikasvara thaI jAya, abhavyarUpI
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ cha7 ] saddhama dezanA kumude vikasvara na thAya temAM navAI nahi. tene zAsana evuM lAge ke zuM karuM ke khaseDI zakAtuM nathI. AmAM AvI paDe. kene A phasA A phasA? jema vANiyAne hAIphasa AvI bharANAne aMge kUTavuM paDayuM. tAjiyAne divase kaI vANiyAne dukAna baMdha karatAM vAra lAgI. tevAmAM tAjiyAM tyAM AvI lAgyAM eTale A te bAMDIbabhAI! hiMdune vagheDe hoya te badhA zAMtithI joI zake, paNa bIjAne hoya te ulkApAta thayA vagara na rahe. myunisipAliTi Aga lAge tyAre teDavAnuM kAma paheluM kare tema hiMdue sAvacetI rAkhI ke tene maLavuM nahi. have pilane moDuM thayuM ane tAjiyAM AvI gayAM pAse. tyAre bAMDIAbhAIe pakaDayA ane kahyuM ke cala hAI phesa kara. bIjAo kahe ke hAIphesa, tyAre te kahe ke A phasA. kema? te nathI ghera jaI zakata ke nathI bhaLI zakate. tema abhavya jIne zAsana catuM nathI. ane zAsanamAMthI mAnasanmAna maLavAthI chUTAtuM nathI. kone A phasA A phasA? jene zAsana, zAstra, dharma ne bhagavAna racyAM nathI tene A phasA A phasA. jevAM caMdravikAsI kamaLA sUryathI karamAI jAya temAM sUrya zuM kare? tema jinezvara zAsanarUpI sUrya te bhavyarUpI je paMDarIka-kamala tene vikastara karanAra che. te kahe ke teNe kahyo, koNe prarUcho? kevalIoe. bIjAnI prarUpavAnI tAkAta nathI. joyA jANyA vagara je prarUpavAvALA che te chokarAnI lITI jevA iMglIza (English)vALA gaNAya. tema je sarvajJa
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ Dazaka prakaraNa [ vyAkhyAna nathI, AtmAne jANI zakatA nathI, AtmAne karmabaMdha thAya che, AtmAnAM karma rekAya che, AtmAnAM karma tUTe che, AtmAne svabhAva, AtmAnA guNo jANI zakatA nathI tevuM kahenArA chokarAnI lITI jevA. khuda kevalajJAnI mahArAje baMdhuM jANIne AtmA saMbaMdhI prakAra ane dharma prasiddha karyo. e kahevAne hakadAra koNa? utsarga, apavAda, dravya, bhAva, kAla, kSetra, jJAna, kriyA vagerene jANanArA hoya teo. jaina dharmamAM veda ane vaidaka - vaida karatAM vaidakapaNuM muzkela che. A jaina dharmamAM vaida ane vadaka kaNa banyA? prakalpajJAnavALA. ciMtAnI citA saLagAvI denAra te vaida bane paNa vaiduM jyAre jANe te zrotAjane oLakhe, temanA abhiprAyone oLakhe, kevI prakRtivALA che? 158mAMthI tene abhiprAya ke che? te kevI rIte sudhare che? te parSadAmAM bAla, madhyama ke budha parSadAnA che te tapAsavuM. mATe "mAmatAM tu supara - parIkSaka na hoya dekhanAre. magajanA vicAre deDAvanAre na hoya te parIkSA zAnI? AgamanA rahasyanI parIkSAmAM utaranAra te "budha, zuM sAMbhaLavA-samajavA lAyakanuM? jinezvara bhagavAnanuM vacana. tenI ArAdhanA te ja dharma. te sivAya "adharma'. A dharmanuM rahasya, jinezvare zabda kema na kahyo? vacana kema kahyuM? ArAdhanA zabda vAparavAnuM kAraNa? te jaNAvIne tene vacananI sAthe ke saMbaMdha thAya che te jaNAvaze te adhikAra agre vartamAna.
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ dayAkhyAna: 7 vaiduM ane vaidaknI samajaNa zAstrakAra mahArAjA AcArya bhagavAna zrImAna haribhadrasUrIzvarajI mahArAjA bhavya jInA upakArane mATe dharmopadeza detA thakA AgaLa pUcavI gayA ke A saMsAramAM vaidaka zIkhe eTale vaidI kahevAya, kemake vaidaka cIja zI ??ganAM kAraNe, tenAM svarUpa ane cikitsAne jANe eTale vaidaka zIkhe. ane "vaida' kahevAya. paNa jo te kaI cIja ? te vaidakathI judI nathI. ye dardI che? te kaI avasthAvALe che? tene riga zAthI thaye? te reganI davA kaI? te ApavAthI maTaze ke nahi? A badhuM vicArIne cikitsA kare te te "vaiduM" karI zako gaNAya; nahitara "UMTavaidA jevuM thAya. e pramANe ahIM paNa jinezvara mahArAjanuM je zAstra te dhyAnamAM rAkhIne varte te sAcuM vaiduM. jAtajAtanA tAva jagatamAM je tAva vIsa dahADA ke mahine rahyo hoya te ghara ghAlI dIdhuM kahIe, pachI tene kADhI muzkela bane. cha bAra mahinAthI Avate tAva te "hADajavara kahevAya. to pachI ahIM anAdi kAla tAva tenuM zuM hoya? Ane krodhaprakRti kyAra nI? evI kaI avasthA che ke jemAM ISTane nAza ane aniSTane samAgama thAya te paNuM a veza na Ave? tevI avasthA eke nahi. jema nAnuM baccuM tene ISTa vastu maLe te khuza thAya ane aniSTa maLe te raDavA bese. bhale ISTa na maLe te zeka karanAra na thAya. ISTane
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ Dazaka prakaraNa [ vyAkhyAna vighAta karanAra hoya tethI Aveza na thAya tevI eke avasthA nathI. jAnavaranI sthitimAM paNa ISTa tarapha prIti ane aniSTanA saMpAdana tarapha dveSa dekhIe chIe. kIDImaMkaDA bhaya lAge te te caTake ke mAre che? vilendrimAM aniSTanI saMbhAvanAmAM ane ISTanA ghAtamAM Aveza keTale che te ApaNe joI zakIe chIe. yAvat manuSyamAM paNa ISTane dAta karanAra, aniSTanA saMpAdana ane ISTanA vighAta karanArane jANIe tyAre tyAM mananI pariNati sthira rahevI asaMbhavita. jagatanI daSTie pigalika dRSTimAM rAo tyAM sudhI ISTanA vighAta karanAra upara ane aniSTanA saMpAdana upara krodha na thAya te bane nahi paNa mArA AtmAne ISTa ke ani. kaI che nahi tevI dazAe Ave, vaLI pagalika je sukha-dukha Ave chatAM te mArAM nathI tyAM sudhI prItiaprIti na thAya.' anAdi kALane krodharUpI tAva - A jIvane anAdi kALane tAva lAge che. duniyAmAM tAva mATe gheraghera kavInAIna (quinine)nI zIzIo che. paNa mananA tAvanI zIzIo maLe che. te paNa maphata maLe che chatAM keInI pAse che? nA, eka paNuM zIzI rakhAtI nathI. tAvane teDuM keNa mekale che? je barAbara madhyamAM na rahe hoya che. tyAre ApaNe Dagale ne pagale tAvane teDuM mekalIe chIe. pidugalika padArthane vahAle gaNIe tyAre tenA ghAtaka upara roSa thAya. e pidugalika padArtha aniSTa samajIe te
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ pATha kare ke na mAM nA gANA tAva te sAtamuM ! saddhamadezanA 65 tene karanAra upara roSa thAya ne ? tyAre kahe ke ApaNe Dagale ne pagale tAvane lAvanAra chIe. krodhane "tAva" kema kahIe chIe? jema tAvamAM mAthuM dukhe, nasakorAM phUle, keDa tUTe, hoTha phaphaDe, AMkha lAla thAya che tema krodha vakhate vicAre. mAthuM dukhe che ke nahi? AMkha lAla thAya che ke nahi?... tAvanAM badhAM cihno chatAM A duniyAdArIne tAva jema gaNatarImAM Ave che, tema krodharUpa tAva gaNatarImAM Ave che? te tAva kaI divasa. smaraNane nathI paNa A tAva te smaraNane che. smRtitAva ne vikRtitAva keI manuSya keI dahADe tamArA ISTane ghAta karyo heya, tene yAda kare tyAM kaidha thAya che. A smRtitAva" tyAre duniyAne vikRtitAva che. AmAM mAtra smaraNa eTale buddhine tAva. te tarapha khyAla gaye eTale yAda AvyuM ke phalANAe Ama karyuM, phalANAe sArUM thatuM hatuM te bagADI nAMkhyuM. eTale A dhyAnamAM te AvIne UbhA rahe. smRti ane buddhinA tAvane nivAravAnuM oSadha kayuM hoya? duniyAmAne tAva te lehI ane cAmaDI para asara kare tyAre A tAva AtmAmAM asara kare. tyAre AvI smRti ane buddhine tAva te anAdine lAgele che. krodha eTale "Atmajavara'. hADakAM jAya te paNa na jAya. hADakAM kharI jAya te paNa jene jeDe lAgele. kAdhe keDa pUrvataNuM saMjama phaLa jAya krodhavALAne ghAtakI rIte avatAra kahIe chIe tene khulAso ahIM thaze. je manuSya krodhamAM rAtadivasa rahevAvALe
Page #129
--------------------------------------------------------------------------
________________ paDazaka prakaraNa (vyAkhyAna hoya ane temAM maraNa pAme te upaje kyAM? jyAM ghAtakI sthAne hoya tyAM. manuSyane niravakAza kedha he ja nahi. bdhane amala karate hoya tene mArA zarIrane ke mArA kuTuMbane ke mArI AjIvikAne nukazAna thaze ke nahi te badhe vicAra manuSyane thAya. keIe cUMTI bharI te tenA badalAmAM chela mArIe, paNa chare nathI mAratA. manuSyanA gunA ane sajAmAM hisAba che. tyAre jAnavaranI jAtane aMge te pAse maLelAM hathiyArane upayoga kara A eka ja vAta. gAyane bheLI gaNIe chatAM te mArakaNI hoya ane cheka aDapaluM karyuM te tene ziMgaDuM mArI de. paNa A keTale julama ke anartha karanAra thaze te jovAnuM nahi. sApa dabANamAM AvyuM eTale DaMkha mArI de. paNa tenuM pariNAma zuM Avaze te jovAnuM nahi tene te tenA hAthamAM je vakhate je hathiyAra hoya te vakhate gune thAya eTale tene upayoga kare, paNa pariNAma jovuM nahi. krodhanA pariNAmane paripAka jevAnI tAkAta nahi. krodhanA pariNAma jovAnI darakAra na rAkhe tenuM paryavasAna kyAM heya? te tyAM. " ApaNe dareka vakhate pajusaNamAM sAMbhaLIe chIe ane bolIe chIe paNa jema chokaro parIkSA vagara keDI karIne hisAba gaNe che ane parIkSA vakhate rUpiyA maherane hisAba gaNe te tene zuM kahevuM? tema ApaNe paNa "dhe kreDa pUrava taNuM saMjama phaLa jAya." A kyAM sudhI besIe te jyAM sudhI "krAdha" kAke AvIne kabaje na le tyAM sudhI. keDanA sArA hAya, hathiyAra bAMdhIne pharanArA hoya paNa dhADa vakhate kAma na kare te te ke gaNAya? tema krodha kAko
Page #130
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAtamuM] saddharmadezanA kabaje kare tyAre te vAkya yAda karavAnuM nahi. e dhyAnamAM rAkhavuM ke je kaMdhane vakhate A vacana yAda na kare te krodhanA dAvAnaLamAM baLyA vagara raheze nahi. zIkheluM vacana bacAva nahi kare, paNa yAda AveluM vacana bacAva karaze. paryuSaNamAM caMDaziyAnI vAta sAMbhaLIe chIe. paNa tene vicAra nathI karatA. tyAre jaNAve che ke jinezvaranA vacananI khAtara have te vakhata, nathI jinezvara bhagavAnanI hAjarI, nathI temane maLavAnuM, nathI thatuM sAkSAt darzana, nathI sAkSAt vacana sAMbhaLavAnuM paNa zAstra dvArAe vacana sAMbhaLyAM tethI deza, veSa, kula, jAti, kuTuMbakabIle, bairI karAM, dhana, mAlamilakata vagerene choDI dIdhAM. sAyA bhAgIdAra kezu? kAle samajAvyuM hatuM ke kesariyA karanAre jIvatAnI ciMtA rAkhIne nIkaLe nahi, paNa ciMtAnA padArthone bALIne nIkaLe. kuTuMbamAM je bairI chokarAo hoya tene bALI de pachI kesariyA karavA nIkaLI jAya. tema A ciMtAne saLagAvIne nIkaLe. kuTuMbakabIle, deza, veSa, mAlamilakata ne bairI bekarInI ciMtA na karavI tethI tenI citA khaDakI nAkhe. jema duniyAmAM rajapUte kesariyA kare tema dharma sAdhavA nIkaLanArA ciMtAnI citA kare. ciMtAne saLagAvI de. tethI A sAcA bhAgIdAra. A duniyAmAM bIjA badhA bhAgIdAre jUThA. kema? te te ekalA mUDI ne AbarUnA bhAgIdAra. paNa sukhaduHkhanA bhAgIdAra keI nahi. pitAnI AMgaLIe capu vAge, lohI nIkaLe ne vedanA thAya te
Page #131
--------------------------------------------------------------------------
________________ < pozaka prakaraNa vyAkhyAna peAtAne, paNa pelAne na thAya. tema A duniyAnA bhAgIdAre mAtra mUDI ane AbarUnA paNa sukhadu:khanA nahi. paNa jIvanA bhAgIdAra hoya te A kAyA che. tu mArI' nathI ane hutAza nathI kAyAne du:kha thAya te jIvane du:kha thAya. kAyAne sukha thAya te jIvane sukha. tema jIvane du:kha thAya teA kAyAne duHkha. jIvane sukha thAya teA kAyAne sukha thAya. eTale kAyAne du:khe du:khI ane tene sukhe sukhI jIva, tema jIvanA du:khe duHkhI ne tenA sukhe sukhI kAyA.' AvI bhAgIdArIvALAnI bhAgIdArI cheADavA mAMDI. huM tAro nahiM, tu mArI niha. zAne age ? tA phakta vacanane aMge. te sivAya te nahine ? neTIsa (notice) ApI ke mArAthI khecAya teTalu khecavAnu; tane TakAvI rakhAya teTalu ApavAnu. bhAgIdArane A jaNAvavu keTaluM... muzkela ? bhAgIdArImAM keTalAka pahelAM goTALA karyAM ane chUTA thayA, paNa tuM mArI nahi ane hu tArA nahi te kahevu" keTaluM muzkela ? AtmAe dehanu' anAdithI rakSaNa karyuM, paNa hu... tArA hatA ke nahi te vAta judI. paNa tuM mArI hatI. paNa have khullA zabdomAM kahu chuM ke tuM mArI nathI ane huM tAro nathI. ApaNe have judA paDavAnu che. have tane paisAnI paNa Avaka thavA dauM nahi. jeTalA pUratI dukAna nabhAvavI teTalI vakhate tane AkharU rAkhIne nabhAvIza. tema mahApuruSe AvI noTIsajAherAta ApI dIdhI. peASaNa karavAnAM paccakakhANuM, paNa TakAva mATe chUTa. mATe mahinA mahinAnA upavAsa ane
Page #132
--------------------------------------------------------------------------
________________ upara zAnA upara vivuM eTaluM che sAtamuM sadamadezane eka ja dahADe khAvuM te TakAvavuM eTaluM ja. piSaNa te nahi. A badhuM zAnA upara jinezvara bhagavAnanA zAsananA vacana upara je jIva ATalI jahemata uThAvanAre jIva krodhanAM cakkaramAM paDe tyAre pariNAma kayAM AvyuM ? bUjha caMDakauzika ! bUjha , khuda tIrthakara mahArAja, cAra jJAnavALA tyAgI thayAM che. kAusagnamAM UbhA che, have dhamAM kAraNa karIne joIe? sajanane ke durjanane? durjanane kAraNa na joIe. durjanane pUchIe ke bhAIzAMti che ne? tyAre durjana kahe ke tAruM dhAryuM hoya te mArI nAMkhaje. zuM Ane kaMI saMbaMdha. khare? durjanane khoTuM bolavAmAM kaMI kAraNa joItuM nathI. ahIM durjanene krodha kema caDe te na jevAnuM rAjarSi, mahAtyAgI ne cAra jJAnI evA khuda jinezvara bhagavAna kAusagnamAM UbhA che. tyAre sApane thAya che ke A ahIM kema AvyuM? A te jaMgala che, A kaMI khAnagI AvAsa ke nivAsanuM sthAne ya nathI. jaMgalamAM Ave temAM durjanane krodha thAya tenuM nivAraNa kevI rIte? 'bhegavAna vihAra karatAM karatAM ahIM kAusaggamAM rahyA tyAre pelAne thAya che. A ahIM Avyo ke A jaMgala che. khAnagI makAna nathI, paNa mane dekhyo ane kho kema nahi ? bhAgI kema na gaye ? eTale caDyo teMne krodha. pahelAM vAta jaNAvI gayA ke jAnavaranI jAta evI ke gune lAge eTale hathiyAra ugAmavuM paNa pachI tenA pariNAmane nahi javAnuM. sAmAnya jAnavara pariNAme javAnuM na hoya te sApa jevI jAta * |
Page #133
--------------------------------------------------------------------------
________________ paDazaka prakaraNa vyAkhyAna temAM paNa kaLA nAga jevI jAta tenI aMdara e vicArane avakAza kema heya? paNa eka ja vicAra ke ene mArI nAMkhuM. gune karyo? "A kema te gune. durjanane Aropa mUktAM vAra lAgatI nathI. sajjananI apekSAe binagunegArane gunegAra gaNave. kerTamAM vAdI, prativAdI heya tyAM gunegAra keNu ane binagunegAra koNa tenI khabara paDe. durjanamAM megalAI che. sArI rIte taiyAra karela hoya te vikharAI jAya. evI rIte DaMkha mAryo, paNa jhera ja tyAM na caDyuM. lehI nIkaLyuM te paNa jagatamAM asaMbhavita tevuM. lehInuM saphedapaNuM tethI tenuM nAma "atizaya'. devatAI camatkAra kene gaNe? tamArAthI je kArya na thAya te thaI jAya te tene devatAI gaNe. tema "atizaya eTale duniyAmAM bIje na heya ne te kaIka ja batAvI zake. keIthI nahi thaI zake tevuM AkhA zarIranuM dUdha jevuM dhaLuM lehI tethI "atizaya ga. jyAM sApa traNa vakhata dRSTinA hallo kare temAM te phAvatuM nathI. chevaTe DaMkhe che. te vakhate dUdha jevuM lehI nIkaLe che tethI te vimAsaNamAM paDe che. je vakhate vaheNa nIkaLe te vakhate te vALI levAya. temate vakhate bhagavAna mahAvIra svAmI kahe che ke caMDakeziyA tuM samaja tuM samaja. samatAnA keTalA dariyA? ApaNane eka DAMsa karaDe tyAre kAusagnamAM calavicala dazAvALA thaIe chIe. tyAre ahIM sApa daSTi nAkhe che, karaDe che ne DaMkha mAre che te vakhate kaI dazA che? te vakhate zAMtimAM UbhA rahevuM te che. jyAM kALo nAga,
Page #134
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAtamuM] - saddharmadezanA 71 dRSTivila sarpa nIkaLe che, Ave che, karaDe che, DaMkha mAre che ne lehI nIkaLe che te vakhate sahana karIne "bUjha bUjhazabda nIkaLave te tame evI rIte kalpanAmAM lo te te vakhate te zabda nIkaLe che? nA. te ahIM te kAusagnamAM che, sAkSAt dRSTiviSa sarSa Ave che, karaDe che ne DaMkha mAre che chatAM bUjha bUjha e vAkaya A dazAmAM kahe che te tamArI kalpanAmAM paNa Avaze nahi. je ApaNe na kalpI zakIe te te mahApuruSa te sApane te vakhate "bUjhabUjha caMDakoziyA ema kahI zakayA. je jIve tIrthakaranA zAsanamAM pravartelA vacananI khAtara deza, veSa, kuTuMbakabIlA vagerenI ciMtAnI citA khaDakAvI te ja jIva khuda tIrthakarane aMge vicAre che ke A marate kema nathI ? AvI sthitimAM AvyuM. basa, mAruM, jIvate na rahevA dauM. A viSayasa konA pratApane? bdhanA pratApane. Avo ke kaI gata ke kaI jAtimAM nathI? dareka gati, jAtimAM krodhanI sthiti dekhIe chIe mATe A hADavara nahi paNa "Atmavara'. pahelavahelo keI kare tAva laIne AvyuM che? nA. paNa tenA saMskAre laIne AvyuM che. kodhane TALavAnI cAvI A AtmajvararUpI regane TALavAnuM auSadha saheluM che, paNa te karavuM nathI. jema duniyAnA tAvamAM gaLosatva. krodha eTale badhe lajajALuM che ke tenA tarapha tame najara nAMkhe eTale bhAgavA taiyAra che. A krodha herAna karanAra
Page #135
--------------------------------------------------------------------------
________________ karI cheDazaka prakaraNa [ vyAkhyAna bagADanAra chatAM tenA tarapha dRSTi kare te javAne taiyAra. paNa tamAre daSTi te karavI nathI? krodha na hoya tyAre be be rAgaDe bole che ke "kAMdhe krADa pUravataNuM saMyama phala jAya." A kyAM sudhI ? te krodha na Ave tyAM sudhI hathiyAra kyAM sudhI? halle na Ave tyAM sudhI. paNa hallo Ave tyAre hathiyAra saMtADe tenI zI dazA? tema ApaNI pAse hathiyAro che paNa kaidhane halle Ave tyAre te badhAM DhAMkI devAnAM. Ane artha za? arthAt krodhane kADha sahele, paNa jyAM sudhI kADhe nahi tyAM sudhI te aMdagIonI aMdagI sudhI khase nahi. AvA krodharUpI tAvane kADhavAnuM auSadha batAvanAra hoya te te kevaLa eka ja. ke jene A jagatamAM A pitAnuM, A pitAthI virUddha che tevuM kazuM nathI. AvI rIte ISTa hoya ke aniSTa hoya, chatAM te tarapha rAga ke dveSa nahi rAkhanAra tevA je hoya te ja A roga TALI zake. ene jagatamAM kaMI paNa ISTa tarIke ke aniSTa tarIke nathI, tema jagatamAM kaI paNa vastune pakSapAta nathI. manuSyanA pakSapAtane kharAba gaNuM je manuSya gunegAra hoya tene nyAyAdhIzane hakka na maLe. tevI rIte aniSTa padArtho-viSaya tarapha reSa, jaDa tarapha reSa, jaDanA premamAM paDele, jaDanA zreSathI dAjhele te jagatanA krodhane dUra karavA mATe samartha kayAMthI thAya? mATe krodharUpa tAvane dUra karanArI cIja mAtra vItarAga paramAtmA. tevI rIte abhimAna karyA? jyAM krodha hoya tyAM. tevI ja rIte mAyA ne lebha. A cArethI bacAvanAra koNa? je enAthI baccA hoya che. duniyAmAM evuM kaI nathI ke je pite be ane bIjAne tAre. tema jeNe pite krodhAdi dUra kathA nathI,
Page #136
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAtamuM] saddharmadezanA 73 nAza karyA nathI te bIjAnA krodhAdi nAza karavAnA upAya batAvI zake nahi. anAdithI kaSAyane roga che te zAstrakAre jaNAvyuM tema tenuM auSadha jaNAvyuM. kayuM? temanA vacana pramANe vartAva kare te vacananI ArAdhanA reganI bhayaMkaratA dekhIe. jema zeTha hAya-rAja haiyA ane temanI tabiyata bagaDI tyAre vaida ke DaoNkaTara (doctor) kahe ke tamAre garama pradezamAM rahevuM paDaze, ke tamAre zaradI vALA pradezamAM rahevuM paDaze, tamArAthI phalANuM nahi khavAya, tamAre amuka ja karavAnuM te "hA.. kahe tethI. te DaoNkaTaranI gulAmI gaNAya ? tame te pramANe na kare te AMkha lAla karIne kahe che. te vakhate tene mATe tamArI gulAmI gaNo che? nA. paNa mAraga maTADavAmamAruM hita karavA mATe A pramANe kahe che ema tame mAne che. tema. ahIM paNa A AtmA samaje ke jinezvaranuM vacana te mArA hita mATe che. mATe mAre vacana pramANe ja karavuM, UlaTuM na ja karavuM, vacanathI UlaTuM thAya te mArI bhUla che. kema dharma AtmAne zedhaka paNa siddhi koNa kare? jinevaranAM vacanamAM dAkhala thAya che. mATe jinezvara bhagavAnanAM vacananI ArAdhanA karI. te kare te dharma, nahi te adharma gaNAya. mATe jinezvara bhagavAnanAM vacanenI ArAdhanA tarapha lakSya rAkhavuM joIe. vacane kyAM? tenI ArAdhanA kevI rIte? tethI dharma kevI rIte bane? e je adhikAra batAvaze te aMge vartamAna. ( 1 )
Page #137
--------------------------------------------------------------------------
________________ vyAkhyAna 8 vaiduM te zuM? zAsakAra mahArAjA AcArya bhagavAna zrImAna haribhadrasUrIzvarajI mahArAjA bhavya jInA upakArane mATe dharmopadeza detA thakA AgaLa sUcavI gayA ke A saMsAramAM sarva dardonAM nidAnene jANe. sarva daInAM svarUpane jANe ne tenI cikitsAne paNa jANe tethI vaidI bane. paNa vaiduM karatAM AvaDavuM joIe. vaiduM" vaLI zuM? vaida badhA roge, tenAM kAraNe, tenuM svarUpane tenI cikitsA jANavAthI banyuM. paNa vaiduM kayAre? je AsAmI AvyuM hoya tenI prakRti, raMga, avasthA, badhuM jANe ane te pramANe davA kare tyAre vaiduM karanAra gaNAya. vaiduM karanArane bALakanA rege jANavA bahu muzkela. juvAnanA rege jANavA mATe vaide sahelA. paNa bALavaide bahu ja muzkela. kema? bALaka pAsethI hakIkata jaNAya nahi tethI. tene zuM thAya che te samaja na paDe. kema? te pote kahI zake nahi. temaja pAse vALe paNa kahI zake nahi paNa vaidane pitAne jANavuM paDe. kathanI ane karaNI vaidaka te badhA, paNa ahIM AgaLa A jainazAsana te kevaLa vaidaka, zAnI apekSAe ? AtmAnA regenI apekSAe. paNa zarIranA regenI apekSAe carakasaMhitA, suzrata vagere che, paNa AtmAnA rege, tenAM nidAna, tenAM svarUpa, tenAM kAraNe ne tenI cikitsAne jaNAvanAra hoya te te kevaLa jaina zAsana ja. tame jaina zAsanamAM che tethI sikko mAre che?
Page #138
--------------------------------------------------------------------------
________________ 75 AmuM ] saddha dezanA nA. paNa karaNI karIne kathanI karanAra hAya tA kevaLa jinezvara prabhu. bIjA badhA devA Ara'bha-parigrahamAM magna. paNa upadeza Ape tyAre ? jJAntA hrAntA mumukSu ema bele. paNa Ane lAyaka kANuM ? je krAdhAdithI rahita hAya, je indriyAne damanAra hAya, je mAkSanI IcchAvALA hoya te. paNa tenA devAne aMge vicArIe te kaI vakhate zAMta, dAMta ane mumukSunI avasthA ? tyAre jainetarane mAtra kathanI paNa karaNI nahi. karaNIne vaLagADavI na paDe mATe nityavAda rAkhyA. siddha evA syAdvAda zA mATe na mAnyA ? jagatamAM evI cIja nathI ke tame jene syAdvAda na mAne. kapAsa laie. kapAsa vALyeA. temAM pANI AvyuM. temAMthI kapAsa thayA. temAMthI rU thayuM. temAMthI kapaDAM thayAM. te pAchA mATI thaI gayAM. kapaDA vagerepaNA vakhate kapAsIA paNuM che ? nA. paNa pudgala kAM che ? je pudgalA kapAsIApaNe hatA te ja pudgaleA kapAsa, rU, kapaDA, mATI vagerepaNe pariNamyA. mATe kathaMcit sthAyI ane kacit parAvatA pudgalA, avasthAe parAvarta pAme ane mULapaNe sthAyI rahe. duniyAmAM evA koI paNa padArtha nathI ke je syAdvAdanI maryAdAmAM na hoya. have syAdvAda mAne tyAre temane izvarane malina mAnavA paDe. sRSTinA sarjanahAra tarIke mAnanArA te tenA AtmAne katha'cit nirmala yAne katha'cit malina mAnavA paDe. mATe AtmAne temAM kaMI nathI. jema ArisAmAM prakAza paDayA te cAhe tenA pAye hAya paNa jevA paDayA hoya tevA dekhAya; paNa kAcane temAM zu ? muktivALA kayAM doDe che ? ArisAnA hIro ki`mata
Page #139
--------------------------------------------------------------------------
________________ paDazaka prakaraNa [ vyAkhyAna keTalI pA? hIrAmAM zuM ochuM che? ghATa, raMga, teja AkAra paNa te ja che, chatAM ArisAne hare eTale kaMI nahi. Arise pitAnA asala svabhAvamAM che, paNa cAhe tenuM pratibiMba paDe paNe pitAnA svarUpamAM te phera nathI pAData. tema bIjA pitAnA Izvarane dharmanI karaNI na mAnavI paDe mATe Izvarane ArisA je mAnIne tenI lIMlAmAM pratibiMba mAnIne pheMkI de. paNa e khyAla Ave kathAthI ? ke chAmAne pudgalo che ke nahi? te bhAvarUpa che ke abhAvarUpa che? tame chabIo utaravo che, paNa kArca uparathI AkAra jevo hoya te karI de che. chAyA, AkAza gilika na hoya, vastusvarUpa ne heya te chabIo thaI. kyAMthI? checAnA pudgala che tethI te rUpe pariNumavAne che. paraMtu te mAnavuM nahi? " abhAva brahmarUpa mAnIne cAlavuM dhare Izvarane nitya mAnI laIne cAlavuM paDe che. A pramANe ma cAle te IzvaramAM malinatA mAnavI paDe ane malinatathI nirmalatA mAnavI paDe tethI nirmaLatAmAM mIMDu che, mATe mAnyA vagara chUTake mathI. tethI syavAda na mAnatAM nityavAduM mAne che. sthAvA kahe te tyAga, vairAgya ane tenAM sAdhana lAvavAM paDe, vikAra mAne paDe, teno nAza karavA mATe sAdhana lAvevAM joIe. te kyAMthI lAve? maTe na pakaDayo. jatane jIvADe ne mAre te chatAM temAM kaMI paNa phera nahi avatAramAMthI "Izvara ke IzvaramAMthI "avatAra jene avatAra ane Izvara mAnanArA che. jene hAM avatAra ne vara mAnanArA che. paNa pharaka dha paDela
Page #140
--------------------------------------------------------------------------
________________ AThamuM] - saddharmadezanA jene avatArasAMthI Izvara mAne che tyAre jinetare IzvaramAMthI avatAra mAne che. kema? mahAvIra svAmInA 27 bhava, raSabhadevajI mahArAjanA 13, zAMtinAtha bhagavAnanA 12, pAzvanAtha bhagavAnanA 10 ne neminAtha bhagavAnanA 3, tema dareka tIrthakaronA ATalA bhave kahyA, tethI zuM thayuM? avatAramAMthI Izvara thayA ne? bIjAne IzvaramAMthI avatAra levAnA eTale nirmaLatAmAMthI malinatA mAnavI paDe, avikArImAMthI vikArI mAnavA paDe tyAre jene avatAramAMthI Izvara mAne che. anaMtA tIrthakaro thayA, thAya che ne thaze te badhA avatAramAMthI Izvara. anya matAne je je avatAra te IzvaramAMthI eTale nirmaLamAMthI malina thavAnuM. mUrti eTale AtmAne Arise. jene jinezvaranI mUrti mAne che. te zAstranI vyavahAranI apekSAe mUrti che. paNa UMDA utarIe te eka apekSAe bhagavAnanI mUrti na hoya paNa AtmAne ke banAve che tene Arise che. A AtmA banAvIza tyAre tuM sAdhI zakIza. te mUrti kevI che? "rAmarasaMnimajaM dRSTiyugmaM prasannaM / vadanakamalamaGakaH, kaaminiisNgshuunyH||" AvI sthitimAM nahi Ave te tuM tArI asala sthitimAM nahi AvI zake. mATe temAM Izvarane raMga, mAna vagere na rAkhyAM. raMga, UMcAI, rAjya, nIti, makAna sAthe saMbaMdha nahi, paNa kAmanimatta tenI sAthe saMbaMdha. ekanI pUjA te sarvanI pUjA ane - ekanI helanA te savanI helanA ' A vAta vicArazo te eka cekasI seMkaDo dAgInAnI
Page #141
--------------------------------------------------------------------------
________________ 78 Dazaka prakaraNa [ vyAkhyAna parIkSA kare paNa eka vakhata peTe dAgIne Ave ane tene kImatI kahIne thApa khAdhI te jIdagI dhULamAM bhaLe che. tema ahIM eka vItarAganI avajJA kare te bAkInA mAnyA hoya, chatAM te dhULa. A ja vAta hevAthI zAstrakAre jaNAvyuM kepari zaMkhI, je te pUrA pati eka vItarAganI pUjA karIe te sarvanI pUjA karI gaNAya. eka vItarAganI helanA karI te sarvanI helanA karI gaNAya. A vAtathI jAtivAdamAM AvavuM paDaze. kriyA, guNa ekalAM mAnyAM nahi cAle, paNa guNane kriyAvALI vyakti mAne te ja kAma cAle. mATe gai kAnanA cAithathanA -AtmA jJAna, darzana ne cAritrasvarUpa che. je te svarUpa na hota te jJAnAvaraNIya Adi karmo na mAnavAM paData. mATe dareka AtmAne jJAnavaraNIya, darzanAvaraNIya ne cAritramehanIya karmo mAnyAM. kyAre mAnyAM? AtmAne jJAna, darzana, cAritra, sukha, dAna vagere svarUpa mAnyA tyArene? Avela hoya te pAcho vALe kahI zake tema rekAyuM kayAre kahevAya? te svarUpavALA mAne te. abhavyane jIva paNa siddhasvarUpa che. siddha paramAtmAnuM je svarUpa te abhavyanA AtmAmAM che. tene AtmA, kevalajJAna, kevaLadarzana, cAritravALe na gaNe te tenAM AvaraNa kyAMthI mAnI zakaze? mATe dareka jIva siddhasvarUpa che. dareka AtmA jJAna, darzana ne cAritravALo che. gaI traTAliw Rs keNu bele? cha kAyanA kuTAmAM ramate na hoya te. paNa te che kAyanA phUTAmAM ramate hoya te na kahI zake. koyale hoya ane A smi kahe te
Page #142
--------------------------------------------------------------------------
________________ AThamuM] saddharmadezanA tenI kImata zI ? tema aDhAre pApasthAnamAM ragaDAyale hoya, jene te aDhAra vApasthAnane nAza karyo na hoya-te nAza karIne AtmAne sAdhavA taiyAra thaye na hoya te tairs Hist kahI zake nahi. paNa sarva Azrava choDIne AtmasAdhanamAM lIna banelA mahAtmAo ema belI zake ke tenuM bahAra mATe H kahevuM paDayuM. je sAdhu hoya tene ja AtmA jJAna, darzana cAritra. kAraNa? tene AtmA jJAna, darzana, cAritranI pariNativALA che. te zarIramAM raheluM che mATe te "sA kahI zake te sivAya kaI kahI zake nahi. jJAna, darzana, cAritrasvarUpa je AtmA mAne, tethI tene rokavA mATe karmo mAnavAM paDyAM. evA svarUpavALe AtmA vadhe, saMpUrNa siddhine pAme, te siddhi pAmanArI vyaktine mAne che te jJAna, darzana, cAritrane mAnanAre gaNAya; nahi te te na mAne te te mAnanAre na gaNAya. jevI rIte guNene mAne, tevI rIte guNIne mAne. jevI rIte guNIne mAne, tevI rIte guNane mAne; paNa jaina zAsanane guNe ane guNI baMnenuM sanmAna pAlave paNa apamAna na pAlave. eka guNanuM ke eka guNInuM apamAna kare te te badhAnuM apamAna gaNAyuM. gazAle RSabhadevathI pAzvanAtha sudhInA 23 tIrthakarene mAnate hate paNa bhagavAna mahAvIrane nahoto mAnate. jamAli tIrthakarene mAnate hatuM, paNa tene gAtamasvAmI Adi khaTakatA hatA. jethI teNe bhagavAna mahAvIrasvAmIne kahyuM ke jema tamArA A tama vagere chaghastha ane kevalajJAna rahita phare che tevI rIte huM nathI. mane te
Page #143
--------------------------------------------------------------------------
________________ SoDazaka prakaraNa [ vyAkhyAna kevalajJAna thayeluM che. huM AvaraNa vagara chuM. A kenI hariphAI? gautamasvAmI vagerenI. te paNa zAsanane na pAlavyuM. mATe ekanI pUjA karI te darekanI pUjA karI gaNAya; ane ekanI helanA karI te darekanI helanA gaNAya. A pramANe hovAthI bhagavAna RSabhadevajI tarapha dRSTi hoya tyAre mahAvIra svAmI vagerenuM stavana bolIe chIe. prAcIna kALamAM stuti je tIrthakaranI hoya tenI thatI. AjakAlamAM te nathI. kema? A te lAkaDe mAMkaDuM vaLagADe che ne? nA. ame guNanI pUjA guNa dvArA karIe chIe tethI te dareka te guNavALA che. gati kema ne arihaMtarara kema nahi? - je ema che te "namo arihaMtANaM zA mATe? paNa name arihaMtassa" kahene ? evA anaMta arihaMtA thayA che. vartamAnamAM paNa che ane bhaviSyamAM paNa anaMtA thaze. paNa eka thayA nathI, thaze nahi ne thatA nathI. tevI kalpanA na Ave mATe bahuvacana mAnyuM. jaina ane jainetaranI mAnyatAmAM ka bheda? paramezvarane te jainetara tarIke gaNAtA badhA astiko ane jene mAne che. pharaka karyo? jainetare paramezvarane sRSTinA sarjanahAra tarIke mAne, tyAre jene svAtaMtryana sarjanahAra tarIke mAne. jene A sthiti samaje ke A kudaratI niyama che. Ikavare jhADa ra tethI tene pAMdaDAM, phala, vagere darekane ghATa ghaDate Avyo ema kharuMne?
Page #144
--------------------------------------------------------------------------
________________ AThamuM] saddharmadezanA sRSTinA sarjanahAra mAnanArane badhI vastu mAnavI paDe. tyAre jaine e badhuM kudaratI sarjana mAne che ane dekhe cheluNanA agaramAM loDhuM paDayuM hoya te te keTaleka kALe lUNa thAya che. pattharanI khANamAM kacare paDaye hoya te te patthara thAya che. kolasAnI khANamAM kacaro paDyo hoya te te kela thAya che. abarakhanI khANamAM kacare paDaye hoya te te abarakha thAya che. je sRSTinA sarjanahAra hoya te kUtarI ane suMThaNo mAnavI paDaze. mATe suSTinuM sarjana kudaratI cAle che. Izvara svAtaMtryanuM sarjana kare che. jeoe pitAnA AtmAne karmanA pAMjarAmAMthI mukta karyo che-pagalika parAdhInatAmAMthI mukta karyo che. teo bIjAne AtmA karmanI paMjara ane pudgalanI beDImAMthI kema chaTAya te batAve. jema caMdra, sUrya dekhADanArA che paNa karanArA nathI. tema jainee Izvarane batAvanAra tarIke mAnya che. bIjAoe ene banAvanAra tarIke mAnya che. mATe badhAne banAvanAra ane eka mAnya eTale cAlyuM. paNa batAvanAramAM upadezanI asara sarva kALa, sudhAre sarva kALa, pravRtti sarva kALa TakatI nathI. upadezanI asara baMdha thAya tyAre upadeza karanAre hoya te ja jagatanuM kalyANa thAya. batAvanArane vAraMvAra meLavavA paDe. jaine paramezvarane svAtaMtryanA sarjanahAra mAne, tethI temane ghaNI paramezvara mAgye ja chUTake. mATe aneka pamezvara mAnavAnI jarUra. mATe "namo arihaMtANuM tyAM bahuvacananI jarUra che. ekanI pUjA e sarvanI pUjA ane ekanI helanA e sarvanI helanA. gozAlAe anaMtA tIrthakara mAnyA ane vartamAnanA 23 mAnyA, te chatAM te mArga bahAra gaNAya. zAsanamAM te nathI
Page #145
--------------------------------------------------------------------------
________________ 82 Dazaka prakaraNa [vyAkhyAna pAlavatuM. zAsanamAM guNane guNa e be mAne te ja pAlave mATe AtmA" belavA mATe kharekhara hakadAra jaine. "S6 rakSAhima balavAne hakadAra koNa te jJAna, darzana, cAritramAM pravarte le balavAne hakadAra. paNa svarUpa tarIke dareka AtmA jJAna, darzana, cAritra svarUpa che te A cAre gatimAM bhaTakavuM zAthI thAya che? karmathI. karmarUpI regane TALanAra auSadha heAya te te jinezvara bhagavAnanuM vacana. mATe sAdhanA - dharma dharma dareka pikAre che. dharma UMce che, karavA lAyaka che tema dareka gaNe che. paNa dharma ke heya? tenuM svarUpa kevuM ? hIrAnuM svarUpa ghaNA ochA jANe che. dharmanuM svarUpa Astika mAtra jANe. dharma kartavya che tema je kahe tene dharmane epa caDhAva paDe che. dharma cIja zI? vacananI ArAdhanA, paNa te zAstranA AdhAre. vacananI ArAdhanA e ja dharma khare ne ? "kSapaka zreNIe cA hoya che. kevalajJAnI thayA hoya tene sUtranuM AlaMbana na hoya. A kevalajJAnanI vAta karI. samaja be prakAre. nisarga ane adhigama. adhigama saMmati vacanathI thAya; paNa nisarga hoya te vacana na hoya. te kevalIne dharma hita mAnavA? kema zAstranA AdhAre pravartavuM tene dharma kahevo te kevalI zAstranA AdhAre pravartatA nathI mATe temane dharma na mAna mahAnubhAva ! vAta vicAra. teo kevalajJAna pAmyA kayA AdhAre ? vacananA AdhAre. mATe vacanaprayoga te barAbara che. paNa haMmezAM zrotAnI lAyakAta pramANe upadeza karavAne heya. je vakhate
Page #146
--------------------------------------------------------------------------
________________ AThamuM] saddharmadezanA AThe karmathI gherAyelAM hoya te vakhate AThe karma baMdhAyelA che. kevalI sivAya je zrotA hatA te AThe karmavALA hatA. zrotAnI apekSAe zrotAne lAyaka upadeza karavAmAM Ave. upadeza sAMbhaLI rahelA zrotAne vacananI ArAdhanAne niyama che. kevalI nisarga samaktivALA che, mATe te zrotAne viSaya nathI. mATe koI paNa prakAre dUSaNa, ativyApti, avyApti nathI. zrotAo vacananA AdhAre pravarte te ja dharma pAme, mATe zrotAne aMge vacananI ArAdhanA te niyama. vacana prIti anuSThAnavALAne A niyama nahi. ahIM adhikAra vacananI ArAdhanAvALe che, paraMtu zrotAe khyAlamAM rAkhavuM ke jinezvaranuM vacana kema che? je pramANe vacana che te pramANe vartana che. ANAbhaMgAu ciya 'dhammo ANAe pddibddho'| (paMcA0 gA. 296) AjJA dvArA ArAdhaka je AjJA dvArA ArAdhavALe tenI apekSAe "rAdhanA" kahevAmAM AvyuM che. vacana je kahyuM te kevuM ? konuM levuM? ArAdhanA kema lIdhI ? ane tethI ja dharma thAya te je adhikAra jaNAvaze te agre vartamAna. vyAkhyAna : 9 vyakti paramezvara ke guNa? - zAstrakAra mahArAjA AcArya bhagavAna zrImAna haribhadrasUrIzvarajI mahArAjA bhavya jInA upakArane mATe dharmopadeza detA thakA AgaLa sUcavI gayA ke A jagatamAM jene ane jainetara bane paramezvarane mAne che. Astika mAtra
Page #147
--------------------------------------------------------------------------
________________ 84 vyAkhyAna piDazaka prakaraNa deva, guru ane dharma e traNa padArtha mATe matabheda vALa nathI. dareka Astika deva, guru ane dharma e traNe tattvane mAne che. jyAre dareka Astika "va" tatvane mAne che te bheda zAmAM? vyaktimAM ne tame paramezvarane mahAvIra, rASabhadeva vagere nAme mAno che ne bIjAo viSNu, mahAdeva, brahmAne nAme mAne che, mATe nAma ke vyaktimAM bheda ke bIjuM kaI? vAta kharI, paNa pharaka che te vicAre tyAre mAlama paDe. vicAra na karanArane padArthanuM svarUpa mAlama paDatuM nathI. gamArane kAca-hIre, senuMpittaLa, cAMdI-kalAI vacce pharaka hatA nathI. gamArane te e pILuM ne te e, pILuM. tene te pILuM eTaluM sonuM, tema ahIM paNa e vyaktibhede devabheda mAne che. tame mahAvIrane mAne to mAnIe, tema ahIM nahi, kemake prathama te jene vyaktine paramezvara mAnatA nathI, dhyAna rAkhaje. A vAtanuM samAdhAna AgaLa Avaze. jane vyaktine paramezvara sthI mAnatA, paNa guNane paramezvara mAne che. tethI jeTalA guNavALA thayA te badhAne "paramezvara mAne che. tethI jene aneka paramezvarane mAnanArA gaNAya. vyakitane paramezvara mAnanArAne eka ja paramezvara mAnave paDe. jemake eka ja mAlika. tenuM phalANuM nAma eTale. khalAsa. phalANuM Ama kare te mAlika." A guNa upara gayA. tevA je heAya te mAlika gaNAya, jainetaree "paramezvarane vyakti tarIke mAnyA paNa guNa tarIke nathI mAnyA. teo te baeNrI, chokarAM, dhana, mAlamilakta, kuTuMba ApanArA tene "paramezvara mAne che. have te guNe kyA? tene vicAra nathI.
Page #148
--------------------------------------------------------------------------
________________ navamuM sadame dezanA zabdanI prIti, nahi ke padArthanI ajJAnI te paramezvara kahe, dhAre. game tyAMthI bAhya paramezvara zabda dAkhala karyo. jagatamAM zabdanI prIti jabarajasta gaNAya che, paNa padArthanI prIti nathI hatI. te kema judA paDe che? ATalI meTI sabhA jemAM cakaluM sarakhuM na pharasI zake tethI sabhAmAM beThelA darekane pUchIe ke saMpa sAre ke kusaM5? e so TakA saMpa sAre ema kahe, paNa kusaMpa sAre kahevA koI taiyAra nathI. have temane bIjI vakhata pUchIe ke saMpanAM ane kusaMpanAM kAraNe kyAM? ane tene amala ane tene dUra keTalAMe karyo? te jANuMvavAmAM 90-95 TakA nIkaLI jaze. pachI trIjI vakhata pUchIe ke saMpanAM kAraNono amala keNuM kare che? eke nahi nIkaLe. tyAre A zuM? zabdanI prIti paNa padArthanI prIti nahi. saMpa karanAranI lAyakAta saMpa keNa karI zake? keNa vadhArI zake ane keNa TakAvI zake? te je A traNa vastumAM taiyAra hoya che. pahelAM e ke keIne nukazAnamAM ApaNe AvavuM nahi. e jenI tamannA hoya, ApaNuM mAnasika, kAyika pravRtti keIne nukazAna karanAra na hoya te A saMpanuM paheluM kAraNe paNa "meMne pIA, merA belane pIA, aba kUvA dhasa paDe." tema mArA mATe bIjAne jIva jAya te mATe kaMI nahi. mATe keTalAka kahe che ne ke "paranI tAre zI paDI? tuM tArI saMbhALa." AvI sthitivALo kahe ke saMpane cAhuM chuM te ke gaNAya? tema A upAdhivALA pule tenI
Page #149
--------------------------------------------------------------------------
________________ zaka prakaraNa (vyAkhyAna tAre zI paMcAta ? paNa tuM tArA AtmAnuM saMbhALa. A vAkya ahIM yukta hatuM tene duniyAmAM AraMbha, parigrahanuM kAma jaladI karI levuM. chokaro adhure hoya te paraNAvI de. ghara bAMdhavAnuM hoya te bAMdhI de. kema? te kAla maryA ke jIvyA tenI ciMtA thAya; paNa dharmanA kAma hoya te A sAla nahi paNa AvatI sAla vAta. ghaDInI kene khabara? A vAkya dharmanA kAmamAM AvyuM kharuM? cha mahinA, bAra mahinA pachI karIza paNa kAla kene dekhI che? paNa Aja karI lo. A sthiti dharmanA kAmamAM nathI AvatI. AraMbha-viSayAdinA kAmamAM kene kAla dekhI te Ave che, tema paranI tAre zI paDI ? tuM tAruM saMbhALa. pudgalanI tAre zI paDI ? tuM tArA AtmAnuM saMbhALa. tene badale ahIM bIjA nI tAre zI paDI che? paNa tuM tAruM saMbhALa. bIjA mATe zuM belAya che? "jahannamamAM jAya, khADamAM jAya." A bolanAre, saMpa sAre che ema kayA meDhe bele che? e bhAna vagarane che. jema phenegrAphamAM paheluM gAyana AnaMdanuM, bIjuM aphasanuM ne trIjuM vivAhanuM hoya te te pramANe te gAya. paNa AgaLapAchaLa te jete nathI. tema ApaNe eka jAtanA phenegrApha chIe. duniyAmAM saMpa sAre che. tethI te belI de, paNa mAruM mAnasika, kAyika ne vAcika vartana kaI divasa kaI kAle kaI paNa jIvane nukasAna karanAra na hovuM joIe. te saMpanuM paheluM kAraNa. paNa te jahannamamAM jAya, khADAmAM paDe te te bIjAnA kusaMpanuM kAraNa. tethI kusaMpanuM bIja vavAI gayuM. mATe saMpanuM paheluM sthAna mana, vacana,
Page #150
--------------------------------------------------------------------------
________________ navamuM ] sadharmadezanA kayAthI huM keinA apakAramAM vartavAvALo na thAuM. huM gunegAra na banuM, guNAmAM AvuM nahi. bIjA gune kare chatAM huM gunegAra thAuM nahi. bIjI jaDa bIjAe karelA gunAnI gAMTha bAMdhuM nahi. jema nAnuM baccuM dhAvatAM dhAvatAM dAMta mATe tethI tene ukaraDe koI bairIe mU? lAta mAre che, vALa kheMce che. kaMI nahi, ApaNuM che, bacyuM che tema kare che ne? saMpa jALavavAnA traNa rastA jene sarva AtmA pitAnA jevA mAnyA che tene sarva jene ApaNe jevAM gaNatAM vAra nahi. tethI gunAnI gAMTha na bAMdhe. mATe gunAnI gAMTha na bAMdhavI. A bIjuM kAraNa te paNa saMpane saMbaMdha thayA chatAM eTale saMpa thavA chatAM upakArane vakhata keI vakhata paNa javA de nahi. pite gunegAra banavuM nahi, bIjanA gunAnI gAMTha vALavI nahi ane upakArane vakhata javA de nahi. saMpa sAre gaNanArAe A traNa rastA kaI dahADe vicAryA ke nahi? sAvacetI rAkhavI nathI. ApaNe gunegAra banIe te zu kahIe chIe? hoya, thaI jAya. bIjA kare te nAne nathI, kAle nathI, pANIne "bhU' kahenAra nathI. tema kahevA taiyAra thaIe. paNa potAnA gunA vakhate e vicAra Avyo ? ApaNe jene gunegAra gaNIe tene mATe samaju' gaNIne cAlIe paNa tene aNasamaju gaNIe te gunAnI gAMTha na vALIe. aNasamaju gaNae te gunAnI gAMTha vaLAya nahi. tethI ApaNe tenA karatAM samaju gaNAIe? e je aNasamaju che te tenI
Page #151
--------------------------------------------------------------------------
________________ Dazaka prakaraNa [vyAkhyAna gAMTha thI bAMdhe che ? aNasamaju e mune kare, tADana kare ne mArI nAMkhe. ajJAnathI anartho na heta te ajJAnane kharAba gaNavAnuM kAraNa na rahetA mATe ajJAna ni vaivekanuM kAraNa che. pite kene ajJAna banIne pitAne gune uDI de che. gune karIne kerTamAM kesa vakhate ajANyuM hatuM, buddhi ThekANe na hatI. bIjAne bacAvanA A zabda vAparyA. ajJAnanA nAme ziSa. AvI mUrkhAI kare ane pAche pradha kare che. te krodha zAnA upara kare te mUMIupara, gunAthI bacavA mATe ApaNe ajJAnanI DhAla dharIe ane bIjAne guno hoya to tene AvI mUrkhAI karI? Ama kahevAthI artha zo thaye? te gunAne vadhAravAmAM paNa bacAvamAM nahi. je manuSya pite gunegAra na banavuM, na banavuM tevI sthitimAM rahe. ane bIjAne gune thayo hoya te gAMTha na vALavI ema Iche te ja saMpa jALavI zake. apakAra upara upakAra kAlanI vAta dhyAnamAM laIe. caMDakeziyAe traNa traNa vakhata agninI jvAlAo pheMkI. tethI bhagavAnane asara na thaI bhagavAnane asara na thAya te paNa te te Ubho che. chevaTe DaMkhe eTale tenA AtmAne eTale badhA bhare ke A paDavAne. paDaze te huM cagaDAI jaIza. A sApa AvI dazAmAM che, tyAre bhagavAna AvI dazAmAM che, chatAM bhagavAna zuM vicAre che? A jIva ajJAna dazAmAM che. ajJAnI che. mATe "bUjha bUjha caMDakeziyA" ema bole che.
Page #152
--------------------------------------------------------------------------
________________ navamuM ] saddhArmadezanA bIjAnA gunAne poSaNa karanArA te AvA zabda bole kharA? ApaNe mUkhanA gunAnA piSaNa karavAvALA. AvA vakhatamAM ghaNuM saphaLa upaga niSphaLa na thAya tevo upayoga kene? caMDakoziyAne. kema? jenI dRSTiviSanA pratApe AkhuM vana baLI gayuM, jAnavare badhAM bhAgI gayAM, bagIcA badhA baLI gayAM te sApa ahIM jvAlA pheke che. te paNa traNa traNe vakhata. jenI eka vakhatanI dRSTimAM vanonAM vane sApha thaI gayAM. tevI dRSTi traNa vakhata nAMkhI, chatAM saphaLa na thaI tyAre te DaMkhe. DaMkha mArIne khasI gaye. pitAnA kArya upara keTalo badho bharese haze? tyAre bhagavAna mahAvIra zuM kahe che? bUjha, bUjha, samaja, samaja caMDakeziyA ! ATalA badhA apakAra vakhate "samaja samaja' kahenArA. temanA ApaNe sevaka, temanI chatrachAyAmAM rahenArA chIe, chatAM temanA chatrane chuMdI nAkhIe chIe ! kusaMpanAM kAraNe ApaNA gunAne DhAMkavA, pArakAnA gunAne meTA gaNIne gAMTha bAMdhavI ane upakArane badale javA de. A kusaMpanAM kAraNe che. saMpa cAhIe chIe te kayA meDhAthI bolAya che? saMpanAM sAdhane kyAM te pUchIe te pAMca paNa nahi batAve. ane tenA amalanuM pUchIe te kaI javAba nahi Ape. jagatamAM zabdanI prIti hevAthI "saMpa sAre, saMpa sAre" tema gaNAye, paNa saMpa ke tene vicAra nahi. tema jainetare. jema ApaNe jene gaNAtA keTalAka ajJAnI
Page #153
--------------------------------------------------------------------------
________________ 90 poDazaka prakaraNa [vyAkhyAna paramezvarane mAne che. paNa zA mATe? AbarU, kIrti vagere Apaze e mATe. anyamatavALAe "paramezvara mATe aMdara DokiyuM na karyuM, paNa paramezvarane mahimA gAya. paramezvara pahelAM kevA hatA? temane zuM karyuM ? ane paramezvara thayA? temAMthI temane kaMI che ? nA. jena ane jainetaranI paramezvara saMbaMdhI mAnyatA - jainetaree vyakitane paramezvara mAnIne tenAM kAraNe tapAsavAnuM rAkhyuM nathI. tyAre jene vyaktine paramezvara tarIke nathI mAnatA. te pachI bhagavAna mahAvIra, RSabhadeva, pavanAbha temane mAne che ne? te vyakita che. vyakti che tethI nathI mAnatA. hIrane vepArI hIrAne "hIra" mAne che. paNa te hIre rAkhamAM game te jhaverI tenI kiMmata karavA nathI besate. naMganA hisAbe kiMmata nahi, paNa svarUpanA hisAbe kiMmata karavAmAM AvI. tema ahIM aSabhadevAdine vyakti mAnIe chIe te vyakti tarIke nahi paNa arihaMtapaNa tarIke. bhUtamAM anaMtA thayA, vartamAnamAM vIzI, vizI che ane bhaviSyamAM je thaze te badhA paramezvare vyaktio che. paNa ekenuM vyakti tarIke zAsanamAM sthAna nathI. A vAta vicAraze te jemAM parameSThImAM "name arihaMtANuM ? rAkhyuM, paNa name mahAvIrasma ke name aSabhasma na rAkhyuM. ame RSabhadeva, mahAvIrane vyakti tarIke nathI mAnatA paNa ahaMpaNavALA che mATe mAnIe chIe. sava kALamAM koNa? jaina dharmamAM arihaM tene zAzvatA mAnavA lAyaka che.
Page #154
--------------------------------------------------------------------------
________________ navamuM] saddharmadezanA jema vaiSNavamAM viSANu, zaivamAM mahAdeva, vedamAM brahmA vagere sarva kALa kyAMthI hoya? vyaktie sarva kALanI hAya ja nahi. RSabhadeva, mahAvIra mahArAjA vagere sarvakALa nathI paNa arihaMta te sarva kALa che. sarva kALamAM guNa hoya, paNa vyakti na hoya. vaiSNave, za vagerene nitya dharma mAnavAne vakhata nathI. teo mAnatA nathI. dharmane nitya mAna, sarva kALane mAnava te haka kene? jainene ke jeo guNene aMge mAne che, paNa vyaktine nathI mAnatA. sarvane ekasarakhe, sarva kALa namaskAra rahe mATe "name arihaMtANuM rAkhyuM. guNa uparathI e guNavALA, arihaMta-de. jainetaroe deva mAnyA vyaktigata; jenee deva mAnyA, vyakti paNa te vyakti tarIke nahi paNa guNa tarIke. nava pada ane vIza sthAnaka arihaMtanI ArAdhanA eTale zuM? arihaMta eTale zuM? sAmAnya artha karI daIe ke vIza sthAnaka ArAdhI jina-nAmakarma bAMdhI devalekamAM gayA ne tyAMthI AvIne thayA che. bahAranuM svarUpa te temaja che. paNa aMdara arihaMtanI jaDa, skaMdha ane phaLa te traNa tarapha lakSya deze te mAlama paDaze ke arihaMtanI jaDa kaI? ApaNAmAM nava pada ane viza sthAnakanI ArAdhanAmAM navuM zuM hatuM? janene ArAdhya nava cIja te sivAya bIjuM kaMI nathI. viza sthAnakamAM judA judA bevaDAvyAM che tenAM nAma judA rUpe rAkhyAM. nava padane
Page #155
--------------------------------------------------------------------------
________________ hara paDazaka prakaraNa vyAkhyAna cheDIne vaza sthAnakamAM javAnI jarUra zI hatI? nava pada ane viza sthAnakamAM pahelI arihaMtanI ArAdhanA. nava pada ne vIza sthAnaka judAM nathI te nava pada athavA viza sthAnaka ArAdhavAM hatAM. arihaMtane ArAdhatAM, arihaMtanI pUjA, bhakti, bahumAna sanmAna karanArAnI be daSTi hoya. jema nAvaDImAM khalAsI ane musAphara be ya beThA heya te te beyanI be dRSTi che. musApharanI dRSTi e heya huM sAme kAMThe jAuM tyAre khalAsInI dRSTi e che ke A musApharone sAme kAMThe pahoMcADuM. tema ahIM AgaLa bhavya cha zAsanane kema samaje? kema zAsanane pAme? kema AgaLa vadhe? kema AtmakalyANamAM joDAya? ane kema bhavArNavAdine pAra pAme? AvI bhAvanAe arihaMtanI ArAdhanA. pite nirapekSa rahe te tema nahi, paNa pite joDe heya. A daSTinI ArAdhanAvALe vaza sthAnakamAM jAya. te vakhate ema vicAra kare ke bhagavAna ane huM eka chIe te te bhavya jInA upakAra karanArA nahi. bhavya jIne te mALa upara caDI ke bheMyare besIne arihaMtanI ArAdhanA thaI zake, paNa vIza sthAnakanI ArAdhanA mALe ke bhaiyare beThA thAya nahi. paNa bhavya jIve kema dharmamAM vadhe? kema Take? kema majabUta thAya? te kema AtmakalyANavALA thAya? tema pate arihaMtanI ArAdhanA kare te ane svataMtratAnA raste vALavA. karmanI gulAmI kene? bIjAo paramezvarane sRSTinA sarjanahAra mAne tyAre ApaNe svAtaMtryatAnA sarjanahAra tarIke mAnIe chIe. paNa
Page #156
--------------------------------------------------------------------------
________________ navamuM saddha dezanA te na hoya te kUtarI, bhuMDaNa sRSTinuM sarjana vadhAre kare che, mATe sRSTinuM sarjana keInuM karyuM thatuM nathI, paNa ApoApa thAya che. tene aMge Izvarane deve te jarUratuM nathI, paNa svataMtratAnA sarjanamAM AtmA pudgalathI jude che, karma pAMjarAmAMthI mukta thAya tene mATe arihaMtanI jaDa. svataMtratAnA sarjana mATe avatAra le te? avatAra le te jIvane AdhIna che? hA. ajavALuM karavuM te ApaNe AdhIna nathI, paNa dave kare te ApaNA hAthanI vAta che. tema aMdhArUM karavAnI ApaNI tAkAta nathI, paNa bArIbAraNuM baMdha karavAnI tAkAta che. tema Avate janma ApaNuM hAthamAM nathI, paNa je karma baMdhAya te ApaNA hAthanI cIja che. ApaNe sArA karma karIe te tAkAta nathI paramezvaranI ke ApaNane durgatimAM melI zake. sRSTinA sarjanahAra tarIke paramezvarane mAnanArA tene karmanI gulAmImAM cAlavuM paDe. jaina gulAmI prajA mAnatI nathI tyAre jainetare gulAmI prajA sivAya bIjuM mAnatI nathI. A vastu kaThaNa lAgaze. A vAta bIjAne utArI pADavA ane pitAne utkarSa jaNAvavA mATe kahevAmAM AvI che? nA. paNa jaine jIvane javAbadAra ane jokhamadAra mAnanArA che. hiMsA kare te te hiMsAnI javAbadArI jIvanI, ane tenA phaLa bhegavavAnI jokhamadArI paNa tenI. te meM hiMsA karI tema javAbadArI gaNe che. pite dharma karyo hoya te sAruM thayuM. A zAthI? pitAnI javAbadArI gaNI tethIne? je pitAnI javAbadArI nathI mAnate tene hiMsA karI ke dAna karyuM te paramezvare karAvyuM te temAM pitAne zuM ? pAnAbhAI jevA kahe ke karma te jaDa che te kevI rIte sArU ke kharAba phaLa
Page #157
--------------------------------------------------------------------------
________________ 94 Dazaka prakaraNa [ vyAkhyAna Apaze? mATe te ApanAra bIje joIze ne? paNa vicAra kare te mAlama paDe ke ApaNe sAkara khAdhI ane ThaMDaka thaI te te karI ke bIjAe? maracAM khAdhAM ane baLatarAM thaI te te kone karI? teM karI ke bIjAe karI? maracAe karI ema na bolIza. kema? maracAM te jaDa che. kavInAIna (Quinine)thI tAva game te kvInAIna jaDa che. zaradI thAya temAMthI nyumonIyA thAya yAvat marI jaIe te te karanAra bIjene? kema? zaradI te jaDa che. jyAre tuM sAkarathI ThaMDakanI, maracAMthI baLatarAnI, zaradIthI tAva vagerenI zakti mAne che te karma-pudgalee tArU zuM bagADayuM? ke karanAra bIje joIe te zuM joIne bele che? IzvaranuM hera sukhaduHkha badhAne age dekhIe chIe te te pudgala che ne? mATe pudgala pudgala upara asara kare che. pudgala sukhaduHkha kare che. sukhaduHkha kone thavAnuM? pudgala(jaDa)ne ke cetanane? pudgala asara na karate hoya te pugalane bAMdhI rAkhe ane kahe ke tuM jA. kema nathI jate? te te pudgalane AdhIna che. je sAkara, ghI, maracAM, kavInAIna vagerenA pagalonI asara thatI dekhIe chIe te pachI karma jaDa che eTale te zuM karaze ema tuM zuM joIne bele che? AMdhaLAo duniyAmAM padArtho nathI tema nahi bolatAM huM nathI dekhate tema bole; nahi te te kevo gaNAya? tema A najare dekhe, chatAM jagatamAM nathI tema bole che. pugala zuM kare? jaDa che ne ? pudgalanA AdhAre sukhaduHkha, jIvana,
Page #158
--------------------------------------------------------------------------
________________ navamuM saddharmadezanA maraNa, mana, vacana kAyAne anubhave che, chatAM pudgala che te jaDa tethI zuM karaze. A te "kahetA bhI divAnA Are suNatA bhI divAnA" jevI sthiti che. je AvI sthiti na hoya te A bele te ApaNe sAMbhaLIe kema? pudgalanI jarUrI zakti dekhI zakIe chIe. karma kevAM bAMdhavAM te ApaNe AdhIna. tethI tIrthakare jANI joIne tIrthaMkarapaNuM pitAnA hAthe le che. avatAra levAnuM prabhutva che. parabhavanA avatArane levAnA prabhutva sudhI javAbadArI ane parabhavamAM nAraka, tiryaMca, deva, manuSya ne siddhi gatimAM jokhamadArI jIve bhegavavAnI. mATe jIvanI javAbadArI ane jokhamadArI mAnanAra hoya te jaina", paNa janetare jIvanI javAbadArI ane jokhamadArI mAnatA nathI. e te IzvaranuM Dhora mAne che. jema tamAre tyAM gAya heya tene kyAM rahevuM, kayAM UbhA rahevuM, kayAM javuM, zuM khAvuM, zuM pIvuM, tenuM tene kaMI na hoya paNa te te tamArA upara AdhAra rAkhe tema jainetare jIvane IzvaranuM Dhera mAne che. pitAnuM DharapaNuM kabUla karavuM. huM javAbadAra ke jokhamadAra nathI paNa paramezvara che te jainetaranA mate, javAbadArI ane jokhamadArInI dazA te jIvanI nahi paNa paramezvaranI che te mAnavuM jainetaranuM kAma. paramezvara ApaNuM kRtya mATe javAbadAra ane jokhamadAra nathI paNa ApaNuM kRtya mATe ApaNe javAbadAra ane jokhamadAra chIe te mAnavuM jainanuM kAma. paNa jene gunegArInuM khata lakhyuM hoya te bele ke Izvare mane labADI, ghAtakI, jUTha vagere karAvyuM, ene hukama thaye tethI karyuM. huM te hukamane AdhIna. te kahevAvALA anyamatavALA. tyAre jainapaNuM temAM javAbadArI ane jokhamadArI
Page #159
--------------------------------------------------------------------------
________________ - beDazaka prakaraNa [ vyAkhyAna AtmAnI mAne. tethI paramezvarane avatAra le tene mATe pote prayatna kare ane tethI viza sthAnakanI ArAdhanA kare. ApaNe bolIe chIe ne ke "trIje bhave vIza sthAnaka tapa karI jeNe bAMdhyuM jina nAma." have je vAta kahuM chuM te sAMbhaLIne Azcarya na pAmaze. jinezvara mahArAjA trIje bhave saMsArane mULathI ukheDavA taiyAra thayA, paNa keTalo ukhaDe? te traNa bhava bAkI rAkhIne ukheDe. kema? tIrthakara thavAnuM che mATe. anaMte saMsAra ukheDatAM chatAM paNa traNa bhavane rahevAne avakAza. tIrthakaranA ge rahe, tethI rAkhe che. mATe kahe ke tIrthaMkarapaNuM bAMdhavuM te hAthanI vAta. tethI te traNa bhava rahe. tIrthakaranA saMge traNa bhava na kapAya. tIrthakarapaNuM pite meLave che te traNa bhavane khasavA detuM nathI, traNe bhava na khase te kabUla, paNa tIrthaMkarapaNuM levuM che. mATe niryuktikAre jaNAvyuM ke trIjA bhavane jude karIne bAkInA saMsArane nAza karyo. traNa bhava rAkhIne kahe ke janma svAdhIna karI lIdhuM. tIrthakaroe janma svAdhIna karyo. trIje bhave arihaMta thavuM te traNe bhavathI vadhAre nahi. A kyA dvArAe? pitAnI javAbadArI ane jokhamadArI dvArAe. jainapaNuM e ja ke jIvane javAbadAra ane jokhamadAra gaNAva. jainetaree ja ke jIvane gulAma gaNAva. te javAbadArI ane jokhamadArI paramezvaranA nAme caDAve, mATe paramezvaranA svarUpamAM pharaka jenenA paramezvara jIvane javAbadArI ane jokhamadArIvALA 1 vAru te tu mAro tAtattA (AvasiT0286)
Page #160
--------------------------------------------------------------------------
________________ 917 navamuM] - saddharmadazanA mAne che. te samajAvAya tyAre svataMtratAne raste laI zakAya. mATe jaine paramezvarane svataMtratAnA sarjanahAra tarIke mAne che. paramezvaranI zaktinuM mApa te svataMtratAnA sarjanahAra che te anatA bhaTaktA kema rahyA? anaMtA bhaTakatA rahyA te vAta nakkI che. A maLatuM zI rIte Ave? sUrya jagatanA badhA padArthone prakAza kare che, e ene svabhAva che. have duniyAmAM AMdhaLA vadhAre ke dekhatA vadhAre ? ekendriya, beIndriya, teIndriya badhAM AMdhaLAM caurindriya ane paMcendriyamAM keTalAMka AMdhaLA.. A badhAne aMdhaLAM mAne ane sUryanA prakAzane gaNe. te sUrya bIjAnI AMkha ughADIne dekhADe nahi. paNa je AMkhe ughADIne juve te joI zake, na ughADe te na juve. tethI sUryanA prakAzapaNAmAM nyUnatA nahi. tema jinezvara mahArAjA ye kAyanA jInA uddhAra mATe taiyAra thayA. te mATe prayatna kare che. vacana, upadeza dvAe jinezvare upakAra kare, paNa kharekhara samajanAra ke? jinezvara bhagavAnanA vacananI ArAdhanA karavI joIe, vacana AtmAnA kalyANunuM kAraNa che, mokSa ApanAra vacana ja che, A nizcaya the joIe. vacanathI nirapekSa thaIe ane dharma na thAya temAM navAI zI? padArtha je hoya te kyAre joI zakIe? AMkha ughADIe tyAre. tema ahIM jinezvara mahArAjathI upakAra thAya paNa te kyAre thAya? temanA vacananI ArAdhanA karIe tyAre ja. have dharma zI cIja ? vacana zI cIja ? ArAdhanA zI cIja ? te je jaNAvaze te agre vartamAna.
Page #161
--------------------------------------------------------------------------
________________ vyAkhyAna 17 zAstrakAra mahArAjA AcArya bhagavAna zrImAna haribhadrasUrIzvarajI mahArAjA bhavya jIveAnA upakArane mATe poDazaka nAmanA prakaraNane racatA thakA AgaLa sUcI gayA ke A jagatamAM dareka Astika matavALA, Astika gaNAtA danA, dharmo ane matA te badhAM traNa vastu mAnavAmAM ekamata che. kAI paNa traNa vastu mAnavAne aMge matabhedavALA nathI. kaI traNa vastu ? deva, guru ane dharma. kaI paNa Astika deva, guru ane dharma nahiM mAnavA ema kahevA taiyAra nathI. eTale dareka Astika deva, guru, dharma A traNane mAnanArA che. AstikAmAM jainetara ane jaina evA phaka kema ? jaina darzana dharmanI kiMmata gaNe che. deva ane gurunI ki`mata pachI. kAraNa ? jaine deva mAnavA dharmanA prabhAve. thayelA dharmane kahenArA, tene karanArA ane tene upadeza devAvALA hAvAthI deva mAnIe. sAmAnyaphrevalI ane tIrthaMkaramAM konA ? cAvIsane deva mAnIe tenu kAraNa ? vItarAga, sarvajJA asakhyAtA che. are, A avasarpiNImAM vItarAganI sakhyA asa khyAtI. RSabhadeva ane ajitanAthanI vacamAM asakhyAtA sarvajJA ane vItarAga thayA to pachI arihaMta covIsa ja kema ? arihata cAvIsa mAnyA temAM ane vItarAga, sanna khIjA mAnyA temAM kraka kaceA ? e badAmanA ce niha. jevuM a'itane kevalajJAna tevu ja sAmAnya kevalIne kevalajJAna. jevu' arihaMtane kevaladana, kSAyika dana, vItarAgapaNuM,
Page #162
--------------------------------------------------------------------------
________________ dazamuM] saddharmadezanA anaMta sukha, anaMta vIrya tevuM ja sAmAnya kevalIomAM. A kAraNathI phera nathI. paNa vIsane tIrthakara kema mAnyA? kevalajJAnIo paNa puNya prakRtie sarakhA hotA nathI. AtmAnA guNe aMge sarakhA heya. A tIrthakaranI puNya prakRti vicitra che. temane je vacana kADhavAM hoya, tenAthI je zaMkAo thavAnI heya tenA samAdhAna thAya tevA ja vacane nIkaLe ane zrotAne zaMkA tevI ja thAya. vaktAnA hAthamAM zretAnI zaMkA. te zakya evI ja thAya ke je vacana bele tenuM temanA vacanathI samAdhAna thAya. e zaMkA niyamita kare te temanuM puNya keTaluM badhuM jabarajasta hoya ! te vacana puNya bIjA kevalIomAM nahi. hajArene je zaMkA thAya te eka ja vacanathI nAza pAme. je vacana bolavAnA hoya tenAthI jenAM samAdhAna thAya tevI ja zaMkA zrotAne upaje. zAthI? puNya prakRtithI. kema? siddha, AcArya, upAdhyAya ne sAdhupaNuM eka jIMdagInI kamANImAM maLI zake. arihatapaNuM eTale aneka bhavanI kamANu sIdhe vanaspatimAMthI Avyo hoya te siddha, AcArya vagere thAya, paNa arihaMta na cArca. arihaMtapaNuM te tabhavanI kamANI nathI, paNa aneka bhavanI kamANI che. A pramANe hovAthI trIje bhava e tIrthakaramAM rAkhe, paNa siddha, AcAryAdimAM nahi. mATe siddha, AcArya, upAdhyAya ne sAdhune aneka jIdagIne niyama nahi. paNa arihaMtapaNuM eka ja chaMdagImAM pAmIne siddha karavAnI cIja nathI. te aneka jIdagIoe siddha karavAnI che. te paNa eka ja vicAre karavAnI. A bicArA
Page #163
--------------------------------------------------------------------------
________________ 100 peDaka prakaraNa [ bAkhyAna jagatanA cha jinezvara mahArAjarUpI sUrya jhagajhagate che, chatAM aMdhakAramAM kema kuTAya che te AkhA jagatanA aMdhakArane dUra karUM ane prakAza Ape mATe mAruM jIvana. sAdhupaNuM lenAra deza, veza, mAlamilakata vagerenAM rAjInAmAM daI sAdhupaNuM laIne sAdhupaNAne veza bhajave te te ThagAre na gaNAya, paNa zrAvaka A veza laIne phare te Dhaga ja gaNAya. phakIrane bAdazAhane javAba eka phakIra bAdazAhane tyAM AvI mAMgavA lAgyA. tyAre bAdazAhe sipAIne kahyuM ke are sipAI! Ane ahIMthI bahAra kADhe. tyAre phakkara sAme AvyA ane kahyuM ke mane kyAMthI nIkAlIza? ame te badhAthI nIkaLelA chIe. ame gAma, deza, ghara, khetara vagerevALA nathI. je vastu sthira heya tene kADhavAnI jarUra hoya. paNa je niyamita na hoya tene kADhavAnI kyAMthI? A vAtathI bAdazAhane cUpa thavuM paDyuM. sAdhue ApeluM rAjInAmuM sAdhupaNuM lenAre gAma, nagara, ghara badhAMnuM rAjInAmuM ApyuM che. sAdhupaNuM lenArane dezo veza, mAla vagerenuM rAjInAmuM ApavuM paDe tethI kAyadA paNa emane sIvIlI DeDa (civily dead) nAme kahe che. eTale te levaDadevaDa kaI paNa karI zake nahi. mAlamilakata, dhana vagerenuM rAjInAmuM pite dIdhuM che ane duniyAe te kabUla kareluM che. AthI ja zrAvakanA sAmAyika, piSadhamAM tame te karatAM zuM kahe che? "sAvaja joga paccakkhAmi). te rAjInAmuM nahi. kema? sAmAyika vagere pAryA pachI tame sAmAyikamAM che te vakhate tamArA
Page #164
--------------------------------------------------------------------------
________________ dazamuM ] sadda dezanA 101 sunIme je levaDadevaDa karI hoya te mArA munIme karI. te vakhate rAjInAmuM na hoya. zrAvakanA sAmAyika, paiASadha te deza, veza vagerenAM rAjInAmAM nahi. eka kalAka sAdhupaNuM laIne pA ghera Ave ane te dAvA kare te kAyado tenA nAme gaNe nahi. vArasanA nAme hu cAle naThui, deza, veza, mAlamilakata kuTu'akamIlA vagerenuM rAjInAmu ApyuM che. kahevAnu' tattva e che ke eka laheNAmAM prAcIna kALanAM rAjyAmAM dharapakaDa thatI hatI. temAM na Avavu' paDe mATe dezAMtare cAlyA jAya. tyAM dharapakaDa na thAya. mULa vAta para AvIe. atyAre tyAganI vAta cAle che. potAnAM je jamIna, mAlamilakata, kuTu akabIlA, bagIcA, mahela, a`galA temAM mAlikI na cAle. kema ? adhu vAsarAvIne nIkaLyeA che. gRhasthe bhale kroDha mahinA upadhAna vahyAM hAya, paNa te rada thatuM nathI. kema ? teNe rAjInAmu` nathI ApyuM. sAmAyikArttimAM anumeAdanAdi rAkhIne cheDayuM hatuM. paNa sathA cheDayuM na hatuM. sathAnA bhAge sAdhu thavAvALAne ApavA paDe che. Arthika, kauTuMbika, ane zArirIka padArthanA bhAga dareka sAdhue ApyA che. tyAre tIrthaMkara je bhAga Ape te duniyAnuM bhaluM karavA, jagatanA uddhAra karavA, ane jagata ka badhathI aMdhAyeluM che tenAthI cheDAvavA mATe, tIrthaMkara paramAtmA dIkSA kema le? zAstrakArekahyuM ke-namattAmarapAtta nagaQALamaminamIya niHsAram / sphItamapahAya rAjyaM zamAya dhImAn pravavrAja // (tAjA )
Page #165
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12 - SoDazaka prakaraNa [ vyAkhyAna A jagatane nirAdhAra, asAra, janma, jaze, maraNathI pIDAeluM dekhIne pite dIkSita thayA. jagatanI pIDAthI pite dIkSita kema thayA? haribhadrasUri mahArAje jaNAvyuM ke temanuM sAdhupaNuM te jagatanA uddhAra mATe. anya lige ane gRhaliMge kevalajJAna pAmanArAo ne mokSe janArA hoya paNa tIrthakare na hoya. paNa te te sAdhupaNAmAM kevalajJAna pAme ane mokSe jAya. kaI paNa kAle, koI paNa kSetre, sAdhupaNA sivAyanA tIrthakara kevalI nahi. bIjA anyaliMge gRhaliMga, kevalajJAna ane siddhi pAmanArA hoya paNa tIrthakara mahArAjA na thAya. paNa sAdhupaNe kevalajJAna ane mekSavALA kema? tIrthakara papakAra mATe tIrthakara nAmakarma bAMdhIne AvyA che mATe temane paropakAra mATe dIkSA levI paDe. temanuM sAdhupaNuM, temanAM vrate ane teo parISaha, upasarga sahana kare te paNa papakArane mATe. jagatanA sukhane mATe, jagatanA karmo khapAvavA mATe, karmakSaya karavA mATe, jagatamAM zAMti karavA mATe temanI dIkSA hoya che. AvI sthitivALA, AvI pariNativALA te paNa jagatanuM kalyANa sAdhupaNu dvArA ja karI zake. mana:paryavajJAna kyAre thAya? kudarata paNa cahAya je bhAvanAvALA hoya, tyAgavALA hoya paNa saMsArane sire sire na kare te tene kudarata mana:paryavajJAna thavA de nahi, pArasamaNine laTuM aDe to tenuM 1'zamAya dhImAn pravavrAja' zamAya tIrthapravartanena prakrAntajagataH dhImAn-atizayavAn 'pravavrAja' pravrajyAmabhyupetavAn (tasvA. dAri. TI. pR. )
Page #166
--------------------------------------------------------------------------
________________ dazamuM ) saddharmadezanA 103 thAya, paNa cAMdI aDe te kaMI na thAya. mATe padArthane vicitra svabhAva che. lehacuMbaka leDhA vagerene kheMce paNa pittaLa vagerene na kheMce. mATI-raja halakI chatAM tene nahi kheMce; phakta leDhAne ja kheMce. jema camaka-pASANu ke pArasamaNine A svabhAva che tema mana:paryava jJAna kudaratI svabhAve ja. dhana, mAlamilakata vagerenuM rAjInAmuM ApIne nIkaLe tene ja thAya. rAjakuTuMbamAM paNa mahAvIrasvAmInuM tyAgI jIvana bhagavAna mahAvIra mahArAjA aThThAvIsamA varSa pachI je ogaNatrIsa ane trIsamA varSe kevI duSkara carcAmAM rahyA? temanI caryAne rAjakuTuMbamAM mUke pachI khabara paDe. be gaThiyA manyA heya, dharmiSTha hoya, chatAM bagaDatAM vAra nathI lAgatI. tyAre ahIM AkhuM rAjakuTuMba AraMbha-parigrahamAM Asakta tenI vacamAM tyAgIpaNe rahevuM, temAM paNa temanI viruddhapaNe rahevuM te keTaluM duSkara te vicAra kare te mAlama paDe. snAna nahi karavuM. duniyA DheDha, bhaMgI mATe snAna mAne che. rAjakuTuMbamAM snAnane niyama nahi tema nahi, paNa snAnAmAM zobhA mAnavAnI che. alaMkAra paheravAM, veza caDAvavAnuM sthAna snAna pachI. je snAna na kare ene rAjakuTuMbamAM rahevuM keTaluM muzkela ? sacitta dravyane tamAre tyAga karatAM muzkela paDe che te pachI rAjakumArane sacitta dravyano tyAga keTale Akare paDe te vicAre. kema? rAjakula rahyuM eTale temAM bheTa vagere Ave tyAre zuM hoya? tyAgI thaIne nIkaLe te vAta judI, paNa rAjakuTuMbamAM rahIne snAna vagere na karavuM te keTaluM muzkela? bAbuomAM zAka, dALa ThaMDA hoya te zuM kahe? kayA amArA
Page #167
--------------------------------------------------------------------------
________________ 104 SoDazaka prakaraNa [ vyAkhyAne Akhu DhaMDA khAyagA ? te rAjakuTuMbamAM zuM hoya ? temAM paNa potAnA mATe kaI paNa nahi rAMdhavuM te pratijJA kema thaI haze ? snAna na karavu, sacitta dravya na vAparavuM, mAre nimitte karelu mAre na khape, te pratijJA rAjakuTuMbamAM kema pALI zakayA haze ? sAmAnya garIbanI strI hAya ane cAthu vrata levA nIkaLe te ADAavaLA cAlIza kahenArA nIkaLe. teA pachI rAjakuTuMbamAM rahIne je brahmacarya vrata lIdhuM hoya temAM zuM na thAya ? keTaluM sahana karyuM haze ? ATalu badhuM e varSa sudhI sahana karyuM. dIkSAparyAya kyArathI? . kAusagga dhyAnamAM rahyA. kAusaggamAM vastra, alaMkAra paherIne rahelA che.. temanI mUrti vidyAlIe banAvI che ne ? kAusagga karavA. ApaNe te pratikramaNanA kAusagga Ave tyAre ATalA mATe kAusagga AvyA che! tyAre A tIrthaMkarapaNAmAM sa, sAvadya vyApAranA tyAga vagara kAusaggAmAM muddata, kADhI haze te, kaI pariNatie ? chatAM zAstrakAre tenuM mIMDuM mUtyu, bhagavAna mahAvIra mahArAjane manaHpavajJAna trIzame varSe thayuM, zAstrakAre dIkSAparyAya kayAMthI gaNyA ? 28mA varSathI ke 30mA varSathI ? atyAre bhAva sAdhupaNuM che ne ? dravya sAdhupaNuM na lIdhuM temAM vAMdhA ze ? A khelanAra 'lakhADI' gaNAya, kema ? mahAvIra mahArAjanu vRttAMta vicAra. zAthI na gaNyuM ? deza, mAla vagerenuM rAjInAmuM na hatuM. 'aLamArica'eTaluM ja lakhavAnu hatuM, chatAM gharamAMthI nIkaLIne sAdhupaNuM lIdhuM te zA mATe kahevu' paDayuM ?- aNugAra C *-** ..
Page #168
--------------------------------------------------------------------------
________________ dazamuM] saddharmadezanA 105 eTale agAra nathI tevI avasthAne pAmyA te kahyA chatAM agAra kahevAnI jarUra zI? pAMcavIzI kahyA pachI "se" kahevAnI jarUra nathI. tema ahIM ghara choDIne aNagArapaNuM lIdhuM te kahevAnI jarUra zI? aNagArapaNuM lIdhuM eTale ghara choDIne tema AvI jatuM hatuM. agAra te rAjInAmuM daIne aNagArapaNuM le tene mATe. paNa te zAne mATe? kevala jagatanA hita mATe. AvA puruSe heya temane paNa jagatanA kalyANanI dazA sAdhavI hoya te A dazAe javuM joIe. eka ja dhyeyavALo AtmA te kalyANane sAdhI zake. saMgane sahana karanAra kalyANa sAdhI zake. saMga bAdhita AtmA kalyANa sAdhI zakatA nathI. mATe A batAvyuM. AtmakalyANane mArga amalamAM mUka teTalA mATe A karyuM ane dekhADI ApyuM. saMganI pratikUlatAmAM sAdhyane sAdhavAvALA sAdhI zake. pitAnA gunAne aMge duniyAnA apavAdamAM Avela na joIe. paNa pitAnAM sArAM kAmamAM duniyA apavAda hoya te paNa te na gaNAya te na hoya. prathama vaheNa deNe zarU karyuM? bhagavAna pArzvanAtha ke bhagavAna mahAvIra mahArAjA vaheNamAM besI janArA. vaheNuM zarU karyuM naSabhadeva bhagavAne. RSabhadeva bhagavAna navuM vaheNa khulluM karanArA hatA. temAM keI gocarI ApavAnuM samajatuM nathI. ane pAchA "murabbI" gaNe che. A vakhatamAM vaheNa calAvavuM keTaluM muzkela? te vakhatamAM yugaliyAnI sthitimAM tyAga, vairAgya keTalo Akaro lAge ? yugaliyAmAM kartavya tarIke
Page #169
--------------------------------------------------------------------------
________________ 106 SoDazaka prakaraNa [ vyAkhyAna bhega ne indriyanAM sukha hoya che. teo tene ja ISTa kartavya tarIke gaNI rahelA hoya te vakhate pote uccAra karo ke bhego cheDavA lAyaka. artavya che. tyAga karavA lAyaka te ja AtmAne rasto che. aDhAra kalAkeDa sAgaropame "tyAga' zabda kADhaye heya te bhagavAna RSabhadeva mahArAje. te samayamAM kahenAra na hoya te mAnanAra, vartanAra heya kyAMthI? tevA vakhate pite ekalA paNa sAthe 44,000 dIkSA lenArA hatA. paNa pahelavahelA tyAganI bhAvanAvALA pote ekalA taiyAra thayA. yugaliyAnI chAyAmAM bhegA ISTa. sukha kartavya te vyApelAM che. A pramANe duniyAmAM che tyAM tyAga e ISTa kartavya ane sukhanuM sAdhana che ema bele e te vakhate duniyAne gaDe lAge ke bIjuM kaI? bhege e duHkha che ane choDavA lAyaka che, aniSTa che. te keTalI muzkelIvALuM te karI dekhADayuM. eTale Sabhadeva bhagavAne vaheNa navuM zarU karyuM. prArzvanAtha vagere vaheNamAM bhaLyA che. leka viruddhamAM bAkI na rahyuM. duSkRtya kharAba che. je leka viruddha hoya te varjavuM. leka viruddha karyuM ? niMdA. keInI paNa niMdA karavI te leka viruddha gaNAya. tethI guNavALAnI niMdA vizeSe na karavI. A uparathI tattva zuM ? sapuruSane Apatti Ave to sahana karAya che. ahIM duSkRtya ane leka viruddha hoya te tene pahele naMbare tyAgamAM Apa. daSTi zenI rAkhavI sAdhanI ke saganI? mULa vAtamAM AvIe. mahAvIra mahArAjA rAjakuLamAM rAjakuMvarapaNAmAM AvI pariNatimAM be varSa lAgalagaTa rahelA
Page #170
--------------------------------------------------------------------------
________________ dazamuM] saddharmadezanA 107 haze. saMyogane tapAsyA chatAM sAdhyane tapAso. sAdhyane tapAsanAra manuSya kalyANa sAdhaze, paNa saMyogane sAdhanAra manuSya kalyANe nahi sAdhI zake. mATe sAdhyanI dRSTivALA sAdhyane sAdhI zakaze. te bhagavAna mahAvIra mahArAje dekhADyuM, chatAM zAstrakAre ke kudarate tene jame khAte lIdhuM nahi. mATe trIsa varSa gRhasthAvasthAnAM gaNyAM. tevI rIte kudarate paNa be varSa na gaNyAM. eTale trIsame varSe manaHparyavajJAna thayuM. "ghera beThAM dharma kyAM thatuM nathI" Ama bolanAre vicAravuM joIe ke kudarata ane zAstrakAra nA pADe che. te tuM kyAM mAnavA taiyAra thaye? A bhagavAna mahAvIre ATale tyAga karyo, chatAM zAstrakAre ane kudarate hisAbamAM na lIdhe. marIcinuM vRttAMta marIcinuM eka ja vacana ene keDArkoDa sAgarepama bhamADanAra thayuM. te kharAba chatAM caDatI dazA. kapila marIci pAse pratibodha pAme che. marIci ghA khAI gayo che. te vakhate vicAra pharyo che. mArA pratibodhelA dharmaguru banI jAya paNa cahAya jevuM thAya te paNa te mArI sevA karatA nathI. marIcinI sevA keIe na karI. te kare te vyAjabI nathI. mAre karAvavI te vyAjabI nathI. kema? huM avirati chuM, teo virativALA che. pelA dharma mArga denArA che te huM nahi. temane zAstranI saraNuM kAma lAgaze. sAdhu sevA karatA nathI. marIci ATale mAMde hovA chatAM pote kahe che ke tene karavuM lAyaka nahi. eNe pite hajAre
Page #171
--------------------------------------------------------------------------
________________ 108 SoDazaka prakaraNa [ vyAkhyAna ane seMkaDone pratibodhelA che. teo sAdhupaNAmAM hAjara che. pite sajajaDa bImArImAM gherAyale che. chatAM vicAre che ke mAre emanI pAse karAvavuM lAyaka nahi. dharma pratibaMdhaka e te dharma pamADavAne dAva nathI karate. paNa tene e vicAra AvyuM ke AmAMthI sAjo thauM te eka mAvajata karanAra joIze. AvI ApattimAMthI uThe te paNa te manuSya pele pratibaMdha pAme tyAre asalanI sthiti pramANe ja vate che. tethI tene kahyuM ke jA sAdhu pAse, tyAM dIkSA le, paNa mAre sAthI thA tema nahi. pele sAdhu pAse jaIne Ave che. tyAre kapilane marIci kahe che ke huM AvuM chuM, A chuM, paNa dharma tyAM che. A pramANe kahIne pAcho tyAM meka. Ama traNa traNa vakhata kapila sAdhu pAse jaIne pAcho Avyo. have kapila kahe che ke tamArAmAM kaMIye che ke nahi te bane? tyAre marIci kahe che ke pUrepUruM tyAM che. kiMcit mAtra ahIM che. te kiMcit mAtra kahyo tethI kaDAkaDI sAgaropama keTe vaLagADe. te pachI ghera beThAM dharma kayAM nathI thatuM? te belavAmAM keTale baMdhAze tene vicAra karyo? marIcinA badhA saMyoge vicAre temAM kiMcit kahenArA evA teNe kevAkeDI sAgaropama keTe vaLagADe. lulIbAinI chUTe ! A zAsana kSatriya subhaTanuM pravartAveluM che, paNa strInA cALAnuM nathI. tIrthakaranA jIne bIje kahe ke navare dekhIne nakheda vALe tema ahIM nahi. tIrthakaranA jIvane ATalA sivAya mAre ape nahi. tevAmAM kaMIka kahyuM temAM
Page #172
--------------------------------------------------------------------------
________________ dazamu ] saddharmadezanA * 108 keDAkoDa sAgaropama keTe vaLage. te ApaNane zabda bolavAnI Ta! hADakAne saMbaMdha na hoya te mAtra jIbhane cAhe jevuM bolo te paNa dhakko vAgavAno nathI. lelatI lulI mAnI lalI. te lulIne chaTa emane? nahitara kevI rIte bolAya? lulInI chUTa eTale vaLagyAne bhaya nahi. tIrthakara nAmakarmanI vizeSatA mULa viSayamAM AvIe. tIrthakara mahArAjA kevala jagatanA uddhArane mATe pahelAM bhavathI dIkSita thayA pachI paNa jagatanA uddhArane mATe. tIrthakarapaNuM eka bhavanuM kArya nathI. AcAryAdipaNuM te bhavamAM meLavI zake. paNa arihaMta te te trIjA bhave. nahitara te aMtaHkaDAkaDI paNa jaghanya traNa bhava te kharA. bAMdhatI vakhate joIe? nA. paNa bAMdhyuM sattAmAM Ave ane udayamAM na Ave te tyAM kaMI nahi, AyuSya bAMdhyuM hoya, samakitavALA hoya te paNa temAM levAdevA nahi. jema bIjAM karmo tevAM A nahi. A te jyAMthI baMdhAya tyAMthI poSAtuM javuM joIe. jyAM sudhI kSapaka zreNi mAMDe, be ghaDI kevalajJAnane bAkI hoya tyAM sudhI piSavuM joIe. je e paheryo na hoya te paNa nikAcita karyA pachI lAgalAgaTa paSAvavuM joIe. bIjA eke karmamAM baMdha udayathI poSAvAno niyama nahi. tyAre tIrthakara nAmakarma trIje bhave niyamita thAya ane te piSAtuM rahe. vaLI te lAgalAgaTa rahe. tIrthakarapada te eka janmanI kamAI nathI, paNa aneka janmanI lAgalAgaTanI kamAI che. te jagatanA uddhAranI bhAvanA mATe che. te janme tyAre temanuM kartavya jagatanA uddhAranuM.
Page #173
--------------------------------------------------------------------------
________________ 110 Dazaka prakaraNa [ vyAkhyAna pahelAnA trIjA bhave dharma AcaryuM tenA pratApe jene devanuM devapaNuM dharmanI jaDathI mAne che. tyAre kiMmata kevI? arihaMta bhagavAnanI kiMmata kharI, paNa dharmathI arihaMta thayA. pahelA bhavamAM dharmanI buddhi, dharmanuM AcaraNa vagere hovAthI deva' manAyA. tema guru paNa deza, veza, jAti kuLa vagerenA aMge nahi, paNa tyAga ja dharmane lIdhe. deva, gurU mAnavAnA dharmanA nAme, tyAre jainetare deva ane gurune dharma sAthe saMbaMdhavALA na mAne. ahIM AgaLa gAdIe besavAthI, kuLamAM janma pAmavAthI gurupaNuM nathI, paNa dharmane aMge gurupaNuM manAyuM. dharma anya matAe mAnyuM te jaNAvavA mATe, anya matavALA ane jainee baMnee dharma phaLa tarIke sarakhe mAnya, paNa svarUpa tarIke jude mA. durgati prasRtAna jantUn, yasmAddhArayate ttH|| dhatte vaitAna me thAne, tamAruM ti amRta // A phaLa dvArAe sakala matavALAne dharma kabUla. dharma durgatine rekanAra ane sadgatine ApanAra temAM keIne vAMdhe nahi. paNa tenAM svarUpamAM AkAzapAtALanuM aMtara. jene vacananI ArAdhanAmAM dharma mAne che, te kema mAne che te svarUpa je jaNAvaze te adhikAra agre vartamAna. vyAkhyAna: 11 nikAzanA pratibaMdha vagaranI cIja zAstrakAra mahArAjA AcArya bhagavAna zrImAna haribhadrasUrIzvarajI mahArAjA bhavya jInA upakArane mATe paDazake
Page #174
--------------------------------------------------------------------------
________________ agIAramuM] saddhamadezane 111 nAmanA prakaraNanI racanA karatA thakA AgaLa sUcavI gayA ke A jagatabharamAM eka ja cIja nikAzanA pratibaMdha vagaranI che. jagatanI bIjI badhI cIjo nikAzanA pratibaMdhavALI che. A jagata je dorAya che te kone aMge? kaMcana, kAminI, kuTuMba ane kAyAnA nAme derAya che. A cAre 'padArtho te daravaNuM Ape che, dere che, jIvanaparyata dere che; paNa te cAre nikAzanA pratibaMdhavALI che. Astikane prayAsa jeo nAstika che teo jIvane mAnatA nathI, jene jIva bIje bhava jAya che tema mAnavuM hoya tene A vastu bIje bhava Avaze ke nahi tene vicAra heya; paNa jene jIva ke te bIje bhava jAya che te mAnyuM nathI tene A vicAra na Ave. tene te jIva nathI tethI A badhI mahenata dhULamAM che. AstikanI apekSAe jIvanabharamAM je mahenata karavAmAM Ave te tenuM phaLa dhULa. bhikhArI hite, lAkhe, abajo meLavyAM chatAM mUkIne javAnA. jAdavenI mAphaka kareDenuM kuTuMba hoya to te paNa mUkIne javAnuM. cakravatInI mAphaka lAkhe strIo meLavI che te paNa mUkIne javAnuM. kAyA paNa bhImasena jevI meLavI chatAM te paNa mUkIne javAnuM. A vastuo melavA mATe che emAM Astika ke nAstikane mata bheda nathI, paraMtu Astika te samaje che ke A melavI paDaze mATe temAMthI jeTaluM sAra levAya teTale laI le. jema ghara saLagyuM hoya te temAMthI bacAvAya teTaluM bacAvI levuM. tethI Astikane para bhavamAM nikAzane pratibaMdha na
Page #175
--------------------------------------------------------------------------
________________ 112 Dazaka prakaraNa [ vyAkhyAna lAge tevuM laI le paNa nAstikane temAMnuM kaMI nathI. jene jIva ane bIjo bhava mA te tamAma Astike dharmane nikAzanA pratibaMdha vagarane mAnanArA che. jo ke pApa paNa nikAzanA pratibaMdha vagaranI cIja che paNa tene pratibaMdha hota te ja sAruM hatuM. A puNyane pratibaMdha thAya te ISTa nathI. te thatuM nathI. jene aMge nikAzane pratibaMdha na hoya te mAtra puNya. je nAstika hoya tene pUchIe ke tAre janma kaI rIte thaye? zuM pitAnI prArthanAthI thaye? mAtAnA manarathathI thaye? ke tArI IcchAthI thaye? je ekethI na thAya te thaye zAthI? manuSyamAM A zAthI? nAstika harAmakhera khare ne? nAstikane kahI zakIe ke tuM beTuM na lagADIza. paNa kahevuM paDaze ke tuM harAmakhera. kema? tArA bApanI lAkhanI milakta che tene huM mAlika te tuM kyAMthI kahevA lAge? tene mATe te prayatna kyAre karyo prayatna karyA vagara nakAme mAlika thaye. mATe harAmakhera khare ne? tyAre Astika harAmakhera nahi. Astika kahe ke vastu mATe bhAgya pedA karyuM che mATe amane maLyuM che. vastunuM bhAgya na meLavyuM hoya te daridrane tyAM kema na janme ? nIgI mAbApane tyAM kema janme. regI. mAbApane tyAM janma pAmavAvALo te dekhIne AvyuM che? nA. A zAthI? Ane javAba Astikane che. meM pUrvabhave puNya karyuM hatuM tethI nagI dhanavAnane tyAM janme. pApa karyuM hatuM tethI regI mAbApane
Page #176
--------------------------------------------------------------------------
________________ agIAramuM samadezano * 113 tyAM utpanna thaye. nAstikane te nathI. puNya-nasIba jamyA pahelAM kyAMthI thayuM kaho tyAre AvatA bhavathI ahIM puNya-nasIba AvI zakyA tethI. te puNya nikAzanA pratibaMdha vagaranI cIja che. duniyAdArInI dRSTie jhavatI marI gaye. daridrane tyAM janme. tene jAtismaraNa thayuM. kevalInA saMge maLyA. badhI vAta maLatI AvI. chatAM cha khaMDamAMthI eka khaMDanuM paNa rAjya ApavA taiyAra che? nA, kema? A khoLiyAmAM hatuM tyAM sudhI saMbadha hate. kuTuMbamAM sasare jamAI' kayAM sudhI kahe che? bIje bhava thaye temAM khAtarI thaI ke A sasare ne jamAI hatA chatAM tene sasarAjamAIne saMbaMdha gaNe che? nA. kema? jyAM sudhI kheLiyA sAthe saMbaMdha hato tyAM sudhI gaNe che. paise, kuTuMba, sasare, jamAI mA, bApa vagerene saMbadha LiyAthI. tyAre kahe ke e badhI nikAzanA pratibaMdhavALI cIjo che. kevaLI mahArAjA hAthe ghase che paraMtu jaina siddhAMta e ke " sattA, de te dareka jIve judA dareka jInAM karmo judAM. keInA karmo keIne jatAM nathI. jema be nAmavALI hevamAM paisA laI jAya. eka te na Ape te bIjAne bharavA paDe tema karmamAM te nathI. karma pitAnAmAMthI bIjAmAM jatAM nathI, bIjAnAM karmo potAnAmAM AvatA nathI. mATe sIdhA zabdomAM kahIe te kevalI hAtha ghase che. kema? jyAre kevalI kSapakazreNi mAMDe tyAre emanI eTalI badhI tAkAta che ke jagatanA
Page #177
--------------------------------------------------------------------------
________________ 114 - Dazaka prakaraNa [ vyAkhyAna sarva jIvenA jeTalAM karmo che te badhA bhegA thaIne eka ja AtmAmAM Ave che te aMtarmuhUrtamAM bALI nAMkhe. tethI kevalI hAtha ghase che. kema? keInAM karmo kaImAM AvatAM nathI, tethI jagatanA jInAM karmone bALI zaktA nathI. mATe jIvane tAra zaktA nathI. deva, gurU, dharma mAnavAthI samakita kema AvyuM te vicAryuM. Ae deva, gurU, dharma ne Ae deva, gurU, dhama. bIjAo potAnA kudeva, kugurU ne kudharma heya paNa deva, gurU, dharma dhArIne mAne che. tame deva, gurU, dharma dhArIne kahe che. te tamArAmAM samakita peThuM ane bIjAomAM nIkaLI gayuM te tenuM kAraNa zuM? te tuM samaje? uMDANamAM vicAra kare. amArA deva, gurU, dharma kaI bhAvanAthI UbhA thayA che te ane bIjAnA deva, gurU, dharma UbhA thayA che tenI jaDa tapAsa. devAniI jaDa amArA deva, gurU, dharmanI jaDa A vicAravALI ? "nA thAUM ji upani A jagatamAM kaida rAjalokamAM badhA jI-pachI te mArA zatru che ke mitra che paNa te pApa na kare. e pahele vicAra. AkhuM jagata pApa rahita thAya. e bhAvane amArA deva, gurU, dharmanA mULamAM. bIjAmAM e bhAvanA lAve. jyAM pApa vagerenI javAbadArI ane jokhamadArI nathI mAnI tyAM jagatanA ja pApa na kare te kayAMthI? mATe amArA devAdimAM jaDa e ke kaI paNa jagatane jIva pApa na kare.
Page #178
--------------------------------------------------------------------------
________________ agIAkhuM] sahamadezanA 15 tamArI dhArAsabhAnI dhAraNuM praja gunegAra na thAya te ane je gunegAra thAya tene sajA karavI. eTale gunegArane sajA thavI joIe paNa gunegAra bacavuM na joIe. bina gunegAra na marI ja joIe. te zAstramAM nahi. kema? tenuM kAraNa tame gune karavA jAva tyAre pahele savAla e ke je jagatamAM dayA, mahera, karUNa najara te duHkhI tarapha ke sukhI tarapha? have karUNA najara, dayA, maheranuM rAjInAmuM ApI de. kema? tame kahe che ne ke gunegAra upara dayA na thavI joIe. te duHkhI zAthI ? parabhavamAM hiMsAdi karyA tethI ne? tethI te jUnA pApI ane te kAraNathI duHkhI. jAnA gunegAra eTale duHkhI. tyAM dayA, mahera nahi paNa tevA thAva te tamAre bolavuM. tamAre koIne paNa arara karavuM joIe nahi. kudaratI pApanI sejA. gunAnI sajAmAM tame "ara kema kare che? mATe dayAne dATI devI hoya te bele ke gunegArane sajA; paNa ahIM te pApa na karo tenI joDe A vicAra "mA ja ma7 sfe surakSita jene pApa karyA hoya te paNa duHkhI na thAva. A te asaMbhavita. pApa bAMdhyA pachI te sajA bhegavyA vinA na rahe. pApa bAMdhe paNa tenuM phaLa kharAba na Ave te pApathI Dare kema? tyAre tame kahe che ke kaI duHkhI na thAva te kema ? vAta kharI. jaina zAsanane niyama karma bAMdhyAM te bhegavavA paDe te siddhAMta janane nathI. Astikane pUchIe ke karma bAMdhyAM te bhegavavAM paDaze te dharma vacamAM zuM kAma karaze ? dareka zAstramAM kahelAM prAyazcitto,
Page #179
--------------------------------------------------------------------------
________________ jyAna 116 Dizaka prakaraNa vyAkhyAna dAnAdi vagere kahelA che te zuM kAma karaze? asaMkhyAta bhavo pachI eka bhave vivekI thaye te te viveka nakAmone asaMkhyAta bhavo sudhI je ajJAnI hatI temAM je karmo bAMdhyAM te tUTe tyAre ja jJAne vakhata Ave mATe bAMdhelAM pApanu bhegavavAnuM ne na bhegAvavAnuM paNa thAya. bAMdhyAM te bhogavavAM nahi. zAstramAM A nathI. bAMdhyAM hoya te ja bhogavavAnAM hoya te IriyAvahiyA, tasya uttarI, tapasyA vagere zA mATe ? hiMsA karI, jUTha belyA, apramANikatAmAM je karmo baMdhAyAM te bhegavavAnAM to pachI IriyAvahi vagere zA mATe karavAmAM baMdhAyAM pramANe bhegavavAM paDe te niyama jana zAsana rAkhatuM nathI. samakitane mAge mikSa pAmavAne vakhata Ave. "ja thALa bhAvi matitha" (uttao 40 , 0 rU) "karelAM kane bhagavyA vagara chUTake nathI." A niyama kayAM lAgu thAya? je bhagavyAM na hoya, jene tapasyA vagerethI kSaya karyo na hoya tene. nAstha nija tathiinA (vA a0 9 u0 4) | mela kayAre? karma bhegavIe ke tapasyAthI kSaya kare tyAre chUTe, mATe pratikramaNu, tapasyA, AloyaNa te badhAM saphala. mATe kahyuM ke te bicArA pApa bAMdhanArA duHkhI thaIne bhagave te karatAM tapasyA, AleyaNa dvAe pApa bhagavAI jAya. pApathI duHkhI thavAya che mATe pApa karanAra na thAya. paNa kadAca jANatAM ajANatAM thaI gayuM che te tapasyA, AleyaNathI khapAvavAvALe thAva. paNa vedanAne bhegavavAvALA na
Page #180
--------------------------------------------------------------------------
________________ agIAramuM] sahu dezanA 17 cAva. A kayAM sudhI jagata pharmathI chUTI jAya tyAM sudhI. tIrthakarapaNuM meLave tyAM sudhI. traNa ja prakRti sArI kema? zAstrakAroe 120 prakRtine baMdha jaNALe. temAM traNane sArI gaNuM. 117 kharAba kema? kAraNa, bIjI badhI pravRtio karmanA udayathI baMdhAya che. A traNa prakRti jaNAvIzuM te karmanA kSayopazamathI baMdhAya che. AtmAnI nirmalatA thAya tyAre baMdhAya; 117 AtmAnI malinatAthI baMdhAya. tIrthaMkara-nAmakarma, AhAraka--zarIra ane AhAraka-aMge pAMga A traNa ja prakRti AtmAnI nirmalatAmAM. nirmala AtmA ja te bAMdhI zake. pahelAmAM samati kAraNa; bIja bemAM saMjama. kAraNa. A traNa prakRti nirmalatAmAM baMdhAtI hovAthI zAstrakAra traNane "sArI' gaNe che. te AdaravA lAyaka che. emAM saMjama jaDa che tethI samakita AvI gayuM. samakita ema kyAM ? jyAM bhAvanA heya-jagatane kaI jIva pApa na kare, duHkhI na thAva ne mekSa pAme evI IcchA thAya tyAM. zeThanI bhAvanA kevI? A bAbunI bhAvanA jevuM hoya to? occhava mahesave haze. svAmI-vAtsalya thatAM haze, ApaNe paNa karavo sAra che. mATe munImajIne kahyuM, "munImajI ! ATalA kharce ApaNe svAmI-vAtsalya karavuM. munIma te sAMbhaLI badhI sAdhanasAmagrI karIne netarAM daI Avye. tyAre zeThe kahyuM ke A kenuM svAmI-vAtsalya munIe kahyuM ke ApanuM. mAruM kema? Ape
Page #181
--------------------------------------------------------------------------
________________ 118 Dizaka prakaraNa [ vyAkhyAna savAre kahyuM hatuM ne? tyAre zeThe kahyuM ke te mArI bhAvanA hatI. A paNa tamArI buddhi, bhAvanA kaI? AkhuM jagata kSe jAva. te tamArA zAstra-zAsana kheTAM. jagatamAM badhA bhavya nathI. te badhA mikSe jAya nahi. te tame kahe che ke badhA kSe jAva te te khoTuM gaNAyane? sAce samatI keNa? eka bimAra paDe tyAre phemIlI (family) oNkaTara ke gAmane DaoNkaTara AvI gaye. tene kahyuM ke be kalAkamAM javAne che chatAM ApaNA manamAM Ave kharuM ke mare? paraMtu jIve tevI bhAvanA Ave che. tema amArI bhAvanA AkhuM jagata tare paNa temAM lAyakAta hoya te tare te vAta judI. abhavya DUbatA rahe tevI bhAvanA amArI nathI, paNa te tarI jAya te amArI bhAvanA. paNa tenuM nasIba na hoya ne na tare te vAta judI. mATe je samakita pAme tenI bhAvanA AkhuM jagata pApa karavAthI dUra rahe ne karmathI chUTuM thAva e heya. AvI bhAvanAthI ja deva, guru ane dharma mAne tethI ja "samakti" gaNIe chIe. devAdinI jaDa AkhA jagatanA kalyANanI bhAvanAmAM. koI jIvamAM ghAtaka, droha buddhi nahi. tyAre bIjAmAM UThe re murAri! tamArA vinA kaMsane kheDo kaNa kADhaze che." kheDa kADhavA mATe paramezvara mAnyA. dahIMnAM maTakA phiDavA aMge, gopIonAM cAra cAravAne aMge deva mAnavA 1 nUtanajaladhararucaye gopavadhUTIdukUlacaurAya / tasmai kRSNAya namaH saMsAramaya vanAtha | (to ps ?)
Page #182
--------------------------------------------------------------------------
________________ agIAramuM] saddharmadezane 19 che tevAne samakita ame kevI rIte kahIe te te tuM kahe. jagatanI droha, ghAtaka dukha buddhi cAlu hatI. - have sRSTivAdIne pUchIe ke A badhAM duHkhI kema? kaheze ke temanI IcchA, temanI lIlA. te AvuM mAnanArAoe amArI pAse samakti kahevaDAvavuM che te kema kahIe? koI pApa bAMdhe nahi, kaI duHkhI thAo nahi ne kaI saMsAramAM rakhaDe nahi. AvI bhAvanAvALAne deva, guru, dharma mAnavA taiyAra chIe. tevAne mAnanArAne samaktivALA mAnIe chIe. a, ba, ka, Da, e AMdhaLuM anukaraNa - ame mahAvIrane mAnyA tethI bIjAne na manAya tevuM nathI. bIjAmAM eka mAnyA tethI bIjA manAya nahi. ahIM te je je guNa hoya te badhA "paramezvara, are ApaNI mAtRbhASAne uMdhIvALI. ApaNe belIe chIe a, ba, ka, Da. te AMdhaLuM anukaraNane? tamArAmAM varNanI utpatti krama hatA. svara vAyu kaMThamAM Ave tyAre bolAya. tyAMthI AgaLa vadhIe te kaMThaya, tAlavya, mUrdhanya, daMtya ane ochaya. A krama vyaMjanamAM hatuM. A utpattikramane mela khADamAM ane a, ba, ka, Da karatAM zIkhe. kenuM anukaraNa AMdhaLuM anukaraNa ke bIjuM kaMI a, ba, ka, Da nAma te jaMgalI che. te jaMgalI chatAM ApaNe dharma mAne che ane mAnya tethI banne na manAya. amAre te je je guNavALo hoya tene tene "deva" mAnavAmAM amane vAMdho nathI. guNane aMge deva, guru, dharmapaNuM mAnanArA; tethI guNathI devAdi mAne tene "samakti kahIe chIe.
Page #183
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1ra0 . Dazaka praka@ [ vyAkhyAna - guNanI darakAra vagara devAdine rivAja mAtrathI mAnI le tevAne ame "samakti kahevA taiyAra nathI. tevuM je samakti te deva, gu, dharmanI jaDa ane samaktinI jaDa upara jaNAvelA traNa vicAra, dharmanI parIkSA zI rIte? A dharma ke A adharma tenI pArakha mATe tamArI pAse kaMI nathI. senuM che ke pittaLa che tenI paraba mATe karI che. cAMdI che ke kalAI che tenI parakha mATe lIMpaNa che. paNa dharmanI pArakhamAM tamArI pAse sAdhana karyuM? dharmanI parIkSAmAM sthAna nathI. bIjI vastuone pArakhavAmAM sthAna che. ghara bhavamAM jene nikAza karI zakIe ane jenA upara nikAzane pratibaMdha nathI te je dharma tenI parIkSAne avakAza nathI. tyAre zAstrakAra kahe che ke dharmanI parIkSA karavAne avakAza che. ? vItarAga bhagavAnanAM vacane. te kevAM joIe? je sarvathA rAga, dveSa rahita eTale cetana padArtha tarapha rAga ke jaDa padArtha tarapha dveSa na hoya. duniyAmAM nyAyAdhIza keNa bane ? je vAdI ke prativAdI tarapha rAgadveSavALe na heya te. A zubha ke A azubha, A Azrava ke A saMva, A aMdha ke A nirjara, A mekSa ke A bhava. A badhAM kAraNa keNa kahI zake? AkhA jagatamAM eka paramANuM ke meru jevI cIja hoya tenA tarapha rAgadveSa na hoya mATe te vItarAga, chatAM baMdha na hoya to zuM thAya? mATe bedha vagarane, jJAna vagarane manuSya te cukAde ApavAne lAyaka
Page #184
--------------------------------------------------------------------------
________________ bAramuM ! saddharmadezanA 12 nathI. je manuSya vastune saMpUrNapaNe jANatA hoya temAM rAga, dveSa na hoya tethI te nyAya ApavAvALo ane te kAraNathI tenuM vacana pramANika gaNAya. AnuM nAma "vItarAga." tenuM je kaheluM vacana. te vacana jagatanI jeTalI cIjo te badhI jANanAra temaja vartamAna, bhUta, bhaviSya kALanI hoya temaja najIkanI hoya ke dUranI hoya te badhI cIjo jANanAra tevA manuSyane nyAya te kaNa nA kabUla kare ? jene zraddhA na hoya, jenuM bhaviSya sAruM na hoya tevA ja nA kabUla kare. dharma thAya zAmAM ? haribhadrasUri mahArAja jaNAve che ke"thavanArAdhanA vahu. jinezvara bhagavAnanA vacananI ArAdhanAmAM ja dharma che. have ahIM kahevAmAM Ave ke vItarAganI, sarvajJanI, gurunI ke dharmanI ArAdhanA na lIdhI paNa vacananI ArAdhanA kema lIdhI? vakatA ane tenI ArAdhanA, tenAM anuSThAna ane tenAM vacana, tenI ArAdhanA ane tenA anuSThAnamAM te pradhAnapaNuM che te temAM karyo pharaka che te adhikAra jaNAvaze te agre vartamAna. vyAkhyAna: 12 zAstrakAra mahArAjA AcArya bhagavAna zrImAna haribhadrasUrIzvarajI mahArAjA bhavya jInA upakArane mATe poTezaka nAmanA prakaraNane racatA thakA AgaLa sUcavI gayA ke A jagatamAM dareka Astika, dareka buddhimAna, dareka dIrgha dRSTivALA manuSya AvatA bhavane aMge vicAra karavAvALA hoya che. mATe jaNAvI gayA ke bhagavAna sudharmAsvAmIe bAra
Page #185
--------------------------------------------------------------------------
________________ 122 SoDazaka prakaraNa [ vyAkhyAna aMganI racanA karI temAM paheluM AcArAMga racyuM temAM paNuM pahele zrutaskaMdha, temAM paNa paheluM adhyayana, temAM paNa pahele uddezaka ane temAM paNa paheluM sUtra kahyuM. asthi me AyA uvvaaie| A jIvana jelarUpa che ke mahelarUpa? tame tamArA jIvane jelarUpe janmajanma banAvyuM che mATe huM tamane kahuM chuM ke tame jIvanane mahelarUpa banAve. te kevI rIte? jela eTale duniyAnA vyavahArathI kapAyeluM sthAna. pachI bhale temAM gADI, gheDA, palaga cAhe te heya chatAM najarakedamAM paNa duniyAne vahevAra baMdha. tyAre mahela kene kahIe? jyAM badhI jAtanI chUTa; bahAra Ave khare ane pote bahAra jAye khare. mahelamAM rahelo cAre bAju daSTi rAkhI zake khare. tema ApaNe anAdi kALathI janma-maraNa ryA gayAM. ApaNo kaI paNa bhava jIvana vagarane nahote. A bhava paNa jIvanavALe che ne ? te jIvana jela che ke mahela ? kema? jemAM jagatane vahevAra hoya te "mahela' ane jemAM jagatane vahevAra na hoya te jela'. jene ja jIvanane mahelarUpa banAvI zake - ahIM vicAra kare ke A jIvana kema maLyuM ? A jIvananuM phaLa kyuM? je maLelA jIvanane, tenAM kAraNo ne maLelAM phaLone vicAra na kare tevA manuSyanuM jIvana kevaLa jela. mahela kene? A jIvananAM kAraNe ne phaLo kyAM tene vicAra kare te manuSya potAnA jIvanane "mahela banAvI zake. te koNa banAve ? kevaLa jene. jaine sivAya
Page #186
--------------------------------------------------------------------------
________________ bAramuM] " saddharmadezanA 123 jainetarane pitAnA jIvanane mahela banAvavAne haka nathI. temane haka kema nahi? zuM tame IjAro lIdhe che? amAre IjA levAnI jarUra paDatI nathI. sUye ajavALuM karavAne IjA nathI lIdhe, paraMtu tenuM teja eTaluM badhuM jemAM caMdra, graha, nakSatra, tArA DUbI jAya. te IjArA dvArAe DUbADatuM nathI, paNa pitAnuM teja tevuM che tethI caMdra vagere ApoApa DUbI jAya che. tema ahIM AgaLa jane jIdagIne mahela banAvI zake, bIjA na banAvI zake arthAt jelamAMthI kADhI zake nahi. kAraNa zuM? bIjA-jainetaree jIvane javAbadAra ke jokhamadAra mAnya nathI. jokhamadArI ane javAbadArI jene hiMsAdi kAryo karyA hoya, jUThuM bolyA heya ke aDhAre pApasthAnakamAM pravartI heya temAM pApa karyuM mAne, bhUla gaNe, tyAre jainetare bhagavAne sUjhayuM tema meM karyuM. tyAre javAbadAra keNa? bhagavAna, pite nahi. evI ja rIte javAbadArI na rAkhI tema chatAM jokhamadArI rahI paNa jema peDhI upara munIma avaLa savaLa kare temAM javAbadArI munImanI. paNa gaNavA kane paDe? zeThane. mATe jokhamadArI zeThanI. tame dastAveja vagere lakhe te temAM zuM lakhe che? tamArA nAme ane tamArA jokhame. nAme lakhavAthI jokhama AvatuM hatuM, chatAM jokhame lakhe che. chatAM ahIM javAbadArI ke jokhamadArI nathI vaheravI. kaNa jANe bhagavAnanI marajI haze te svarge laI jaze, tema temanI marajI haze te narake laI jaze. mArAM sArAM karma haze te svarge jaIza ane
Page #187
--------------------------------------------------------------------------
________________ 124 SoDazaka prakaraNa [ vyAkhyAna kharAba karmo karyA haze te narake jaIza A belavAne haka jainane che. pite satkarma karyuM tethI pite sugatine bhAgIdAra thaze duSkarma karyA te durgatine bhAgIdAra paNa huM thaIza. AthI temaNe javAbadArI ane jokhamadArI pitAnA mAthe rAkhelI che. musAbhAInAM vA ne pAchuM nyAtane mAla nyAta khAya ane musAbhAInAM vA-pANI. eka musAbhAI hatuM. temane nyAta jamADavAne vicAra thaye. tethI pite nyAtanA bamaNAM vAsaNa lAvyuM. temAMthI aDadhA vecIne raseI banAvI ane nyAtane jamavA bolAvI. nyAta jamavA beThI tyAre musAbhAIe pitAnI patnIne kahyuM ke tuM badhAne pANI Apa ane huM badhAne paMkhe nAkhuM. AvI rIte musAbhAI paMkhe nAkhatA jAya ane bolatA jAya ke "nAtane mAla (vAsaNa) nyAta khAya, musAbhAInAM vA ne pANI. tema ahIM AgaLa kahe che ke Izvara sugati ane durgati mekale che. te zuM Izvara chane jAnavara mAphaka deratA? jene jIvanI javAbadArI ane jokhamadArI nathI paNa javAbadArI ane jokhamadArI izvaranI. jene lIdhe bIjAoe pitAnA vaDavApaNuM pazupatimAM rAkhyuM. pazu eTale jagatanA jI; pati eTale tenA mAlika te "pazupati, pazupaNuM jIvanuM kabUla karavuM te jainetaramAM. mATe jIvanI javAbadArI ane jokhamadArI nahi paNa izvaranI mAne che. kema? e jIve meM A gati kevI rIte meLavI ane kevA karma karUM te sadgatimAM jAuM te vicAra kyAMthI kare?
Page #188
--------------------------------------------------------------------------
________________ bAramuM saddha dezanA 125 vicAra karavAne hakadAra che? jemAM traNa vastu hoya te vicAra karavAne hakadAra che. nahi te mAthuM dukhADavuM thAya. kyA? (1) kartama (2) akartama (3) anyathA kartama (1) je vastu karavAnI, (2) je vastu thatI baMdha karavAnI ane (3) je vastu UthalAvavAnI pitAnAmAM tAkAta hoya te te manuSya vicAra kare che te vicAra saphaLa thAya. jenI aMdara (1). kartama banAvavAnI (2) akartamarekavAnI ane (3) anyathA kartama-UlaTAvavAnI tAkAta nathI tene aMge vicAra karavA te mAthuM dukhADavA jevuM thAya. jIvananI traNa zakita zalya kADha eTale ahIM AgaLa pApane udaya. ApaNe puNya pAmavuM. pApathI AvelA duHkhe tenA upara kAbU mUkIne sArA vicAramAM jaIe. pApathI pApa baMdhAya che te karanArAe pApabaMdha re ane te jagyA para puNyane. baMdha lAvI dIdhuM. e ApaNe krodhAdi karanArA, tene rokanArA ApaNe, tene rekane anyathA karanArA ApaNe, te A ApaNA mATe. tethI jaine jIvanI zakti traNa mAne che-(1) pApa-puNya bAMdhavAnI, (2) tene palaTAvavAnI ane (3) te baMdha karavAnI. A kevaLa puNya, pApane baMdha rekI zake. jyAM terame, cidame jAya tyAM puNya na bAMdhe. pApanA palaTAne reThIne puNyanA prabhAvamAM jAya. mATe zAstrakAre kahyuM ke- mika sra tripurA sAvao haai| caraNovasamakhayANaM sAgarasaMkhaMtarA hoti / / (vi. sAva ra0 rarara) je samakitane pAmele, zubha pari.
Page #189
--------------------------------------------------------------------------
________________ 126 SaDazaka prakaraNa [ vyAkhyAna NAmavALe heya te vaimAnika sivAya bIju AyuSya na bAMdhe. baMdha karanAra, baMdha rekanAra ane baMdha palaTAvanAra jIva. Azrava ane baMdhanAM kAraNe palaTAvIne saMvara ane nirja ane mekSanAM kAraNe banAvavAM te kenuM kAma? jIvanuM. jene jIvane karanAra, rekanAra ane palaTAvanAra mAne che. tethI tene vicAra karavAnI tAkAta. huM zuM karuM, kevI jIdagI AvI, kevI Avaze ane te kevI rIte Avaze te vicAra karavAne haka A traNa vastuvALAne che. karmane karanAra, karmane nAra ane pApanI jagyA para puNya tarIke palaTAvanAra jIva te jene mAne che. tethI te jIvane aMge gayA janmane ane AvatA janmane pite vicAra karI zake. gayA bhavamAM satkAryonI anamedanA ane AvatA bhavanAM satkAryo te karI zake. koNa? je jIvane javAbadAra, jokhamadAra, kartA akartA, anyathA kartA mAnate heya te. A je na mAne tene mAre jIva ke hate ane kahyuM hatuM te vicAravAne haka nahi. jema tamAre tyAM rahele kUtare tene kayAM rahevuM, kayAM javuM tene mATe te hakadAra nahi, paNa tenA mAlikanI marajI hoya tyAM rahe ane tyAM jAya. jetaramAM jagatanA che te badhA kartA, artA, anyathA kartAnI zaktivALA na mAnyA. jainee dhyAnamAM rAkhavuM ke muLacaMdabhAI je kahe ke duniyAmAM badhIe prajA che. temAM tame be pAMca karoDamAM nahi. mAtra dasabAra lAkhamAM te zuM joIne judu laIne beThA che? cAhe temAM bhaLI jAvane? amane vAMdho nathI. paNa svataMtra-pitAne javAbadAra ane jokhamadAra samajanAra mAtra jaina prajA che.
Page #190
--------------------------------------------------------------------------
________________ bAramu ] saddharmadezanA 127 ekalA jaine hoya te amane phikara nathI. paNa tenA siddhAMtane tame kaI Arya mAnI zake tema nathI. bIjA badhAne gulAmI mAnavI. pahelAM prajA jyAre gulAmImAM hatI tyAre svAtaMtryanA utthAna karanArI saMkhyA muThIbharanI hatI. muThIbhara hovAthI kArya baMdha karavuM te buddhimAnanuM kAma nahi; paNa kArya sAcuM che ke nahi te tapAsavuM joIe. ahIM AkhuM jagata, jainetara badhA vargamAM cAhe arya hAya, anArya hAya, pArvAtya ke pAzcAtya varga hoya paNa te badhA jIvane javAbadAra ane jokhamadAra vagaranA mAnanAra che; paNa teo jIvane javAbadAra, jokhamadAra, kartA, akartA, anyathA kartA mAnanArA nathI. jaina siddhAMtanI viziSTatA tamAre tyAM reDiyama (radium) keTaluM? DuM che ne bIjI vastuo vadhAre che to temAM nAkhI de ne? tene judI kema rAkhI che? kahevuM paDe ke tenI sthiti badhAthI judI che. tema ahIM paNa AnI sthiti judI che. mATe ja kahyuM ke 'egA sAhu egA ya sAhuNI sAvao ya sahI yA ANAjuttI siM, te pukha risaMvAjha (saM. 10 nA ra1) jaina siddhAMtane anusaranAre eka sAdhu, eka sAdhvI eka zrAvaka ane eka zrAvikA hoya te paNa jaina siddhAMta alaga rahevAne paNa InAmAM bhaLaze nahi. jIva pote pitAnA aMge javAbadAra, jokhamadAra, kartA, akartA ane anyathA kartAmAM zakitavALe; mATe bhagavAna sudharmAsvAmIjIe jaNAvyuM ke jainetaramAM tame jIvanane "mahela" banAvI zakaze nahi, paNa jela" tarIke rAkhavAnA. gayA jIvanane ne AvatA jIvanane vicAra
Page #191
--------------------------------------------------------------------------
________________ SoDazaka prakaraNa [ vyAkhyAna 18 karavAnA haka maLavAnA nathI, paNa gayA bhavaneA ke AvatA bhavanA vicAra karavAnA huka jaina zAsana Ape che. suthAranu` mana bAvaLIe bIjAe sati ke durgati vicAratA nathI, tyAre zu vicAre ? jema jagatamAM suthAranu` mana AvaLIe. suthAra raste jatA heAya tyAM jhADa jue tyAre vicAra zuM kare ? AnAM pATaDA, bAraNAM vagere sArAM thaze, have keAnuM khetara, kAnu' thaDa tenA vicAra tene nahi karavAnA, paNa nathI tene karavAnI tAkAta, nathI tene rokavAnI tAkAta ke nathI tene palaTAvavAnI tAkAta, paNa tenI Teva paDI che tema jainetA vicAre ke A jIvatu' zu thaze te te suthAranA khAvaLIA jevu' jIva ja javAbadAra, jokhamadAra, karyAM, akartA anyathA kartAmAM sarjAya che, mATe sudharmAMsvAmIjI kahe che ke tame jaina thAva, tene choDI de tema kahetA nathI. paNa tamArA jIvanane mahela' banAvA. je raste jIvana 'mahela' ane, jema rasAiyAne rasAI kara teTalu' kahevuM paDe tethI lAkaDAM, AMdhaNa, cUlA saLagAvavA te badhuM AvI jAya. tema jaina thAva tema nathI kahetA, anya dharma choDI do tema nathI kahetA paNa tamArA jIvanane mahelarUpa banAvA ane jela tarIke cheADA. jelanu jIvana tame varte che tenu svarUpa joI le. tamArA jIvanane jelamAMthI kADhI nAMkho ane mahelanI gaNatrImAM lAve. jainAmAM dharma gaNA tema deva mAnavAnu, gurU mAnavAnu ane tattva gaNA temAM jIvanane jelapaNAmAMthI kADhIne mahelapaNAmAM dAkhala karo. mahela upara UbhA hAie tA cAre bAju dRSTi
Page #192
--------------------------------------------------------------------------
________________ bAramuM] saddhamedazanA 129 thAya. tamAruM jIvana "mahela banyuM hoya te gayA jIvana ane AvatA jIvananA vicAre jarUra Ave. A ja gaNadhara mahArAje jIvanane aMge kaheluM paNa te mahela bane kene aMge? jelapaNuMmAMthI nIkaLe zI rIte anAdi kALathI A jIvana jelapaNAmAM che te mahelapaNe banAvavuM che te kaI rIte ane kevI rIte thAya? teM tenA upAye samaju mANasa jarUra che. anyamatavALA dekhAdekhIthI phasAvavA, bharamAvavA mATe e mAnanArA che. ApaNuM jIvana sAruM thAya, kharAba na thAya. zAthI? dharma kare che. jyAM sudhI pitAnA jIvane javAbadAra, jokhamadAra, kartA, akartA, anyathA kartA vagere traNa sattAvALe jaNAve nahi tyAM sudhI pite AvatI jIdagI sudhArI zake nahi. AvatI jIdagImAM sadgati meLavavAnAM kAraNo ne te meLavavAnI tAkAta. temAM A jagatamAM niyama che ke sArA zabdo ne game. krodha Avye heca, lAla AMkha thaI hoya te vakhate keI kahe ke bhAI! Ama che te he, he. krodha caDe te hAM, ha. krodha vagaranI sthiti sArI che, paNa tethI tene bolavuM paDe. sArA zabdanuM AkarSaNa eka mANase khUna karyuM. e pakaDAye. pUrAvAthI sAbita thayuM ke te khUnI che. keTe paNa nakakI karyuM ke A khUnI che. paNa duniyAmAM sajAne amala gunA sAthe nahi. gune thaye hoya, paNa sAbita na thAya tyAM sudhI "binagunegAra mAnIne cAlavuM paDe. pUrAvAthI khUna sAbita thayuM. keTe
Page #193
--------------------------------------------------------------------------
________________ SoDazaka prakaraNa [ vyAkhyAna 130 paNa gunegAra tarIke mAnyA. cArja phAila (file) karyuM", chatAM pUchavAmAM Ave te te kahe ke huM mArI jAtane 'binajhunegAra' jAhera karU chu. A zabdanI pratIti. dha nahi hovA, abhimAna AvavuM nahiM, kapaTI nathI, leAbhI nathI te zabda sAro. pachI bhale pote pradha, mAna, mAyA, lAla karanArA hoya; chatAM upara kahyA pramANe sArA lAge che, tethI hu dhI vagere nathI AvA zabdo potAnA mATe kahevA taiyAra che. dhanuM svarUpa A anyamatavALA jIvane javAbadAra, jekhamadAra, 'kam' Adi zaktivALA mAnatA nathI. chatAM paNa dha evI cIja che ke ApaNI durgati ke ne sati Ape. izvaramAM laI lIdhA dharma; pachI A dharma dhArI keTalA ? mATe izvarane kAraNe mela. e ! Ame belAya ane Ame belAya. UMDA na UtarIe te zuM thAya ? have eka vastu kabUla karIne tenA upara cAlIe; pachI game te rIte kabUla karI hAya. phUlanI apekSAe badhA AstikA eka rUpe che. kAI paNa ema nathI mAnanAra ke mAro dharma sati nahi Ape. sadgati rokaze, duti nahiM ke ne duti zakene Apaze. paNa sadgati ApanAra ane durgati zakanAra evA dharma che. e vAta sarva AstikAe ekamate kabUla karelI che. hu'mezAM niyama che ke eka vakhata kabUla karI le pachI tenI mahenata hAya, paNa AgaLa cAlavAnuM kAma hoya. mATe hADezamAM sIdhA dharmanI parIkSAmAM AvyA. kAraNa ? dareka mate kabUla karI lIdhuM ke durgati rokanAra ane sadgati
Page #194
--------------------------------------------------------------------------
________________ bAramuM ] saddhamadezanA 131 ApanAra "dharma" che. A mAnI lIdhuM. tenA upara cAlIe. "siddha4 tiH vittanI." je vastu sAdhI laIe tene AgaLa upaga vicAravAne. arthapattithI dharma karIzuM te sadgati maLaze, adharma karIzuM te durgati maLaze. phaLe badhAe nakakI karyA. adharma karI lIdhuM te tenA phaLa tarIke pitAnA jIvanI javAbadArI ane jokhamadArI. ADuM nAka che mATe paDI gayuM. tevI rIte ahIM AgaLa durgati kinAra ane sadgati ApanAra ApaNe dharmane kabUla karI lIdhuM. ThekANe ThekANe dharmanuM svarUpa phaLa dvArAe dekhADyuM, sarva parSadanI apekSAo. sutI ikaleka che. siddhAMtanA prakAra sarva sAmAnya rIta. siddhAMta cAra prakAra che. (1) svataMtra, (2) parataMtra, (3) abhyapagama ane (4) adhikaraNa. (1) svataMtra siddhAMta kaye? ApaNe jene mAnIe tene bIjAe na mAne tenuM nAma svataMtra. jema dhamastikAya vagere jeno mAne che, bIjAo nathI mAnatA te svataMtra siddhAMta.. (2) paNa pudgalAstikAyamAM Ave. ArkArika bhASA, mananA pudgalo, zvAsozvAsanA pagale kahevA mAMDe - * te kaIne mAnyA vagara cAle tema nathI ? siddhAMta. (3) keTalAke abhyapaganathI. pelAe khaDI karI, tenuM kha vastu laIne tene bAdha ApIe lAgI heya ne chevI paDe te hAtha ? kaMI kahyuM te kahevuM paDe. je te kahyuM
Page #195
--------------------------------------------------------------------------
________________ 132 paDazaka prakaraNa ( vyAkhyAna Ama aDacaNa Ave. Ama mAnIe te aDacaNa na Ave tethI mAnavuM te "abhyapagama siddhAMta." paLavAra mATe mAnI le ke Ama heya te temAM A vAMdhe tema jema A duniyAdArImAM kahevAya che te pramANe, adhikaraNa siddhAMta adhikaraNa vastu sAbita karIe to temAMthI bIjI kahevAI jAya. "name arihaMtANuM" belyA. ahIM keI kahe ke zAstrakArane lagAma vagara bolavuM paDe. kema bhAI? navakAra gaNyo temAM pa00 sAgaropama narakanuM AyuSya tUTayuM. navakArazInA paccakakhANamAM 100 varSanuM AyuSya teDayuM. lagAma nathI te bolanAre vicAravuM joIe ke navakAra "adhikaraNa - siddhAMta mAnIne kahyo che. navakArazInA pacakhANamAM jinezvare AtmAne karma baMdha na kahyo. tapa karavAnuM tethI karma tUTavAnuM che te sAcuM che, mATe ATaluM tapa karuM chuM. tethI karma teDavAnI buddhi, eka ja "navakArazI" zabda mATe che. tene keTalA siddhAMte mAnyA? jIvane javAbadAra, jokhamadAra ane jinezvaranA vacanane "tahatti' mAne. tapasyAne nirjarA mAne che tethI ATalI tapasyA kare che. A badhe vicAra karazuM te mAlama paDaze ke "name arihaMtANaM te suSTinA sarjanahAra tarIke ke janma ApanAra tarIke mAnatA nathI; paNa huM svataMtratAnA sarjanarUpa evAne namaskAra karuM chuM. jyAM sudhI adhikAraNa-siddhAMta na samaje te eka navakArazInA paccakkhANamAM zuM? te ahIM nathI hoM. lagIra adhikaraNaddhiAMta vicAre. eka vAtathI keTalA siddhAMta mAnyA ? AvI jeje mAnyatA thaI te zuM na teDe?
Page #196
--------------------------------------------------------------------------
________________ bAramuM ] sadda dezanA 133 ahIM AgaLa bIjA lAke Izvarane ka mAnatA jAya te paNa durgatine rokanAra ane saMgatine ApanAra mAnI le che. mATe jaina siddhAMtamAM AvA bhAva Ave che. A bhAva sRSTinA sarjanamAM che nahi. adhikaraNa-siddhAMta jeNe mAnyA teNe svataMtratAnuM sarjana mAnI lIdhuM che. A phaLa dvArAe savAdIo svataMtratAnA siddhAMtane vaLagavA AvelA che. tethI te vAta kahe che. mATe rAyyaMbhavasUrie sAdhune sa'yamamAM calAvavA hatA tethI A svarUpa kahyuM, phaLa niha evA dharma' zabda mAtra lIdheA, paNa dharma" zabda mAnyAthI dharmanuM kArya na thAya. tyAre dharma svarUpe hAvA joie. tezI rIte jaNAya ? te tene mATe traNa vastu. bALaka prIti bAhyamAM ja kare che, eTale je vartana tene dekhe che. madhyama buddhi liga dekhe che AcAra, vicArane dekhe. je Agama tattvanI parIkSA kare te paDatA, tene dharmanA dhArI gaNavAmAM Ave, temanI dRSTi kaMI hoya ? mAtra vacana upara lIna hAya mATe "vazvanArAdhanA valu. siddhAMtA mATe eka ja mArga. vacananI ArAdhanA te ja dharma' have vacananI ArAdhanAthI dharma kaI rIte ? tenu svarUpa, viSaya zu' ? te jaNAvaze te atre vana mAna. vyAkhyAna : 13 AnuM lakSaNa zAstrakAra mahArAjA AcArya bhagavAna zrImAna haribhadrasUrIzvarajI mahArAjA bhavya jIveAnA upakArane mATe SoDazaka nAmanA prakaraNane racatA thakA AgaLa sUcavI gayA ke A
Page #197
--------------------------------------------------------------------------
________________ 134 Dazaka prakaraNa [ vyAkhyAna jagatabharamAM Arya prajA mAtra dharmane mAnanArI che. tethI zrutakevalI bhagavAna bhadrabAhusvAmIjIe janasamudAyanI apekSAe Arya ne anAryanuM lakSaNa karatAM jaNAvyuM ke jyAM dharma evA zabdo svapna paNa na hoya tene "anArya kahe. dhAri du-dharma evA zabdo svapna paNa na hoya. svama kSetrane na hoya, paNa manuSyane hAya; mATe manuSyasamudAyane aMge A lakSaNa. ApaNane "Arya' zabda tarapha dere, kemake jagatamAM paNa zabda prasiddha hoya te tene padArtha keI vicAravA besatuM nathI, paNa zabdane sIdhe vyavahAra duniyA kare che. A zabdanI samajaNa ' jagate ane jainetae Izvara e vyavahAra karyo paNa te sarvajJa, vItarAga che mATe paramezvara mAnIe chIe tema nathI rAkhyuM paNuM jagata karIne cAlyA mATe paramezvara mAne che. paNa tenuM svarUpa kayuM? te aMge vicAra na kare. Arya' zabda darekanA khyAlamAM che te dareka vApare che. pote Arya' kahevaDAvavA mAMge che, paNa "Arya' zabda kema banya tene khyAla nathI. mATe jaNAve che ke-sAdu- thatA prAtaH 3parityArthI (fe go va6) pahelethI choDavA lAyaka vastuthI dUra rahelA te "Arya'. ApaNe hiMdune mATe laIe te janmathI mAMsa, madirAthI dUra rahelA. jaina aMge laIe te janmathI rAtribhojana, kaMdamULathI dUra rahelA. tema AryamAM je je pApanAM kAraNe tenAMthI dUra rahelA che te mATe Arya. pApathI dUra rahevuM-dharmamAM tamannAvALA rahevuM.
Page #198
--------------------------------------------------------------------------
________________ teramuM] saddharmadezanA 135 sArAdU0 A vicAra karIe tyAre bhadrabAhusvAmIe je lakSaNa karyuM ke anAryathI bhinna te "Arya che. jemAM dharma evA akSare svapna paNa na hoya te janasamudAya "anArya. ane jene dharmanI tamannA hoya tene "Arya' kahIe. mATe Arya mAtra dharmanI IcchAvALe che, paNa dharma te Indriya ane vyavahArane viSaya nathI. matabheda kayAM che? jagatamAM Indriya ane vyavahAranA viSayamAM kaIne matabheda hotuM nathI. cAhe pUrva cheDAthI pazcima cheDe jAo. tyAM bene be "cAra kaheze paNa kaI pAMca nahi kahe. tema geLane mIThAzavALo ane lavaNane khAruM kaheze, paNa bIjuM nahi kahe. mATe temAM matabheda nahi paDe. paNa jagatamAM je buddhine viSaya heya ke je akakalane viSaya hoya tyAM matabhedane avakAza che. tamAre bajAramAM kaIne maMdI ane kene tejI lAge temAM mUoM keNa beya rAjA paraspara laDhe che, beya jItanArA che. ekene hAravAnuM lAgatuM nathI. tethI jaNAve che ke bhaviSyanA, akkala-buddhinA viSayamAM matabheda hoya che paNa matabheda na hoya tema nathI. indriya ane vyavahAranA viSayamAM matabheda rahela che. te pachI A te "dharma" zabda. e ghaNe sahele paNa tenA dAkhalA, guNa vagere vicArIe tyAre muzkela. dharmanuM nirUpaNa keNa karI zake? pahelA te A AtmA "jIva padArtha dekhe. jyAre zuddha pariNati thAya tene dharma ane azuddha pariNati thAya tyAre tene adharma mAnanAre thAya. paNa "jIva padArtha na dekhe
Page #199
--------------------------------------------------------------------------
________________ 136 Dazaka prakaraNa [ vyAkhyAna te zuddhane zuddha ane azuddhane azuddha kahI zake kayAMthI? have dharma, tenAM anuSThAne ne tenA rivAje te bIjAone anukaraNa karavAM paDe. kene? jeo AtmAne sAkSAt, jANatA nathI temane mATe dharmane kahenArA hoya tene sarvajJApaNuM. hevuM joIe. te sivAya arUpI e "Atma-padArtha jANI zakAya nahi. mATe ja kahe che ke je AtmAnI pariNati. zubha-zuddha thaI ke azubha-azuddha thaI te na jANe te pachI AtmAe zuM pariNAma nIpajAvyuM ke te kyAMthI jANe? mATe dharmanuM nirUpaNa karI zake te kevala sarvajJa vItarAga bhagavAna, te sivAya dharmanuM nirUpaNa karavAne kaIne haka nathI. jeoe pitAnA paramezvara mAnyA chatAM tene sarvajJa na mAnyA hoya tevA leke jIvane jANatA nathI. ane te je dharmanI vAta kare te pArakuM sAMbhaLIne anukaraNa karIne. ... have ahIM tame kaheze ke sarva dharma kahe te sivAya kaI jANe nahi ane jayAre jANe nahi te dharma kahI zake nahi hai pachI tame kevalajJAnI tIrthakare sivAyanA vakhatamAM zAsanane kevI rIte mAne che? tArI vAta e paNa tIrthakare ane sAmAnya kevalI sivAyanAne dharmanuM nirUpaNa karavAne huMka nahi te zAsanane kevI rIte mAne? tyAre kahyuM ke zAsana kevI rIte cAle che te tapAsyuM ! te tIrthakaree je sthApeluM te cAle che, paNa sthapAtuM nahi tyAre sthApelAmAM paNa te kahI gayA che te ame kahIe chIe. mATe "nibApatta tatta ApaNuM nahi, huM kahuM chuM te praNa nahi; paNa A kahe, che te ApaNe kahevuM paDe che. jyAre kaI kahe ke huM kahuM !
Page #200
--------------------------------------------------------------------------
________________ teramuM] saddhadazanA 137. chuM te vakhate ApaNe pUchIe ke mahArAja ! A kyA zAstramAM? mATe ame te zAstranA anusAra balavAne baMdhAyelA chIe tethI tame pUchene ke kayA zAstramAM? tame jana sAdhune pUcho ke kayA purANamAM? te te kaheze ke huM kahevA baMdhAyele nathI. paNa kaI paMcAgI sUtramAM lakhyuM che? te teno uttara deve paDe ke phalANA zAstramAM che. tyAre kevalajJAnIne zAstramAM Ama kahyuM che mATe huM kahuM chuM tema nahi paNa "mA prajad meM kahyuM kahuM chuM). jIvAdinA mULa tattvanuM nirUpaNa jema sarvajJonuM che tema dharmanuM nirUpaNa sarvanuM che. je AtmAne zubha, azubha, zuddha, azuddha pariNati zAthI thAya te jANe, tenAM phaLe jANe, temaja karma kevI rIte baMdhAya che, karma kevI rIte nAza pAme che, Apazarmika, kSApazamika, kSAyika bhAva kaI rIte thAya che te badhI vastu jANe tethI tene nirUpaNa karavAno hakaka che. ApaNe te tene nAme havAle nAMkhanArA chIe. jema zeThane munIma cAhe teTalI levaDadevaDa kare paNa lakhAve zeThanA nAme. tema ahIM cAhe teTaluM nirUpaNa kare paNa te temanA nAme. dharma tattva Arya mAtra IccheluM che, paNa te pragaTa karavAnI tAkAta kenI? te jANavAnI tAkAta kenI? kemake te kahenAranI yegyatAne vicAravA taiyAra nathI. keNa, jainetare. teo e vicAravAne taiyAra nathI ke jIvane zubha, azubha, zuddha, azuddha : pariNati ane pariNAma thAya te jIvanuM svarUpa che, paNa tene jANavAnI tAkAta na hatI, chatAM sarvajJa mAnavAne taiyAra . che. keIpaNa pitAnA paramezvarane apUrNa mAnavA taiyAra nathI. A
Page #201
--------------------------------------------------------------------------
________________ 138 SoDazakaprakaraNa [ vyAkhyAna pachI cAhe te AstikA le. te badhA pUro mAnavAne taiyAra che. temane jJAnamAM adhUro mAnave pAlavatA nathI. nA adhanAM dvAra jJAnane rokanArAM karmAM aMdhAya zAthI ? rAgadveSanI pariNatithI. bIjA karyAM te te pagathiyAM che. kharekhara adhatu dvAra rAga ne dveSa che. jJAnAvaraNIya, darzanAvaraNIya, mAhanIyAdi karma baMdhAya te rAga ne dveSa dvArAe. sarva karmanI sthiti rAgadveSa vagaranI hAya nahi. senA DipaE citranumAna mAyAau | (me0 6, gA0 66) kadha kayAre na thAya ? joganI pravRtti eTale kaSAya ane indriya vagaranA vicAro, sAdhya vagaranA vicAro ane te vagaranA AcAra ane te vagaranA uccAro TakAu karma khAMdhI zakatA nathI. paNa te kevAM bAMdhe ? jema sukkI bhIMta hoya ane tenA upara kAMkarInI muThInA jevAM. jema te kAMkarI bhIMtane lAgI niha tema ahIM paNa jyAM kaSAyanI, pramAdanI ne indriyAnI pravRtti nathI tyAM AgaLa AcAra, vicAra, uccAra thaye karma baMdhAya kharAM paNa te kevAM ? sukkI bhIMta upara nAkhelI kAMkarI jevAM. jema te kAMkarInI suDI bhIMta upara nAMkhI te jema eka miniTa (minute) paNa bhIMtane cAMTatI nathI tema kaSAya, pramAda, indriyeAthI karma na bharAya. pachI bhale manathI, vacanathI, kAyAthI vicAro, uccArA, pravRtti thAya, paNa tethI je kama AvyAM te cAlyAM javAnAM. tethI karmane TakavAnu sthAna nathI. karmIne rastA kANuM batAve ? kaSAya ane indriyA.
Page #202
--------------------------------------------------------------------------
________________ teramuM] saddharmadezanA 139 - IndriyanI Asakti ane kaSAyane vega te vagaranA pariNAma hoya te karmabaMdha thatA nathI. eka AMkha mIMcIne UghADIe teTalAmAM asaMkhyAtA samaye vItI jAya. e uccAraNane asaMkhyAtame bhAga te keTale bArIka? temAM baMdhAyAM, bhagavyAM ane tUTyAM. kevAM? jemAM kaSAya ane IndriyanI pariNati na hoya ane AcAra, vicAra, uccAra pravartatAM hoya tevAM. hiMsA pApanuM sthAnaka che, pApa nahi. A vAta vicAraze te tame samajI zakaze. pahelA pApasthAnakamAM prANAtipAtanuM sthAna. tame aDhAra pApasthAnaka kema bole che, pApa belene? mATe kahe che ke Indriya ane kaSAya maLe te hiMsAthI pApa thAya. te na maLe te ApaApa rekAya. eka mANasa savAre sAmAyika karavA beThe che. te vakhate keI AcArya mahArAja Ave che. te vakhate eka mANasa kahe ke mAre sAmAyika che, mATe huM jato nathI, paNa jene sAmAyika nathI thatuM te sAme jAya che. te te bemAM ArAdhaka keNa? temaja mahAphaLa kone maLe ? mArA tamArA vA" tyAre kahe che ke sAmA janAranA phaLane pAra nahi, te te kyAMthI AvyuM? pUje teTalI kriyA thaI temAM te tame zAmAM vadhaze? paDilehaNa karaze ke nahi? zA mATe? trasanI jyaNuM ane sthAvaranI thAya paNa tenI virAdhanA na thAya te buddhithI paDilehaNa. pAtra paDilehaNa te nirjaranuM kAraNa. AMkha mIMcIne UghADe teTalAmAM kAyika, vAcika ne mAnasika e traNa kriyA lAgI
Page #203
--------------------------------------------------------------------------
________________ SoDazaka prakaraNa [ vyAkhyAna 140 ke nahi ? pU.jaNImAM to te dharmonI kriyA ke pApanI ? mATe jaNAve che ke dharmanA nAme pApathI bharamAvatA hoya tene kahIe ke tame pUjaNIthI paDilehaNa karyuM te dharmanI buddhithI ke pApanI buddhithI ? 3 1 mATe mahAnubhAva samaja ke dharmanI buddhie mahApApa kayAM ? je yajJa Adi dharmamAM jemAM pacendriyanA vadha thatA hAya tevA yajJa jeee mAnyA tethI A jAnavaro pedA karyAM' ne te yajJamAM heAmavA mATe karyAM. mATe yajJamAM je hiMsA thAya te hiMsA nathI. hiMsA karatAM dharma ane dharma karatAM hiMsA thAya temAM pharaka. sAdhu mATe asUjhatuM karyuM : kema ? tame cUlA zAMta karyAM hatA tyAra pachI sAdhumahArAja AvyA. tethI tene navesarathI cUlA saLagAvyA, te Ane ekAMte mahAphaLa thayuM ke nahi ? tyAre sUtranA niyame alpa pApa ane bahu nirjarA thaI kahevuM paDaze. 1bhagavatIjImAM ne ThANAMgajImAM paNa aneSaNIa, afAsu AhArAdi sayamIne vaheArAve te mahu nirjarA ne alpa pApa kahyuM che. have tuM kahe ke A bahu nirjarA kAnA gharanI ? dharmanA nAme hiMsAthI bahu pApa thatu hoya to A bahu nirAzAthI ? mATe hiMsA pApanuM sthAnaka che paNa pApa nathI. samAvAsagassa NaM bhaMte! tahArUvaM samaNaM vA mAhaNaM vA' akAsuparNa 2 asaNaM 4 paDilAbhemANassa ki kajjaI ?, goyamA ! bahutariyA nijjarA kajjai appatare se pAve kamme kajjaiti (ma. TI'0 226)
Page #204
--------------------------------------------------------------------------
________________ 141 teramuM] samadezanA daherAvAsI ke maMdiramAgI? sthAnaka zA mATe? sthAnakavAsIno artha zuM? pApasthAnakane aMge sthAnika prasiddha che. zAstranI apekSAe sthAnakavAsI kahenArA zuM pitAne tenA sarakhA gaNe che? kAraNa ke eka Itara mAne paNa jyAM be saMbaMdhI jJAna heya tyAM jeDe ne joDe rahenArA hoya te joDe yAda AvI jAya. jema rAma yAda kare eTale lakSmaNa, sItA AvI jAya. pApasthAnakamAMnA "sthAna' zabdane pakaDe tethI bIje zabda kaye yAda Ave? pApa. pApa ane sthAnaka eTale temAM vasanArA. ApaNAmAM paNa keTalAka temanuM joIne "daherAvAsI" zabda vApare che. paNa temane pUchIe ke tame "daherAvAsI" kyAMthI thayA? "maMdiramAgI' kahe te to ThIka che. teoe tamAre mATe "daherAvAsI" kahyuM te tame kabUla karyuM. kema? teo "sthAnakavAsI banyA tethI tamene "daherAvAsI kahevA lAgyA. bhATa ane cAraNa jema rastAmAM eka cAraNa jato hato. tyAM rastAmAM bhATa maLe. tyAre cAraNe pUchyuM ke tame koNa che? tyAre pelAe kahyuM ke huM bhATa chuM. tyAre cAraNe mazkarI karatAM kahyuM ke-"bhATa bhATa bhATuDe gaLe bAMdhyuM cATuDe". tethI tame khuza thAva paNa te cAraNa mAphaka bolI na jANo. paNa bhATe pitAnI mazkarI thayelI jANIne tene paNa cAraNane kahyuM ke"cAraNa cAraNa cAraNiye gaLe bAMdhyuM ghaMTInuM paiDu" kahe AmAM kavitA che? nA. sAme balya eTale ApaNe paNa balavuM. temAM sthAnakvAsIe tamane "vAsI" zabda jeDI.
Page #205
--------------------------------------------------------------------------
________________ SoDazaka prakaraNa [ vyAkhyAna daherAvAsI' kahyuM. tame te kabUla karI lIdhuM. eDhI nAMkhelI mUrkhAI kANe UbhI karI ? pelAe bhUla karI tethI. sthAnaka' zabdanA upayoga 142 sthAnaka zabdo kAM joDAya ? aDhAra pApanAM kAraNA tethI pApa sAthe-duHkha sAthe joDAyA che. have tane pUchIe ke sAmAyikavALA ArAdhaka ke sAmA vAvALA te khelane ? zAsrakAre alpapApa ane bahu nirjarA kema kahI ? paNa tAre age sAmA AvanAre tA dharmane aMge pApa karyuM" gaNAyane ? tethI tamAre badhI chUTa emane ? mAtra bhagavAnanuM nAma na AvavuM joie. mAtra bhagavAnanAM vacanA. tamArA sAmA Ave tenA niSedha karyo? tamane dIkSA, maraNanA varagheADA kabUla paNa bhagavAna na joie. tyAre te loko verIkAnA ? bhagavAnanA, khIjAnA naM. te ene ja 'dharma' gaNe che. A dharma nahiM gaNanArA sAmA javAne pApa gaNe che ? nA. paNa moTuM phaLa gaNe che. revatInuM udAharaNa mahAvIra mahArAja mATe revatIe pAka karyAM tethI teNe narakanuM AyuSya AMdhyuM ke nahuiM ? ane te narakamAM gaI ke nahi, te jaNAvane ? mahAvIra mahArAja kevalajJAnI hatA tA temane rokI kema nahi ? chatAM revatI AvatI cAvIsImAM tIrthaMkara thaze kharUne ? zAthI ? tIrthaMkara mATe karyuM' tethI. tamAre hisAbe te narakamAM rakhaDIne druma nIkaLI javA joie ne ? paNa tIrthakara zAnI ? khIjA sAdhue ajANutAnA lAbha lai zake. ahIM tevu nathI teA pachI te kema
Page #206
--------------------------------------------------------------------------
________________ teramuM] saddharmadezanA 143 DUbI nahi? kaho ke dharmane mATe che tethI. kAkAkAkI, mAmAmAmI vagerene mATe hoya te vAta judI che. A te mAre mATe te pAka karyo che. te letAM rAyA kema? ane AvI rIte rakhaDaze tema kahevuM hatuM ne? hiMsA e ja je pApa gaNavA jaIe te kSINamehI thayA chatAM kroDa sudhI rahe te zuM? kevalI thayA pachI phUla vagere nAMkhyAM. je jana jana sudhI bhUmi sApha kema devatAe karI haze, tRNa, ghAsa vagere badhuM kema kADhI nAkhyuM haze vagere A badhuM kenA aMge ? zuM bairI chokarAne aMge? vaLI tArI apekSAe badhA narake javA joIe ne? tyAre dharmane aMge karyuM tethI te karyuMnI dazAmAM AvavAnA. bhagavAna pote dakSiNa dizAnA nArakane niSedha kare ke nahi? pApasthAnakanA zabdo uccAra nathI. hiMsAne pApa mAnyuM paNa "sthAnaka mAnavAnuM hatuM te na mAnyuM. pApasthAnaka eTale pApanuM rahevuM. sthAnakamAM te kaI hoya paNa kharuM ke na paNa hoya. hiMsA vagere pApanA sthAnaka kema ? pariNAma IndriyanI Asakti ane kaSAyanA veganA hoya te baMdhAve, nahi te na baMdhAve. mATe "sthAnaka zabda kahyo. . jIbhane hADakuM nathI mULa vAtamAM Ave. ganI pravRtti thavAthI ane AhArAdithI karma AvI gayuM te paNa temAM Indriya ane kaSAya bhaLyA na hoya te te karma TakI zakatuM nathI. paNa jemAM bhaLyA hoya te te karma khasI zakatuM nathI. sarvajJa koNa hoI zake? jene jJAnAvaraNIya karma baMdhamAM na hoya
Page #207
--------------------------------------------------------------------------
________________ 144 Dazeka prakaraNuM [vyAkhyAna ne udIraNAmAM paNa na hoya. udIraNAnA kAraNabhUta, udayanA kAraNabhUta evA rAgadveSa na hoya te ja sarvajJa hoI zake. te sivAya bIjA sarvajJane dAve bhale kare. kema? meDhethI bilavAmAM vAMdhA keIne nathI. kAraNake jIbhamAM hADakuM nathI. taddana karmanA bharelA che ane bole ke huM "sarvajJa chuM. te bolavAthI kAMI gaLe vAgato nathI. ATalA ja mATe ADuavaLuM belAya che. sarvajJa heya kayAM? jyAM rAga ne dveSa khasyA hoya tyAM. vaLI jyAM Indriya ane kaSAyanI pariNati na hoya tyAMthI rAga ne dveSa khase; jyAM Indriya ane kaSAya na khase te tyAMthI rAga ne dveSa khase nahi. paNa tethI karmabaMdha hoya ane karma baMdha hovAthI sarvajJa na hoya. jeo sarvajJApaNAne dA karanArA hoya tene vItarAgapaNuM pahelAM meLavavuM paDaze. ApaNAmAM "sarvajJa' zabda nahi vAparatA "vItarAga paramAtmA' zabda vadhAre vakhata vAparIe chIe. paMcasUtrImAM maMgaLAcaraNamAM nA vAyadAmAM kahyuM che. ATalA mATe ja haribhadrasUrIzvarajI jevA kahe che ke AvA apAyApagamAtizaya, pUjAtizaya vagerevALA te vItarAga'. vItarAga vagara sarvajJApaNuM hotuM nathI. sarvajJa paNa vagara dharmanuM jANavuM hetuM nathI ane AthI ja AvA vItarAga paNa vagara dharmanuM kahevuM hotuM nathI. vItarAga paramAtmAne taDAke - jana dharma kahenArA, nirUpaNa karanAro vagere mAnIe, tene sarvajJa vItarAga mAnavA paDe. have teo tevA hatA te
Page #208
--------------------------------------------------------------------------
________________ teramuM] saddharmadezanA 145 zAthI mAnavuM? ApaNe jina, viSNu, mahamada, brahmA vagere devatA che temAM bhagavAna kayA te ApaNe zuM jANIe ? ane tene patthara mAne ke bIjuM kaMI ? A AvA che ane A AvA che te kahevAne hakka ze ? ApaNe makAnamAM sUtA chIe, bAra vAgyA che tevAmAM vAghane bUmarATe Avyo. tethI "vAgha Avya" kema bole che ? tame dekhe nathI chatAM AvyuM zAthI belyA ? avAja dvArA ene? tene avAja jagatathI vicitra hevAthI jaNAya. vAghane ghUghavATA ane siMhane taDAka dvArAe vagara dekhe jANe temAM zaMkA rahe che? sApanA lIsoTAmAM ApaNane zaMkA rahe che paNa vAghanA ghUghavATa ane siMhanA taDAkAmAM zaMkAne avakAza nathI. zabda evI cIja che ke potAnA svarUpane pahelA jaNAve. tema ahIM sarvajJa, vItarAga paramAtmAne dekhyA nathI paNa temane taDake taiyAra che. kaye taDAke ? dharmanuM nirUpaNa. dharmane nirUpaNa karanArAM je vacane che te siMhanA taDAkA jevAM taiyAra che. dharma e eka ja evI cIja che ke A vacanathI-tenI ArAdhanAthI dharma thaI zakaze. have eka vAta vicAro. deva, guru ane dharmanuM ArAdhana sIdhuM nahi kahetAM vacanane kyAMthI pakaDayuM? devanI asala jaMDa, gurunI asala jaDa ane dharmanI asala jaDa hica te te "vacana che. vacana vagara e traNanI kaI jaDa nathI. to have vacana e badhAnI jaDa kema gaNa? ane tenI ArAdhanAmAM dharma kaI rIte thAya? e adhikAra jaNAvaze te agre vartamAna.
Page #209
--------------------------------------------------------------------------
________________ 146 paDazake prakaraNa [ vyAkhyAna vyAkhyAnaH 14 zAstrakAra mahArAjA AcArya bhagavAna zrImAna haribhadrasUrijI mahArAjA bhavya jInA upakArane mATe paDazaka nAmanA prakaraNane racatA thakA AgaLa sUcavI gayA ke A saMsArabharamAM sarva Astika varga ne sarva Arya varga dharmanI cAhanAvALA che. kaI paNa jIvanane "mahela banAvavAvALA manuSya dharmane mAnyA vagara rahe nahi, paNa jene jIvana jelarUpa banAvavuM che te dharmane na mAne. kema? kedInI daSTi makAnanI AgaLapAchaLa na jAya, kAraNake te kedakhAnuM che. jeoe A jIvananI bahAra daSTi pheravI nathI temane te uttara pUrva vagere bhAmAM pheravI kyAMthI hoya. kema? te pahelAM A jIvana sAthI maLyuM? AnuM phaLa zuM? te jene vicAryuM nathI eTale ke manuSya gayA jIvana upara vicAra karatA nathI. gayA jIvanamAM jeNe dRSTi pheravI nathI, jenI jatI nathI, jeNe AvatA jIvana upara dRSTi pheravI nathI, jenI jatI nathI. te A bhavane ja dekhe che. mATe bhavanI koTaDImAM dekhanAre te "kedI." A bhavanI keTamAM te jAnavare paNa dekhe che. jAnavare potAnAM sukha, sthAna, zarIra ane saMtAnanuM rakSaNa kare che. manuSyapaNAnI vizeSatA A janmane aMge jAnavara, pazu, paMkhI badhAM paNa vicAra dharAvanArA hoya che. te pachI manuSyapaNAmAM adhiktA zI? duniyAdArInI daSTie zAstrakAra garbhaja manuSyamAtrane vicAravALA gaNe che. paNa te kenI dRSTie? jagatanA
Page #210
--------------------------------------------------------------------------
________________ caudamuM sama dezanA 147 vyavahAranI, paNa tattvaSTie nahi. tattvadRSTie garbhaja manuSya, devatA, nArakI ke garbha tiryaMcane vicAravALA gaNavA taiyAra nathI. eke eka dekhate che, AMdhaLo nathI. gaye ane Aje. bIjo kahe athaDAyuM tyAre kahe ke dekhe che ke AMdhaLA che? zAthI? AMkhanuM kAma jovAnuM che, chatAM kAma na karyuM. devatAmAtra nArakI mAtra manavALA hoya, paNa eke devatA ke nArakI mana vagarane asaMsI na hoya, tyAre badhA manavALA, vicAravALA dIrghakAlikI saMjJAvALA chatAM duniyAdArImAM, zAstranI daSTimAM nahi. kema ? jemane bhUta, bhaviSyanI aMdagane, AtmAne, tenA svarUpane, tenI malinatAne, nirmaLatAne, parama dazAne vicAra na hoya te temane karyuM zuM? viSayane aMge te atyAre vicAravALo che. te vicAre vikalendriyane che. ahIM patAsuM hoya te tenI darathI lAIna lAge paNa phe ke te lAIna tUTI jAya. gaLanI kAMkarI mUke te mAMkhI Ave paNa pheMkI de te badhI bhAgI jAya. viSayanA vikAre je saMjJAnAM kAraNe hoya to e vikalendriyamAM hatAM. manuSya karatAM vizlendriyamAM eka e apekSAe vadhAre che. kIDImAM gaMdha pArakhavAnI jeTalI tAkAta che teTalI ApaNAmAM nathI. dIrghakAlikI saMjJA ane tatvaSTimAM bheda prAcIna kALamAM rAjAo khAvA besatA tyAre kera pakSI rAkhatA. kAraNa? tene e svabhAva ke jherI vastu heya te rADArADa pADe. tamane samarAdityane aMge mAlama haze. kema? jyAre jhera devuM hatuM tyAre paracuraNa khANA tarIke vaDAM kya. bhajana karI lIdhuM. cakorane khape pachI
Page #211
--------------------------------------------------------------------------
________________ 148 paDazaka prakaraNa [ vyAkhyAna pelI jherI geLI ApI dIdhI tyAre pele pakSI dekhavA mAtrathI jhera pArakhanAre. ApaNe manuSyamAM chatAM sUMghavAmAM ke gaLIvALuM jhera heya te te sIMdhu cAlyuM jAya-asara kare, arthAt viSayanI dRSTie kIDI, mA jevI che tevI daSTine ApaNe pahoMcIe tevA nathI. have je ApaNe parabhavane vicAra na karIe to ApaNe kaI daSTivALA? tame vicAravALA thayA eTale zAstrakAre dIrghakAlikI saMjJAvALA kahyA. paNa tattvaSTivALA na kahyA. paNa jeone pahelAMnI ane pachInI jIdagIne vicAra hoya tene vicAravALA gaNe che. e vagerevALA mATe A "saMjJA" zabda rAkhe. kene? te mAro AtmA utpanna thavAvALe che. A keTalAkane mAlama nathI hotuM. huM pUrva pazcima vageremAMthI Avyo chuM ahIMthI javAne chuM. A vicAra ane saMjJA keTalAkane heAya che. mATe keTalAkane dIrghakAlikI saMjJAo vicAravALA gayA. chatAM zAstrakAra Ayade-bhUtanI bhaviSyanI jIdagI mATe vicAre tene vicAravALA gaNe che. te jene na hoya tene "saMjJA nathI hotI. ahIM gha-hetuvAdikI ke dIrghakAlikI na lIdhI. ApaNane pUrvApara bhavanuM avalokana, pUrvApara jIdagInA vicAra na Ave paNa ame manuSya chIe. tema kahevA taiyAra chIe. tame manuSya kema? osavALa, piravADa, zrImAlI te kuLamAM janmyA mATe tame manuSya zAnA? eno ja prazna manuSyane che, A narabhava tamane kema maLyo? pelAne kema na maLe? paNa A te vicAravALA hoya te vicAre. gayA bhavamAM manuSya-gati, manuSyaAyuSya ne sAtavedanIya karma bAMdhelAM che tethI tuM A manuSya thaye che. kaSAyanI atyaMta maMdatA hoya te deva thAya. tIvratA nathI hotI. arivALA gaNatanI bhA kalika pUrvApara yAra chIe te jagyA mATe
Page #212
--------------------------------------------------------------------------
________________ 149 caumuM] saddharmadezanA hoya te nArakImAM jAya. maMdatA hoya te manuSya thAya. paraMtu tevAM bhAvabhava jIvananAM sAdhane na heya. gati ne AyuSya e bane maLyAM. garbhamAM janmIne maravAvALA te manuSya-gati ane manuSya-AyuSyavALA che? che. paraMtu tenI sAthe sAdhana nathI. parAdhIna jIvana kevuM? manuSyapaNuM evuM che ke pArakA sAdhane Take, te sivAya Take nahi. bIjA che te svataMtra hakkavALA, tyAre manuSyanuM parAdhIna jIvana. kema? pRthvI vagara tamAre cAle ke tamArA vagara pakavIne cAle? pANI vagara tamAre cAle ke tamAro vagara pANIne cAle ? agni vagara tamAre cAle ke tamArA vagara agnine cAle? vAyu vagara tamAre cAle ke tamArA vagara vAyune cAle? tamArA vagara vanaspatine aTake ke vanaspati vagara tamAre aTake ? yAvat hAthI, gheDA, gAya, bheMsa A badhAne tamArA vagara aTake ke tenA vinA tamAre aTake? tyAre kahe ke badhAne tamArA vagara nathI aTakayuM paNa tamene tenA vagara aTakyuM che. A kAraNathI parAdhIna jIvana kevuM? pathvIkAyAdinuM ke tamArUM? A badhA padArthone tamArA vagara aTakyuM nathI, paNa A badhA padArtho vinA tamArUM aTakyuM che. tethI tamAruM jIvana keTalI gulAmIvALuM? tame evuM kaMI puNya karyuM che ke jethI te badhA tamane AvI maLe che. pRthvI, pANI vagere tamArI tAkAte Ave che ke temanI bhUle Ave che? kahevuM paDaze ke te vastuo tamArI tAkAte ke temanI bhUle AvatI nathI. te Ave che
Page #213
--------------------------------------------------------------------------
________________ 150 SoDazaka prakaraNa [ vyAkhyAna zAthI? kahe ke tame puNya karyA che tethI te maLI rahevAnAM. have kaI kahe ke karma jaDa che te te zuM phaLa Ape? mATe phaLa denAra bIje joIe ne? AvuM kahenAre upara jaNAvyuM te pramANe vicArI levuM. karmanI tAkAta-temAM zubha karmanI tAkAta eTalI badhI che ke badhAM sAdhana AvI maLe. ApaNe mayuSyapaNAmAM jIvIe kyAre? A badhAM sAdhane maLe che tyAre. te keNa meLavI de? je nasIba ke puNya mAne che te. je jIvanamAM madadagAra nathI, paNa vartanamAM madadagAra ane sahakAra karanAra che. ekalA jaMgalamAM hoIe ane lemAM paNa madhyamAM hAIe te zuM thAya ? tethI sahakAra. tene lAyakanAM karmo karyA hoya te ja A manuSya jIvanamAM ApavAnuM bane, paNa kene? jene A vicAravuM hoya tene. AvA vicAravALAne ame "vicAravALo gaNIe chIe. vicAra zAne karavo? * " zA . gaI vAta na vicAravI. thaI gayeluM na vicAravuM. sAdhyatAthI navuM utpanna thayuM temAM manuSyapaNuM siddha che, mATe tene udyoga kema kare te vicAravAnuM. ApaNe je manuSyabhava, jevuM AyuSya, jIvana ane nasIba bAMdhyAM tevAM baMdhAI gaya ane maLyAM. have ene upayogamAM kevI rIte levAM. je vastu siddha thaI hoya tene upayoga karyA kare. te vicAravAnuM haiya. je bhaviSyakALamAM thavAnuM hoya tene aMge upayogano avakAza ja A bhavanAM kAraNo che, mATe bhaviSyanA vicAra AvatA bhava mATe che. kyAM karmo manuSya mATe che, temaja jyAM sAdhana ne kayA sahakAre huM meLavuM e jeo vicAra kare tene zAstrakAra vicAra
Page #214
--------------------------------------------------------------------------
________________ caudamuM ] sadda dezanA " vALA gaNe che, mATe tamArI jIMdagIne mahela ' manAvA; jelarUpa che tene sudhArI nAkheA. ekalA A bhava vicAra kare. chokarA te khAlI karAvaze tenI ciMtA. tuM khAlI thAya tenI ci'tA. chokarA pAse khAlI karAve te ci'tA. hajArA karyAM chatAM paNa A khAlI thAya che tenuM zuM ? tyAre tenuM ja nAma 'jelanuM jIvana, A khAlI thAya che mATe madrAkhrasta karUM Ave vicAra thAya tyAre tene mahelanu jIvana gaNavuM, 151 > pahelAmAM pahelA evA AcArAMgamAM, tenA pahelA zrutaskaMdhamAM tenA pahelA adhyayanamAM, tenA pahelA uddezakamAM ane tenA pahelA sUtramAM jaNAvyuM ke vicAravALA kayAre gaNyA, tA bhUta ane bhaviSyane vicAra karo tyAre. eTale bhUta ane bhaviSyanA je vicAra kare te ' vicAravALA ' gaNAya. kRti prayAjana amAM che tethI mA NAne aMge sa'jJAvALA gaNAya; paNa te vyavahAra pUratA, tattvathI nahi. paraMtu bhUta kALanuM, bhaviSya kALanu jIvana te vyavahAramAM Ave ane tene aMge vicAra karo te vicAravALA ' gaNAva. AvI rIte A mAtra, AstikamAtra vicAravALA kayAre gaNAya ? bhUta, bhaviSyanA jIvananA vicAra kare tyAre jIvanI tAkAta bhUta kALanA jIvana mATe kahI zakIe niha, paNa bhava Sya kALanuM jIvana amArA hAthamAM che. jenA mATe prayatna na cAle te te mATe vicAra karavA zA kAmanA ? je kartA--akartA ane anyathAkartAvALA hoya eTale je banAvI zakatA hAya, rAkI zakatA hoya ane palaTAvI zakatA hAya-A tAkAta
Page #215
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1para ghoDazaka prakaraNa vyAkhyAna jenAmAM hoya athavA te A traNamAMthI eka tAkAta jenAmAM heya tene vicAra saphaLa gaNAya, nahi to nakAme. ahIM tamane Avate bhava kharAba thatuM hoya te rokavAnI zakti, tema Avato bhava sAro karavAnI zakti athavA te kharAba thatuM hoya te sAre karavAnI zakti. ema traNamAMthI eke zakti nathI te pachI tame AvatA jIvanane vicAra karavAne zAthI kahe che? je jIvamAM traNa tAkAta mAne te ja AvatA jIvanane mATe karI zake. jena dRSTie jIva ane deva have kahe che ke "tAkAta nathI ema tane keNe kahyuM bhAI? A jIvamAM AvatA bhava mATe traNa tAkAta nathI te keNe kahyuM? jIvane gulAma rAkhavA saryo hoya te bole. A jIva eTale zuM? te cAhe te heya te paNa "gulAma. je gulAma hoya tene javAbadArI ane jokhamadArI nahi khANamAM je majUre ekale ane tene maLelA mAlane aMge javAbadArI temaja maLelA mAlane aMge bhaktApaNuM che? nA. tyAre tene te majUrI laIne besI rahevAnuM che. tyAre khANanI javAbadArI ne jokhamadArI kenI? tenA mAlikanI, paNa majAranI nahi. nekara rAkhyo hoya pachI cAhe te tenI pAse nAmuM lakhAvo ke khetare mekale te paNa tenI javAbadArI ane jokhamadArI nahi. tevI rIte jIvane jene mAryA hoya tevAne mATe tevA mAnanArA cha traNe zaktimAM nathI. paraMtu jaina Alama emAM nathI, paNa te jIvane javAbadAra, jokhamadAra, temaja karanAra, rekanAra ane palaTAvanAra ema traNe mAne che. jaina
Page #216
--------------------------------------------------------------------------
________________ caudamuM ] saddama dezanA Alama svataMtratAnA sarjanane mAnanAra che tethI te deva, guru ane dharmane svataMtratAnA sarjana aMge mAne che. sRSTinA sarjanathI nahi, paNa svataMtratAnA sarjanathI. je pudgalanI peTImAM, kanA pAMjarAmAM hatA temAMthI chUTayA mATe deva. bIjAne DAve che tethI deva. dharmae eka apUrva sAdhana guru--nAta, jAti vagerethI chUTayA che ne bIjAne cheDAve mATe 'guru' mAnIe. daherAmAM pesIe, bAraNA AgaLa tyAM nisIhiM, nisIhi kahIe chIe. naradama kanI jALa khaseDo. pudgalanI ja jALa khaseDA. daravAjAmAM pese tyAre dharma sivAya badhAne khaseDA. svataMtratAmAM deva, gurU ane dharma paDyuM. jee sRSTinA sarjanapaNAmAM devapaNuM mAnatA hoya tene jANu na heAya, paNa svataMtratAnA sarjanamAM mAnatA hoya te te jIvane traNa tAkAtavALA mAne che. traNa tAkAta kevI rIte ajamAve che ? eka ja vastumAM traNe tAkAta. ahita dUra kare, prakAza kare, palaTA kare, A traNe karo tA eka ja ke bIjI keI ? amArI pAse evu sAdhana che ke je traNe vAnAM kare rokavuM ane UthalAvavuM. kayu sAdhana ? dharma te eka evI cIja che ke je bhaviSyanI sadgatine kare, bhaviSyanI durgatine zake ane pahelA ajJAnapaNAmAM je karmAM khAMdhyAM hoya, pApA karyAM hoya tene UthalAvI nAMkhe. mATe ja dharmane mAnyA. karavuM, 153 'tumaittirlRtAna santa durgatimAM paDatAM prANIone dhAre ane sadgatimAM sthApe tenu nAma dharma' dharmanI
Page #217
--------------------------------------------------------------------------
________________ 154 tAkAta ke vacananI, ane e Dazaka prakaraNa [ vyAkhyAna utkRSTa ArAdhanA lAyaka kaI paNa gati hoya te te manuSya gati. traNe zakti dharmamAM che. eka vAta vicAravI ke hathiyAramAM zakti, paNa upagamAM kayAM Ave? te hathiyAra vAparavAnI heziyArImAM, paNa je hoziyArI na hoya te nakAmI. tema ahIM paNa traNe tAkAta dharAve. durgatimAM jatAM rokvAnI, sagatimAM sthApavAnI ane durgati thatI hoya te palaTAvavAnI. A dharma karavA mATe ame svataMtra chIe. e dharma ane kayAre? pacAvavA lAyaka vastu AvI ane utArIe te phaLa Ape, tema dharmamAM traNe vAnAM karavAnI tAkAta che. te pachI evA dharmane sAdhave ane meLavo zI rIte ? tyAre kahevuM paDyuM ke vacananI ArAdhanA dvArAe. kANI hAthaNI ane be vidyAthIo ' ahIM AgaLa tame kANI hAthaNa jevuM kAma gaNo. kema ? te be vidyArthIo paMDita pAse bhaNatA hatA. teo paMDitajI pAse bhaNIne kaI ThemaNe jatA hatA, tyAM rastAmAM eka vidyArthIe kahyuM ke A hAthI jAya che tyAre bIjAe kahyuM ke e hAthaNa che. AgaLa cAlatAM kahyuM ke te hAthaNI upara raNa beThI che. te garbhavALI che ane hamaNAM theDI murhatamAM janma Apaze ane te paNa kuMvarane janma Apaze. hAthaNI DAbI AMkhe kANI che, hajI temAMnuM kaI dekhAyuM nathI. * " thAka AgaLa gayA tyAre te badhuM joyuM. tethI pilA vidyArthIe*vicAryuM ke kharekhara gurUe bhaNAvavAmAM rahasya Ane ApI dIdhuM che. kema? tenI kahelI badhI vAta maLI. te koNa che te zAthI meLavI te kahe tyAre pelAe kahyuM ke
Page #218
--------------------------------------------------------------------------
________________ caudamuM ] sahmadezanA jo vADe vADa. temAM eka bAjunAM pAMdaDAM khAdhelAM che tyAre bIjI bAjunAM akhaMDa che. pezAma karyAM tethI mAlama paDayuM ke te hAthaNI che. hAthaNI UbhI hatI tethI mAlama paDayuM ke mANaso che. temAM rANI che. jamaNI bAju bhAra che. mahu vedanAthI khADA paDayA che, tethI janma ApanArI che. 155 gurUjIe Ane badhuM zIkhavADI dIdhu-kalAe ApI paNa mane na ApI. tethI teNe gurUjIne kahyuM ke tamAne te vahAlA che tethI badhuM zIkhavyuM. tyAre gurUjIe kahyuM ke te badhuM jANyu' zAthI ? te pUchyuM tyAre kahyuM ke temAM vicAranuM kAma che, temAM zabdane sabadha nathI. pezAkha dekhyA, mANasA dekhyA temAM saMbadha ze ? jamaNI mAtru bhAra AvyA tenA ze saMbadha ? A tAre vicAravuM nahi. te vicAra kare ane tu' na kare ane pAcho doSa kADhe zAstranA eka ja mAjI tame zAstrakArane kaheA che ke tame kANI hAthaNI jevu karo che. tame AgaLa kahI AvyA ke bAhya cAritra AcaravuM ane tene kahevu dha' tarIke. temaja aSTa pravacanamAtAne dharma' tarIke kaDDI AvyA. bAhya tapasyA, vihAra vagere sAdhunA AcArane kahI gayA. atyAre vacananI ArAdhanA e dharma' kahyo. A vacananuM ThekANuM zuM ? vAta kharI. bAhya citrA, ATha mAtAe kahI tema vacananI ArAdhanAne 'dharma ' zA mATe kaheA che ? cUle AMdhaNa melyuM, cAkhA caDAvyA ane e tarata thALImAM pIrasAya ane temAM utAvaLa kare teA zuM gaNAya ? kAcA pace, rAMdhelA pace paNa adhakacazaduHkhe, tema tu' praznamAM AvyA. te bAhya kriyA
Page #219
--------------------------------------------------------------------------
________________ 156 SoDazaka prakaraNa { vyAkhyAna kenI kahelI batAvI? zAstranI ke pravacana-mAtAnI ? tyAre kaho ke zAstranI. kema? zAstranI viruddha bAhya AcaraNa nahi. aSTa pravacanamAtA zAstrathI, paNa tenI viruddha nahi. bAhya cAritranI-aSTa pravacanamAtAnI dezanA te AgamanI, paNa te vacananA AdhAre bALa buddhine dekhavA mATe bAhya vartana kahevuM te paNa AgamamAM kaheluM, madhyabuddhine pravacanamAtA kahevI te AgamamAM kahelI che. mATe zrotAne aMge dekhavuM bAhya cihna bALa buddhivALAne, vicAra kare ane vartana dekhavuM te madhyama buddhivALAne; ane tattvanI paMDita buddhivALAne parIkSA karavI, tene bAhya vartana zAstranA AdhAre kahevAM paDe. AgaLa vadhatA evA te tattva parIkSAvALAne jIvAdi tara zAstranA AdhAre kahevAM joIe. vacananI ArAdhanAe "dharma'. te tamAma jainetare ArAdhanA karanArA ja che. tame jema vacananI ArAdhanA kahe che tema zruti, smRti vageremAM kahelAne "dharma' kahe che. bhagavAnanA mahattvanA aMge dharma tema ja zAsanamAM bhagavAnanuM gurunuM ke dharmanuM svataMtra mahatva nathI, paNa vacananA AdhAre che. tattvavAdavALuM vacana hoya te paramezvara mAnIe. temanA kevalajJAnane dekhatA nathI, paNa temanA padArthanA nirUpaNathI jaNAya che. mATe kevalajJAna meLavavA mATe mehanayane kSaya ane kevaLajJAnAvaraNIya teDavAnuM mAnavuM paDe te vacanane aMge. vacananI ArAdhanAthI tIrthakara tIrthane pravartAve. te paNa pahelavaheluM kevaLajJAna tIrthakarane thAya ane deve samavasaraNa race. pahelA kevaLajJAnamAM samavasaraNanI saMbhAvanA che. vacananA mahatvane aMge. mATe
Page #220
--------------------------------------------------------------------------
________________ caudamuM ] saddharmadezanA 157 emanI-tIrthakara devanI pUjA. temane jema kevaLajJAna mAnIe tema ja meharahita vItarAga mAnIe te paNa vacananA AdhAre utkRSTa ArAdhanA kaI? jaina zAsanamAM devanI, gurunI tathA dharmanI ArAdhanA karatAM paNa vacananI ArAdhyatA pahele naMbare gaNI che. deva e ekalA ArAdhAya tenI kiMmata keDInI nahi. deva vacana dvArA ArAdhAya te tenI kiMmata seLe AnI. te ekalAne vacanathI ArAdhAya kema? guNa upakArane na jANe, paNa bhagavAna che mATe pUjavA joIe tethI pUjIe. jyAre svataMtratAnA sarjaka deva, jJAnavALA, vItarAgatAvALA che tema mAnIne pUjIe tyAre temanI kimata. devaguNaparijJAnAttabhAvAnugatamuttamaM vidhinA / syaadaadvui thavA veima I ( 9 0 24) devanA guNanA jJAnathI tenA bhAvane anusaratuM uttama Adara AdithI yukta evuM je vidhipUrvaka jinapUjana te vAstavika mArgamAM iSTa che. vacanane AgaLa rAkhIne karAtuM pUjana te soLe soLa AnI kiMmatavALuM. devanI ArAdhanA, pUjana te vacano dhyAnamAM rAkhIne karavAmAM Ave te te karelI gaNAya. deva te sAkSAt nathI temaja saMdeza nathI AvyuM te pachI tene oLakhAve koNa? zAstra oLakhAve ke bIje kaI? mATe vacananI ArAdhanA e ja " dharma che. ahIM "ArAdhanA" kema lIdhI? "AjJA" nahi kahetAM "vacana" zabda kema vAparyo? A adhikAra je jaNAvavAmAM Avaze te agre vartamAna.
Page #221
--------------------------------------------------------------------------
________________ vyAkhyAna: 15 zAstra e dharmanA kAMTA zAstrakAra mahArAjA AcArya bhagavAna zrImAna haribhadra sUrIzvarajI mahArAja bhavya jIveAnA upakArane mATe dhame.padeza detA thakA AgaLa sUcavI gayA ke A saMsAramAM je je Arya prajA che te te dharmanI tarapha lAgaNI dharAvavAvALI hoya che. jene dharma tarapha lAgaNI na hoya tene bhadrabAhusvAmIjI 'anA'nI koTimAM gaNe che. 'dhammemnatti avAk' jyAM dharma jevA akSaro svapnamAM na Ave tevA manuSyAna samudAya jyAM rahetA hoya tene 'anAya' kahevA. sUyagaDAMganI niyuktimAM kahyuM che ke dharmanI tamannAvALA hAya te ja 'Arya prajA' kahevAya. Ama bhadrabAhusvAmIjI nakkI kare che. Arya prajA mAtra dharmanI icchAvALI che, chatAM dharma te kaI dekhAya tevI cIja nathI. te nathI indriya ke vyavahAranA viSaya. vaLI ApaNI akala ke muddhinA paNa viSaya nathI. jema spana, rasanA, prANa, cakSu, zretra indriyAthI spardhAdinI parIkSA karI zakIe chIe tema ahIM nathI, temaja vyavahAra, akkala ke buddhithI dharmanI parIkSA thatI nathI. teA dharmanI parIkSA thAya zAthI? tenI parIkSAnu` eka ja sthAna che. e kayu? zAstra. je matavALA je zAstrane mAne te pramANe bana thAya tyAre tene dharma' gaNe, jo AstikA potAnA zAstramAM jaNAvelAthI virUddha kare to 'adharma' gaNe. tethI zAstra sivAya dharma-adharma jANavAno kAMTo nathI. A vAta te badhAne aMge thaI. I ? dharma, adharma mAnavA te zAstranA
Page #222
--------------------------------------------------------------------------
________________ paMdaramuM ] saddharmadezanA 158 AdhAre. zAstramAM A kahevAthI dharma thavAne kahe che. te meM karyuM mATe "dharma' thayuM. tema adharmane mATe kaheluM jevuM che te kare te "adharma" thAya. A zAthI mAne ? pitAnA zAstranA AdhAre. rane AgaLa kema karyo? badhA matavALA paikI kaI kRtimAM, keI smRtimAM, kaI purANamAM, keI bAIbalamAM kaIkurAnamAM kahelAne AdhAre dharma, adharma mAne che. jaina ne jainetara varga dharmamAM zAstrane AdhArabhUta gaNe tyAre jaine eka navI rItimAM jAya. kaI? deva gaNavA, gurU gaNavA, dharma gaNave te paNa zAstrane AdhAre. A vicAraze tyAre tame kevalInI avajJA karanAra nathI, paNa mAnanArA-ArAdhanA karanAra che. ArAdhya mAne che, chatAM asaMkhyAtamAMthI 24ne pAsa (pass) ryA. dareka utsarpiNI ane avasarpiNImAM asaMkhyAta kevalI hAya, che, chatAM 24ne AgaLa kema karyA? kemake temanA ane kevalIpaNAvALAmAM nathI kevalajJAnamAM pharaka, nathI kevaladarzanamAM pharaka, nathI vItarAgatAmAM pharaka, nathI dAnAdi guNemAM pharaka. te pachI kayA guNomAM pharaka che ke jethI badhAne khaseDIne 24ne AgaLa karyA? "vAsaMpi virA" (varacatra nAmasaMtavAdhyayana) tethI 24ne mAnyA ne pelA badhAne khaseDI dIdhA. tame vIsane mukhya kahyA ane bAkInAne sAmAnyamAM mUkyA. zAthI? vacanathI. zAsanane pravartAve tethI. zAsanane pravartAvanArA keTalA? vIsa-asaMkhyAtA kevalIe. temane AtmAnA guNe utpanna thayelA kharA temAM pharaka nahi. mAtra
Page #223
--------------------------------------------------------------------------
________________ 160 Dazaka prakaraNa [ vyAkhyAna pharaka vacanamAM. vacana keTaluM gaNIe chIe te A asaMkhyAtamAMthI 24 cUMTayA tethI vicAre. jJAna sAthe zuddha vartananI AvazyaktA bIjAo te e kahevAvALA hatA ke ApaNe te zAstranA bodhathI kAma che. jevAvALAne dIvAthI kAma che pachI te dI cAhe te ghAsaleTane, dIvelane ke sarasIo vagerene hoya, paNuM ajavALuM thavuM joIe-akSara vaMcAvavA joIe. tema bIjA matavALAoe zuM mAnyuM? ApaNe te jJAnathI matalaba. eTale e badhA jJAnathI matalabavALA. jJAnaniH sarvakarmANi bhasmasAt kurute'rjun!| jJAnarUpI agni badhAM karmone bALI nAkhe che te mATe jJAna joIe. arthAt vaktAnA guNa ke deSa che ke na hi tenI ApaNane jarUra nathI. paNa ApaNane jJAna maLavuM joIe. kAgaLa, sAhI, lekhana vagerene kayuM jJAna? pachI tenAthI bodha thAya che ke nahi ? kAgaLa, sAhI, lekhanathI thayelA AkAra ApaNane bodha kare che tethI vaktAnA, zAstranAM vacane hoya te basa che. emanuM kahevuM zuM ? vaktAnI avasthAne jovI joIe nahi. tamAre te vakatAmAM vacanathI kAma. ApaNe te "vAri vihIH zutavApi no vyakti saddhiA tArA taiyArTa va . (aa. 2. pR. 6) cAhe je jJAnavALa vaktA hoya paNa vartanamAM na mUke, AtmAne sudhAryo na hoya te sajajano vaDe tene Azare levAtuM nathI. jema duni
Page #224
--------------------------------------------------------------------------
________________ paMdaramuM] saddharmadezanA 161 cAmAM parIkSA sAthe vartaNukane saMbaMdha levAmAM AvyuM che. vakIlanI parIkSAmAM pAsa thayA chatAM te vizvAsaghAtI jaNAya te sanada 8 thAya. kAyadA jANanAra gunegArI ke binagunegArIne nahi jANanAra khare, paNa korTane-nyAyAdhIzane madadagAra rahe te ja. kesa (ase)mAM phalANue sArI madada karI kahevAya. vakIle, berIsTare-te akkala, buddhi, abhyAsanA AdhAre; paNa vartanamAM vateraDuM (vakratA) heya te kAma na lAge. tevI rIte puruSa jJAnavALAne sadvartana rahita hoya te AdaravA lAyaka mAnatA nathI. mATe dRSTAMta Ape che ke-eka kuve che, temAM pANI jarAka sAruM che. ThaMDA pANIthI bhareluM che, paNa te caMDALane che. ThaMDA pANIe bharelo kUve caMDALane heya te kaI paNa sthira (kuLavAna). manuSya pAchuM levA mAge nahi. jaina zAstrane anusaranAre te cAritra vagaranA manuSyane te nirmaLa jJAnavALo hoya te paNa Azrita karavA mAMge nahi. mATe jana siddhAMte jJAna ane kriyAthI makSa rAkhe, paNa ekalA jJAnathI ke ekalI kriyAthI mokSa nathI rAkhyuM. tyAre bIjA matavALA kahe ke tamAre tenA vartana tarapha jovAnuM nahi. tamAre kAgaLa lakhave, vAMcavuM hoya te ajavALethI kAma, tema tamAre zAstranAM vacanothI kAma che te pachI vaktAnA vartanathI tamAre zuM saMbaMdha? A vAta bolavA mATe sArI che. paNa jema eka vakIla rahe teTalI parIkSAmAM pasAra thayo hoya ane te lucce che ema jaNAya to tenI salAha keTalI le che te belene ? jJAna nirmaLa hoya te ja zrotAnA AtmAne zaraNAgata thAya. nirmaLa jJAna kayuM? zuddha vartanavALAnuM. A vAta kevaLa jainane mAnya, paNa bIjAne nahi. mAga pAnavALA ane yAda nathI ane tevA
Page #225
--------------------------------------------------------------------------
________________ 112 Dizaka prakaraNa [vyAkhyAna kema? pitAnA deva je kahe te pramANe varte che ke nahi tevI. rIte pitAnA guru kahe che te pramANe varte che ke nahi te jovAnuM nahi. mATe zAsakAre paMcavastumAM gAthA kahI-ne navAI = kuNaha micchaghiTThI tao hu ko 'aNNo ? / SaDDhei a micchattaM parassa saMkaM jaNemANo // ( gA0 1166) je manuSya balavA pramANe kare nahi tenA je vizvAsaghAtI keInahi kema? jemAM anAdi kALanuM mithyAtva che tene vadhAranAre thAya. bIjAne zaMkA karavA dvArAe A vAta. temane sIdhI rIti dAkhala karavI te ghaNuM asaMbhavita ane muzkela, AthI te samaktivALAe vItarAgane "deva" tarIke na samajAvavA. kema? pite vItarAga nathI ane samajAvete mithyASTi. sakaSAyI chadmastha sAdhu niSkaSAyI ane kevalInI vAta jaNAve te te mithyASTi. vAta kare te mithyASTi. je bele te kare nahi enA je mithyASTi bIje koNa? samakitI dezavirati ane sarvaviratinI vAta kare te midaSTi ema nahi, paNa ene artha zuM ? adhikArI banIne " hA ja kuLag. pelA devapaNuvALA bane che, paNa deva devapaNAnuM lakSaNa batAve ane te pramANe varte nahi temaja gurUpaNane dA kare, nirUpaNa kare ane pite te pramANe na vate te te ke gaNAya? jema marIci jyAre pUchanArane kahe che ke huM Ave chuM tyAre pelA mahApurUSa che te te dAvo karanAra nathI. tethI marIci sAdhupaNAnuM nirUpaNa karatuM hatuM, chatAM tene mithyAdRSTi na gaNave. tene te adhikArI banatuM nathI kema?
Page #226
--------------------------------------------------------------------------
________________ paMdaramuM] saddharmadezanA 163 huM AvuM chuM tema kahevaDAvatuM nathI. tyAre zuM kahe che? te huM te patita thayele chuM ane sAdhuo tridaMDathI virata che. huM te tridaMDavALa cAvat pitAnA veSanI hakIkta kahI pitAnI sthiti batAve che. paNa adhikAra batAve-tenuM nirUpaNa kare ane te pramANe vartana na kare te tenA je mikyAdaSTi koI nahi. dareka matane de, guruo, paramezvare jagatanA kalyANane mArga dAnta, zAnta, mumukSu te jaNAve che. upadeza karavAne lAyaka koNa? AtmAnuM kalyANa koNa kare? jene krodhAdi zAMta thayA heya, Indriyone damI hoya ane saMsArathI rAga utArIne mokSa mArge joDayo hoya te ja kalyANa karI zake. paNa pitAne mATe zAMtAdimAM baMdhAyale keNuM gaNe che? keI nahi. viSNu, mahAdeva vagere kaI paNa le. te pite jagatane zAMti Adine upadeza Ape che. pitAne zAMti AdinA zaraNe rahevuM che kharuM? mATe zAstrakAre kahyuM ke manuSya adhikArI bane, adhikAra jAhera kare ane te pramANe varte nahi te tenA je "mithyASTi" bIje karyo? te pramANe varte nahi te zrotAne zaMkA thAya ke A meTA che, karatA nathI te temAM zuM haze? A vastu jaina zAstrakAre rAkhI. tethI kevalI ja dharmane kahe ke te zAthI kahevuM paDayuM? bIjAne bAdha nathI. ApaNe jAtismaraNa mAnanArA chIe. bhavAMtarathI traNa jJAna laIne AvanArA jevo che tema mAnIe chIe. te kevalI dharma kahe che te zAthI? pahelA bhavathI jAtismaraNa ke avadhijJAnI kahenAre tema kahe paNa kevalI
Page #227
--------------------------------------------------------------------------
________________ 164 SoDazaka prakaraNa vyAkhyAna kahe che te zAthI kahe che? jAtismaraNavALA ke avadhijJAnI hiya, paNa je adhikAra jaNAve temAM pite vartelo che. te yathAvAdamAM dharmane dharma kahenArA keNa? kevalI tIrthakare. jyAM sudhI kevalajJAna na hoya, rAgadveSa gayA na haya, saMpUrNa jJAna thayuM hoya nahi, je jANavA lAyaka vastune na jANuM zake te yathAsthita na kahI zake. mATe vItarAga kevalImAM AvelA te ja upadezane lAyaka, ApaNe asaMkhyAtA kevalImAMthI vIsa tIrthakara mAnIe temAM kAraNa zuM? vacana. pitAnA AtmAmAM amala karIne pachI bIjAne kahenArA tIrthakarane dIkSA le tyAre cothuM jJAna thAya che. hajAra varSa sudhI kema upadeza naMhi detA hoya? cAra jJAna che te dharmopadeza kema nahi? temaNe dharmopadeza vItarAgatAne ke sarAgatAne de? je vItarAgatAne batAvavuM hoya te bIjAne nAme kahevuM joIe. anubhavathI kahevuM hoya te anubhava tha joIe. dharmanuM mukhya phaLa kevaLajJAna. te thayA vinA bIjAne dAkhalAmAM batAvI zake nahi. mATe jyAM sudhI kevaLajJAna na thAya tyAM sudhI dharmane kahevAnI yegyatA gaNatA nathI. mATe janee vacananA kAraNomAM tIrthakaranI chadmAvasthA, ane asaMkhyAtA kevalIone khaseDI nAkhyAM. vyAkhyAna : 16 sAco vicAravALe keNu? zAsakAra mahArAjA AcArya bhagavAna zrImAna haribhadrasUrIzvarajI mahArAjA bhavya jInA upakArane mATe cheDazaka
Page #228
--------------------------------------------------------------------------
________________ soLamuM] saddhadazanA 165 prakaraNanI racanA karatA thakA AgaLa jaNAvI gayA ke A saMsAramAM je je Arya prajA che, je je Astika varga che te sarva dharmane zaraNa tarIke gaNanAre che. koI paNa Arya ke Astika dharmane jarUrI mAnyA vagara rahetA nathI. dareka Arya Astika Avate bhava mAnanAra che. te mAnatA hovAthI teNe pitAnA jIvanane jelamAMthI kADhIne mahelamAM dAkhala karyo gaNAya. jeo bhUta ane bhaviSyanAM jIvana tarapha daSTi karanArA nathI teo potAnA jIvanane mahelarUpamAM lAvI zakatA nathI. mATe bhagavAna sudharmAsvAmIjIe pahele upadeza e Ave ke tamArA jIvanane jelanA svarUpamAMthI mahelanA svarUpamAM lAve. A jaina zAstra tene ja "vicAravALa" gaNe che, jene bhUta ane bhaviSyanA jIvananA vicAre hoya che. bAkInA bhale vicAra pAmelA hoya, chatAM jaina zAstra tene vicAra karavAvALA gaNavA taiyAra nathI. paNa bhUta ane bhavibanAM jIvananI vicAraNuM hoya tene mATe saMjJA. te saMjJAvALo hoya te ja "saMzI" kahevAya. jene bhUta ane bhavidhvanI, karmanI sattAnI mAnyatA ane bhaviSyanA jIvanane temaja karmanI sattAnA phaLane vicAra na hoya tene vicAravALa gaNavA taiyAra nathI. | nAnAM baccAM bhamaraDe, pataMga vagerenAM vicAre dharAve che. te tene samajaNavALa kahe che? lakheTI, geDIdaDe vagere ramanAre samajaNa vagarane che? nA. tenAthI nAnAM be traNa varSanA chokarAmAM bhamaraDA lapeTInI ramata nathI. dama roTIlA karanAra samajaNavALe che? tene besamajavALA kema gaNe cho? 18 varSa vALo na thAya tyAM sudhI te "sagIra bALaka"
Page #229
--------------------------------------------------------------------------
________________ 166 SoDazaka prakaraNa vyAkhyAna gaNAya che. kaI apekSAe? A levA jAya che te tamArA vepAramAM, tamArA Arthika, kauTuMbika saMgamAM te samajaNa dharAvatuM nathI. mATe tene aNasamaju "sagIra kahe che. bALaka aNasamaju, sagIra ke samajaNa vagaranAM nathI. kema? teo kaLiye moDhAne badalAmAM nAkamAM nathI nAkhatA. chatAM samajaNa vagaranA kema kahe che? tamAre vepAra, Arthika, kauTuMbika sthitinI samajaNa tenuM kAma che. tethI tenI samajaNa hoya te "samaju mAnavA taiyAra che. tame je rUpe vyavahAra karavA mAMge te rUpe samajaNa na hoya pachI bhale bIjI samaja hoya paNa tene "aNasamajaNavALA" kahe che. lakhoTI ramanArA, pataMgamAM keLavAelA moTAne paNa TekAvavA taiyAra thAya che. te samajaNa che ne? tema paNa nathI. paNa vyAvahArika, Arthika, kauTuMbika saMga mATe samajaNavALa hoya tene "samajaNavALa" gaNe che. - cAra varSano chokaro maeNTrikamAM pAsa thaye. tamane e na AvaDatI hoya chatAM te aNasamaju ane tame samaju zAthI? te te Arthika vagere bAbatamAM samajaNa dharAvatA nathI mATe "aNasamaju' kahIe chIe. tema ahIM paNa zAstrakAre paNa AtmAnA kalyANa mATe kahe che ke ene pahelI jarUriyAta samajaNanI. je te dharAve tene vicAravALo" gaNe. kaI? karmane, karmanAM phaLone, ane AtmAne mAna. tene na mAne te dharmanI jaDa ja nathI. karmanI jaDa A traNa vastumAM. mATe A traNa mAne-samaje te tene "vicAravALA" ane "samajavALo' gaNIe. vyAvahArika saMyogane na samaje tyAM sudhI te bALaka-nAlAyaka gaNAya. tamane nAlAyaka
Page #230
--------------------------------------------------------------------------
________________ soLamuM] saddharmadezanA kahevAnI chuTa. ane emanA meDhA upara tALu ema ne? te pachI zAstrakAra te vApare temAM navAI zI? gayA bhavane vicAra, bhaviSyanA bhavane vicAra karavAvALA AtmAne karma karavAvALe, te karmanA phaLe te bhagavaze tema mAnavAvALe nathI-te vicAra Ave nahi tevAne ame aNasamaju-vicAra vagarane kahIe chIe. kahe ke "nAlAyaka' zabda tame vAparela che. te ja zAstrakArane nAme vAparIe chIe. dharmanuM bIja kayAM ? dharmane mATe lAyaka kayAre ? jema vyavahAramAM lAyaka kyAre gaNe? Arthika-kauTuMbika sthitine samaje te lAyaka'. tema ahIM bhUta ane bhaviSyanA je vicAravAvALo hoya tene ja "lAyaka gaNIe chIe; e na mAne te te nAlAyaka gaNAya. bIjAnA mATe je zabda vaparAya te pitAne mATe vaparAya tyAre ja samaje mATe te "samaju' gaNAya. dharmanuM bIja zuM? gaye janma, A janma ne Avate janma ema traNa janma mAnavAM te dharmanuM bIja; te na mAne tene nAlAyaka' kahe temAM cIDhAve che zA mATe? tamane vAparavAmAM vAMdho nahi ane ahIM vApare tyAre AMkha lAla kema kare cho ? dharmane aMge jeo gayA bhava, A bhava ane Avate bhava e traNane aMge vicAra kare nahi te dharmanA bIjamAM nathI. mATe dharmane aMge nAlAyaka kahe temAM navAI zI ? A kahevAthI A samajaNa ghaNuM ochAmAM hoya che. huM kaI bhavathI Avyo chuM ane ahIMthI kaI bhavamAM javAne javAno chuM. A samajaNa keTalAkane hetI nathI. keTalAkane
Page #231
--------------------------------------------------------------------------
________________ 168 paDazaka prakaraNa vyAkhyAna saMjJA hatI nathI tene dharmanuM bIja ja nathI. tyAre dharmanuM bIja kayAM? SNava, zaiva, jena, gaye bhava, Avate bhava mAnavA upara dharmanuM bIjA mATe krizcanee ane musalamAnoe bIje janma mAnya paNa bhavaparaMparA na mAnI. hindu zabdane anya janoe karele atha ApaNe "hiMdu' zabda vAparIe chIe. paNa hiMdupaNuM eTale zuM te kaheze kharA? A mAlama nathI tethI zuM thayuM? zabdanI prIti che paNa padArthanI khabara nathI. "hiMdu zabdano artha zuM? "siMdhu nadInI A bAju rahenArA hiMdu. balucistAna, aphaghAnistAnavALA bhaLe te nadInA hisAbe tema mAne paNa cInavALAne siMdhu nadI AvatI nathI. te te zuM kaheze? "hiMdu' zabdano artha na samajAya tyAre jema tema goThavI devuM paDe. gaDabaDa tithi ane gaDabaDa vAra eka mANasa have tene vAranI khabara na paDe. mATe teNe eka lAkaDuM mUkayuM, bIje divase be lAkaDAM mUkyAM. ravivAre vadhAre mUkyAM. tene AvI rIte lAkaDAM goThavyAM. mATe keIe pUchayuM ke Aja kaI tithi? cotha. lAkaDAnI gaNatarI karIne javAba Ape. eka vakhata ekarAoe lAkaDAM ADAavaLAM karyA. ane tevA vakhatamAM kaI pUchavA AvyuM te javAba Ape ke gaDabaDa tithi ane gaDabaDa vAra. gaDabaDa tithi ane gaDabaDa vAra karavAnI mAphaka "hiMdu zabdano sAco artha
Page #232
--------------------------------------------------------------------------
________________ seALamu' ] sadda dezanA 169 sUjhayA nahi. paNa sidhunI A mAjI rahenArA 'hiM'du' tema gADhavI dIdhu. have ApaNe vicArIe. 'hiMdu' zabda prasiddha che. paNa tenA artha mAlama nahi. tethI ApaNe zakhsanI prItivALA. tu' hiMdu nahi tema kahe te lAkaDI laine UbhA thAya. paNa tene pUchIe ke hiMdu' zabdanA artha ze ? tA khale te e khAya. kema ? jyAM sudhI artha jANavAmAM Ave nahi te prIti kayAMthI thAya ? jo 'hiM'du' zabda musalamAnAne aMge thayA hoya teA musalamAnoe 'hiMdu' mATe 'kAra' zabda mUkayA che. tethI kAphara ane sidhune sabadha te kaMI vicAryuM. ? jema pelAe gaDabaDa tithi ane gaDabaDa vAra kahyo tema ahIM 'siMdhu' uparathI hiMdu kayAMthI kADhayA ? musalamAne 'kAra' artha kema karyAM ? hiMdu eTale ? sUtrakAra bhagavAn zrIsudharmAsvAmIjI gAtamasvAmIjI sarakhA 'hiMdu eTale AtmA' ema kahe che. hiMdunI vyutpatti jaNAve che-'mavAta mAMtara jaMDate kRtti hiMdu (mana0 rR0 776) eTale eka bhavathI khIje bhava, trIje bhava, ceAthe bhava, pAMcame bhava Ama bhavAMtara karanAra AtmA te hiMdu.' A mAnanAra te 'hiM'du.' tame A pramANe mAnA teA musalamAnanI apekSAe 'kApha.' ene maryAM pachI eka vastu kahI. kaI ? tyAM AgaLa khudA nyAya karaze. puNya karanArAMne esta (sva)mAM ane pApa karavAvALAMne jahannama (naraka)mAM mokalaze, paNa teo tyAMthI kayAre nIkaLaze ema pUche te te khAsaDuM laine
Page #233
--------------------------------------------------------------------------
________________ 170 Dazaka prakaraNa [ vyAkhyAna Ubhe thaze, kAraNa ke tene AgaLa kaMI nahi. te jyAM gaye tyAM gayA; pachI tene nIkaLavAnuM nahi. tenAM Izvara ane zAne khoTAM pADe te tene kema pAlave? tethI te tamane kAphara gaNe temAM navAI zI? nyAyAdhIza cerane sajA kare tyAre cAra ne coranuM kuTuMba "harAmakhera' kahevAyane ? tema tame tenAM zAstra ane devenI viruddha pikAra kare ke eka bhavathI bIje bhava, trIje bhava, karmane kSaya karyA vagara bhamAM rakhaDyA karavAne, A tenAthI kema saMbhaLAya? mATe tamane "kAphara' kahe che. "hiMdu zabda vyApaka che, paNa tene artha zo ? mIMDu, semAM eka paNa jANa nahi hoya. pitAne zabda gaNAya, chatAM tene artha je na samaje. hiMdu-AryapaNAnA mULamAM jaDa A gaye bhava, Avate bhava vagere badhuM mAnavuM joIe. A je AtmA tenuM nAma 'hiMdu. tene mAnanArA te "hiMdu badhA hiMdue kema kahevAya che? cAhe vaiSNava heya, zaiva hoya paNa te badhA mavA mA mAnavAvALA che. jema musalamAnamAM bestamAM gayAM hoya ke jahannamamAM gayAM hoya tyAra pachI zuM? mIMDu. tenA jevA koI nathI. mATe "bhavAn bhavAMtara' mAnanArA che mATe teo 'hiMdu. tene artha arthapaNe vicAre. tema dharmanI jaDa kaI te vicAre. gayA bhavamAM meM manuSyapaNAne lAyakanAM karma karyA che mATe atyAre manuSyapaNuM. vaLI AyuSya bhegavuM chuM paNa atyAre kyAM karmo karUM chuM ke jethI kaye janma maLaze A je vicAre te vicAravA mATe zAstrakAre tene "saMjJI kahyo che.
Page #234
--------------------------------------------------------------------------
________________ seLayuM ] saddharmadezanA 171 vyavahArathI nAnA baccAne "manuSya" kahe che, paNa pAchA kaho che ke mANasAI hajI nathI AvI. eka bAju "manuSya kahe che, ane pAchA vaLI "mANasAI nathI ema kaho cho. kemake mANasAI vagara manuSya banyuM kyAMthI ? ame je kahevA mAgIe chIe, te bIjI vAta. tame to vyavahAranI kuzaLatAne "mANasAI kahe che tethI baccuM manuSya chatAM paNa mANasAImAMthI bAtala kare che. tema jeo dIrghakAlikI saMjJAvALA manavALA, maraNa sudhInI avasthAne khyAla karanArA chatAM paNa tene zAstrakAra kahe che ke hajI vicAravALA nathI. te pachI vicAravALA koNa gaNAya? te gayA bhava ane AvatA bhavanI samaja, vicAra karAve te ja "vicAravALAsamajavALe gaNAya. * traNa saMjJAo daSTivAda saMjJA Ave tyAM kaMIka haze. tema mUkI paNa de. mATe traNa vastu kahevI paDI. te te duniyAmAM siddha che. (1) gha saMjJA-jema sthAvaramAM velAo. je vADa Ama hoya te te bAju velo Avaze paNa bIjI bAju nahi jAya. kema? saMjJA che. egha saMjJA jhADa mAtrane che. - (2) hetuvAdikI-viSayane aMge deDavuM te beIndriya, teIndriya vageremAM che. atIta ane anAgatanA vicAranI saMjJA manavALe na hoya, tethI manavALA ne atIta anAgatavALe te kaI daSTimAM? daSTivAdikImAM. daSTivAdanI jaDa ja te jagyA para ke jIvane gayA bhavamAM tevA karmo bAMdhyAM tethI A janma
Page #235
--------------------------------------------------------------------------
________________ 12. SoDazaka prakaraNa [ vyAkhyAna pAme chuM ane ahIMthI bIje javAne chuM te mAne te dRSTivAde padezikI saMjJA. AvI daSTivALA hoya te "saMjJI." cakarIne upAya A zAstrakAra vicAravALA gaNe che ke ne? jeNe gaye bhava ane Avate bhava khyAlamAM lIdhuM che tene vicAravALe, dharmavALo kahyo che. chatAM ATalI sthitie caDhelAe dhyAnamAM rAkhavuM ke caDhelAne cakarI pahelI Ave. paNa bhUmi upara rahelAne cakarI AvatAM vAra lAge. tema ahIM gayA bhavane, AvatA bhavane karmabaMdhane mAnanArA thayA, paraMtu mithyAtvamAM paDavAnI cakarI AvAne pahelI Ave. tene bacAva ze ? cakarImAM eka ja bacAva. AMkhane baMdha kare, te sivAya bIjo bacAva nahi. sthira sthAne sthira thAva. bIje, trIje jatI dRSTine rekI de. sthira sthAna kayuM? te mATe jaNAve che ke "vacana". sarvajJa bhagavAnanAM vacane te A AtmAne mATe sthira sthAna. te ja daSTi rekavAnuM sthAna ane tethI cakarI AvatI baMdha thAya. mATe kahe che ke varAdhanAthA vahu vacananI ArAdhanA kare tene ja dharma kahevAya.' svataMtra dharma : zAstramAM AjJA zabda Ave che. zALA madirA vAsaMtarAtA vIvajaMtu (50 sU0 148, naM. sU0 98) dvAdazAMgIne ArAdhaka che ke vidhaka che te te paNa AjJAe. AjJAe tapasyA, AjJAe saMyama, dAna te paNa AjJAe. dAna, saMyama ane tapamAM svataMtra phaLa devAnI zakti che, te pachI AjJA kahevAnI jarUra zI? geLamAM mIThAza che
Page #236
--------------------------------------------------------------------------
________________ - 173 soLamuM } saddharmadezanA te mAbApanA kahevAthI geLamAM mIThAza nathI tema kahe te paNa emAM nAMkhe eTale gaLe lAgaze. geLanI mIThAzamAM bIjAnI preraNAne avakAza ja nathI. svataMtra niyama chatAM AjJAe kare. AjJA vagara kare, paNa phaLa thavuM joIe. temAM svataMtra che. goLamAM svataMtra gaLapaNa che, tema dAnamAM, zIla ane tapamAM svataMtra dharma kAraNatA che. dAna, zIla ane tapanI bIja sAthe tulanA eka vAta khyAlamAM rAkhavAnI ke bIjamAM rahelA jhADane utpanna karavAnA guNa che, paNa te phaLavALuM kyAre thAya ? pRthvI, havA, pANI vagerene saMvega maLe tyAre. tema dAna, zIla, tapa ane bhAvamAM saMpUrNa phaLa devAnI tAkAta kyAre? AjJAnuM karmapaNuM hoya te. khetaramAM vAvelAne UgatAM vAra lAge. kinAre pahelAnA aMkurA thAya, paNa te trIje dahADe baLI javAnA. paNa tenAthI bIjuM kaMI thavAnuM nahi. anAjanI niSpatti zAmAM? vAvelAmAM, paNa kAMThe paDelAmAM nahi. bIja te bane che ne? beyamAM zakti che ne? chatAM dhAnya zAmAM? te vAvelA bIjamAM ke kAMThe paDelA bIjamAM? jema bIjamAM utpAdana zakita, chatAM tenuM utthAna kheDANathI hoya. te pANIthI mULa bAjhayuM heya te ja dhAnya thaI zake. kAMThe vAvelA chatAM aMkure thAya, paNa dhAnyane vakhata nahi. tema ahIM dAna, zIla ane tapa traNe cIjo barAbara bIja jevI, paraMtu samakti vagara kAMThe paDelA bIja jevI sthiti. samakti vagaranuM dAna, zIla ane tapanuM pidugalika phaLa Ave tyAM rokAI jAya. paNa AgaLa na
Page #237
--------------------------------------------------------------------------
________________ 174 Dazaka prakaraNa [ vyAkhyAna cAle. mATe jeNe pUrva bhavamAM dAna, zIla, tapa ane bhAva karelAM che paNa samakitapUrvaka nathI karelAM te A bhavamAM addhivALe thAya, cakravartI thAya paNa dharma kyAM? kema? samaktinI ArAdhanA vagaranuM che. mAkhInA cAra prakAra che mAkhImAM cAra prakAra cheH (1) keTalIka mAkhIo patthara upara besanArI tene temAM svAda kaMI nahi paNa bhaya lAge tyAre UDI zake. paNa baMdhAI na jAya. (2) kaleSmanI keTalIka mAkho svAda na le paNa jhapaTAI jAya. (3) keTalIka madhanI mAne svAda le ne temAM lapaTAI rahe. (4) keTalIka sAkaranI mA svAda le ane UDavuM hoya tyAre UDI paNa jAya. samyaktvapUrvaka, AjJApUrvaka ane jinezvarenA vacanapUrvaka dAna, zIla ane tapa karanArA cha sAkaranI mAkha jevI sthitine dhAraNa kare. teo devalokamAM jAya, paNa ekendriyamAM utpanna thavAvALA na hoya. mATe zAstrakAroe tiryaMca aparyAptAmAM avadhijJAna na mAnyuM, kAraNake samakti laIne gayela hoya te devalethI eve te te tiryaMcamAM na Ave. manuSyamAM paNa jyAM ArAdhanA maLe tyAM jAya. "te neminAtha" (300 rU nA 26) je ArAdhanA karIne devaleke gaye hoya te eve te tene daze aMga saMpUrNa heya. zAthI? AjJA, vacana ane samyaktvanA pratApe. "sAru tA" (saMpati) tapasyA paNa AjJApUrvakanI hoya te te TheTha sudhI phaLa de. dAna ane zIla te paNa AjJApUrvakanAM heya te saMpUrNa phaLa de. AvI rIte dAna, zIla ane tapa
Page #238
--------------------------------------------------------------------------
________________ soLamuM | saddharmadezanA 175 mATe ArAdhanA temaja virAdhanAne AdhAra. mATe "pA sApa Divo " (dvArakA gA ra26) dharma AjJAe thAya. AvA zAstrakAranAM seMkaDe vacane tenA upara pANI pheravIne "vacana" zabda kema mUkyo? tArI vAta sAcI. chatAM haribhadrasUri AkhA graMthamAM eka paNa ThekANe "AjJA" zabda nathI vAparatA. teo ATalA judA kema thayA? upadezapada, paMcAzaka vageremAM AjJAthI kAma karyuM. ahIM vacanathI kema? paraMtu vastu zI che te samaja. zuM vizeSa che te samaja. kahenAro te vacana tarIke kahe, paNa te AjJA tarIke kaMI kahe nahi. IcchAkaraNa) zabdanuM mahattva tIrthakara mahArAje samagra rIte dvAdazAMgInuM nirUpaNa karI batAvyuM. paNa te AjJA dvArAe nahi. basa karavuM joIze, Ama nahi kare te mArI AjJAnuM khaMDana thaze ema nathI, mATe dezana mAM, kriyAmAM, IriyAvahiyA karavAmAM IcchakAramAM ane guruvaMdanamAM "IcchAkAreNa saMdisaha bhagavana' arthAt tamArI IcchA hoya ane uttara devuM hoya te ja devo, huM pUchuM chuM mATe uttara deve joIe ema huM nathI kahetA. dareka ThekANe IcchAkAreNa" zabda vApare che te zuM jaNAve che? tamArI IcchAe uttara de. vacana eTale zuM? je nirUpaNa karanArA jinezvare, gaNadhare ane AcArya mahArAjAo AjJA rUpe nirUpaNa karatA nathI. paNa zrotA pariNativALA hoya te
Page #239
--------------------------------------------------------------------------
________________ 176 SoDazaka prakaraNa [ vyAkhyAna - vacanane "AjJA mAne ane emanuM kathana "AjJA' tarIke gaNavuM te zrotAnuM kAma. mATe "A to mAkhait saMme taha ya daannmaannaae| ANArahio dhammA, palAlapUla vva mhidArA (saMpattinA rUra), "gALApa mArAdara mA - A badhuM je kahevAmAM AvyuM te samajI zrotAnA phaLanI apekSAe samajavuM. vakatAnA vacananI apekSAe ahIM vAta thAya che. A AkhuM paDezaka-prakaraNa bALa jIve, madhyama jIva ane paMDita jIve A traNane uddezIne kahevAmAM AvyuM che. zAstra badhAne uddezIne kahevAmAM AvyuM che. sarvanA adhikAra mATe vacana hovAthI "AjJA" nahi rAkhatAM "vacana" rAkhyuM che. AjJA te ja vacana, vacana te ja "AjJA." vinayavALA ane samajaNavALA tene jinezvaranuM vacana te "AjJA dharmathI sukha-kalyANa thAya. je zrotA samaju hoya te bhagavAne dharma karavAnuM kahyo che tethI mAne. vaktA nirUpaNa svarUpe je kare che, te samajI samaktivALe zrotAne mATe nathI kahetA, paNa sarva sAmAnya che mATe kahevAmAM Ave. mATe "AjJA zabda nahi mUkatAM "vacana kahevAmAM Ave che. DhaMDhiyAe jeo bhagavAnanA zatru che, jene potAnA phoTA paDAvavAmAM paNa aDacaNa nathI AvI. temaNe batrIsa sUtre chapAvyAM. ane sAdhuonI chabIo paNa paDAvI. je badhI taiyAra che, chatAM bhagavAnane pheTe na joIe. pele te mUrti na mAne. pUjA nathI mAnatA. jIvatA hoya te pUjA kare, paNa marelAnI pUjA zI? mUrti mAnatA thayA te pitAnA vADAthI kema chUTatA nathI? pitAnA manathI karatA hoya te dahere darzana karavA jAvane? te te javA nathI mAgatA.
Page #240
--------------------------------------------------------------------------
________________ seLayuM] saddharmadezanA 177 kema? te jaDa che. te pachI A chabI jaDa ke cetana? zAstra jaDa ke cetana? tenAthI jJAna kema thAya che? kapelA AkArathI jJAna thAya te zAzvata zAMtine AkAra te zAMti kema nahi lAvI zake? kapelA bhinna AkArathI jJAna thAya ane svAbhAvika AkAra jJAna na kare te tamArUM nazIba ne? tIrthakara hoya tyAre pUjA thAya te mAne che. temane vilepana kare, phUla AgaLa mUke te te sugadhI le kharA ? Indriya dvArAe kevaLIne na jJAna hoya te pachI ajIva ane jIvamAM pharaka zo? temane sukha thavAnuM nathI-tenA sukhane mATe pUjA nathI karatA paNa teo te sarva batAve che mATe pUjA karIe chIe ema kahevAmAM AvyuM. je zAstrathI jJAna thAya che te cokkasa che, ane jJAnathI samajaNa thAya che te A jaDa ke cetana? ATalA ja mATe dravya, bhAva, nAma ne sthApanA ema cAra nikSepA mAnyA. akSaranA AkAra eTale zuM? akSaranI sthApanA. tArA jevA sAdhune je akSaranA AkAre jaDa che te dvArA jJAna thAya te bALa jene jJAna thAya temAM navAI zI? pitAnA phoTA chapAvyA temAM pUchIe te javAba Ape ke paricaya mATe. AmAM mAyAmRSAvAda keTaluM sevyuM? pazciya eTale zuM? darzanamAM paricaya karavAne. lADa laDavAne nathI hote. kema? je te darzana mATe ema mAnavA jAya te bhagavAnanI mUrti gaLe AvI paDe. mATe paricaya mATe ema belavuM paDayuM. AvI luccAIo dharmane mATe karanArAnI dazA-sthiti kaI? A vAta vicAre te teo bhagavAnanA verI. keTalAka bicArA A navA nIkaLelA dayAnA zatru kahe ke bhagavAna kevalI bhUlyA
Page #241
--------------------------------------------------------------------------
________________ 178 moDazaka prakaraNa [ vyAkhyAna temAM vAMdhA niha. bhagavAna bhUlyA kayAM teA jaNAve che ke gAzALAne macAvyo te jAhera che te bhUla karI. te vakhate kevalajJAna naheAtuM ane anuka'pAthI acAvyo. A vacana kai vakhate ? cAda varSa kevalajJAna pAmyA ne thaI gayA te vakhate ema kema na hyuM temAM tArI mUrkhAi. jinezvarI mithyAtvI hatA tema mAnane ? kema? jene vacana mAnavu hoya tene paNa mane mAne tema mAnavAnu hoya. ghelIne sAsare javu nahi.... khInuM ThekANu nahi. AgamanA nikSepA elavAmAM pheMkANuM nahi. mahAnubhAva ! A AtmA ArAdhana mATe nIkaLela che, mATe teNe AgamanAM vacane pakaDavAM joie. mATe vacananI ArAdhanA. vacananuM tattva vicArIne vartana karavuM joie, tene mukhya vacananI amUlya ArAdhanA samajAvAya. vacana para tene ArAdhavAnuM' kahe che, paNa vacana te catuHsparzI che te te kema ane? te adhikAra je jaNAvavAmAM Avaze te atre vartamAna. vyAkhyAna: 17 bhUtakALa pahelAM, pachI bhaviSya zAstrakAra mahArAjA AcArya bhagavAna zrImAna haribhadrasUrIzvarajI mahArAja bhavya vAnA upakArane mATe dharmAMpadeza ApavA paDezaka nAmanA prakaraNane racatA thakA AgaLa sUcavI gayA ke A sasAramAM A jIva anAdi kALathI rakhaDatA rakhaDatA bhaTakayA kare che arthAt A jIva bhaTakatI prajA nahi paNa rakhaDatI prajA che. anAdi kALathI rakhaDyA kare
Page #242
--------------------------------------------------------------------------
________________ sattaramuM] saddharadezanA 179 che. anAdi kALathI rakhaDavAnuM thAya che te pahelAM dhyAnamAM kone Ave? jeo pitAnI jIdagIne jela svarUpamAMthI palaTAvIne mahela svarUpamAM lAvavA mAMge tene bhaviSyanA vicAro Ave. mahela svarUpa na karavA mAge te pitAnI jIMdagIne jela svarUpa sakhI A bhavanA vicAra kare. huM ahIMthI cAlIza tyAre. mAruM zuM thaze evA bhaviSyanA vicAre jene na Ave tene bhUta kALanA vicAre kyAMthI Ave ? pahelA kayA vicArenI jarUra? bhUta ke bhaviSyanA. bhaviSyanI pratIti mATe bhUtanA ane udyamane mATe bhaviSyanA vicAranI jarUra che. jyAM sudhI bhUta kALanA jIvanano, temAM karelAM karmone, tenuM A phaLa tene vicAra karavAnI jarUra che. A jIvana paNa enuM phaLa che. AthI keTalIka jagyA para manuSyane vRkSa gaNIne manuSyarUpI vRkSenA phaLa jaNAvyAM che. jyAre jagatamAM dekhIe te phaLane svabhAva bhegamAM Ave ane pAcho na utpanna kare. phaLamAM ja je svabhAva che te bhegamAM Ave. ane tene e aMza hoya che ke jemAMthI AkhuM vRkSa UbhuM thAya. tema A jIvana e karmanuM phaLa che. A jIvana jIvIe, temAM je karmo karIe tenAthI bIjuM jIvana thAya. paraMtu A jIvana e amuka karmo dvArAe AvyuM te pratIti kyAre? te bhUta kALanA vicAra karIe tyAre. A muzkela evI manuSyanI jIdagI te ApaNane kema maLI ? ApaNe jyArathI samajaNA thayA, ApaNane akkala kyArathI AvI? kaho ke game tyAMthI AvI paNa AvI te manuSyapaNAmAM ja.
Page #243
--------------------------------------------------------------------------
________________ 180 SoDazaka prakaraNa [ vyAkhyAna bAdazAha ane bIrabala ApaNA vicAre te e manuSyapaNAnI kiMmata ja nahi, kema? pAdazAhane jema khAjAnA bhUkAnI kiMmata nahi temakema? te bAdazAha ane bIrabala gekhamAM beThA che. tevAmAM tyAMthI eka bhikhArI nIkaLe. tene joIne bAdazAhe bIrabalane pUchayuM ke he bIrabala! A bhikhArI dUbaLa kema che? tyAre bIrabale kahyuM ke jahAMpanAha! tene khAvAnuM nathI maLatuM mATe dUbaLe che. tyAre bAdazAhe kahyuM ke sAle, gaddho, bevakUpha khAvAnuM na maLe te khAjAne bhUke khAya paNa bhUkhyo kema rahe? vAta sAcI. pAdazAha samajaNe thaye, ucharyo ane varte che pAdazAhatamAM tethI ene jagatane khyAla nathI. tethI pite pitAnI sthiti dekhe che ke bhUke pheMkI devAnI cIja che. bIjI cIjo bhAMgatAM karaca paDe te niyama nahi. bAjuM AkhuM khavAya nahi. ane tenI karaca paDyA vinA rahe nahi te karaca pAdazAha vINavA bese nahi. mATe pitAnI apekSAe kahe che ke bhUkhe kema rahe che? te (bhUko) khAIne peTa bhare. A bAdazAhe kahyuM sAcuM. paNa zrotAnI apekSAe ke jagatanI apekSAe vicAre te khAjAM jevAM keTalAkane te muzkela che te pachI bhUke kyAM? tema A jIva paNa ekale pitAnA jIvanane vicAra kare che. tethI manuSyapaNuM durlabha nathI paNa svAbhAvika che. kema? te pAdazAha jagatanI daSTie juve te khAjAM keTalAkane maLavAM ane jevAM muzkela! paNa ApaNe ApaNuM jIvanane ja vicAra karIe te muzkela na lAge.
Page #244
--------------------------------------------------------------------------
________________ sataramuM ] samadezanA 141 devapaNuM muzkela ke manuSyapaNuM - Itara kemane jaina kema karatAM ghaNI muzkelI paDe. kema? te je manuSyapaNuM jainane che te jainetarane paNa che. jainene vadhAre muzkela lAge che. tenuM kAraNa? jaina ane jainetare jIva kene mAne? jaine pRthvIkAyAdine jIva mAne che, jainetare tene jIva mAne nahi. mAtra kIDI, maMkaDA vagerene jIva mAne che. tene vicAra trasa jIvenI apekSAe karavA. tyAre jenene trasa ane sthAvara e baMne jIvanI apekSAe vicAra karavAne. ApaNe vicAra karavAne cha kAcanI apekSAe. pRvIkAyAdinA jIve che te sthAvara che te sivAyanA bIjA che te vasa che. te jaine vicAre ke badhAne manuSyapaNuM na maLyuM ane mane maLyuM te te keTaluM durlabha hoya ? je cIja durlabha hoya te cheDAne maLe che. paNa je sulabha hoya te jaga jaga para maLe che ane ghaNane maLe che. A badhA je manuSyapaNuM vagaranA. mATe jainane devapaNuM saheluM che paNa manuSyapaNe mukela che. devatA meTA jabarajasta chatAM muzkela te nahi. jaina kema vicAre te mAlama paDe ke devapaNuM saheluM, manuSyapaNuM muzkela che. zazi kenI ochI? sarva jInI rAzimAM ochAmAM ochI rAzi kanI? te garbhaja manuSyanI. tenAthI ochI saMkhyAnA keI jIve nahi. 29 AMkathI vadhAre nahi. AnA karatAM badhI rAzio adhikAdhika gaNAya che. te paNa asaMkhyAta guNI. keI paNa A manuSya rAzithI saMkhyAta guNamAM nahi. asaMkhyAtA
Page #245
--------------------------------------------------------------------------
________________ 182 meDazaka prakaraNa [ vyAkhyAna tethI te guNamAM. badhI vizaonA anaMtamAM, asaMkhyAtamA bhAge manuSyanI rAzi che. te manuSyanI saMkhyA keTalI ochI ? devatAnI sakhyA te nArakI karatAM asaMkhyAta gaNI. sAte nArakInA nArakanA jIvAnI je sakhyA tenA karatAM devatAnI sakhyA asa`khyAta gaNI. AvA devatAnA sthAnAmAM jagyA maLavI sahelI ke muThIbhara manuSyamAM jagyA maLavI sahelI ? te pachI sahelu sthAna kayu ? jemAM asaMkhyAta sthAnake temAMthI keAI hAtha lAge. muThIbhara sthAnakomAMnA garbhaja manuSyA. sthAnanI apekSAe manuSyapaNuM alpa. maLavuM muzkela. manuSyapaNA mATe umedavArA ghaNA. devatAmAM teTalA niha. devapaNu' pAmavA mATe lAyaka ghaNA ochA. jyAre A sthAna muTThIbhara tyAre pAmavA lAyaka (meLavanAra) DhagalA. anata kAyanA jIveA tyAMthI nIkaLI sIdhA manuSyamAM Ave. ekendriya, vikalendriya, tiya cA, devatA, nArakI A badhA Ave. vanaspatimAM anatanA jaththA, badhA devatA, tiya``ca pacendriya, nArakI manuSyapaNAne lAyaka. tenA umedavAre| anaMtA, lAyaka anatA, tyAre sthAna muThIbhara. tethI temAM nIpajavu' muzkela. jyAre devanA asakhyAta sthAnaka tA tene lAyaka kevaLa tiya 'ca pacendriya ane garbhaja manuSya che. temAM paNa ghaNA bhAge lAyaka saMjJI pacendriya tiryaMca ane manuSya. tyAre umedavAra muThThIbhara. teA pachI A emAM yu meLavavu' saheluM ? A vicAra jaina kAma karI zake. eka zarIramAM anaMtA jIva anatakAya mAnanArI jaina kAma che. bIjAne anaMtakAya zabda sAMbhaLe te zULa thAya. tene mAnavu' paDe che ke kAla
Page #246
--------------------------------------------------------------------------
________________ rAttaramuM] saddhadazanA - 183 te ane te khare. bhUta, bhaviSya kALa anate kahevo paDe. eka eka kALe eka eka mekSe jAya te anaMtA mokSe gayA. te tuM tyAM zuM karIza? tyAM bIjo upAya na maLe te zuM thAya? jema bhUkhI kUtarIne khAvA na maLe te bacuriyAM khAya. tema tene anaMtanuM zULa thAya che mATe mokSe gayelAne pAchA lAvavA paDe che. anaMta saMkhyA sAMbhaLe te zULa thAya. paraMtu mekSavALAne kacarAmAM paTakavA kabUla paNa anaMta saMkhyA na mAnavI. tene anaMta saMkhyA zULa jevI lAge. manuSyane piTa ke mAthAmAM zULa thAya te tene kaMI game nahi. tema teo anaMta zabda sAMbhaLe te zULa upaDeTa mATe anaMta zabda khaseDavo ja joIe. mATe eka zarIramAM anaMtA jIve rahe te kayAMthI mAne? na mAne te vAta judI , cAra AMgaLanI dalAlaNa motIbhAI jevA kahe che ke emAM anatA jIva kema rahyA? te kahevAvALA ema zaMkA karAvIne pelAne mArgathI khaseDe che. pilAne kahenArane vicAra Ave tethI ahIM soyanI aNunuM dRSTAMta laIe. eka helamAM lAkha dIvA hoya temAM sAya UbhI karIe te lAkha dIvAnuM ajavALuM soyanI aNI upara che ke nahi? royanI aNumAM lAkha bhAga batAva te khare. ajavALA jevI rUpI cIja paraspara bAdhArahita rahI zake che. te pachI arUpI evA che, emAM anaMtAne rahevAmAM zuM vAMdho Avye? vAMdhe eka ja AvyuM ke A cAra AMgaLanI dalAlaNe lucI. dalAlaNa kema? jema dalAla mAlika pAsethI mAla le ane gharAkane sope, tema dAMta te
Page #247
--------------------------------------------------------------------------
________________ 184 Dazaka prakaraNa [ vyAkhyAna anAjanA keLiyA pAse paNa te hAthe le. A peTa gharAka temAM tene vacamAM rasa levAnI dalAlI. gharAka dharAI jAya te paNa dalAla kahe lo le. tema peTa bharAI gayuM hoya chatAM be keLiyA khAvA de. A cAra AMgaLanI dalAlaNane keI dahADe saMteSa na thAya. mAla lenAra ane denAra dharAyA pachI saMtoSa pAme paNa dalAlane saMtoSa na thAya. lAkha maNa ghI khAya te paNa cITakI eka aMza paNa nahi. dalAla dalle le paNa dekhAvamAM nahi. tema A cAra AMgaLanI dalAlaNa lucI svAda le paNa dekhAvamAM nahi vadhe tyAM che ke anaMtakAya mAnIzuM te zakariyA gAjariyA khAdhA vinA rahI javAze. A khAvAnuM rahI jAya te kema pAlave ? anaMtakAya mAne te baMdha karavuM paDe. te dalAlaNane baMdha karavA pAlave nahi mATe anaMtA kema rahe te prazna kare. tene kahIe ke ajavALAnuM dRSTAMta vicArI le. sthAnamAM anAbAdhapaNe jIvane rahevAne svabhAva te pachI temAM anaMtA rahe temAM tane vAMdhe ze Avyo? vanaspatimAM anaMtakAya mAnavA muzkela, tyAre caMpakabhAI jevA kahe ke mekSe jAya te tyAMthI pAchA Ave nahi te anaMtA kALe anaMtA mokSe jaze te ja khUTI nahi jAya? A saMsAranA badhA je mekSe jAya eTale khUTI javAnA. tevI zakAvALAne uparanI dalIlathI zAstranI vAtane rajU kare che. keTalIka vAta zAstranI samajavAmAM na Ave te dalIlathI kahI zakAya che. maduka ane mithyAtvIe maddaka nAmane zrAvaka che, te bhagavAnane vaMdanA karavA
Page #248
--------------------------------------------------------------------------
________________ sattaramuM ] saddharmadezanA 185 jato hato. tyAM rastAmAM mithyAtvIo kadAci vagere beThelA che. maduka Ave che tema dekhyuM eTale te rastA upara AvyA. madukajI kayAM jAo cho? tyAre maduka kahe che ke bhagavAna mahAvIra AvelA che temane vaMdana karavA jAuM chuM. tamArA zramaNa bhagavAna A jagatamAM jIva ane jaDa ema duniyAne mAne che. paNa jaDa vastu ghaTapaTAdi che. tyAre tamArA mahAvIra jaDa zabdathI dharmAstikAya adhamastikAya, AkAzastikAyAdi le che. temAM AkAzAstikAya dekhIe tethI mAnIe. paNa dharmAstikAya, adharmAstikAya te tame mAne che ne? te mardake kahyuM ke mAnuM chuM. bhagavAne jevuM kahyuM tevuM mAnuM chuM. tyAre kAledAyi vageree kahyuM ke dharmAstikAya kayAM che? tyAre maddake kahyuM-AkhA vaidarAjakamAM vyApaka mAne che. maduka! tamArA mahAvIranA kahevA pramANe che te tame dekhe che, juve che ane tethI mAne che? je dekhatA ke jetA na ho te tamArA jevA AMdhaLI zraddhAvALA. kAraNa ke dekhe nahi, juve nahi ane che ema mAne-kabUla kare tenA je AMdhaLI zraddhAvALa keNu? dhamastikAya ane adharmAstikAya viSe samajaNa kadAcie maddakane kaI jagyA para mUkyuM te vicAre. anya dharmanI prIti karavAnI nA pADe che, te AvA cakkaramAM nAMkhanArA che. te cakakaramAM nAkhavA mATe bhagavAna kahe che te ahIM kahe che. te kabUla karyuM. tyAra pachI te kahe che ke tuM ahIM dekhe che, jIve che, huM dekhAtuM nathI, jo nathI, te tArA je AMdhaLe ke? Ama kahIne kahe che
Page #249
--------------------------------------------------------------------------
________________ 18 paDazaka prakaraNa [ vyAkhyAna ke je chatI AMkhe juve nahi ane hA hA kahe tene kevo gaNa? tyAre mane kahyuM ke A gaMdha Ave che te konI? to megarAnI. megare ATalAmAM dekhAya che, tenI gaMdha dekhAya che? te nIkaLatI ke pisatI dekhAya che? te nA. pachI megarAnI che te kema bolyA? megarAnI gaMdha, magare heya te Ave che, magare na hoya te tenI gaMdha nathI AvatI. sAkSAt na jaNAya, na dekhAya chatAM anumAnathI ne! nAke AvatI gaMdha te jANuM nathI, dekhI nathI. magare hoya te Ave che nahi te nathI AvatI. te A megarAnI gaMdha che te kevI rIte ema huM tane pUchuM chuM. A jagatane kaI cheDe che ke nahi? cheDe che. te kahe ke cheDe nathI te tuM ane huM maLyA kayAMthI? A che maLyA che te aMge thayA mATe. saMge maLyA tyAre jIvenuM maLavuM thayuM. je saMge na heta te che ane pudgale jyAM vikharAI jAta tene patto khAta nahi. maryAdAvALuM sthAna hoya tyAM maLavAne prasaMga thAya. mATe jagata maryAdAvALuM che. A te pugalane skaMdha che. ApaNe bhegA thayA chIe mATe maryAdAvALuM che. te te maryAdA kenI? te kahe ke dharmAstikAyanI. ahIMne ahIM rAkhe tenuM nAma adharmAstikAya. mATe gatimAM je madada kare te dharmAstikAya. sthitimAM je madada kare te adhamastikAya mAnavA paDe. vitarAga paramAtmA e ja pramANika sAdhana kAledAyi Adie pAchA praznamAM utAryo. keTalAka bhUta, bhaviSyanA padArthomAM anumAna nahi. jema vIzImAM covIsa
Page #250
--------------------------------------------------------------------------
________________ sataramuM ] saddharmadezanA 187 thayA. AvatI covIzImAM padmanAbhAdi thaze tenuM anumAna kayuM? mATe ja Agama mAnavA ne? maddake kahyuM ke bhAI dariye che. tenI bIjI bAju deza che ke pANa? je pAchuM che ke deza che tema kaho te tame tyAM jaI AvelA che? te nA. te pachI tame zAthI kahe che? jaI AvelAe, resAvALAe kahyuM tethI tame mAne che ne? je dUra rahelI cIja, vastu vagere, deza, kALa svabhAva vagere na dekhIe, chatAM mAnIe. te paNa pramANika puruSanA vacanathI mAnI zakIe. ahIM AgaLa sarvajJa, vItarAga paramAtmA sivAya pramANika sAdhana kayuM? megarAnI gaMdha, dariyApAranA deze kabUla karyA te anumAna ane Akhta vacanathI. tema huM paNa anumAna ane Apta vacanathI mAnI zakuM. paNa mArI AMkhe nathI dekhI zakate Ama kahIne te bhagavAna pAse gaye. maduduka ane bhagavAna he madduka! te sAruM karyuM. te vakhate te ema kahyuM heta ke huM dekhuM chuM tyAre te kaheta ke tuM mane dekhADa. tyAre tuM kaheta ke gAMDe che, svanuM che te juve? sukha tuM vede che ke nahi? tenuM bIjAne dekhADe che khare? svapna cIja evI ke te pitAne dekhAya paNa bIjAne dekhADAya nahi. mATe huM zraddhAvALe chuM tethI dekhAya che. tema tuM kahI zake paNa te uttara devAnuM sthAna na hovuM joIe. ' - je upara kahyuM tema bolyA hatA te tuM tIrthakara, gaNadhara ane kevaLIone virAdhaka thAta. kema? te kevaLIo zuM kahe. chadmastha jIva arUpI padArthone joI zake nahi. je ja che tema na hai ' kahyuM tema
Page #251
--------------------------------------------------------------------------
________________ 188 DAkaprakaraNa [ vyAkhyAna manuSya sUtra viruddha bole te manuSya sUtrane anusaranAra chatAM unmAga manAya. AMdhaLo hoya tene ema kahIe ke huM tane AMdhaLo kayAM kahuM chuM? ema kahevAthI AMdhaLe kahI dIdhe. ahIMyAM huM bIjAne unmArga nathI kaheta. paNa tArA mArgane sanmArga kahe eTale bIjAne unmArga ApoApa AvI gaye. dekhe che ema kaheta te chadmastha jIva arUpIne dekhI zake tevuM nirUpaNa karata. jeoe jJAne dekhyuM ne nirUpaNa karyuM ke chadmastha arUpI dekhe nahi. zAkSAt jANe nahi tethI te kahenArA khoTA. zAkSAt na kahe paNa Ama be hata te Ane artha e Avata ke meM tane devALIo kayAM kaho che? unmArgagAmI na kahyA chatAM mAre mArga sAce tema kahyuM te badhA unmArgagAmI gaNAyA. huM jANuM chuM ema tuM kahetA te te kaheta ke ame dekhatA nathI. te tuM kyAMthI dekhe che? te tane zraddhA nathI mATe tene na dekhAya. kApaDa phADavAnuM keNa kare? kApaDiye. kema? ene enI pravRtti che. tema zraddhA hoya te dekhI zake. te pramANe samAdhAna karatA te tenuM pariNAma anaMtA siddho, tIrthakare, kevaLIo, gaNadharee je nirUpaNa karyuM tene phaTako mAryo gaNAta. jeo unmArge javAvALA che teo pitAnA mArgane sAca kahe te sanmArgane phaTako mAnanArA thAya. virAdhaka kaNa? zAstramAM kahelA, mAnelA padArtha yuktithI sAbita karavAmAM kaI jAtane vAMdho nathI. je padArtha yuktithI sAbita thAya tene yuktithI na kahe te mANasa jaina zAsananuM vAkya
Page #252
--------------------------------------------------------------------------
________________ sattaramu'] saddama dezanA khelavA lAyaka nathI. AvazyakaniyuktimAM bhadrAhu svAmIjIe kahyu` che ke mALAniTMo atthA (02796) AjJAgrAhya bhagavAne kahyu te badhuM. jemAM dRSTAMta, hetu, yukti maLatA hoya temAM te hetu, yuktithI kahevuM joie. te na kahe te svasamayane virAdhaka, anuyAvidhinA virAdhaka. je AjJAsiddha hAya te paNa hetu, yutithI sAkhita thAya te te karavA. A vAta vicAraze te jagA jagA para je kahevAmAM Ave che ke AtmA ne karmanA sabaMdha anAdinA che. jo tema na mAnIe te zuddha AtmAne karyAM lAge tethI mekSa jevI cIja na hota. mATe anAdinA karyAM mAnavAM paDe che. chatAM dRSTAMta tarIke 'vAMcane pajavata' anAdimAM dRSTAMta sAnu... ane mATI. zakA--dRSTAMta sAcu` ke sAva kheruM ! te dRSTAMta aa savathA khATu'! kAraNake tame te pudgalanA saMbadha anAdinA mAnatA nathI. paNa tene te tame asa`khyAta kALanA mAneA che. te pachI ahIM adine kayAMthI thayA ? mATI paNa pudgalA, kAMcana te paNa mATI chatAM tene anAdinA kema kahyo ? A vAta svasamaya(mImAMsaka)nI che. 189 sAbita zuM karavu ? A dAkhale je mImAMsakA jagatane anAdinu mAne che. Izvara ane mAkSane mAnatA nathI mATe vAMcana pahavat' anAdinA viyAga te jema mAne che, tema AtmA ane ka anAdinA sacAga pAmIne viyeAgI thAya che. jema prativAdI tenA siddhAMta pramANe siddha kare. ApaNe na mAnelI cIja bIjA dRSTAMta dvArAe samajyA hoie. tevI rIte siddha kare tema zAstrane aMge jaNAvavI joie. karmavALA AtmA paNa
Page #253
--------------------------------------------------------------------------
________________ 19. Dazaka prakaraNa vyAkhyAna nirmaLa thAya che. jema kAMcana upalane saMga anAdine mA ane tene nAza mAne che. tema AtmAne saMga anAdine mAne ane tene nAza mAne te vAMdho nathI. sAbita zuM karavuM che? zAstra ane kevaLInuM kathana daSTAMta, hetu ApaNA ke bIjAnA heya paNa siddha te zAstranuM devuM joIe. jinezvarae kahelA padArtho mATe ApaNe nahi mAnelI yukti ke dRSTAMta bIjAe mAnelA hoya te kahI zakAya mATe A maddake je jaNAvyuM ke dharmAstikAya, adharmAstikAya nathI jANate nathI dekhate chatAM mAnuM chuM. emAM dRSTAMta kayuM? magarAnI gaMdha, dariyApAranA dezanuM dRSTAMta, hetu, yukti te bIjAnA mAnelA hoya te rajU karAya paNa sAdhya padArtha zAstrane mAnele, tIrthakarane nirUpaNa karelo he joIe. tethI zAstrakArene anumAne melavAM paDe che. gaNadharavAda vakhate anumAna melavAM paDayAM zAthI? je vastu hatu, yuktithI sAbita thAya tene tenAthI sAbita karavI joIe. nigadane anaMtame bhAga A jIva atIndriya jJAnavALe che, kAraNa ke siddha mahArAje te dekhe che mATe jJAnI sivAya javAba karavAnI jarUra nathI. mATe maddaka zrAvaka anaMtakAyamAM anatA jIve te tanA daSTAMte samajAvI zakyA. have mokSane aMge zaMkA UbhI karI. jIva na thatuM nathI ane mokSe anaMtA jAya che te saMsAra khAlI thaze ke nahi. A zAthI mAne? jIva mAne cheDA ane tethI temAMthI Ave tema mAnI le tyAre. caMpakabhAIe kahyuM ke pAnAbhAI, amaracaMdabhAI dariyA
Page #254
--------------------------------------------------------------------------
________________ sataramuM] saddharmadezanA 191 tarapha gayA tyAre amaracaMdabhAI TAMkaNumAM pANI laIne bahAra nAMkhe che. tyAre pAnAbhAI kahe ke mUkha che Ama karIne dariye khAlI kara che? TAMkaNInA pANIthI dariye khAlI thaze te sAcuM Thare ke hAMsIvALo Thare ? kema? kayAM dariye ane kayAM TAMkaNInuM pANuM? tema amaracaMdabhAIe Thapake dIdhe. TAMkaNune dariyAmAM nAkhI ane bahAra kADhI tyAre tenA upara keTaluM pANI mAthuM? tethI dariye khAlI thaze tema kahevuM paDyuM. dariye ane TAMkaNInI aNI vacce aMtara dekhIe te saMkhyAta, asaMkhyAtagaNuM. ane te kALa gaye ane jeTalA mekSe gayA te eka nigodanA anaMtame bhAge. te keTaluM aMtara? ATalo badhe bhUta kALa gaye ane temAM mekSe gayA chatAM te eka nigodane anaMta bhAga. kevaLIne jyAre pUchIe tyAre javAba maLe ke eka nigedane ane tame bhAga. hajAro TAMkaNuo dariyAmAM nAkhI ane bahAra kADhI te dariye keTale khUTa te kahe ne? tema ahIM asaMkhyAta nige, asaMkhyAta geLA emAM jIvene samudAya eTale badhe ke jeTalA mokSe gayA, mekSe jAya che ane jaze te badhAne bhegA karIne kevaLIne pUchIe te kahe ke eka nigadane anaMtame bhAga. jinezvaranuM vacana kayAre ce? jIvananI zraddhA nathI, anaMtapaNuM mAnavuM nathI. mATe jainetarane anaMtA zabdathI peTamAM cUMka Ave. ApaNAmAM te anaMtA jIve manuSyapaNAnA umedavAra chatAM pAmyA keTalA? te muThThIbhara. te muzkelI kenI? devanI ke manuSyanI
Page #255
--------------------------------------------------------------------------
________________ 192 Dizaka prakaraNa [ vyAkhyAna manuSyanI. AvI muzkelIvALA manuSyabhava maLe te je pitAnA jIvanane mahelarUpa mAne eTale bhUta kALanA upara daSTi kare te potAnA jIvanane mahelarUpa banAvI zakanAre thAya. AvI rIte pitAnA jIvanane jelamAMthI mahelarUpa banAve te kayAre? te bhagavAnanA vacana upara vizvAsa rAkhe che. mATe bhagavAna haribhadrasUrijI cakakhuM kahe che ke jema tAvamAM tene avadhi thAya tyAre auSadha kAma kare che. vAraMvAra UthalAo mAre che te kAcA tAvane auSadhithI dabAvyA tethI. tene Uthale mAratAM vAra nathI lAgatI. pAkyA pachI kAle tAva saMpUrNa jAya tema ahIM AgaLa jyAM sudhI A jIvane bhavasthiti pAkI nathI tyAM sudhI jinezvaranuM vacana rUce nahi. bhavasthiti pAka bhavasthiti pAkI eTale zuM? te batAve che ke duniyAne lUMTI jAya. duniyA zAhukArInA vacanamAM lUTAya che. paNa devALiyAnA vacanamAM lUMTAtI nathI. pAMca paMcA pacIza kare tenI pAse hisAba karavA bese. tema ahIM A jaina zAsanamAM pAkelA jherI kIDAe te paNa rajU kare vacana zAstranAM. devALiye vacana zAhukAranA bole paNa bIje dahADe pATiyuM pheravI nAMkhe. tema jaina zAsananA jherI jIvaDAM te zAstranuM nAma laIne bhavasthiti paripAka tame pAmyA nathI ema kahe. bhavasthiti pAkyA vagara jinezvaranA vacana nahi mAne. te vAta sAcI paNa pAmyA tethI pAkI che. mATe jene jina vacananI pariNati thaI te eka pudgala parovartathI vadhAre rakhaDavAne nathI. tene dharma, adharma, mokSa, nirja,
Page #256
--------------------------------------------------------------------------
________________ sataramuM] saddharmadezanA 193 saMvara, AzravanI vAta viSe rUci thAta nahi. jene chelle pugala parAvarta bAkI hoya tene A vacana rUce che. te zAstranA vacananI jagyA para te uthalAvavA mATe chelle pugala pAvarta Avaze tyAre vacana rUcaze. Ane artha zo ? zAstrakAre vacananI rUci drArAe chelle pudgala parAvarta sAbita karyo tyAre Ane urADI dIdhe. tame jinezvaranuM vacana mAne. paNa jyAM sudhI chelle pudgala parAvarta na Ave tyAM sudhI rUci thaI hoya te nathI thaI tema mAnaze? jyAre chelA pugala parAvartanI siddhi mATe zAstrakAre kahyuM che ke-gAmavacana ( ka, kAga 2) A niyama ke je eka pugala parAvarta saMsAra bAkI na hota to jinezvaranuM vacana racata nahi. jethI rUchyuM tethI eka pudgala parAvartanI sAbitI karI. tyAre ene upara pramANe UthalAvI nAMkhI. dezaviratinA pariNAma thAya jyAre mehanIyamAM 69 aMtaHkeTakeTimAM pApamanI sthiti khape ane tenI pApama prathakRtva sthiti jAya tyAre dezavirati thAya te nakakI. cAritra saMkhyAtA sAgaropamanI sthiti jAya tyAre thAya. te te tuM dekhe che te anuM cAritra kahe che? Ama kahIne samyapha tva, dezavirati, sarvaviratine khaseDe che te avaLacaMDApaNuM. vacananI pariNati thaI pApathI viramavAne vicAra thaye, sAdhupaNuM levAne bhAva thaye tethI te thayelAM che. te jagyA para jherI jIvaDAo karmane nAme kAryane khaseDe che. zAstrakAre kAryane mATe kAraNuM jaNAve che. mATe jinezvaranuM vacana pariName, satyabhAva, zraddhA, vartavAnuM,
Page #257
--------------------------------------------------------------------------
________________ 164 Dazaka prakaraNa [ vyAkhyAna ArAdhavAnuM mana thAya te carama pudgala parIvartamAM Avela hoya. mATe A banyuM tethI bhava sthiti anaMtI kapI nAMkhI che. mATe apUrvakaraNa jANu. ciMtAmaNi kalpavRkSa maLyuM te zAthI kahe che? phaLa dekhAya che tethI. tema ahIM anaMtA bhava nathI. tenI chApa mArI mATe dharma ciMtAmaNi kalpavRkSa jevuM che. jinezvaranAM je vacane tenI ArAdhanAmAM dharma che. vacana kema? tenI ArAdhanA kema te je jaNAvaze te agre vartamAna. F vyAkhyAna 18. daLI daLIne DhAMkaNumAM zAstrakAra mahArAjA AcArya bhagavAna zrImAna haribhadrasUrIzvarajI mahArAjA bhavya jInA upakArane mATe paDazaka nAmanA prakaraNane racatA thA AgaLa sUcavI gayA ke A saMsAramAM A jIva anAdi kALathI janma-maraNa janma-maraNa karate karate rakhaDapaTTI karI rahyo che eTale rakhaDela che. dhyAnamAM rAkhaze ke samakitI jIva pahelAM samakita pAmIne ema kahe ke huM rakhaDela. kAraNake bhabhava jauM chuM, ne bhamAM meLavuM chuM, chatAM mIMDuM. duniyAmAM kahevata che ke daLI daLIne DhAMkaNamAM vALyuM te AnuM nAma. tema Ane mahenata karIne dhULamAM nAMkhyuM. kharAba kayuM? dareka jIdagImAM jahemata uThAvIne tame je meLavyuM te aMte miniTa
Page #258
--------------------------------------------------------------------------
________________ adAramuM ] sahu dezanA 15 / (minute)mAM gayu. eka samaya pahelAM mAlika ane eka samaya pachI levA ke devA kaI nahi. chevaTe ka'cAdi mATe jema, tema kAyA mATe paNa. jIvana-maraNa sudhInA badhA TAIma kAyAne jALavavA, vadhAravAnA prayatna kharI ke nahi ? jIkrugInI jahemate meLavelI, vadhArelI kAyA tene eka samaya gayA tyAre zuM thayu? pahelA samaye ApaNI pachI pArakI, mATe zAstrakAre tenA satyAga kahyo. AkhA zarIramAMthI tenA eka bhAganA tyAga te dezatyAga, sarvathA zarIranu` cheDavu' te satyAga te chellA samaye. bAkInA samayamAM pudgale poSaNa pAme ane vikharAya. zarIramAM AhAra laIe temAMthI mela, thUka vagere badhu' thAya, zarIrathI pariNamelA te pudgalA choDavAnA. parasevA dvArAe grahaNa karelA jAya che. navA levAya che tyAre chellA samaye navu' kaI nahi tyAre javAnu` sa thA. koI paNa janma sarvathA zarIranA tyAga vagara thatA nathI, e badhA soMghAta kayAre karyAM? AkhA jIvanamAM jahemata uThAvI tyAre. jyArathI mAtAnI kUkhamAM AvyA tyArathI kAyAne AMdhatA AvyA, pASatA AvyA. kyA janmamAM kAyAnu` bAMdhavuM', poSavu' nathI ? te evA eka bhava nathI ke jemAM yAnu` AMdhavuM, poSavu tyAga karavuM na hoya. mahenatanu phaLa mIMDuM ! nAnAM baccAM eka varSe nApAsa thAya, tenI mahenatanu' phaLa kai na Ave, te rAine AkhA dahADA kADhe, keTalAka chokarAe ApaghAtA karIne marI gayA. kAraNake AgaLanI mahenata niSphaLa mAlama paDI. baccAMo taiya dhArI zakatAM
Page #259
--------------------------------------------------------------------------
________________ 19 Dizaka prakaraNa [ vyAkhyAna nathI. tyAre ApaNe gayA janma, A janma paNa palyopamanI mahenate meLaveluM zarIra tene melate mahenatanuM mIMDuM karate karyA karIe chIe. vicAre-eka varSanI chokarAnI mahenata niSphaLa jAya te hatAza thaI jAya che ane akAruM karanAra thAya. tyAre tamArI anAdi kALanI mahenatanuM phaLa zuM ? anAdithI rakhaDayA temAM atyAre tamArI pAse zuM? je jIvane anAdine mAnaze te bhave paNa anAdinA mAnaze. je te mAne te teM rakhIne meLavyuM zuM? cakravatIpaNuM meLavyuM temAM bhale cakraratnane mAlika haya, navanidhAnane mAlika hAya, deve sevA karatA hoya te paNa maraNamAM 'cakrama. A jIva anAdithI bhaTaka, mahenata bahu karI paNa tenuM phaLa zuM? mIMDuM. mahenatamAM ekaDe keIne nahi. mATe zAstrakAra kahe che ke emAM cetAya kyAre te jyAre mIMDuM vALavAvALe tene rekI zake tyAre, tema A AtmA zakti dAkhave te mIMDAno ekaDe karI zake. evA prakAranI zakti A AtmAmAM che, te vicAre kayAre? A traNa vastu hoya tyAM sudhI vicArane avakAza. nahi te nathI hote. jema ahIM AgaLanA bhAgamAM Akhe che, pAchaLa nathI, tethI aDacaNuM paDe che. akasmAta thAya tene mATe traNa AMkho karI zakatA nathI. arthAt tene pheravavAnI tAkAta nathI. jyAM kartama, akartama ane anyathAkartama A traNa na hoya tyAM vicAra karatA nathI. mATe tAla upara, bocI upara AMkhe heya te kevuM sArUM tene vicAra kaI dahADe karyo? nA. je te heta te akasmAt thavAne prasaMga ghaNo ocho thAta. kartama eTale mAthA upara AMkha karavAnI. akartama-jyAM thaI hoya te rokavAnI ane anyathA
Page #260
--------------------------------------------------------------------------
________________ aDhAramuM] sahamadazanA 197 kartama-te jagyAthI bIjI jagyA para gaThavavAnI te zakti nathI. mATe tene vicAra zA kAmane? te te AMkhane mATe kaI dahADo vicAra karate nathI. jIvane gulAma ke gaNe? AkhuM jagata janma-maraNa, mahenata kare che, mIMDAM vALe che, te paNa anAdithI. temAM ApaNuM kareluM thatuM nathI, rakAtuM nathI, palaTAtuM nathI. te keNa mAne ? jeo jIvane gulAma mAne te ja mAne ke jIvane karavAnI, rokavAnI ke palaTAvavAnI tAkAta nathI. paNa je jIvane svataMtra bhaktA, kartA mAnanAra che te A traNe vastu mAnyA vagara nahi rahe. jeo jIvane kartA, bhaktA mAnanAra nathI te ja mAne ke A traNa tAkAta A jIvanI nathI. A zaktine abhAva keNuM mAne ? te jIvane gulAma gaNatA hoya che. jeo gulAmImAM gaNatA nathI, jeo A traNa mAne che te ja vicAra kare ke A jIva rekavA, karavA ane palaTAvavAne samartha che. AtmAnI baMne prakAranI tAkAta karmanA kAraNabhUta gati, AyuSya vagere kamane bAMdhanAro A jIva che. keIe bAMdhyAM ane mane vaLagyAM tema nathI. karanAra huM ja chuM, chatAM karavuM hAthamAM pachI palaTAvavuM hAthamAM nahi. maracAM khAvAM te marajInI vAta. maracAM khAdhAM pachInI baLatarA tene rokavAnuM ApaNuM hAthamAM, reca, jhADAnI davA te ApaNA hAthanI vAta paNa jhADA, reca thavA mAMDayo
Page #261
--------------------------------------------------------------------------
________________ 198 Disaka prakaraNa [ vyAkhyAna te reka muzkela che tema nahi, maracAM tIkhAM vadhAre khAdhA heya te upara ghI khAdhuM ane baLatarA rekI. jhADAnuM adhikapaNuM thayuM tenA upara jhADe pakavAnI davA lIdhI. kahe akartama-kavAnI tAkAta ApaNe lIdhI. thAya che, rekAya che ne palaTAvAya che. A traNa hAthamAM che. rajane tAva ekAMtari ane ekAMta itAva rajane thAya te zAthI? te ApaNuM vartanathI palaTe khAdhe. jema palaTAvavAmAM, rogano Uthale khAvAmAM bIje javAbadAra nathI paNa ApaNe prakRti javAbadAra che tema ahIM karma phekavAM, pApanAM phaLa nahi AvavAM devAM ane puNyanAM phaLe besADavAM te ApaNA hAthanI vAta che. pApanAM karmo bAMdhyAM heya te jIva puNyanAM phaLamAM palaTAvI zake. puNyanAM karmo pApanAM phaLamAM laI jaI zake. AtmAmAM kama rekavAnI tAkAta che. puNyane pApamAM ane pApane puNyamAM palaTAvavAnI tAkAta che. A vAta khyAlamAM Avaze te mUlabaMdha ane saMkramaNa baMdhanI samajaNa paDaze. devanI ane gurUnI azAtanAthI cIkaNuM jJAnAvaraNIya karmo bAMdhyAM. jJAnathI jJAnAvaraNIya baMdhAyuM. vaLI kevaLI vagerenI azAtanAthI mehanIya baMdhAyuM. amuka vakhate amuka karma tIvra baMdhAyuM. e karmanA baMdhamAM samajavAnuM che ke karma levAnuM kAma ekalA jeganuM che. rAga draSanI pariNatinuM kAma kaMI karma pudgalene levAnuM nathI. tenuM kAma te vibhAga pADavAnuM. eTale e kAma kevuM? pramAdanuM. mana, vacana ane kAyA e vega che ane te mAtra karma le che paNa vibhAga pADavAnuM kAma temanuM nathI. je
Page #262
--------------------------------------------------------------------------
________________ aDhAramuM] saddharmadezanA 299 mana, vacana ane kAyA karma le ane vibhAga paNa pADe te saMgI-kevalIne vega hovAthI AThe karmo mAnavAM paDe. temane traNe jaga che eTale mana, vacana ane kAyAnI pravRtti te karmane levAvALI cIja che paNa karmano vibhAga pADavAvALI cIja nathI. jJAnAvaraNIya ane mehanIya be baMdhAyuM te vibhAga pariNAmathI che. karma bAMdhanAra ane vibhAga pADanAra meha che ane te pariNAmanI kharAbI che. vaLI jyAre pariNAmane palaTo thAya tyAre pahelAM bAMdhelAne bIjA sarakhAne te pramANe saMkramAve ane te badhAnI rasa tathA sthitine gADha kare. je vakhate zrutajJAnanI AzAtanA karI hoya tyAre pahelAMnI te karmanI je bAMdhelI sthiti hoya tene palaTAve arthAt zrutajJAnAvaraNayanI sthiti maMda hoya te paNa tIvra kare. kevalInI AzAtanAthI mehanIca baMdhAya te jJAnAvaraNayanA vibhAgathI A meha bAMdhatAM A saMkramaNanA vibhAgamAM pharaka paDatuM nathI. teTalA ja mATe zAstrakAre kahyuM ke anya prakRtinuMjJAnAvaraNIyanuM darzanAvaraNayamAM saMkramaNa na thAya. mithyAtva ane mokSa vacce aMtara keTaluM ? A jIva anyathA kartamavALe che. karma bAMdhavAvALe, rekavAvALa, palaTAvavAvALo, nirjarAvALe, saMkramaNavALe e A jIva te koNa mAne ? jeo potAnA AtmAne gulAma na mAne, kartA, bhaktA, javAbadAra ane jokhamadAra mAne te ja mAnI zake. AvuM mAnanArA samajI zake ke A AtmA rtA, bhaktA che mATe A AtmAe sAvaceta thavAnI
Page #263
--------------------------------------------------------------------------
________________ hAzaka prakaraNa [ vyAkhyAna jarUra che. A mAnyatA thayA pachI khyAlamAM Ave ke AtmAnI tAkAta keTalI ? teA kAcI e ghaDInI mahenatamAM eTalA badhA khajAne meLave ke tene pAra nahi. e ghaDI pahelAne mithyAtvIka te e ghaDImAM samakti pAmIne, zreNi mAMDIne atakRta kevalI thaine mekSe jAya. te mithyAtva ane mekSa vacce a'tara keTaluM ? to be ghaDInu'. 200 arcanA ana nirdhAMgIne artha avaLA sUjhe. sAsue vahune ThapakA detAM kahyu ke DhAMkaNImAM pANI laine DUbI mara. tyAre vahu dAMta kADhavA mAMDI. kema ? tA sAsu evaDI DhAMkaNI banAve pachI emAM eTalu pANI bhare tyAre DUbI zakuM ne? Dhe vahue A vAkyane sIMdhuM na samajatAM avaLuM lIdhuM. ene ola bhA rUpe kahyuM hatuM tyAre eNe UMdhe artha lIdhA. ze ? mArA jevaDI DhAMkaNI banAve ane teTaluM pANI bharAve ke jemAM huM DUbI zakuM. Anu" nAma avaLacaMDApaNuM, vAkaya kayA muddAnu` ? tene laine mUke kyA muddA para ahIMthI mekSamAM atarmuhUrtamAM jAya, AvA zAstrakAranA vacanane avaLacaDA zu kahe che. A jIvane atamuhUrtamAM mekSa thaze mATe sAmAyika, pratikramaNa vagere karavAnuM zuM kAma ? kevalI mahArAje pelAne sAta bhava kahyA tyAre teNe azA karyAM ? cAhe teTalu pApa karIza te sAtanA AThe bhava thavAnA nathI. UbhA Ubhe sukAI jAuM tA sAtanA cha thavAnA nathI. kevalInA vacananA AvA upayAga kare te AjakAlanA nirvAMgIA zAstranAM vacananA anuyAga
Page #264
--------------------------------------------------------------------------
________________ 201 aDhAramuM] saddharmadezanA ane durUpayoga kare temAM navAI zI? vacanane tame durUpayoga na karaze. aMtamuhUrtamAM mithyAtvI, vidhI kaMI paNa karanAra na hoya te paNa jIva cadame guNaThANe jaI zake eTalI tAkAta che. te mATe jaNAveluM vacana saMyama, tapa, parISaha sahana karavAM vagerenA niSedha mATe nathI. paNa tene upayoga karI levA mATe che. | mana caMgA te katharoTamAM gaMgA. tene artha mana pavitra hoya te gharamAM gaMgA che. tyAre mana zemAM pavitratAmAM. paNa durbhAgI, tethI karyuM zAmAM? tene pheMkI devAnuM karavAmAM. zAstrakAre A vAkya zA mATe kahyuM? tapa, japa vagere mUkavA mATe ke mana mAMkaDAne vaza karavA mATe? te tene vaza karavA mATe kaheluM che. tyAre teno upayoga kyAM karyo? te tapa, japa mUkavA mATe. A vAkyane durUpayoga thAya temAM navAI nathI. mATe jaNAvavuM paDe ke mithyAtvI aMtarmuhUrtamAM mekSa pAmI zake. A vAkya jIvanI zaktinA varNana mATe che. paNa te bane kayAre? te anaMtA kALe keIka ja jIvane bane. eka taNakhaluM gAma bALe anAdi kALane mithyAtvI hoya, te kaI vakhata samati pAme, paDe, pAcho mithyAtvamAMthI UMce Ave ane mekSa pAme te vAta judI. aMtarmuhUrtamAM mekSa meLavI zake teTalI tAkAtavALo jIva che. paNa te meLavanAre jIva anaMta kALamAM keIka ja hoya. jema kahevata che ke eka taNakhaluM gAma bALe, te keTalA taNakhalAMe gAma banyAM? te bele bhAI! te bolyA jUThuM? nA. sAcuM che. paNa taNakho ghAsamAM paDe,
Page #265
--------------------------------------------------------------------------
________________ 202 paDazaka prakaraNa [ vyAkhyAna pavananuM jora lAge te gAma AkhAne bALI nAMkhe. taNakhAnI zakti gAma AkhAne bALavAnI che. ghAsa, kApaDa, rUne vepAra hoya tyAM eka taNakhe AkhA gAmane bALe. ahIM baLyAM nathI paNa tAkAta keTalI? gAma bALavAnI paNa thavAne prasaMga keIka ja vakhata. tema AtmAnI tAkAta teTalI. aMtarmuhUrtamAM mithyAtvamAMthI nIkaLe ane caMdame guNaThANe jAya te tAkAta. ajamAvavAne vakhata ane te ajamAvanAra jIva anaMtA kALe kaIka nIkaLe. strI tIrthakara, tIrthakarane garbhApahAra, kevalI avasthAmAM upasarga te vagere Azcaryo anaMtI utsarpiNI avasarpiNIo banyAM. tema. A paNa anaMtA kALe. A zaktine artha Azcaryane bhAI. mithyAtva guNaThANe anAdithI rahele heya te aMtarmuhUrtamAM mekSa meLave te tAkAta jIvanI che. te bane anaMta kALe. mATe Azcaryane bhAI ADA UbhA lITAmAMthI ekaDe ! A vAta AcArya bhagavAna haribhadrasUrIzvarajIne paMcavastumAM jaNAvavI paDI ke duniyAmAM kAyAnI kriyA e abhyAsa che. ApaNe janma lIdhe paNa temAM eka koNe karyo? kema? te ekaDe bharyuM na hatuM. ekaDAnI vAta kema ? te lITA ADA UbhAM karatAM karatAM sIdhe ekaDe thayo. kAyAnI kriyA e te abhyAsa che. e abhyAsa ATale ke kAyAnI yiAne jItavI temAM muzkelI te pachI mana mAMkaDuM kyAMthI sIdhuM thAya ? tene mATe haribhadrasUrIzvarajI mahArAje kahyuM ke atI vakhata mana mAMkaDuM vAMkuM thAya tethI anaMta kALa gayA pachI sIdhuM
Page #266
--------------------------------------------------------------------------
________________ aDhAramuM ] sadgu dezanA thAya. A vAta zAstranI dRSTie meLavIzuM te paDaze ke anatI vakhata jIva nava caiveyaka vyavahAra rAzimAMthI AvelA je jIvAne anatA kALa thI che teo badhA tevA ekaDo kayAre kare ? cAritra lIdhu hAya tA. anatA dravyacAritra vagara sIdhu' 203 kabUla karavu* jaI AvyeA. bhAvaritra mAtra madevA mAtAne zAstrakAra ATha vakhata cAritra kahe che tenu' zu' ? Ama e vAta jaNAve che. eka bAju AThe bhava tyAre bIjI mAjI vadhAre dravyacAritra-anatI vakhata dravyacAritra Ave te bhAvacAritra Ave. kSayApazama bhAvamAM caDe ane paDe. chadmasthanA bhavA to caDavAvALA ane paDavAvALA. agyAramA guNaThANe gayA hoya te maratI vakhate devamAM jAya te ceAthe ane addhAye paDe te yAvat pahele Ave. kAika ja janma evenA Ave ke jevA caDayA tevA caDayA. paDavAnI vAta ja nahi. je bhAvacAritra Ave che te anaMtA dravyacAritra AvyA pachI, paNa enA artha ema nahi karavAnA ke bhAvacAritra mATe anaMtA dravyacAritra karavAM. sekaDo vakhata mIMDAM ane lITA thaze tyAre ekaDA Avaze. samajadAre samajavAnu` paNa pravRttivALAe lakSyamAM nahi levAnu' dravyacAritra karU' te dhAravAnuM naThui ane tenAthI bhAvacAritra Avaze ema paNa bAravAnu nahi. AthI anaMtA thAya tyAre bhAva Avaze paNa dravyacAritra karyAM pachI ema na dhAravuM. jANI joine dravyapaNuM kare tene kevA gaNAya ? bhAvanI yathAsthita sthiti ana`tA dravyacAritra
Page #267
--------------------------------------------------------------------------
________________ SoDazakaprakaraNa | vyAkhyAna thAya tyAre Ave. anaMtA dravyacAritra nahi thatAM sIdhA bhAvacAritramAM dAkhala thavAvALA anatA kALe eka marUdevA mAtA. jene pahelAM dravyacAritra ane trasapaNuM nathI Avyu te pahelA bhave manuSyapaNuM pAmIne mekSe gayA te eka ja marUdevA. 204 A jIvanI tAkAta 'tarmuhUrtamAM mithyAtvamAMthI mokSa meLavI zakAya eTalI che. AthI to karyAM, akartA, anyathAkartAmAM tevI ja rIte puNya pApa bAMdhavAmAM, rokavAmAM, palaTAvavAmAM tAkAtavALA jANIe ane tenuM phaLa paNa mAnIe. AtmAnA vIme utAranAra mAkSa trIjAoe mekSa zabda rAjye paNa tene bhAvArtha nahi vicAryuM. A jagatamAM evu saTIkeTa (cerficate) ApanAra eksi (office) che ke tAre koI dahADo janma nahi levA paDe ? evI eke dunyavI ApIsa nathI, paNa eka ja ophisa che ke janma, maraNa, jarA, rAga, zekanA ane bhaviSyanA baMdobasta kare. bhaviSyanA jIvana-maraNanA vImA utAranAra koI nahi. bhaviSyamAM janma-maraNa, rAga, zAka, Adhi, vyAdhi, upAdhi na thAya tene mATe jummedAra kANu ? eka ja mokSa. jIMdagInA vImA nahi paNa mAlane vImA, tamAre jagatamAM mAlanA vImA utAre che paNa AtmAnA mAlanA vImA utAranAra koI nathI. buddhi-jJAnanA vImA kAi ThekANe utaryAM ? tyAre A cAritra, jJAnanA vIme utAranAra. jeTaluM bheguM karyuM temAMthI eka aza e
Page #268
--------------------------------------------------------------------------
________________ aMTAramuM 1 saddharmadezane 25 thAya, palaTe thAya, jJAna cAlyuM jAya che tenI javAbadArI mArI. A sarva guNavALA AtmAne vIme utAranAra ke heya te te mAtra mikSa. mekSa sivAya tevuM kaI sthAna nathI ke je janma, maraNa, jA, Adhi Adine vIme utAre ! je A mekSa che to te meLavI zake che? kayAM te zakti, kayAM to bhakti duniyAmAM kArya karanAra be hoya che te sivAya trIjo heya nahi. eka jyAM te zaktivALA ane bIje kayAM to bhaktivALa. A jIva mokSa sAdhavA nIkaLe. te sAthe kyAre ? te jIvamAM zakti ke kayAM te bhakti hoya tyAre. zakti kaI? te saMsArasamudra taravAnI, karmane viccheda karavAnI. mekSa meLavavA mATe svayaM tAkAtavALA kezu? te kevaLa tIrthakara mahArAjA. paryuSaNanA vyAkhyAnamAM sAMbhaLIe chIe ke indra bhagavAnane kahyuM ke tamane upasarga, parISaha Avaze mATe huM sevA karavA rahe. tyAre bhagavAne kahyuM ke he Indra! jinezvare je sAdhanA kare temAM bIje kaI madada kare te banyuM nathI, banatuM nathI ane banaze paNa nahi ApaNane te madada kare te paNa AgaLa vadhavuM muzkela che tethI zaktivALAmAM nAma lakhAvI zakIe nahi. nirmaLa samakitavALAne svayaM zakti. paNa ApaNane bhavajala taravAmAM eka ja AdhAra "bhakti. e vakhata sAMbhaLIe chatAM sAvadhAna thavAvALA thaIe chIe? nA. te pachI ApaNe zaktivALA chIe te gaNAvavA hakadAra nathI, te bhakita kyA dvArA karAya ? mugaTa, phUla caDhAvavAM te bhakita ? te hA.
Page #269
--------------------------------------------------------------------------
________________ Dazaka prakaraNa | vyAkhyAna paNa te mukhya bhakita nahi. chokarAne khavaDAvavuM, mijamAM rAkhavo te Arogyane aMge. tema jinezvaranI bhakita, pUjA, sevA, satkAra, sanmAna te zAne aMge ? te emanA vacana, emanA zAsana, emanA upadeza ane hukamane huM tahatti gaNavAvALo chuM ema jyAre thAya tyAre kharI bhakti Ave. temanA zAstrane aMge keTalAka kahe che ke A beTAM, apramANa, gappAM, jatinAM ema belanAra ke gaNAya ? be page cAlanAra manuSya kahe ke tArA jevAne gharamAM pesavA nahi dauM paNa AvyuM che mATe zuM karuM tethI basa. tema je manuSya kahe ke zAstra jUThAM che, apramANa che, kabUla nathI te tuM he bhagavAna! he bhagavAna! zuM kare che. AvuM te je nAkakaTTA hoya te kahe ke bhagavAne kayAM kaMI ApyuM che? kema? te bhagavAna vItarAga che. tema bhagavAnane kahenAro lu, ThagAI karanAre, nAlAyaka che. vacanane mahimA jinezvaranAM vacanonI ArAdhanA jeTalI kare teTaluM ja dharma che. mATe dharmane mATe vacananI ArAdhanA upara tatpara rahevuM joIe. AjJA, bhakti, jinanuM nAma nahi ne vacana kema? te tIrtha kara mAnIe chIe te temanA vacanathI. tIrthakara janmanA mUMgA hatA tethI amane tIrthakara manAvavA mAMge to mAnavA taiyAra nathI. zAstrakAre kahyuM che ke-jAni nityArUmana ratnAkara karmANi // kevalamadhigamya vibhuH svayameva jJAmadarzamanantam /
Page #270
--------------------------------------------------------------------------
________________ 207 aDhAramu" ] saha dezanA lokahitAya kRtArtho'pi dezayAmAsa tIrthamidam / ( tatvA0 027-28) mAdine haNIne, kevaLajJAna pAmIne leAkanA hitane mATe A zAsana sthApavA dezanA DhIzrI tethI tenI vyakti vagerenA mahimA. A zAsanane jo mUMgA hate tA vesire kahetAM vAra nathI lAgatI. cotrIsa atizaya samAsaramAM hAya. keLavajJAna pAmyA pahelAM cetrIsa atizaya pUrAM na hAya, devatA ane indroe je mahimA tIrthaMkaranA lIdhA te vacanano mahimA. devatA tI karapaNu` vacanane aMge mAne che, aglAna dezanAe tIrthaMkarapaNuM bhogavavAnuM te vacananI apekSAe bhAgavavAnuM mATe vacananI ArAdhanA te ja dharma vacana kAne kahevuM? vacana AThe sparzavALuM nathI chatAM ArAdhanA kahI te adhikAra agre va mAna. Chu vyAkhyAna 19 rakhaDapaTTIne krodhanI upamA zAstrakAra mahArAjA AcArya bhagavAna zrImAna haribhadrasUrIzvarajI mahArAjA bhavya vAnA upakArane mATe dharmAMpadeza nAmanA SoDazakaeN prakaraNane jaNAvatAM AgaLa sUcavI gayA ke A jIva anAdi kALathI rakhaDI rahyo che. jema jagatamAM dha e jabarajasta zatru che paraMtu te sajjana che duna nathI. kema tene sajjana kaheA che ? jema pezAba karavA beThA tyAre sArA mANasa Ave te khasI jAya. tema
Page #271
--------------------------------------------------------------------------
________________ 208 DAka prakaraNa vyAkhyAna krodha AvyuM tyAre hAM A pachI te vadhavAnI zakti dharAvatuM nathI. ke jenA para AvyA tenI upara najara paDe. tenI najara je tenA upara paDe che te (krodha) zamI javAne. kAraNa? te zAMta che. tethI te sajajana. tame dRSTi ADIavaLI pherave tyAre cAhe te thAya. tema jagatanAM jIve rakhaDapaTTI karyA kare che. te anAdi kALanI che chatAM paNa krodhanI mAphaka sajajanatAmAM che. paNa durjanatAmAM nathI. kema? jene bhANyuM ke AtmAne rakhaDapaTTI thAya che, karAve che, tema thAya te tarata ja rakhaDapaTTI baMdha thavAno IjAre maLe che. eka pudagala parAvatamAM rakhaDapaTTI baMdha - cIja banAvanAra banAve paNa te cIja IjArAvALAne hAthe pasAra thAya. tema ahIM mokSane rakhaDapaTTI choDAvavAne IjA. kyAM? mane rakhaDapaTTI thAya che, huM rakhaDapaTTI karanAra, anAdithI paDela chuM te dRSTi thaI tene mATe zAstrakAra kahe che ke ardha pudgala parAvarta mAM baMdha, baMdha ne baMdha. mATe ochAmAM oche daraje eTalAmAM baMdha thAya ja. vIjaLIne jhabakAre zAMta thayA pachI kaMI nahi. paNa khaDapaTTI baMdha karavI ja che. tema vIjaLInA jhabakArAnI jema siddhAMta thAya, rakhaDapaTTI baMdha karUM te vicAra Ave te sAthe ja tene IjA maLe. ane te eka pudgala parAvate mokSe jAya. arthAt vIjaLInA jevo vicAra Ave te paNa upara pramANe IjA maLe che. anAdithI A jIva rakhaDapaTTI kare che te huM baMdha karUM A vicAravALAne eka pudgala parAvarte rakhaDapaTTI baMdha.
Page #272
--------------------------------------------------------------------------
________________ egaNIsamu'] sadda dezanA 209 "muvalAno vi nannatha" (vi0 thi 4, 50 2) eka purdUgala parAvartanathI vadhAre rakhaDavAnA hAya tene A vicAra ja na Ave. kayA ? anAdi kALathI rakhaDapaTTImAM huM chuM, temAMthI bahAra nIkaLuM. paNa A vicAra che pudgala parAvata hoya tA ja Ave. jene vIjaLI jevA vicAra Ave tene eka pudgala parAvartanI muddatanI mokSa mATenI huMDI. tyAMthI AgaLa vadhyA tyAre bIjI' badhuM kAma nAmuM. eka ja kAma rakhaDapaTTI baMdha karavI, karavI ne karavI. duniyAmAM zUrA saradAra kesariyAM kare tyAre je vaida pAtayAmi hArye sAyAmi' rAkhe che, te bhavAbhinaDhIo kare. paNa ahIM tA hArye sAdhavAcaiva A bhave sAdhuM, ahIM na sadhAya tA AvatA bhave te jarUra sAdhuM ja. kesirayAvALAne marI gayA pachI kaI nahi. tema Ane e traNa bhavA laine sAdhu paNa maraNathI pAchA na haDDa'. A kesariyAvALAne te anatA janme, asakhyAtA janme, gaNatrInA janme sAdhu, sAdhu' ne sAdhu`. hArye sAdhAmi. pAMDavAnI mAphaka dohyalA patha nahi. pAMDavAnI draupadIne ghAtakIkha'DanA padmottara laI gayA. ku'tIe kRSNane khabara ApI ke Ama thayu' che. mArA kuTuMbanI kanyA, paraNelI kanyA upADI jAya. sAmAnyanA tAkhAmAMthI laI jAya teA jIvatara nakAmuM gaNe, avivAhitane laI jAya teA lAke laDhavADa kare. teA pachI A te vivAhita strI tene laI jAya. e vAta traNa kha'DanA mAlike sAMbhaLI tyAre tenI zI dazA thai haze ? kema ? te banne mAmA phAinA che. e
Page #273
--------------------------------------------------------------------------
________________ moDazaka prakaraNa 10 [vyAkhyAna lAkha jojana jeTale dirayA ALagIne bIjA kSetramAM javAnuM jokhama kheDavu. be lAkha yojananA dariyA A 'gIne sAmAnA dezamAM javu, sajyamAM javuM ane tenA tAbedAra rAjAne raNamAM raLavA. rAvaNa pavitra kema ! duniyAmAM harI gayelA te saheje kanyA pAchI na Ape. jema pavitratAvALA rAvaNa jee rAmacandra, sItAne mAnanArA che temane pUchIe ke rAvaNe sItAnu" zIlakha`Dana karyuM hatuM ? tyAre badhA nA kaheze. kAraNa ghaNI muddata tyAM rahI chatAM zIlakhaDana niha. prArthanA, kabUla na kare to mAre sagharavAnI nahi. marajI vagara mAre sagharavAnI niha, mATe rAvaNane uttama kahu chu. te pachI ApavAmAM vAMdhA ze ? te huM enAthI TharM chu ke pAchI. ApuM ? huM nirmala chu ke lIdhelu ApI dauM ? enI vastune ApI daiza ? kAvyakArone lakhavuM paDayu ke abhimAna khAtara na ApI paNa zIlaba'Dana karyuM nathI, kahevAnu` tattva e ke jemAM tAnu kArya saratu nathI temAM paNa nabaLA dekhAva thAya te pAlave nahi. nabaLAI na dekhAya mATe AkhA kuTuMbanA nAza thAya te bhale. AvI sthitimAM bIjAnA dezamAM vAsudevane javu. tyAM avidha che. cha mahinA sudhI mArI vahAre kAI na Ave te pachI vicAra karIza. zarata agIkAra karI. AvI jagyA para javu'. janAnAmAM rahelI strIne rAvaNe bagIcAmAM rAkhI hatI tyAre padmottare janAnAmAM nAkhI che. koInA
Page #274
--------------------------------------------------------------------------
________________ ogaNIsamuM ] sahu dezanA janAnAmAMthI kheALavI ane levI, bIjAnA kha'DamAMthI ane bIjAnA tAmAvALAmAMthI levI. te panAthI vicArI te keTalI muzkelIthI gaLe levI paDI haze ? kRSNa mahArAja cAlyA. vAsudeva, chatAM dhaNI vagara ze ? mATe pAMca pAMDavAne sAthe lIdhA. hu 211 dariyA utarIne kahyuM ke tame yuddha karIne harAvA che ke hu herAvuM? pAMDavA vicAre che-amArI bairI mATe ame ja laDhIe ane bIjo lAvI Ape te duniyAmAM phiTakAra paDe, ke ATalA zaktimAna ane laDavaiyA, merI gaI chatAM hAtha joDIne besI rahyA. pAMDavA laDhavA gayA, kRSNane kahyuM ke eseA. temane besADIne laDhavA nIkaLyA. kRSNa pAsethI nIka LatI vakhate pratijJA karI ke kAM to ame jItIe ke kAM to te jIte. yuddhanI taiyArI karI ne gayA. sAmA padmottare nIkaLIne jora karyuM. A pAMce pelAnA lazkarathI jItAvAnI taiyArI tethI pAchA nAThA ane kRSNane vAta kahI. tyAre kAM to zabda nIkaLyA. te vakhate kRSNe nakakI karyuM ke kaI tenAmAM tAkAta che ke hu' padmottarane na jItuM ?" vaiyirUpa karIne gherI tADI nAMkhyA. siMhanuM rUpa dhAraNa karIne eke ekane pakaDyA ane tenA janAnAmAMthI draupadI lIdhI. kAM tA kAMtanArInA siddhAMta kAM te'kAM te' te kAMtanArIne'.'maradamAM' nahi. mara damAM tA 'karavuDa ja che.' evI rIte ahIM rakhaDapaTTInA nAza karavA che. A janme, nahi tA AvatA janme, paNa nAza karUM, karUM ane karUM. eTale kahevAnI vAta e ke 'kAM aa' e ja
Page #275
--------------------------------------------------------------------------
________________ 21ra paDazaka prakaraNa [ vyAkhyAna nArInA killAmAMthI bahAra nIkaLelA kayAre thAya? ja tathami-zA kaparAmi te kAMtanArInA killAmAM. A janma, AvatA janme te sAdhu ja e siddhAMta. te ja kahe ke rakhaDapaTTI baMdha karUM, karUM ne karUM. AvA siddhAMtavALo thAya tyAre kAMtanArInA TeLAmAMthI nIkaLe gaNAya. saLarphanIA jIva che, anAdine che, saMsAra anAdine che. paMcasUtrakAre jaNAvyuM ke-gAna, sAIjiivss bhave, aNAIkammasaMjoganivvattie dukkharUve, suvA , suvAnuvaMza (paMcakU0 pR. 2) kAMtanArInA siddhAM. tamAMthI nIkaLanAre jIva anAdino che. anAdinI rakhaDapaTTI karma saMge thayelI che. te siddhAMtanA rUpe nakkI kare ke A TALavI, TALavI ane TALavI ja che, ene huMDI maLe "ardha pudgala parAvarta mAM mekSanI." kAryanI saphaLatAne AdhAra haMmezAM duniyAmAM nizcaya te kAryanI pahelAmAM pahelI bhUmikA. ApaNane traNa vastu e kAryanI siddhi mATe jarUranI che. pahelAM kArya karavAno nizcaya, kAryanA sAdhananI pUrI samaja ane trIjAmAM pravRtti karavI. eTale je sAdhake hoya tene paDakhe rAkhavA ane bAdhake dUra karavA tenuM nAma kArya nizcaya, samaja ane racanA A traNa thAya te ja kArya thAya. samajaNuM thAya ane kArya karavA mAMDe eTale basa che? te nA. jJAna ane kriyA basa che. bhASyakare kahyuM che ke "TM riyAEi mevA" jJAna ane kriyAthI mikSa thAya che. vacamAM nizcayarUpI vADe zA mATe rAkhe che?
Page #276
--------------------------------------------------------------------------
________________ 213 ogaNIsamuM ] saddhamadezanA nizcayanuM bakhtara zare saradAra bakhtara pahere tethI tene kAyara gaNa? hathiyAra le te tene kAyara gaNa? nA. e te sAdhana che. zUrA saradArane jItanAM sAdhanane levAmAM nAzI nathI. UlaTI samajaNa DahApaNanI nIti gaNAya. jeo mekSa mATe zUrA saradAra bane tene nizcayane bakhtara paheravuM paDe. te bakhtaravALo moTA vidanene "kAMkarA jevA gaNe. bakhtara vagarane kAMkarA jevAM vidanane "pahADa jevAM gaNe. nizcaya na hoya te choDane paMcAta ema thAya paNa nizcaya heya te game tema hoya te paNa Ama tema karIne paNa te ADakhIlIone dUra karanAre thAya. temAM bahAdurIvALA na hoya tethI keIne vina thayuM te joIne ApaNe gayA nathI te vadhe che ema vicAre. duradacArI vezyAne vakhANe vepAra karanArane kaI vakhata kheTa gaI te te pelA vepArIne kahe ke baMdAne jatI che. tethI nathI karavI levaDadevaDa ke nathI karavo vepAra. e baMdA upara jatI che, hukamanAmuM che te zAnA upara bolAya che? ahIM AgaLa daridrapaNuM jatI vagaranuM gaNIne potAnI bahAdurI gaNe che tethI ne? tema nizcaya vagaranA manuSya AgaLa pravRtti karavAmAM pAchA paDyA tene laIne baDAI hAMke che ke vrata laIne vrata toDe tenA karatAM vrata na levuM te sAruM che. pativratAne meMkANa melavI paDaze tethI vezyA sArI ne ! vezyA pativratAnI hAMsI kare tenI kiMmata keI paNa samaju kare nahi. je manuSyane karavuM nathI ane kahe ke phalANAne Ama thayuM. tene kahe ke
Page #277
--------------------------------------------------------------------------
________________ SoDazaka prakaraNa [ vyAkhyAna 214 tema cALA zAnA karI che? pahelAM karI batAvA pachI kahejo, karavuM nathI, ne karanArane lagIra gaDabaDa thaI tethI tu vezyAnA cALA kare che? kulavatIne kAithI hAlatAM cAlatAM aDacaNa AvI te gharanI bahAra na nIkaLe. ahIM AgaLa je kA karanArA che, te kAryane age vighna thayu' hAya te tenA paDachAye na jAya. mATe bhagavAna jinezvara mahArAje brahma pALanArAne mATe nava killA rAkhyA. temAM raheA. lAja, paDadAvALI strI eka killAmAM rahe. tyAre tame nava killAmAM rahIne tamArI rakSA karo. nizcayavALe! na Dage vezyA kahe ke mAre rAMDavAnu, cUDA bhAMgavAno nahi, tA A vAtane anumAdana kAI na Ape. kemake durAcArI vagara tenuM anumodana koNa kare. kArya karanArane khattA lAgyA hoya chatAM tene gaNakAre nahiM, jo kArya karavA jatAM khattA khAdhA tenA lIdhe kaI karI batAvyuM te tu vezyAnI sthitimAM, mATe je durAcArI hoya te ja vezyAne vakhANe. vezyA kuLavALI pAse AvIne kahe ke tu paraNI teA A pramANe thayuM mATe paraNavAmAM kaMI nahi. mATe tamArA karatAM ame sArAMne ? A vacana kaI strI sAMbhaLe ? kuLavatI strI sAMbhaLI zake kharI ? koI paNa kulIna zrI vidhavA thaI, khUNe kheDI chatAM nahi sAMbhaLe. tema ahIM AgaLa 'kArya karanAra vighnamAM pAchA paDyA' te vezyAnA akhaDasAbhAgya jevu' sAMbhaLe kANu ? amAre pratyAkhyAna, pratijJA karavI nathI. amAre khAre bhAgALA chUTI te ke sAMbhaLe ? vezyAnA akha'Da
Page #278
--------------------------------------------------------------------------
________________ ogaNIpramu] sahma dezanA 215 saubhAgya jevuM A vacana te vacana sAMkhI zake kANu ? je durAcArI hoya te. dharmanu' khIja na hoya te tene sAMkhe, paNa jo khIja hAya tA na sAMkhI zake, vastune khAma gaNAve to te sAMkhavA taiyAra nathI. nizcayavALA sattarane paDelA dekhyA tethI Dage nahi, koI maLa evA na hatA ke je vakhate zAsanamAM viruddha paDanAro na hoya, RSabhadevajI pAse marIcie dIkSA lIdhI. temAMthI te navA veSa race che, te upadeza Ape che. tenA pratidhelA sAdhu pAse dIkSA le che. te sAdhu joDe vicare che. te vakhate patita pariNAma hoya te ApaNA karatAM A sArUM, satI strI vidhavA thAya te khUNe bese. paNa mArA karatAM vezyA sArI te svapna paNa na lAve, khInnane kA thI khaselA dekhe chatAM kAya kharAba te sadAcArInA rU`vADe paNa Ave nahi. bhagavAna mahAvIrasvAmI vakhate nadISeNu jeva vezyAne tyAM rahe. tyAM dasa dasane pratibadha pamADe, vezyAvADe vAvALA kevI rIte pratikhAdha pAmatA haze? patita pari NAmI na hoya teA te paDatAne joIne paNa kAryanI uttamatA jIve, patita pariNAmIne ghare vadhAmaNAM patitanAM hoya, suMdara caDatA piraNAmIne tyAM vadhAmaNAM caDatAnAM hAs. e prakAranA gera tamAre nyAtamAM be prakAranA ArA hoya che. eka kAiTIA ane bIjA nyAtanA, kAiTIo gArane tyAM noMdha zAnI ? kANu kyAre maryAM tenI ja noMdha ane nyAtanA gAra
Page #279
--------------------------------------------------------------------------
________________ 216 DAka prakaraNa [ vyAkhyAna hoya tenA copaDe maraNanI neMdha nathI. maryA bhale paNa nyAtanA garane tyAM tene hisAba nahi. caDatA pariNAmIvALAne tyAM caDelA ane kArya karyA hoya tenI neMdha hoya. patita pariNAmIne tyAM kAITIA jevI neMdha hoya. phalANA paDI gayA. Ama thayuM ja ne? jyAM patitane hisAba nahi. paDavAvALe karmathI paDe. ApaNe caDavAvALA kene yAda karIe to nyAtanA gora jevA hoya tene. rathanemi, siMha guphAvAsIne Ama thayuM ne? te noMdha kAITIAnA copaDe. geranA copaDe sthUlabhadra, jaMbusvAmI jevAnI noMdha leya. je emaNe Ama karyuM te ApaNe kema na karIe? je AtmAmAM banAvanI noMdhane phera paDe te te nizcayanI tAkAtamAM e chApaNe varte, mATe nizcayanI pahelAM jarUra. samyaka jJAna ane cAritranI jarUra AtmA geranA copaDA je thAya te jeoe parISahe, upasargo sahana karIne kAma karyA che tenI noMdha heya. A ne zAne aMge? kahe ke nizcayane lIdhe. nizcaya hAya te tyAM caDatA pariNAma rahe. "lAgyuM te tIra nahi te tukko tevI sthitivALA te kAITIAnI mAphaka noMdho rAkhe. mATe nizcayanI jarUra. te thayA chatAM sAdhane barAbara na meLave te te nakAmuM. mATe sAdhane meLave ane tenI sAthe bAdhakone dUra khaseDe. sAdhako ane bAdhakane samajavA joIe. AnuM nAma samyam jJAna. te thayAM chatAM udyama na kare ane AMgaLI na halAve te zuM thAya? mATe sAdhano amala ane bAdhakane dUra karavAne amala tenuM nAma cAritra.
Page #280
--------------------------------------------------------------------------
________________ ogaNIsamuM] - saddharmadizanA 217 kamarUpI zatru sAme jinezvaranAM vacana rUpI "janarale (General) samyaga jJAna, darzana, cAritra te traNa mekSane raste. jene rakhaDapaTTI dUra karavAno vicAra thaye hAya, je anAdinI rakhaDepaTTI thAya che tene dUra karavI te nizcayavALo che tene mekSanI huMDI maLe. te kArya sAdhavAnI dizA samaje. kyAM te zaktithI kyAM te bhaktithI. je zakti ke bhaktimAM nathI te kArya na sAdhI zake. sainika ke janarala (Gneral) bane te ja dezane te bacAvI zakanA, mATe janarala ke sainika na bane te na ja bacAvI zake. tema A AtmAne karmathI bacAvavo hoya te bemAMthI eka dizA levI paDe. zaktinI dizA tene ja hoya ke je para bhavathI traNa jJAna sAthe laIne janmyA hoya, te ja zaktivALA gaNAya. jene bodha, jJAna, samajaNa, sAdhana vagere pArakA pAsethI levuM che te kahe ke huM zaktivALo, te dA kare, tene te zebhatuM nathI. tIrthakara mahArAja sivAyanA badhA zakita vagaranA. jene bhakita rahe tene janaralanA hukamane dhyAnamAM rAkhavAne. sainikanI pharaja janaralanA Adeza upara rahevI joIe. jyAre A karma rUpI zatrunA lazkara upara caDyA te janarala evA emanA vacanane tAbe rahe te ja huM jItanAre thAuM mATe janaralanA vacanane jeTale ArAdhdha teTale ja dharma. vacana, AjJA ane hukamamAM bheda vacanane sIdho hukama kahone, sIdhI AjJA kahone? AjJA kayAre? jyAre bhaktibhAvamAM Ave ane tene hukama mAne tyAre. bIjI vAta e che ke bIjAo vedane AjJArUpa
Page #281
--------------------------------------------------------------------------
________________ 218 pADazaka prakaraNa vyAkhyAna mAne che. anAdi mAne che. keIna karelA mAnatA nathI. tevAne vacana zabda bhAre lAge. bolAya tenuM nAma vacana. jeone sarva jJanA kahelA zA mAnavAM nathI tevAne vacana zabda zULa jevuM lAge. tevAne mATe tene jaNAvavuM paDayuM ke-"ranAkSa dha vedanA vacanamAM je pramANe che te pramANe vartavAnuM. . ahIM AgaLa hukamane savAla nathI. paNa pariNAma dekhADavAnA. Ama karavAthI Ama pariNAma Ave. tema karavAthI tevA pariNAma Ave. temAM paNa ISTa ane aniSTane samaje. te tamane samajAya che temAMthI game te kare. ISTanI pravRtti karAve che. aniSTathI nivRtti karAve che. paNa hakama tarIke nahi. paNa Ama karavAnuM pariNAma Ama Ave mATe ITAniSNAnubaMdhipaNuM jaNAvavuM te mAtra jaina zAsananuM kAma. Ama kare te ja dharma Ama na kare te adharma. vidhinI ajJA, ke niSedhanI AjJA kare te ja dharma tema ahIM nathI. paNa ahIM to ISTAniSNAnubaMdhipaNAmAM che. te mATe zrotAene hitamAM pravartAvavA ane ahitathI nivartAvavA mATe AjJA zabda na mULe paNa vacana zabda mULe. AvavuM hoya te AvI samyagu dazana, jJAna, cAritra mekSane mArga che mATe raste javuM hoya te Ave. ahIM AgaLa AtmakalyANane A raste teTaluM ja paNa te kara tema nahi. mATe tAre AvavuM hoya te Ava. A jaina zAsanamAM svarUpa nirUpaNa karavAnuM paNa tuM kara tema kahevAnuM nahi. A vastusthiti
Page #282
--------------------------------------------------------------------------
________________ gaNarAmuM] saddharmadezanA 219 dhyAnamAM rAkhIne zAstrakAroe AjJA, nedanA, preraNA nahi kahetAM vacananI ArAdhanA e ja dharma kahyo. tethI nAnI nAnI kriyAmAM paNa AjJA mAMgavI paDe che. "IcchAkAreNuM saMdisaha bhagavana, IriyAvahiyaM paDiknamAmi?" sajajhAya karUM? ema kahI te kAryane hukama le. te kare tyAre hukama maMgAya. pahelAM paccakakhANa pArUM! pachI paccakakhANa pAyuM. paNa sIdhuM pADyuM tema belene ! kema nathI bolatA? hukama mAMge te pahelAM pachI hukama maMgAya. vinaMtI karavI hoya te pahelAM vinaMtI karavAnI rajA mAgavAnI te pachI vinaMtI karavAnI. tema AjJA paNa hakama pahelAM. sukha sAtA pUchavAnI hoya tyAre IcchakAra bolAya che. teno artha e che ke prazna karUM paNa je tamArI rajA maLe che. A vAta khyAlamAM leze to khyAla Avaze ke hukama, nodanA vagere nahi paNa A te ISTAniSTanA sAdhane dekhADanAra. te karavuM na karavuM te tenI marajInI vAta. A badhI vastu kahIne zAsanamAM spaSTa jaNAvavA mATe nedanA, preraNuM zabda nahi lakhatAM "vacanArAnA rAju vacananI ArAdhanA te ja dharma ema kahyuM. vacana kaI cIja ? te vizeSa levuM ke sAmAnya levuM? tethI sarvAnAM vacananI ArAdhanA kaI rIte levI te adhikAra je jaNAvaze te agre vartamAna. vyAkhyAna : 20 chevaTe to huM zAstrakAra mahArAjA AcArya bhagavAna zrImAna haribhadrasUrIzvarajI bhavya jInA upakArane mATe pAThazaka nAmanA
Page #283
--------------------------------------------------------------------------
________________ SoDazaka prakaraNa [ vyAkhyAna 220 prakaraNane racatA thakA AgaLa sUcavI gayA ke A sa`sAramAM A jIva anAdi kALathI kevaLa rakhaDapaTTI karI rahelA che. arthAt dareka bhavamAM janma levA, jahemata uThAvavI, jara, jorU ane jamIna bhegAM karavAM ane miniTamAM (minute)mAM mUkIne nIkaLavu' paDhavuM, lavAriyA vagere bhaTakatI prajA che, chatAM te melIne nIkaLatI nathI. je meLave che te laine jAya che. eka gAmathI bIje gAma yAvat gAmegAma bhaTake kharI chatAM meLavelu' laIne jAya. melIne javAnI jAta heAya teA A jIvanI che. A jIva evI bhaTaktI jAtanA che ke jIvana paryaMta mahenata karIne meLave che. AhAra, zarIra, indriya, zvAsocchvAsa, vacana, mana, kAyAnI zakti meLave che, e rIte cha paryApti jene kahevAya che tene khIlave che chatAM cheDe mIMDuM. pahelAM janmamAM jeTalI AhArazikata keLavI che temAM jatI vakhate gaLathuthInI paNa muzkelI che. A bhavamAM ALye, temAM AhArazikta khIlavatAM vayeA. krame janmyA. janmyA tyAre zarIra eka veMtanuM hatuM. indriyAnI, zvAsocchuvAsa levAnI, khelavAnI vicAranI zakti khIlavI, jema jema avasthA thatI gaI tema tema khIlavate gayA paNa chevaTe tA te cheThu devAnI. jyAM bhavanA IMDA AvyeA tyAM eka paNa kita AgaLa rahevAnI nahi. A sa`sAramAM rahelA dareka jIvanuM A thatuM AvyuM che. jo kAMTAvALA rastA sivAya bIjo koI rastA hoya tA te raste jaie. bIjA rastA na hoya teA kAMTAvALA raste jALavIne cAlavuM paDe. ahIM AgaLa cAdarAjaleAkanA jIvA te raste cAlyA, cAle che ane cAlaze. jIvanamAM zaktie
Page #284
--------------------------------------------------------------------------
________________ 221 vIsamuM ] saddharmadezanA AhAradi je khIlavI che te cheha Ape te paNa sahana karavuM che. jyAre bIje janma meLavyA tyAM paNa cheha de te te sahana karavuM e ke mArga ! je ApaNe dasta hoya ne te cheha de to pachI tenAmAM ApaNe vizvAsa rAkhIe chIe? be traNa vakhata cheha de te mAnavuM paDe ke ApaNuM kALajuM ThekANe nathI. vAghe vAMdaruM pakaDayuM tyAre vAMdarAe kahyuM ke kema? te kALajuM khAvuM che. tyAre vAMdarAe kahyuM ke kALaju te jhADa upara che. te laI Ave. te te lAve kayAMthI? tema ApaNe kharekhara kALajuM korANe mUkyuM che. ATalI ATalI zakitaoe anaMtI vakhata cheha dIdhe chatAM te zakti piSavI ne cheDa sahana karo. vAta karatI vakhate samajIe chIe ke zakti cheSTha de che, paNa bIje raste nahi tethI zuM karIe? bIje raste kene nahi? abhavyane bIjo rasto nahi. cheha de ane chetare te paNa cheDe (pale) pakaDa. bhavyamAM lAyakAta che tyAre abhavyamAM nathI bhavya jIva je hoya temAM lAyakAta che, paNa keTalAka bhavya anaMtA kALathI nigodamAM rahyA, anaMta kALa raheze, nIkaLaze nahi. te te bhavya ane abhivyamAM pharaka karyo? vAta kharI che. bIja ane kAMkarAmAM pharaka kharo ke nahi? hA. kema? te kAMkarane aMkure na thAya tyAre bIjane aMkure thAya. jagatamAM jeTalAM bIja che te badhA dANAnA aMkurA kharA? te jeTalA dANA che te badhAnA aMkurA thavAnA. temAM ane kAMkarAmAM phera kharo. bIjamAM aMkure thavAnI lAya
Page #285
--------------------------------------------------------------------------
________________ SoDazaka prakaraNa vyAkhyAna kAta che. tema bhavya jIva jeo anAdi kALathI nigodamAM rahyA che ane raheze temAM lAyakAta che. tyAre abhavyamAM lAyakAta ja nathI. bAdarapaNAmAM, basapaNAmAM, paMcendriyapaNAmAM, manuSyapaNAmAM bhavyane chae zakitao cheDavAnuM heI zake paNa abhavya hoya tene te chae zaktiothI chetarAvavAnuM thAya tyAre bhavya jIvane te nathI. bhavya jIva je sAvaceta thAya te tenAmAM eTalI badhI tAkAta rahe che ke eka aMtarmuhUrtamAM mithyAtvamAMthI nIkaLIne cidame guNaThANe, thAvat mokSamAM AvI zake che. A chetarapIMDIne cheha khamAtuM nathI, mATe baMdha kare che. ATale vicAra jene Ave, A AharAdikanI zakita, kAyA, vagere prANa jIvana sudhI joDIA rahe che, paraMtu kharekhara cheDe cheha de che, mATe tenAthI bacavuM che. jene A chetaravAvALAnI sabata cheDavAne vicAra thAya te jarUra chUTI javAnA. eka pudgala parAvarta mAM jarUra e chetaravAvALAnI sebata chUTI javAnI. jene vicAra thAya ke A chetaravAvALA che, tenI sobata choDavI che, tenAthI AgaLa vadhIne mArUM A jagatamAM bIjuM kaMI kartavya nathI. paNa A dhutArAnA paMjAmAMthI chUTI javuM e ja kartavya che. evI sthiti Ave tyAre ardha pudgala parAvartana jeTalAmAM chUTI javAne. bharoso ne rAkhavo?, chAyA jevI sabata nathI gaNAtI paNa chAyA karatAM A vadhAre gADha che. chAyA sUrya vagerenA kAraNathI paDe, tyAre A chetarapIMDI te haMmezAM cAlu. AnAthI cheTe thAuM. A che
Page #286
--------------------------------------------------------------------------
________________ vIsamuM] saddharmadezanA 227 zaktio, prANe chetarapIMDI karavAvALA che. tenAthI cheTe thAuM ne mArA Atma svarUpamAM rahuM, Ama jyAre mati re tyAre ja ardha pudgala parAvarta saMsAra rahe. prANanI chetarapIMDIne, zakitanI chetarapIMDIne janmajanma ekaThA karavA paDe che. tene ane te cheDe cheha de che tene vicAra te sparza, rasa, ghANa, cakSu, zretra ke manane viSaya nathI, te kayA pramANathI ene mAnavuM? dhUrtathI sAvaceta kayAre rahevAya ? te tenA dhUrta paNane jANIe tyAre. tema A dase prANa, cha zaktio chetarapIMDIvALI che te zAthI oLakhavI te vacanathI, sarvajJa bhagavAnanA vacana dvArA e. reDiye (Radio) uparathI je samAcAra Ave che temAM tenA nAyaka vagerenA ke tenA jANanAra adhikArI hoya te tenA vacana upara ja AdhAra rahe che. tema ahIM ApaNe kenA vacana upara rahevAnuM? jeone AtmAnuM sAkSAt jJAna heya, tenA guNa sAkSAt jANyA heya, AvaraNo, tene rekavAnA kAraNe, khasavAnA kAraNe, te khasavAthI thatuM zuddha svarUpa A badhuM jenA jANavAmAM AvyuM hoya tevAnA vacana upara bharose rAkhI zakAya. jene AtmAne khyAla nathI. jaina ane jainetara bane jIva, AtmA zabda vApare che. paNa te konA gharane? AtmA' zabda jaina pAsethI jainetare ke jainetara pAsethI jaine lIdhe? A jIva-A AtmA zabda, rUpa, rasa, gaMdha, zabda vagarane che te te sarva matavALAne kabUla che. IndriyanA jJAnathI te AtmA jaNAya tema nathI. tethI AtmA, jIva
Page #287
--------------------------------------------------------------------------
________________ breDazaka prakaraNa te zabdane pahelavahelA uccAranArA padArthane jANanArA hovA joie. vastunuM nAma, vastunI utpatti pahelAM nathI hotuM. je jIvane haMmezAM utpanna thayelA mAnanArA, jIvane svarUpe jANanArA tevA kANu ? jagatamAM karmane lAvavAvALI cIjamAM mukhya bhAga koI paNa bhajave teA rAgadveSa. jyAM sudhI rAgadveSa hAya tyAM sudhI karmAM baMdhAyA vagara rahe nahi. jJAna dazanane rokanArAM karmAM te rAgadveSathI kha`dhAtA jAya tyAM sudhI sarvajJapazuM na thAya, te zAthI thAya ? atijJAna ane kevaLajJAnamAM taphAvata matijJAnAvaraNa baMdhAtuM pahelAnu` heAya te paNa cAle. jemAM aMze vastu rahelI che temAM keTalAMka rokAyalAM hAya, keTalAMka rokAtAM heAya ane keTalAMka jhaLakatAM hoya. paNa eka svarUpavALI cIjamAM eka ja aMza eka paramANu temAM lAla, pILA, dhoLA te ane kharU'! lUgaDAM vagere skadhAmAM te ane, jema paramANu bhAga vagaranI cIja hAvAthI te kALA, pILA dekhAtA nathI. ska`dha a'zavALA hovAthI lAla, pILA, kALA, sugadhI hoya che. tema matijJAnAdi jJAnA te badhAM azavALA. keTalAka aza avarAya, ane keTalAka avarAtA a'za khulyA hoya. kevaLajJAna akhaMDa svarUpavALu che. temAM AvaraNa Avyu. hAya, AvatuM hoya ane prakAza rahetA hAya te traNe cIja na ane. jo A vAta khyAlamAM Avaze teA matijJAnanA aThThAvIsa bheda jema che tema kevaLajJAnanA bheda kema nahi te khyAlamAM Avaze. kevaLajJAna jabarajasta che, mATe akha'DarUpa 224 [ vyAkhyAna mahApuruSa; kevalI arUpI
Page #288
--------------------------------------------------------------------------
________________ vIrAmuM] sahamadazanA 225 che. sarva kALa, deza, avayava saMpUrNa evuM te jJAna thayA pachI tenA upara judA judA zabda lagADavAmAM Ave che. jina, sarvajJa, sarvadazI vagere na lagADavAmAM Ave te badhuM ekI sAthe tema kevaLajJAnamAM mAnavuM paDe mATe judA zabda che. jene jJAnAvaraNIya, sattA, udaya baMdhamAM nahi tene AtmA keNa? te vItarAga. jene jagatanA koI paNa padArtha tarapha pakSapAta ane aruci nathI. keI paNa padArtha saMbaMdhI, rAga ke dveSa nahi, te jIva jJAnAvaraNa karma vagarane hAya. tene jJAnAvaraNa karma sattAmAM, udayamAM ane baMdhamAM na hoya. je mArA tArAnI ramatamAM paDelA che, jemake mAro bhagata eTale tAre. tuM mAre zaraNe AvyA tethI huM tane sarva vAtathI choDAvIza. zatru haze tene harAvIza. jene AvI rIte rAgadveSa che te jJAnAvaraNa bAMdhyA vagara rahe nahi. mATe te baMdha, udaya, sattAmAM hoya to tene akhaMDa jJAna hoya ja nahi. tethI AtmA, jIva dekhavAne tene vakhata ja nahi. paNa AtmAnuM jJAna koNa dharAve ? atIndriya jJAna dharAvanAra, jIva ke AtmA e nAma hoya te jainanA gharanuM. bIjAe uchInuM lIdhuM. tene jIva ke AtmAne, tenA guNane, tene kinArAM karmane, te karmanuM ghaTavuM, bAMdhavuM, vadhavuM kema thAya che tene vicAra ja nahi. tame kaIne tyAMthI dAgIne uchIne lAve tenuM tamAre tyAM nAmuM hoya ja nahi. jIva, AtmA zabda jainetare uchIne lIdhe che. mATe tyAM tene vicAra ja nahi. keTalAka bhaNelA sAdhu kahe ke A kaDAkUTa zI? jIva, ajIva vagere nava tatva kahe che tema teo dravya, guNa, sAmAnya, pramANe, prameya vagere tarIke vicAra kare. satva, tame,
Page #289
--------------------------------------------------------------------------
________________ - paDazaka prakaraNa [ vyAkhyAna guNa kahIne cAle te jagatanA padArtho temane AvI gayA. temane AvI rIte jaNAvyA. tame jIva ajIva rUpe juduM jaNAvyuM temAM navAI zI? A te samakitI. kAraNa ke jIvAjIvAdi svarUpe jANe. teo dravyAdhirUpe, pramANarUpe, prameya, prakRti Adi rUpe mAne che tethI samakitI nahi, vidhavidha dRSTi eka ja padArtha heya te kaI kuMbha kahe, kaI kaLaza kahe, kaI ghaTa kahe te zuM? jagatanA badhA padArtho badhAne kahevA che. je naiyAyikane, vizeSikane, sAMkhyane, baddhane, jainane jagatanA padArtho kahevA che to phakaze? chokaro chabI jUe, kArIgara chabI jUe, bane chabI te eka ja jUe che. A eka ja che ne ! mATe be ya sarakhA che? have chokare chabI jUe temAM caLakATane dekhe che. paNa kayA muddAne aMge, kaI sthitie A chabI che te chekaro samaje nahi tema padArthomAM heya, ya, upAdeya vibhAgarUpe ahIM jaina zAsanamAM kahevAmAM AvyuM che tyAM AgaLa heyAdi rUpe padArtho nathI mATe jIvAdi padArthonuM je kathana che tene tatva mAne te tenuM nAma samakita. tema umAsvAtivAcakajI kahe che. jeNe jIvAdi padArthone tattva mAnyA teone heyAdinuM jJAna rahe. jyAre bIjAo badhAM tane padArtho mAnyA tema kahe che temAM heyAdinA vibhAge pADa te khare? mATe kahe che ke jIvAdika tattvanuM nirUpaNa karanAra sarvajJa paramAtmA ja che. nirUpaNa karyuM temAM ApaNane zI khabara paDe? enA AtmAmAM ApaNe piThA chIe? tethI te kahe che te sAcuM.
Page #290
--------------------------------------------------------------------------
________________ 227 vIsamuM ] saddha dezanA 220 sarvajJa bhagavAnanAM vacananI viziSTatA je vakhate sarvajJa bhagavAna nirUpaNa kare te vakhate je sAMbhaLavAnuM hoya te paNa vacanane ga. sarvajJa bhagavAna sivAya bIje bele tenuM nAma dravyazrata. sarvajJa bhagavAnanuM je vacana te dravyazrata ja nahi. bhUta kALamAM thayela, bhavidhyamAM thavAvALo je bhAva te thavAne badhAmAM. paNa sarvajJanA vacanamAM bhAvinuM dravyazrata nathI. mATe kevaLI bhagavAna kevIjJAnathI padArtho jANe, nirUpaNa karavA lAyakane nirUpaNa kare te zAstra nahi paNa vacanoga. zrotAne dravyathuta sAMbhaLIne bhAvakRta thavAnuM. A vastu khyAlamAM rAkhIe te vacanAdhanayA Tu vacananI ArAdhanA. tIrthakare je vacanogathI kahyuM te kRta-Agama. te sIdhuM ApaNI apekSAe. temane khudanI apekSAe te nahi. te Agama zrata AjJA kaI nathI. tyAre zuM kevaLa vacanayoga? kevaLI bhagavAnane je nirUpaNa karavAnuM ane te kevaLa vacanayoga. mATe "vanArAdhanA'. 'nutte ti va' jeTalA jeTalA jIbhavALA eTale beIndriyathI badhA vacanogavALA. te badhAnI ArAdhanA karavI ema ne? vAta kharI. paNa sAmAnya zabda prakaraNane aMge vizeSamAM dAkhala thAya. cekasI jagatane sAmAnya zabda che. jyAre ahIM AgaLa eka ja ghara hoya te belIe cekasI te pratIti eka gharavALAnI thavAnI. tema samartha vizeSaNa vizeSyane na kahyuM heya te paNa vizeSyane jaNave. tema ahIM AgaLa A vacana kayA muddAe kahevAmAM AvyuM ? dharmanI ArAdhanAnA muddAe. karyuM vacana? te sarvajJanuM.
Page #291
--------------------------------------------------------------------------
________________ 228 : zaka prakaraNa vyAkhyAna raviyoga paralekanI vidhimAM pramANabhUta zuM ? ApaNI Indriya kAma nathI lAgatI. kAma lAge zuM? te. vacana. te kayuM? atIndriya padArthone dekhanAra, jANanAra, tevAe kaheluM tenuM nAma vacana. atIndriya padArthone dekhanAsa mahApuruSanuM vacana. mATe pragaTa kaheluM te vacana ahIM levAya. jayaNanI zarUAta sarvajJa bhagavAne kahelA vacananI ArAdhanA. Ama zA mATe ? jema bIjA lekamAM asADa suda 11ne devapeDhI ane kArtika suda agyArasane devaUThI agyArasa kahevAya che. te devaUThI agyArase eTale cAra mahinA UMdhyA temAMthI UDyA! cAra mahinA divasa ane rAta UMdhyA karyuM tevA bhagavAnane mAnanAranI balihArI. paNa kharI vastu zI? kRSNa mahArAjane jyAre virodhanA vadhAre mAlama paDI, huM pite darabAra bharU, rajavADI nIkaLuM tyAre jIvahiMsAne pAra kyAM? mATe darabAra bharavAnuM baMdha . rAjavADI baMdha karI tethI jamAnAmAM ja rahyA. asADa suda agyArasathI jamAnAmAM dAkhala thavuM kArtika suda agyArase nIkaLavuM tethI AraMbha pari grahanA tyAganI pravRtti. AvI rIte comAsAnI jayaNa zarU thaI boddhoe paNa pahelA comAsAmAM bhaTakavAnuM rAkhyuM hatuM. pachI temAM niMdA thavA lAgI tyAre budhe badhAne bhegAM karIne kahyuM ke varasAda vakhate sthira thavAnuM rAkhe. baiddhane te olabhA keNa denAra? lIlotarI, bArIka jIvane kacaDatA phare che te elaMbhA denAra keNa? te vicAre. je comAsAmAM sthira rahe che te. DuMgaLIne bALI nAMkhIe te paNa gaMdha na choDe. tema temane
Page #292
--------------------------------------------------------------------------
________________ vIsamuM] saddhamadezanA 229 comAsAne niyama karyo. paNa traNa mahinA sthira rahevuM te niyama karyo. pachI cAramAMthI game te traNa mahinA sthira rahevuM. eka mahine chaTane khare. zuM thayuM ? comAsAnI asala sthitine pilAe devapoDhImAM ghAlI dIdhI. pelAe cAramAMthI traNa mahinAmAM ghAlI dIdhI. rAgadveSathI bharelA hoya te ja A rUpe phare. - rAgadveSarahita hoya tene sAcI vastune uthalAvavAnuM na bane. mATe atIndriya arUpI padArthone atIta, anAgata, vartamAnanA padArthone jANanArA je mahApuruSa hoya tene pragaTa kaheluM je te vacana kahevAya. have A uparathI bIjAnA vacanane kuvacana kema mAnuM chuM ? je kevalI bhagavAne padArtho jANIne dezanA ApI te vacananI ArAdhanA te kema? kemake aSTasparzI padArthonI ArAdhanA thAya. jene parya pAsanA kahIe chIe te aSTaspazInI haya. tivRtto mALA" jevA zabdo ApaNuM sthAnakavAsIo samajyA vagara bolanArA che. eka mANasa je dezathI AvyuM tene eka kAgaLa te dezavALAe tamArA upara lakhIne mokalyo ke tene sAcavaze, rAkhaze, vidAya thAya tyAre vidAya karaze. pelAe kAgaLa Ape. pelAe vAMcIne kahI saMbhalAvyuM. eTale zuM kAgaLane amala karyo? tema A tikhunnovALA che. zAstrakAranA kathanamAM te e che ke ghera rahelo mANasa vicAra kare ke guru mahArAja Ave che temane pradakSiNA, satkAra, sanmAna karIza. karuM e kartavyanA je vicAre
Page #293
--------------------------------------------------------------------------
________________ 230 Dazaka prakaraNa huM vyAkhyAna hatA, tene je ullekha hatA, te teNe belavAne rAkhe. "tilaghutto mAri vAdiLa' eTale zuM? tene uttara nahi daI zake. caM inamaMttAka pahelAM kema ? "kALa maMgAruM jevAM ke pahelAM kema na mUkayuM? ane pakvAmi cheluM kema mUkyuM? zuM kalyANa rUpI caityane vaMdana, namaskAra nathI karate? lagIra akkala pahoMce te samaje. A maMgala, kalyANa vagere cIja kalyANa karavA mATe che. kalyANa, maMgaLa mUrtasvarUpa che tethI tenI sevA karI zakAya. mATe pajajuvAsAmi cheDe jeDayuM che. vaMdananA ThekANe na joDayuM. jene vyAkaraNa vyAgharaNa hoya tene sUtra eTale sutara kahevuM paDe. AvA manuSyane vicAra zAne Ave? upara kahelAnA mate vasthA mAruM sevacaM caM namaMtami. ema mUkI zakAta. paNa parya pAsanA karavA lAyaka A cAra padArtho che. vaMdana, namaskAra, satkAra, sanmAna karavA lAyaka A cAra sevanIya padArtho. jene sevanIya, namaskaraNIya kayA te khyAla na hoya tevA manuSya tevuM bele. ArAdhanA viSe spaSTIkaraNa tema ahIM tame ArAdhanA kare kahe che paNa vacana causparza tenI ArAdhanA kaI rIte? aSTasparzI hoya te parya pAsanA, ArAdhanA bane. vacana causparze che tethI te ArAdhanAmAM levAne viSaya nathI, te ArAdhanA sAthI kahe che? sIdhI ArAdhanA thatI nathI, mATe ArAdhanA zabda 1. te bhagavate vaMdAmi NamaMsAmi sakAremi sammANemi kallANaM maMgalaM devayaM ceiya pajjuvAsAmi (sthA0 sU0 177)
Page #294
--------------------------------------------------------------------------
________________ vIsamuM ] sadama dezane ra33 mUkIe chIe ane parya pAsanA nathI mUkatA. ArAdhanA paryuMpAsanA kaI cIja che te samajavuM joIe. vacanamAM kahelI vAta samajavI ane te pramANe vartAva kara, tenuM nAma vacananI ArAdhanA. AthI eTale AtmAne vacanamAM vartAvavAne taiyAra kare teTalo ja dharma thAya. mATe vacananI ArAdhanA. vacanamAM kaheluM ke mAre karavA ja lAyaka che. te karI zako ke na karI zake paNa nizcaya te te ja have joIe ke te karavA lAyaka ja cIja che. jeo dezathI virativALA che teo heyane choDavA lAyaka gaNe ne sarvaviratinI buddhivALA heya. e pramANe zrI hemacaMdrasUrIzvarajI mahArAja jaNAve che. hakka na karyA heya mATe vacana. je zAstronuM kathana ane te kathananI lephsA sAcI mAnIne amala karavAnI dhAraNA rAkhIne je pravRtti tenuM nAma ArAdhanA ArAdhanAnI daSTi viSe sUcana A vAtathI cAhe arihaMta, siddha vagere game te pada ArAdhe paNa draSTi kyAM ? sarvanI ArAdhyApAmAM. ekanI paNa ArAdhyatA nathI te Ave te badhI ArAdhanA nakAmI jAya. jeTalA padArtho ArAdhya hoya te badhAMnI ArAdhanA karavI joIe, paNa zakti che jemAM pheravAya teTalI pheravavI. jyArathI jinezvara mahArAjanA vacanane aMgIkAra karyuM tyArathI jIvananA aMta sudhI akhalitapaNe pravRtti rahe ane jJAna, darzana, cAritranI ArAdhanAmAM paNa grahaNa kyAMthI mAMDIne jIvana paryata pravRtti thAya tyAre ArAdhanA mATe jyArathI tIrthakaranA vacanane samaje tyArathI jIvana paryata vartavuM che
Page #295
--------------------------------------------------------------------------
________________ 232 Dazaka prakaraNa [ vyAkhyAna mATe ArAdhanA. ane AthI ja tevI ArAdhanAthI dharma thAya che. vacananI ArAdhanA kema lIdhI ane jJAna, darzana, cAritranI kriyA kema na lIdhI ? kAraNa tarIke bIjA kema na lIdhA? bIjA badhAM kAraNe che paNa A kAraNa che, te temAM pharaka che? te samajAvaze ane bIjAM kAraNo te karaNa kema nahi ane A karaNa kema te samajAvaze te aMge vartamAna. vyAkhyAna : 21. jIvanI vidhavidha sthitie zAstrakAra mahArAja AcArya bhagavAna zrImAna haribhadrasUrIzvarajI mahArAja bhavya jInA upakArane mATe SoDazaka nAmanA prakaraNanI racanA karatAM AgaLa sUcavI gayA ke A saMsAramAM A jIva anAdi kALathI rakhaDaMpaTTI karI rahele che. te karatAM karatAM anaMtA pudgalaparAvartA (ekedriya) nigadamAM gayAM. te paNa sUkSma ekedriyamAM. jIvanI anAdi kAlIna sthiti sudhI sUkSma nigodamAM. temAMthI akAma nirja e bahAra nIkaLe. nigama te zarIranI paNa bhAgIdArI jagatamAM joI zakIe chIe ke ekedriya zarIravALA che je pRthvIkAyAdimAM che temAM zuM hoya che? ekaluM zarIra, te zarIne dhAraNa karanArI je ekedriyapaNAnI avasthA temAM paNa sUma ekedriya, tene ekaluM zarIra. te paNa
Page #296
--------------------------------------------------------------------------
________________ ekavIsamuM ] saddharmadezanA 233 dekhI zakIe nahi tevuM ane anaMtA vacce eka anAdi kALathI tene anaMtAnI bhAgIdArInI Teva paDI. duniyAmAM mAlamilakata ane cIjamAM bhAgIdArI hoya paNa zarIramAM bhAgIdArI keI paNa jagyA para hotI nathI. tyAre sUkSma nigadamAM te zarIranI bhAgIdArI. keInuM zarIra svataMtra nathI. milakata, makAna vagere bhAgIdArInuM paNa ekaluM je kaMI hoya te eka zarIra. temAM kedanI bhAgIdArI nahi. garbhamAM rahelAne paNa zarIra svataMtra. tenAthI sukhaduHkha bhegavavuM temAM svataMtra. pitAnuM sukhaduHkha bIjo bhegave nahi. bIjAnAM sukhaduHkha pote bhagave nahi. jagatanA dareka jI judA che. ane karmo judAM che. kema ? te ke sukhaduHkhamAM bhAgIdArI nathI. A jagatamAM je bhAgIdArIne saMbaMdha nathI te tyAM eTale nigadamAM raheluM che. sUkSma nigodamAM ja anAdipaNuM - zarIramAM bhAgIdAra keTalA? vImA levAnI harakata na hoya te tene aMge gADuM bharelA dalAla maLe. ahIM te anaMtA bhAgIdAra. eka zarIra AgaLanA asaMkhyAtamA bhAga jeTaluM na dekhAya evuM, tenA anaMtA bhAgIdAra. temAM anAdi kAlathI rahyAM. A jage para ja anAdi kAla rahyo paNa bIjI kaI jago para nathI rahyo. pRthvIkAyAdithI mAMDIne yAvat paMcendriya sudhImAM anAdipaNuM na hoya. mAtra sUkSma nigodamAM ja anAdipaNuM hAya. manuSyapaNunI sArthakatA kyAre ? temAMthI krame bAdaramAM AvyuM ane krame zarIra juduM maLyuM,
Page #297
--------------------------------------------------------------------------
________________ 234 SoDazaka prakaraNa [ vyAkhyAna chatAM rasa jANavAnI tAkAta na maLI. jyAre anaMtA puNyane udaya hoya ane anaMtI akAma nirjarA thaI hoya tyAre rasa jANavAnI tAkAta maLe. tenAthI anaMtA puNyane udaya thaye ane teTalI akAma nirja thaI tyAre gaMdhanI tAkAta maLI. tenAthI anaMtA puNya rUpanI, tenAthI anaMtA puNya zabdanI, tenAthI anaMtA puNya vicAranI. ane tenAthI anaMtA puNya manuSyapaNuM pAmyA. keTalAM pagathI caDyAM te vicAre. sUkSma nigadIo dharatI upara rahele che. dharatI upara rahelAne paDavAnuM hoya nahi. UMce caDele agara eka be pagathI caDe tene paDavAne bhaya. UMce caDele paDe to te herAna vadhAre thAya. tema ahIM manuSyapaNAmAM AvyA pachI sItterane thekaDe bAMdhe. ekendriyathI mAMDIne yAvat asaMjJI paMceMdriya sudhImAM sIttera bAMdhavAnI tAkAta nathI. bAdara, trAsa, paMcuMdriyapaNuM ane manuSyapaNuM tenI sAthe Arya deza, uttama kula, jAti, lAMbu AyuSya, nirogIpaNuM, deva guru ane dharmanI jogavAI ATalAM pagathI caDyAM ne chatAM je sAdhya sAdhI na zakIe, te jema hathiyAra che, sAdhanasAmagrI che chatAM zatrunA TapalAM khame te kevo gaNAya? tema ApaNane A manuSyapaNuM, Arya kSetra vagere sAdhana ke jenA vaDe karma rAjAne sarvathA nAza karI zakAya tevAM maLelAM che, chatAM ApaNe karmane AdhIna cAlyA karIe chIe ane kahIe ke karmane udaya. vAta kharI. paNa tuM bAyele thaye tene vicAra Avyo? A vAta vicAraze te jaina dharmavALAe badhI
Page #298
--------------------------------------------------------------------------
________________ ekavIrAmuM ] saddharmadezanA 235 vAta kerANe mUkI ane deva, guru kema mAnyA te samajAze. zAthI? guNathI. guNa kyAre? te karmane haNyA tyAre. karma haNyAM tethI guNo anaMtA che te ApaNuM kendra kayuM? te karmane haNavAM te. AthI nA rihaMtAi belIe chIe. chelA pudgalamAM manuSyanI sthiti haribhadrasUrijI kahe che ke je manuSyanAM udyama ane karma baLavAna hoya paNa AtmAne karmanA karatAM baLavAna banAvatA nathI te manuSyo chellA pudgalaparAvarta mAM nathI. karmane haNavAnI IcchAvALo nathI te chellA pudgalaparAvartanamAM nathI. haribhadrasUrijIe be ja vADA pADyA. eka chellA ane eka vadhArene. tenI nizAnI zI? karma karaze tema thaze te A chellA pudgala sivAyane. chellA pudgalamAM hoya te te karmanA udayane kAbUmAM lauM, navAM karma bAMdhuM nahi tathA navAM karmo bAMdhIne tenAM phaLo bhegavavAne vakhata lAvuM nahi. A vicAra chellA pudgalamAM Ave tyAre ja Ave ane tyAre ja dharma zabda balavAne lAyaka thAya. A vicAre Ave tyAre mAre jIva karma karatAM baLavAna, karmanA udayane dAbave ane kamane udaya na jAgavA deve te mArUM kartavya che, A vicAra Ave. A vicAra Ave tyAre ja dharma. durgatimAM jatA jIvane reke tevuM anuSThAna ke je sadgati na na maLatI hoya te meLavI Ape tenuM nAma dharma. durgati thavAnI hatI te zAnA udaye ? te karmanA udaye. te rekAya kayAre? te mAre karele dharma eTale zaktivALo hoya ke durgatinAM bAMdhelAM karmone teDI nAkhe.
Page #299
--------------------------------------------------------------------------
________________ 236 Dazaka prakaraNa [ vyAkhyAna udyama paNa gerarasane thatAM kartAne nukazAna dharma sIdhI rIte durgati rokI zakatA nathI, paNa tenAM kAraNo rUpI karmone dharmanA vicAra (kriyA) rokI zake. je jIva baLavAna na hoya ane karma baLavAna hoya te dharma jevI cIja ja nahi. dharmane baLavAna mAnaze te . karmane dabAvavA mATe dharmanI kartavyatA rAkhI zakaze. karma dabAya nahi te durgati rekAya kaI rIte ane sadgatinAM karmo na bAMdhe te sadgati thavAnI kayAMthI? chellA pudugalamAM jIvanI sthiti kaI? karmane nirbaLa banAve. bAkInA pudgalamAM karma baLavattara. vanaspati, beIdriyAdi jIe jevA karmo karyA te pramANe jamyAM. teo jIvana pUruM thayuM ane hAlatA thayA, paNa durgatinA karmone teDuM te sthiti kyAM? te jyAM puraskAra baLavAna hoya tyAM te chele samaja. jyAM karmanuM baLavattarapaNuM hoya tyAM chelle pudgalaparAvarta na samajavo paNa vadhAre samaje. rastA sara thayela udyama kAryanI siddhi kare. te udyama geraraste thaye heya te kartAne nukazAna kare. ahIM kare che te be ya udyama ja. aMtya pudagala sAthe jinezvaranA vacananI AvazyaktA A jIvane aMtya pudgalaparAvarta mAM udyama ke sUjhe? te eka ja prakAra. jinezvaranA vacananI pariNatine. jinezvara bhagavAnanuM vacana pariName tyAM. chellA pudgalaparAvarta sivAya jinezvara bhagavAnanuM vacana pariName nahi. jyAM sudhI aMtya pudgala na hoya tyAM dhI viSayasaMgamAM sukhabuddhi hoya. chelle hoya te temAM duHkhabuddhi thAya. daSTisaMmeDa,
Page #300
--------------------------------------------------------------------------
________________ ekavIsamuM ] saddharmadezanA 237 viSaya vagere avaguNo te chelle pudgala na hoya tyAM sudhI baLa kare. chele hoya ane jinezvaranuM vacana pariName te A dRSTisaMmeha vagere kArasthAna na kare. bhagavAnanI sevA, bhakti ane ArAdhanA sarve matamAM che. tame bhagavAnanI ArAdhanA, bhakti ane sevA mUkIne vacana kyAM pakaDyuM ? ame bhagavAnanI bhakti vagere mUkyuM nathI paNa vacananI ArAdhanA che tyAM tenA vaktAnI ArAdhanA che. paNa jyAM vakatAnI ArAdhanA che tyAM vacananI ArAdhanAne niyama nahi. - yathArtha pUjana karyuM? guNanI ArAdhanAmAM guNInI ArAdhanA jarUra. guNInI ArAdhanAmAM guNanI bhajana. guNa guNa sivAya raheto nathI. mATe tIrthakara mahArAjane sAdhupaNuM che, cAra jJAnavALA che. mAsI tapanuM pAraNuM che tevAne gecarI ApI. enA je pAtravittane saMga kaye? te che, paraMtu guNane saMga chatAM guNabuddhi nathI. tevA abhinava zeThe comAsI tapanuM pAraNuM karAvyuM. ane guNabuddhivALA jIraNa zeTha mUratA rahyA. phala jIrNa zeThane ke abhinava zeThane? te nahi karAvanAre meLavyuM. karAvanAra khAlI. tene zuM maLyuM? pAMca di ne dhana maLyuM. AtmAnuM kAma jIrNa zeThe sAdhI lIdhuM. guNI ane guNa kene maLyA ? abhinava zeThane. khuda guNuM maLyA, pAraNuM karAvyuM chatAM dravyathakI guNane saMga paNa guNu dvArAe guNIne nahi. tyAre jIrNa zeThane guNa dvArA guNane saMga maLe. tame kesarIAjI vageremAM jevI pUjA kare che tevI
Page #301
--------------------------------------------------------------------------
________________ 238 Dazaka prakaraNa [ vyAkhyAna anya matavALA kare che. guNane pUjyA tethI te ArAdhanAmAM pAmavAnA zuM? kAraNake guNadhyAna rAkhyA vagara guNInuM pUjana phAyade karatuM nathI. ahIM mAnatA mAnIne caDAvyAM te caDAvyAM te guNIne, paNa keIe kalyANanI buddhithI caDAvyAM te te pUjana AtmAnuM kArya karanAruM thayuM. guNInuM pUjana guNu dvArA thAya te ja saphaLa. guNa saMbaMdhI cIja guNamAM rahelI ja che, tethI guNa dvArA guNInuM pUjana te yathArtha pUjana. citAra ane bharavADa chokarAnI copaDImAM eka citArae cha mahinA sudhI mahenata karIne eka citrAmaNa banAvyuM. te laIne rAjA pAse gaye. te dekhADayuM. rAjAe vakhANyuM. pAMcasenI kiMmata karI. ATalI badhI mahenatavALA citrAmaNanA mane pAMca Ape che? rAjAe yAvat pAMca hajAra kahyA. chevaTe dasa hajAra kahyA paNa nA hI. jyAM rAjagaDhanI bahAra nIkaLe che tyAM sAme bharavADa maLe. bharavADe tene udAsIna joIne pUchayuM ke kema udAsIna! hAthamAM citrAmaNa che ne udAsIna kema jaNAva che? mane batAvavAmAM aDacaNa na hoya te batAve. bharavADane citrAmaNa batAvyuM. bharavADe je je bhAvathI je je karyuM hatuM te te te bhAvathI kahevA mAMDayuM ane kahyuM ke A bhAve kareluM che tyAre pele citAro kahe ke tAre levuM che? hA. paNa mArI zakti nathI. tyAre citAre kahe zaktinuM kAma nahi tyAre bharavADe kahyuM ke mArI pAse lAkaDI ane kAMbale e be kIMmatamAM che te huM ApuM. bharavADe e be ApyAM ane citArAe citrAmaNa ApyuM. pelA rAjA vagere manuSya joI rahyA che. teoe badhuM joyuM.
Page #302
--------------------------------------------------------------------------
________________ 239 ekavIrAmuM] saddharmadezanA tene bolAvyo. are zuM karyuM? vecI dIdhuM. kone? bharavADane. zA peTe? kAMbale ane lAkaDI paTe. zAthI? tame je dasa hajAra ApavAnA kahyA te tamArI sAhebInA, mArI kalAnA nahi. rAjadarabAramAM Avela khAlI jAya nahi paNa huM te citrAmaNanI kiMmata levA AvyuM na hatuM, paNa citrAmaNanI kaLAnI kiMmata levA AvyuM hatuM. pele kArIgarI samaye ane meM ApyuM che. nahi te chAra upara lIMpaNuM tema ahIM AgaLa tIrthakaranI kiMmata temanA jIvazarIrane aMge nahi paNa temanA guNone aMge che, mATe vacana pariNamyuM te vAstavika pUjanAre gaNI zakIe, nahi te nahi. hukama na mAne ane cAya jeTaluM sanmAna kare te rAjAne tenI kiMmata keTalI? rAjAne kahe ke tamane rAjA mAnatA nathI ane kahe ke annadAtA ciraMjIva! te te badhuM chAra upara lIMpaNuM thAya, tema ahIM AgaLa bhagavAna jinezvaranA vacananI kiMmata manamAM vase nahi tyAM sudhI temanuM pUjana vagere chAra upara lIMpaNuM che. chellA pudagalaparAvartAmAM ja bhagavAnanuM vacana pariName chelle pudgalaparAvarta hoya te ja bhagavAnanuM vacana pariName. je pariName te chellAmAM ja, bIjAmAM na pariName. vacanane aMge sAdhupaNuM, ke zrAvakapaNane niyama nahi, paNa A niyama-vacana le te te mAne. chellA pudgalamAM ja vacanane mAne te sivAya koI dahADe mAne nahi. bhUlA paDelA manuSyane keIe sAce raste batAvyo hoya chatAM taddana
Page #303
--------------------------------------------------------------------------
________________ 240 paDazaka prakaraNa [ vyAkhyAna ajANe che ema gaNI te tenA upara bharoso rAkhe nahi. ahIM nasIbane deSa, je herAnagati lakhAyelI na hoya te tenA batAvelA mArge cAlyo jAya, paNa herAnagati lakhAyelI hoya te jaDa jevo bese. nasIba je sIdhuM hoya te te sIdhuM kahenA maLe ane tenA upara bharesa rAkhavAnuM thAya. nasIba pAMsaruM na hoya te sIdhuM batAvanAra maLe nahi ane maLe te bharese rAkhe nahi. A be ya ApaNI akkala upara nahi. kema? te te bhavitavyatA upara je sIdhe rasto batAvanAra maLe te tamane oLakhate paNa nathI. paNa bhavitavyatA sIdhI hoya te sIdhe mArga dekhADanAra maLe ane bharoso rAkhavAnuM bane. araNyamAM bhaTakatAM bhaTakatAM krame pelA mArganA cheDethI kaI nizAnI maLe ! paNa puNyavaMtane pele raste dekhAya che paNa ahIM te aMtarmuhUrta pahelAM ThekANuM nahi. je meLavavuM te aMtarmuhUrtamAM meLavavAnuM. resa aMtamuhUrta pahelAM nahi. bharosA lAyaka je aMtarmuhUta pahelAM na lAge te aMtamuhUrta pachI bhale rAkhIe. A zAnI upara ? tIrtha. karanA vacana upara bharoso te ardha pudgalaparAvartavALAne hoya. je vaktAne bhAre hoya te tenA bharese abhavya mithyASTio paNa nava veyaka jAya. vacana nahi paNa vyakti ja ArAdhavA lAyaka tIrthakara mahArAja vidyamAna haya, indro pUjA kare, tyAMthI devalekamAM jAya. vaLI tyAMthI vaMdana karavA Ave. tyAM tIrthakara mahArAja nirUpaNa kare. A badhuM sAMbhaLIne A ThIka che tethI tapa, japa kare ane tethI nava greveyaka jAya.
Page #304
--------------------------------------------------------------------------
________________ ekavIsamuM ] saddharmadezanA 241 vacananA bharosA upara jyAre Ave tyAre ardha pudgalaparAvartavALa hoya. tenAthI vadhAre saMsAravALe na hoya. A vAta vicAraze tyAre gari mAre kahyAM chatAM kinapannaoN tatta pharIthI kema kahevuM paDayuM? jinezvaranI prarUpaNa ane jinezvara eka ja hatA chatAM be kema kahyAM? arihaMta te vyaktinuM prAdhAnya ane jinaparaM te vacananuM prAdhAnya che mATe be kahevAM paDyAM. je vacananuM prAdhAnyapaNuM mAnanAre manuSya te chellA pagalaparAvartamAM hoya. te sivAya thAya ja nahi mATe vacananI ArAdhanA. dharmanI jaDa vacana. tethI vacananI ArAdhanA paNa vacana te vyakti sivAya svataMtra ArAdhavA lAyaka cIja ja nathI. svataMtra vyakti ArAdhavA lAyaka heya mATe paMca parameSThI gaNavAmAM AvyA. nama padanI samajUtI paMca parameSThImAM na lenArA nA nAna vagere kema na lIdhAM? tenuM kAraNa e che ke je manuSya na samaje tene mATe ahIM saMbaMdha na hoya. cAya je ustAda hoya te gadheDAne rAga zI rIte zIkhavADaze? jene vicAravuM nathI, samajaNa levI nathI, tene te dUra rAkhIe, paNa jene samajaNa levI hoya tene na eTale zuM? namaskAra. namaskAra yogya bIjAM pade cheDIne avyayamAM zA mATe gayA? "mA" ne badale "nama' bole te "namenI jarUra nathI. "nAma" kriyApada lIdhuM hoya te chaThThI nahi karavI paDe. mATe ema belene! tema (ma) na belyA tethI kahevuM paDayuM ke chaThThI vibhakti cethI mATe. namaskAra mATe je nama kriyApada laIe te
Page #305
--------------------------------------------------------------------------
________________ phara paDazaka prakaraNa vyAkhyAna catuthI nahi thAya. sevAna karaze paNa revenyA nahi kare. namaskAravAcaka je avyaya lIdhuM te dravya-bhAvanA saMgane jaNAvavA mATe che. jenA avagraDamAM rahIne tenI barobara thavAne viyoga, saMpUrvaka je zAkta sAmarthyoga pAmavAnI. IcchA te IcchAne namaskAra kare che. te mATe "name" pada mUkyuM. pUjAarthanA "namasa" e caturthI lAvavI che, te je kriyApada mUkayuM heta te na Avata. avyaya che mATe catuthI AvI che. nAma dhAtune pUjA artha hoya te ja ra lagADAya. guNI ja sIdhAM lIdhA dazavaikAlikanI gAthA jaga jage para bole cho "vavi<< jamaMtiH bele che paNa samaMti kema nathI bolatA, te belane ! namaMvaMti je kahyuM che te nAma dhAtu laIne kahyuM che. pUjA artha siddha kare che mATe jaMti karavuM paDyuM. je ema che te dhAtu ane avyayamAM phera che? pUjAnA A arthamAM A avyaya che. mATe pAMca guNane ja levA paDe. AthI ahIMyAM guNI sIdhA lIdhA. jeonI ArAdhanA, pUjA, sevA ane bhakti haiI zake che mATe sIdhA te lIdhA. krama jaNAvavA, satkAra, sanmAnamAM na letAM paDyuM pAsyAmi lakhyuM. paryApAsanAne lAyaka cIja kaI? yaoi mAruM haiyAM chuM pachI januvArSi kema mUkyuM ane vaMdana vageremAM kema na mUkyA? te vaMdana vagere parya pAsanAne lAyaka cIja ja nathI, mATe mUrtimAna cIjomAM parya pAsanA hoya. tame vacananI ArAdhanA kaho te catusparza mATe te mUrtimAna cIja hovI joIe. te vacana tevuM nathI.
Page #306
--------------------------------------------------------------------------
________________ ekavIsamuM] saddharmadezanA 24 3 vaktAnI ArAdhanA kharI kaI te tenA vacana pramANe vartavuM. rAjAnI vaphAdArI kaI te temanA hukama pramANe vartavuM te. hukama te vidyamAna cIja nathI paNa tenA hukama pramANe vartavuM. tenA hukama pramANe pravRttinivRtti karavI tethI vaphAdArI thAya. tema jinezvaranAM vacane je heyane jaNAvanArA hoya tene chAMDavA lAyaka, upAdeyane AdaravA lAyaka, ya hoya tene jANavA lAyaka mAnIe, jANIe te mATe vacananI ArAdhanA. vacana anaMtI vakhata sAMbhaLavAnuM, jANavAnuM maLe che paNa tenI ArAdhanA heyAdi kahyA tene heyAdi mAnavA. te nathI maLyA tethI vacananI ArAdhanA nathI maLI. vacana na maLyuM hoya te sAdhupaNuM pALyuM kevI rIte ? te vakhate vacana maLyuM paNa hayAdi vibhAga mAna nahote ! nakAmo abara nathI | tIrthakara mahArAje nava tane nakAme ADaMbara zA mATe karyo? jIva, ajIva bene tava kahyAM hoya te kema? kAraNa ke te sivAyanI kaI cIja ja nathI. mATe be tattava kahIne besavuM hatuM ne? AzravAdi te tenA peTabhede che, te svataMtra, judAM nathI. jIva, ajIva sivAya kaMI nathI. kAraNake eka kahe ke rUpIo, bIjA kahe AnA seLa, paisA cosaTha, pAI ekabANuM AmAM navuM zuM? te te piTAbhede che! ahIM AgaLa jIva, ajIva kahyA tethI AzravAdimAM navuM zuM? temAM jIva, ajIva sivAyanuM tattva che? zA mATe chelyA ? jinezvara te vacana zA mATe belyA? AdaravAlAyakanuM jJAna, chAMDavAlAyakanuM jJAna, jANavAlAyakanuM jJAna,
Page #307
--------------------------------------------------------------------------
________________ SoDazaka prakaraNa [ vyAkhyAna jANavA, cheDavA ane AdaravAlAyaka thAya mATe khelyA; je jIva ane ajIva e ja khAle to e vibhAga na Ave. 244 ghaDAmAM mATI mukhya, khIjA sahakArI haiyAdithI je jJAna karAvavuM te prayAjana che tethI jIva, ajIvamAM badhuM AvatuM hatuM chatAM juduM kahevuM paDayuM. vacananI ArAdhanA zAmAM ? chAMDavAlAyakane chAMDavAlAyaka mAne, AdaravAlAyakane AdaravAlAyaka mAne ane jANavAlAyakane jANavAlAyaka mAnIe tyAM, badhA matavALA jagatanA padmAne kahevA mAMDe che paNa heya, ajJeya ane upAdeparUpe ekemAM vibhAga nathI, cAhe je darzanavALA hoya temAM te vaheMcaNu nathI. hIrA vecanAre kAMkA, vAla, caNA bhegA karIne jhaverI thaIne vecavA bese te kevA gaNAya ? tema jene heyAdinA vibhAge rAkhyA nathI, ghaTanA rAkhI nathI ane vAta kare te te tenA jevA gaNAya. jIvAdi nava tattvone haiyAdirUpe pratipAdana karanArAM vacano te sAMbhaLIne haiyAdikapaNe pratIti karavI tenuM nAma vacananI ArAdhanA, ane te dvArAe ja dharma, te zAthI ? sAdhanAthI. vacana ekaluM che ke jethI ema kaheA che ? te nA, jema ghaDI cakrathI thayA, kuMbhArane hAthe thayA paNa mATIno ghaDo. mATI mukhya tema ahIM dharmane aMge vacananI ArAdhanA mukhya, bIjA' sahakArI. te kema ? te te je jaNAvaze te adhikAra agre vartamAna
Page #308
--------------------------------------------------------------------------
________________ vyAkhyAna : 2 Adhi, vyAdhi ne upAdhimAM jabarajasta koNa? zAstrakAra mahArAja AcArya bhagavAna zrImAna haribhadrasUrIzvarajI mahArAja bhavya jInA upakArane mATe poDazaka nAmanA prakaraNane racatAM AgaLa sUcavI gayA ke A saMsAramAM sarva Adhi, vyAdhi, upAdhithI bharelAM che. te Adhi, vyAdhi, upAdhi kaI? janma, jarA, maraNa, rega, zeka, Adhi, vyAdhi, ane badhI jagata vyApI upAdhio che. temAMthI koI paNa saMsArI jIva bAtala rahetuM nathI. te "upAdhi" Adhi vyAdhi karatAM paNa jabarajasta asara kare che. vyAdhi mananI vivalata kare paNa kharI ne sahanazIlatAvALA hoya te na paNa kare. jene dherya, dhairyanI khAmI hoya tene caMcalatA thAya paNa jene dhairyatAnI pUrepUrI sthiti AvI heya tene maraNAMta upasargo caMcala karavA samartha thatA nathI. jenI asat kalapanA karIe te paNa ApaNuM kALajuM kAma na karI zake. kevI ajaba sthiratA dRSTAMta le-gajasukamAla jaMgalamAM kAussagnamAM rahyA che. tyAM mAthe mATInI pALI bAMdhI. aMgArA kheranA bharAya che. ghAsanA bhaDakAmAM dAjhIe te kema thAya che? bAkaLA thAya. ghAsanA tApamAM camakanArA, taNakhAmAM camakanArA ApaNe. je te vicAra karIe te aMgArAmAM ApaNuM zuM thAya? UnA pANImAM AMgaLI Ave te bUma nAkhIe te dAjhayAne aMge te pUchavuM ja zuM! have pelI dazAne vicAra kare
Page #309
--------------------------------------------------------------------------
________________ 246 Dazaka prakaraNa vyAkhyAna je vakhate aMgArA bharAyA te vakhate AtmAnuM zuM thAya? te AtmA te vakhate sthira kevI rIte rahyo haze? nAnAM baccAne paNa Aga camakAvanArI cIja che. vAyaro nahi camakAve paNa Aga camakAve. temAM paNa aMgArA kheranA, te paNa hAthe page nahi paNa mAthe. AmAM sthiratA rahe tema tame ka95nAmAM paNa kare che ! tenI kalpanA paNa AvatI nathI. ka9panAmAM kALajuM kare che. je upasarganI kalpanAmAM kALajuM kare che te sAkSAt thaye tyAM sthira rahevuM, AgaLa vadhA-zubha dhyAnamAM javuM, temAM AgaLa vadhe-zukla dhyAnamAM javuM, tenI (upasarganI) kalpanAne avakAza AvavA na de, kevI mananI sthiratA ! bAhya du:khenA upAya te to bahAranI rUjha je cittane sthira adhyavasAya te dhyAna. je calAyamAna vicAronuM sthAna te paNa citta kahevAya. je dhyAna te paNa tevI ja jage para. jyAM mananI sthiratA muzkela tyAM dhyAna. zAne aMge? evI jAtanuM sthaA ane vairyane aMge. AvA dharma ane dhairyavALAne adhi, vyAdhi ciMtA nahi karAve. upAdhi e evI vicitra che ke manane pheravyA vinA rahe ja nahi. Adhi, vyAdhi ane upAdhi tene rega jagatamAM lAgu paDe che. manuSya roga na jANe tyAM sudhI davA mATe taiyAra na thAya. rega-dardane samaje tyAre manuSya davA mATe taiyAra thAya, ThekaTare paNa darda na jaNAya te cheTa rahe che. dardanuM jJAna na thAya te kharekhara davA na thAya; paNa davA thAya kayAre? te vyAdhinuM bhAna thAya tyAre. A jIva je duHkha ne sukha anAdithI love che, janma, maraNa, roga,
Page #310
--------------------------------------------------------------------------
________________ bIsamuM samadezanA 240 zeka, jaza, Adhi, vyAdhi ane upAdhi vagere Dagale ne pagale bhagave che. paNa tenuM kAraNa e che ke mULa jANyuM nathI. mULa jANavAmAM na Ave tyAM sudhI vyAdhinuM ASadha thAya nahi ane darda maTe nahi. mATe ApaNe vaidya joIe. vaidya ?i te upacAra ane dardanuM je nidAna jANe che. kyA kAraNathI darda thayuM, te jANyA vagara dardanI davA karavAmAM Ave te aMdara pAkatuM rahe ane upara cAmaDI Ave tevI davAne akkala vagarane sArI gaNe, paNa akakalavALo sArI na gaNe. mATe bAhya du:khenA upAya karavI te bahAranI rUjha adhi ane vyAdhi te te karmanA kAMTAo eka gRhasthane tyAM AvI hatI. AMgaNe eka bhAIne kAMTo vAgyo. tene patharAthI kAMTAne cUre karyo. te paNa karacanI keNu karatAM nAne. temAM thayuM zuM? kAMTA vAgatA baMdha thayA? kAraNake bAvaLIo dUra thayA vagara kAMTA vAgatA baMdha thavAnA nahi. je Adhi, vyAdhi te karmanA kAMTAo. tethI karmarUpI jhADa ukheDAya nahi tyAM sudhI kAMTArUpI Adhi, vyAdhi baMdha thAya nahi. AvelI vyAdhi, roganA upAye kare paNa jaDa na jAya te te UbhA che. ahIM AgaLa eka rega gaye, bIje roga AvyuM. tenI davA karI adhi ane vyAdhinI davA karI paNa mULa na khayuM te bhaviSya mATe baMdha thAya ja nahi. bhaviSya mATe baMdha kayAre thAya? jyAre tenuM nidAna samajIe, kAraNe samajIe ane nidAnane samajane davA kare te saphaLa, nahIMtara aMdara pAka ane upara rUjha.
Page #311
--------------------------------------------------------------------------
________________ 248 SoDazaka prakaraNa [ vyAkhyAna mULamAM javAnI jarUra ahIM AgaLa paNa ApaNane AvI paDatAM duHkhane upAya karIe. tAva, jhADA vagereno upAya karIe, paNa tenI jaDa tapAsI nahi. kAraNa na jaNAya ane te khaseDAya nahi tyAM sudhI kAryane khaseDAya nahi. jyAM sudhI bAvaLIo khA nathI tyAM sudhI kAMTA vikherAya nahi. jema ahIM AgaLa Adhi ane vyAdhinA kAraNone nAza karavAmAM na Ave tyAM sudhI duHkhane nAza karavA mATe cAhe eTale upAya kare te paNa bhaviSyanA duHkhane nAza thAya nahi. vartamAna duHkhene nAza thAya te bahettara. bAhya upacAre te karmanA vAyadA prAcInakALanA rAjAo mahetala mAMge nahi. vAyado koNa kare? leNadAra levA AvyuM hoya, kAla parama dahADe ApazuM te vAyade keNa kare? te kathaLImAM kANuM hoya te. bharelI hoya te vAyado na kare. ApaNe dareka raMgane upAya karI lIdhuM ane vAyade karyo paNa roga maTaye nathI. atyAre lagIra baMdha karyo. bhaviSyamAM AvavAne. kAraNa ke jyAM sudhI asAtAnI vyAdhirUpa jaDa khaseDI nathI tyAM sudhI tamArI davA-upAthI khaseluM darda-duHkha te haMmeza mATe khaseDeluM samajavuM nahi. jagatanA je bAhya upacAro te karmanA vAyadA. tyAre mahApuruSe karmane vAyade na kare, te te udIraNuM karIne vede. jema AgaLanuM na pAkatuM hoya te vyAja kApIne patAvI de. keTalAka vAyade kare ane keTalAka kahevaDAvIne daI de. prAcIna puruSe kahevaDAvIne daI denArA hatA.
Page #312
--------------------------------------------------------------------------
________________ bAvIsamuM ) saddharmadezanA 249 pUjaNI nahi paNa sAvaraNanuM kAma bhagavAna mahAvIra mahArAje kahevaDAvIne daI dIdhuM. are vedanIya ! tAruM leNuM laI le. AgaLa huM mokSamAM javAne chuM. tAre laI levuM hoya te laI le. anAryanA dezamAM jANI joIne gayA. jyAM AvA parISahe, upasargo, vaLI pelA hiMsAkArI te kUtarAne karaDAve. Arya leke bhikhArIne ApavAnuM hoya te Ape, nahi te bAraNuM baMdha kare, paNa pelA te mAre. tevI jage para gayA. tene mATe eka kheDUtanuM dRSTAMta le che. eka kheDuta che, te DuM vAvetara hoya te pitAnA hAthe kApIne gharabheguM kare. pitAne ane kuTuMbane pahoMce nahi to majuro lAvIne pitAnuM khetara sApha karAve tema ahIM mAre ahIMnA keI paNa saMyoge mArA karmo zAMta (pUrAM) thAya tema nathI. ahIM AgaLa mArobhAnI (bApanI) chAyA paDI. jyAM kaI jANe nahi, eka dayApAtra tarIke oLakhe, tevI jage para javA de. vicAre, jANI joIne AvA anAryamAM janArA tenA ApaNe anuyAyI. lagIra khIlI vAge to sattara lepa karIe. AMkhe jarAka khaTake thAya te aDhAra vakhata AMkha AMjIe. jeo karmane notarAM daIne tenuM leNuM patAvatA hatA te vicAre! zAne aMge? to karmane kacare sAvaraNa vagara sApha thavAne nathI. paMjaNIthI kAma nathI thavAnuM. tema ahIM AgaLa pite samaje ke A AtmAmAM evAM cIkaNAM karma lAgelAM che ke jene kSaya A
Page #313
--------------------------------------------------------------------------
________________ 250 SoDazaka prakaraNa [ vyAkhyAna dezamAM thavAnuM nathI paNa tyAM thaze. tema vicArIne anArya dezamAM gayA. tapasyAne uraDavAnuM jUThANuM AvI bhagavAnanI tapasyA ane abhigrahane dekhIne pUjI jAya te karavAnI kalpanA kyAM rahI? are sAMbhaLe te paNa arara thAya. jene karatAM dekhIne, jenuM vartana dekhIne, kAya kapI UThe. je temAMthI khasyA ane mArga choDa, te kamaberA (karma bhedanAra) kahevAya nahi. mArga pAlave nahi. karma kabUla, paraMtu A karmakSayane raste nahi. tapasyA, parISaha ane upasarga e badhAM te karmanA rastA nahi. duSkaracarcA te sAMbhaLI ke dekhI, te sahana thaI zake tevI na hatI, eTale ApaNe sAMbhaLIe chIe ke ziyALe drAkSane mATe phALa mArI. drAkSa na maLI eTale drAkSane khATI kahIne pAcho pharyo. duniyAmAM mArgathI khaselAne pitAnuM dUSaNa dekhAya nahi paNa bIjAnuM dUSaNa dAkhave. te duSkaracaya kalpI paNa na zake. je magajane sthira na rAkhe te dekhI paNa na zake ane karavAne saMkalpa paNa na karI zake. vAMka kene? havenA kALanI duniyA mAne nahi. kahevA mAtrathI mAnatA nathI, tene te dalIla Ape te mAne. dalIla na hoya te mAnavA taiyAra nathI, mATe dalIla kaI karavI? A tapasyA, parISaha ane upasargasahana gamatuM nathI, karavuM nathI tene kharAba batAvavI te kaI rIte batAvavuM? haMmezAM jUThI vastune yuktimAM lAvavA mATe jUThANAM UbhAM karavAM paDe. eka jUThAne sAbita karavAM ca da jUThAM UbhAM karavAM paDe tema tapasyAne urADavAnuM jUThANuM UbhuM karyuM.
Page #314
--------------------------------------------------------------------------
________________ sataramuM] saddhamadezanA 251 janma pApI paNa pApanI kabUlAta nahi tamane A tapasyAdi karavAnuM kahyuM kone ? tIrthakare. zA mATe? pApanA kSaya mATe. have vAta palaTAvI ane kahyuM ke tame badhA pApI jamyA che ke bIjuM kaI? jinezvaranA jeTalAM bhakta te pApI hoya te ja jame. "tapasyA pApanA kSaya mATe jinezvare kahI. tene UthalAvIne pelAe kahI dIdhuM ke tIrthakaranA bhagata jeTalA thAya te pApI hoya. pApI na hoya te tapasyAnI jarUra zI? AMkhanI pIDA bhegavIe paNa te dekhAya nahi. AMkhe phUluM Ave te ApaNane dekhAya che? tane te dekhAyuM ke tArAmAM raheluM bIjAe dekhyuM? tane kevaLajJAna che ke te te dekhyuM ke kevaLajJAna vagaranA bIjAe devuM? kAraNa ke bIjA avatarAga jamyA che te avItarAga, te kevaLajJAna vagaranA zAthI che te kahIza? puNya ke pApanA udaye. tyAre pApathI janma ane pApanI kabUlAta na kare emane ? mAnatA nathI te bacAva nahi ahIM AgaLa janma avItarAga. keI divasa kaI paNa janmathI vItarAga hoya nahi. je janmathI vItarAga hoya nahi te pachI janmathI sarvajJa heya kyAMthI? je sarvajJa nathI te pApano udaya che, che ne che. tAre te pApane udaya kabUla kara nathI. jema gunegAra gunAnI kabUlAta nathI karatA tethI zuM sajA karatA nathI? pApI pApanI kabUlAta na kare, ane pApa, karma ke jIva mAnatA nathI tema kahI de, to tethI pApa cAlI jatuM nathI. tArA nahi mAnavAthI vastu
Page #315
--------------------------------------------------------------------------
________________ para Dizaka prakaraNa [ vyAkhyAna cAlI jatI nathI, tArA zarIramAM darda Avaze te nathI te mAnI le ne? te nA, te te AkaruM paDe che. te nahi mAnyuM kema cAle? tema karma, pApa, jIva ke narakane nahi mAnanArA nahi mAnavA mAtrathI bacI jatA nathI. jinezvaranAM vacane e upAdhinuM auSadha | tIrthakaranA bhakto pApI jamyAM ane tArAM pApI nathI janmelAM emane? tArAM badhAM aSTa karma thI nirlepa che ema ne? tAre pApa mATe karmanAM kSayane raste levA nathI. amAre karmakSayane raste le che. ATalA mATe ja bhagavAna mahAvIra mahArAjane karmanI udIraNA karavI paDI. mAre je upasargo tyAM (lADha dezamAM) che te ahIM nathI, mATe mAre tyAM javuM. vaLI temAM majUranuM dRSTAMta paNa lIdhuM. kApaNIvALA kaNabIne jema pitAne pAka na laNAya te majUra rAkhIne kapAvI le, tema huM mAre ahIM tevAM karmane kSaya thAya tema nathI. mATe anAryamAM jaIne khapAvuM. je pairyavALA, thaiyavALA che tene thayelA dardo, vyAdhio caMcalatA karanAra thatA nathI. paNa upAdhi te vicitra cIja che temAM caMcalatAne sthAne sthAne avakAza che. vyAdhinA dardonA auSadhe vaidakamAM che paNa upAdhinAM auSadho vaidakamAM nathI. mAtra jinezvara bhagavAnanA vacana sivAya upAdhinuM keI ASadha 1. DhAku ja sArA 40 (Ava. ni. 482), tA sAmI ciMtei-bahaM kammaM nijareyavvaM, lADhAvisayaM vaccAmi, te aNAriyA, tattha nijaremi, tattha bhagavaM acchAriyAdidrutaM divA jevuM (TI. p. 206)
Page #316
--------------------------------------------------------------------------
________________ bAvIsamuM ] saddharmadezanA 253 nathI. mAnasika roganI davA kaI paNa na hoya. Arta ane dradhyAna baMdha karavAnI ane dharma ane zukladhyAnane vadhAranArI kaI davA hoya to jinezvaranAM vacana che, mATe makSanAM kAraNa tarIke vacana e dharma che. pahele pAyo te te vacana zukaladhyAna ane dharmadhyAna, temAM dharmadhyAnamAM pahele pAye vacanane vizvAsa-AjJAvicaya. jinezvare je pramANe nirUpaNa karyA, cha dravya, dharmAstikAya, baMdha, udaya vagere nirUpaNa karyA te pramANe mAnavuM. nizcaya kare Ama ja che tyAre te AjJAvicaya. dharma dhyAna vagere balIe paNa te kene kahevAya ? dhyAna e kriyAnI ke mananI cIja cIja kenI? manapUrvaka kriyA hoya to dhyAnamAM levAya. paNa mana vagaranuM nahi. te aMge zuM dhyAna dareka jago para dareka jinezvarae kaheluM che te sAcuM che. mATe te mAnuM chuM. AnuM nAma AjJAvicaya. A vAta AgaLa jaNAvI hatI ke--na arihaMtAjane gaNanAcanAM narakanAM ATalAM sAgaropama tUTe. temAM tuM camake che paNa name arihaMta tenuM kaheluM che ? te narI AjamAliyAnuM kaheluM che? te nA. tyAre jinezvaranuM kaheluM. karmanI davA tarIke arihaMtAnuM kahyuM che te davA vagara mane karI. tamArA chokarAne davA kare, te davA ane parejImAM samaje che? te nA. te guNa thAya che ke kema? jema reganI davA aNusamajamAM phAyado karanArI thAya che, tema jinezvara bhagavAne nirUpaNa kareluM zAsana, zuddha deva, guru ane dharmamAM sAmAnya rIte pravarte te paNa tamane phAyado thAya, thAya ne thAya.
Page #317
--------------------------------------------------------------------------
________________ 254 SoDazaka prakaraNa [ vyAkhyAna ajANapaNe gaLI Ape che te darda maTADanAra thAya.' nA jharaoNtA kaheluM ke ne? arihaMte. te kalyANa mATe kahyuM che tethI jinezvaranA kahelAmAM kalyANanI zraddhA thaI. AmAM ATaluM badhuM phaLa. AmAM UMDANa keTaluM che te vicAra! A karma e kADhavA lAyaka, A ja tenuM auSadha, e nizcayapUrvaka te gaNavAmAM Ave te tenuM phaLa juduM Ave. ajANapaNe maLeluM ratna te daridratAnA rogane dUra kare paNa guNe jANyA pachI tene phAyade kaI judo ja thAya. ahIM AgaLa nA arihaMtA ratna je ajANapaNe AveluM te phAyade kare. paNa jANyA pachI kAMI judA ja prakArane AtmAne phAyado kare. kene ajaba prabhAva? sudarzana zeThanI vAtathI keI ajANyuM nathI. e keTI kenA prabhAvathI? nA rihaMtA padanA prabhAvathI. pahelA bhavamAM govALiye che. AvatAM nadImAM taNAyo. tyAM mAtra sAdhunA paricaye navakAra zIkhe. tyAM khIle vAge che. maraNadazA vakhate na mahUitALa kahe che tenA prabhAve marIne sudarzana zeTha thAya che. phaLanI dazA kayAM AvI? sudarzana paNAmAM. A prabhAva jANe te mAlama paDe. gharamAM AveluM zakanavALuM matI ke ratna te gharamAM phAyado kare che. tene guNe, kalA jANatA hoIe to phAyado vicitra thAya. te judI vAta. A arihaMtAmAM AvyA mAtrathI phAyade kare mATe tene "viSaya zuddha anuSThAna' kahe che. e vAta vicArIe te navakAramAM eka pada belyA temAM ATalA sAgaropama tUTI gayA. A
Page #318
--------------------------------------------------------------------------
________________ adhIrAnuM ! sahu dezanA vicAre jo vicAra kare ke kharA lakSaNavALA ratna, gheADA vagere gharamAM Ave te phAyade za thAya che? namA arihaMtANaM Ave te phAyado kare che temAM ATalA mATe ahIM sudarzana zeThanuM dRSTAMta jaNAvyuM. dharma dhyAnanu pahelu pagAthayu* te AjJavicaya tema ahIM navAI zuM ? 2.15 karma haThAvavAnu keAne kahyu ? tene haThAvavAmAM karyAM sAdhanA kahyA ? te dhyAnamAM le te dharmadhyAnanu pahelu pagathiyuM', bhagavAnanI AjJAnA vicaya te AjJAvicaya, karmanuM aMdhAvavAnu, rokAvavAnu ane tUTavAnuM je svarUpa kahyuM tenI zraddhA te AjJAvicaya. tenI pahelAM jarUra che tethI te pahelA pAyA. meAkSanA pAyA che, dharma ane zukla. A ane raudra 'sAranA pAyA. mATe dharma ane zuladhyAna meAkSanA hetu, temAM mUla koNa ? dha dhyAna, temAM pahelA pAye koNa ? AjJavicaya. tenuM nAma tIrthaMkaranA vacanane nizcaya, vizvanArAdhanA lajI-cananI ArAdhanAe AjJAnI ArAdhanA. e ArAdhanAthI mananI sthiratA ane mananI sthiratA dvArae dharma thaI zake. A vAta kharI, paNa tame tA badhA kevalIne dharmarahita karI nAkhyA. nisarga samakita jevI cIja ja na rAkhI. zuM kevaLI zAstramAM Ama lakhyuM che tethI mAre Ama karavuM tema mAne che? jo teo tema nathI mAnatA te temane dharma nahi ? te dezona kADa pUrva sudhI kaivalI rahe che tyAM sudhI dharma nahi? nisarga, adhigama samyaktva che. temAM adhigama samyaktva te vacana-upadeza dvArAe, nisarga potAnA svabhAve, te nisarga samyaktvavALA
Page #319
--------------------------------------------------------------------------
________________ 256 piDazaka prakaraNa [ vyAkhyAna badhAne dharma vagaranA gaNyA? hu kone kahuM chuM tene khyAla na kare te tane zuM kahevuM? zrotAone upadezane aMge A kahevAmAM Ave che ke zretAone vacananI ArAdhanA dvArAe dharma che. nisarga samyaktvavALI ane kevalI te zrotAmAM nathI. kA pAnAnna nAi nisarga-svA. bhAvika che te upadezathI thAya ja nahi. A zrotAne aMge lakSaNa che, je zrotA na hoya, kevaLI ke nisarga samyaktvavALA mATe A lakSaNa nathI. adhigama samyaktvavALA mATe A lakSaNa che. vacananI ArAdhanA vagara tarAya nahi ahIM avyApti thatI nathI. siddhamAM vacananI sthiti joIne pravartAvAnuM nathI. vacananI ArAdhanAthI dharma. te dharma kyAM mAnIe chIe? dharma zA mATe? I thayA pachI cUle saLagAve te te phUvaDa kahevAya. ahIM siddha thaI gayA, durgatine bhaya nathI tyAM dharmanI jarUra zI? nisarga samakitI ane kevalI te zrotAnI parSadamAM nathI. tethI avyApti nathI. zrotAne aMge vacananI ArAdhanA che. tene aMge dharmadhyAnane pahele pAye AjJAvicaya 1 vacanane nizcaya te AdhAre vacananI ArAdhanAvALA taryA. te vagaranA DrakhyA. A nizcaya ke kaIpaNa vacananI ArAdhanA vagara tarI zakate nathI mATe apAyaricaya 2 AjJAne nahi mAnanArA te cAre gatinAM duHkhe bhagave mATe vipAkavicaya 3 karma evAM bAMdhe tethI dukhe bhegavavAM paDe, te bhegavavA AkhA vaida rAjalokamAM phare mATe saMsthAna vizaya che. jene
Page #320
--------------------------------------------------------------------------
________________ pIsamuM ) samadezanA 257 AjJA mAnI na hoya te badhe duHkhI thAya. AjJA mAnanAre te sukha pAmanAre thAya; apAyavicaya, vipAkavicaya ane saMsthAnavicaya te AjJAvicaya upara AdhAra rAkhe, mATe te pahele pAye. tene dhyAnamAM rAkhIne vacananI ArAdhanA. karaNa ane kAraNamAM taphAvata sevAbhakti konI thAya? aSTaspazI dekhAtI cIja hoya tenI. causpazI dekhAtI nathI. jene aDakI zakatA nathI tenI sevAbhakti zuM? vacana causpazI cIja tenI ArAdhanA, sevAbhakti kaI rIte? vAta kharI mATe vacananI ArAdhanA kaI? ArAdhanA kaI rIte? tadutte. temAM je kaheluM anuSThAna-vicaya te pramANe vartavuM. te vacananI ArAdhanA, mATe karanArAnA. jinezvaranA zAsanamAM je pramANe vartavAnuM kahevAmAM AvyuM che te pramANe varte te dharma thAya. dAnAdi vagere dharma che te nakAmAM ane vacana pramANe vartavuM te dharmane ? tArI vAta kharI. ahIM karaNapaNe jaNAvyuM tethI bIjAnuM kAraNa paNuM jatuM nathI. karaNa kone kahevuM; kAraNa kone kahevuM te jaNAvaze te agre vartamAna. zyAkhyAnaH 23 . zAstrakAra mahArAjA AcArya bhagavAna zrImAna haribhadra sUrIzvarajI mahArAjA bhavya jInA upakArane mATe SoDazaka nAmanA prakaraNane racatA thakA AgaLa sUcavI gayA ke A
Page #321
--------------------------------------------------------------------------
________________ 258 Dizaka prakaraNa [ vyAkhyAna saMsAramAM zarIranA vyAdhinuM auSadha karanAre pahelAM nidAna tapAsavuM joIe. davA ane dardI tapAsavAM joIe. je vaida davA, darda ane nidAnane tapAsI na zake, jANI na zake, chatAM davA ApIne kaI juvAna samajune phAyade karI Ape te paNa kAyadAnI daSTie tene "gunegAra gaNavAmAM Ave. darda maTADe chatAM gunegAra! " jUnA kALamAM eka sAhebane jabarajasta darda thayuM, DeAkaTarone bhegA karyA. phAya na thAya. tyAre eka vaida sAre che ema sAMbhaLI tene bolAvyuM. tenAthI ene phAyado thaye. tethI eNe ene zirapAva Ave. ane kahyuM ke je zAstrathI darda, nidAna vagere pArakhyuM hoya te zAstra mane Ape te jagatanA kalyANa mATe mUkuM ane te jagatane phAyado kare. ema sAhebe jyAre kahyuM tyAre pelAe kahyuM ke-nathI jANa zAstra, nathI jANate davA, paNa A davA hAthamAM lIdhI che mATe dauM chuM. sAhebe kahyuM ke te mane upakAra karyo tethI zuM karuM? paNa kharI rIte te tuM "gunegAra' tarIke gaNAya. kAraNa ke jene tene je te devuM te tAra dhadha. mAruM darda, tenuM nidAna, davA vagere jANyAM nathI ane je te ghasIne devuM ke jethI kaMI thaze te ThIka che. mane phAyado thaye, paNa keInuM AkhuM jIvana cAlyuM jAya tenI tane darakAra nahi. e davA phAyade ke nukazAna zuM kare che te jAte nathI ne davA Ape che. kharekhara je upakAra na karyo hota te tane saLiyA pAchaLa mekalata. kahevAnuM tattva e che ke nidAna, darda ane davAne na jANe tene huM karavAne haka nathI. te mANasa eka vakhata
Page #322
--------------------------------------------------------------------------
________________ trevIsamuM] saddharmadezanA 259 darda maTADe te paNa nItinI apekSAe te gunegAra thAya. teNe te AMdhaLAnI mAphaka patthara mAryo. AMdhaLAne patthara bhale gokhalAmAM paDe. paNa tethI tene tAkaDiye na gaNe. tema jene darda, nidAna tathA davAnI samajaNa nathI te zArIrika davA mATe lAyaka nathI. te pachI ApaNe te AmAnI davA karavA taiyAra thayA chIe, te tenA mATe lAyaka koNa. maDadAnA ane jIvatAnA zaNagAramAM pharaka zArIrika davA eTale zarIranuM zaNagAravuM. maDadAne zaNagAre ane jIvatAne zaNagAre te bemAM pharaka karyo? jIvatAnuM zarIra zaNagAravuM te jIvanane aMge upayogI. maDadA aMge zarIra zaNagAravuM te kuLanI lajajAne aMge. ApaNuM kharAba na dekhAya te aMge. jIvananI zebhAnuM tattva nathI. tema ahIM AgaLa ApaNe anAdi kALathI jIvananAM sAdhanane zaNagAratA rahyA paNa AkhA jIvanane koI paNa dahADe zaNagAyuM? dasa prANamAMthI koIne gaDabaDa hoya te tene sAcavI laIe. zrotra, ghANa, cakSu, rasanA, sparzana indriya, mana, vacana, kAya, zvAsocchavAsa, ane AyuSyane piSaNa ApIne sAcavyAM. te badhuM zuM ? jema duniyAmAM jIva vagaranuM maDaduM tema ahIM bhAvaprANa tarapha lakSa dIdhA sivAya dravyaprANanuM je sAcavavuM te maDadAnI bhA. ApaNe dasane, kuTuMbane cheDIe. badhuM dhAraNa, rakSaNa kareluM tenuM phaLa pANImAM jAya. maDadAnA zaNagArane cheDe citAmAM baLe tyAM. jIvatAnA zaNagArane
Page #323
--------------------------------------------------------------------------
________________ 26 0 Dazaka prakaraNa ( vyAkhyAna cheDe gharamAM. tema A jIve paNa bhAbhava A dasa prANane dhAraNa karyA-piSyAM-TakAvyAM-badhuM karyuM paraMtu AyuSyanA cheDe badhAne che. kharekhara Take ne jIvanI jeDe Ave tevI vastu kaI tene vicAra kaI bhavamAM karyo nathI. ekendriyamAM hatA tyAre jIvavAnuM ke maravAno vicAra nahi. karmanA udaye pRthavI, pANuM, agni, vAyupaNe tenAM kAraNa maLyAM eTale te thayA. kAraNa rahyAM tyAM sudhI jIvyA ane kAraNane viyoga thaye eTale maryA. maraNa kema Ave, kema thAya che tene vicAra kaMI che? ekendriya AdimAM zuM ? anaMtA pugala sudhI ekendriyamAM hatA. te vakhate jIvavuM ane maravuM, tenAM kAraNo meLavavAM, te vageremAMthI kaI paNa nahi. kyAM sudhI ? anaMta kALa. anaMta kALa kahI daIe paNa tenAM UMDANamAM UtarIe te jema jagata zabda kahIe, paNa jagatuM eTale zuM? leka, aleka tenA jeTalAM padArtho, alekanI je sthiti te badhAno khyAla Ave tyAre jagata, zabda bolAye gaNAya. nathI rUpI arUpIne khyAla, nathI jIva ajIvane khyAla, nathI kartA, akartAne khyAla. keTalAka sAmAnya zabda tenuM svarUpa jANyA vagara bolavAmAM Ave, tema ahIM anAdi kALa vagere bolIe chIe. tenA UMDANamAM UtarIe te eka pulaparAvarta kema thAya te vicAre. pachI anaMtAnI vAta kare. so eTale eka. hajAra eTale hajAraeka. asaMkhyAtA eTale asaMkhyAtA eka. arthAt asaMkhyAta
Page #324
--------------------------------------------------------------------------
________________ trevIsamuM] saddharmadezanA 26 1 ekane cheDIne asaMkhyAta nathI. niryuktikAra mahArAja bhadrabAhu svAmIjIe cAuraMgInI nirUpaNAnA cAranA nikSepamAM cArane badale ekane nikSepa karyo (40 ni nA 42). dazavaikAlikamAM dasane badale ekane nikSepa karyo ( niH 0 8). kALa anaMta khare ke nahi? dasa, cAra, cha eTale zuM? cha ekaDAnuM nAma che, cAra ekaDAnuM nAma cAra. dasa ekkAnuM nAma daza. tema anaMtA pudgalaparAvarta eTale eka eka karatAM ane tA. e eka khulAso thayo. anaMtA tene cheDe kema AvyuM? cheDe Ave te anaMtA kahevAya kema? vAta kharI. je anaMtAnuM svarUpa samajaze to A mAlama paDaze ke anaMtA kALe eka eka thAya. dareka matavALA, buddhivALAne mAnavuM paDe ke kALa anaMta thayo, te kahevuM paDe. kema? nAkaTTAne A kALa gaye tenI pahelAM zuM ? tenI javAbadArI tenA mAthe Ave. jema leNadeNanA dAvAmAM leNanI sAbitInI javAbadArI vAdInA mAthe paNa keTalIka vakhata javAbadArI prativAdIne mAthe Ave. cArIne gune daIne phaciAdI karI. have cAra bacAva kare te kheTe ke khare, temAM tamAre UbhA rahevuM paDe te vAta judI. corInI phariyAda jenA upara karavAmAM Ave tene muzkeTATa bAMdhe. te chUTavA mATe pitAne bacAva kare. chUTavA mATe badhuM tene sAbita karavuM paDe. tema ahIM jeo kALane anAdi na mAne, paramezvarane anAdithI thatA na mAne, te tene enI zarUAta kyArathI thaI te kahevuM paDe. anAdi nahi mAnanAranA mAthe te javAbadArI cATe.
Page #325
--------------------------------------------------------------------------
________________ 262 SoDazaka prakaraNa [ vyAkhyAna bolavAnI luccAI ahIM luccI vahunuM daSTAMta che. eka zeTha che tene be karI che. te banne paraNelA che. temAM je jeThANI che tenuM piyara sArI sthitimAM che. derANI luccI che. enA piyaranuM lagIra ThekANuM nathI. derANune bhAIreja benane ghera jame ane rAtanA pitAne ghera suvA jAya. jeThANane te pitAnA bhAIne varSamAM ekAda be vakhata teMtara paDe. eka vakhata e baMnene takarAra thaI te vadhAre cAlI tyAre derANIe joyuM ke jeThANI maheNuM mAraze tethI belI ke huM jANuM chuM. AkhuM ghara te ene khavaDAvI dIdhuM. tAre bhAI eNu ane pira reja Ave che. tyAre mAre bhAI te Aja Ave te- kAla Ave. AmAM vacananI zAhakArI. Aja ane kAla e zabda cheTA vAparavA ane eNu ane pira najIka vAparavA te bolavAnI luccAI che. ahIM je jagatane, paramezvarane ane siddhone anAdi nathI mAnatA te pitAnA mAthAnI javAbadArI uThADavA mATe. temAM cheDe he te haze ema kahIne uDADe. je anAdi na hoya te tenA pahelAM zuM hatuM te tuM belane? kALane kaLiye karanAra koNa? kALane kaLiye duniyAmAM koI karanAra che? jene zAzvatA padArtho kahIe temAM eka kALa kaLiye kare. tenA pudgalemAM paNa pheraphAra thAya che. bALapaNamAM A mAthuM hatuM te atyAre che, paNa temAM pheraphAra thAya che. kahevAtA
Page #326
--------------------------------------------------------------------------
________________ trevIsamuM saddharmadezanA padArthone paNa keLiyo kALa kare che. kALa AkhA jagatamAM badhAne keLiyo kare. kALane koLiye karanAra eka ja vastu. te kaI? siddhapaNuM. temAM je siddhapaNuM, kevaLajJAna, kevaLa darzana, vItarAgapaNuM, ane vIrya, sukha te koI divasa palaTAvavAnuM, nAza pAmavAnuM ke jUna thavAnuM nathI. kALane koLiye karyo tethI tenuM jora tyAM nathI cAlatuM. anaMta kALa gaye ke cAlyA jaze te paNa siddhapaNuM nAza thavAnuM ke palaTAvavAnuM nathI. kALane keLiye karanAra siddhapaNuM. te sivAya kALane keLiye karanAra bIjI kaI cIja ja nathI. A dhyAnamAM raheze tyAre zAstrakAre jaNAvyuM ke jinezvaranAM vacane upara sthira rahevAvALe A nizcayamAM Ave. "grAuna TAuna karIne jagatamAM badhAM sthAnake AzAzvata che. zAzvatapaNuM hoya te kevaLa siddhapaNuM, kevaLajJAna, darzana, vItarAgapaNuM, anata sukha, vIrya, kSAyika cAritra. te meLavanAra ja kALano koLiyo kare che. jagatane aMge kALane keLiyA karavA mAMge che temAM paheluM ane pachI zuM te bela? anAdi ane anaMtathI tuM bhaDake che tethI bIjAne bhaDakAve che. lAkha te eka ke lAkha? lAkha eTale lAkha vakhata eka tenuM nAma "lAkha. jhADa konuM nAma? keDa vakhate eka tenuM nAma koDane? anetA konuM nAma ? anaMtI vakhate eka eka thayA tenuM nAma ane tA. anaMtA pudgala-pAva rakhaDyA te bolIe chIe. jema jagata" zabda vaparAya che paNa tene khyAla nathI. tema anAdi ne anaMta zabda vAparIe chIe tethI tenA svarUpane khyAla nathI AvatuM.
Page #327
--------------------------------------------------------------------------
________________ 264 Dizaka prakaraNa [vyAkhyAna pudgala-parAvatanuM svarUpa - varSa te kALanuM mAna che ane te jagatamAM jAhera che. tevA se se varSa jAya eTale eka jana lAMbe, traNa jana pahoLAIvALA ane eka jana UMDe khADo karyo hoya ane temAM jugaliyAnA vALanA asaMkhyAtA kakaDA karIne te ThAMsI ThAMsIne bharyo hoya. te pAche agnithI baLe nahi, pANIthI bhIMjAya nahi ane kevAya nahi te bharyo hoya. agnithI baLe nahi te vagere kema bane? ghAsanI gAMThaDI evI badhaya che ke temAM taNakhe paDe to uparanuM baLe paNa aMdaranuM bace. ghAsanuM eTaluM badhuM sajajaDapaNuM thAya te zAstrakAre tene agni bALe nahi e bhale khADo kahyo emAM khoTuM zuM? temAMthI se se varSe eka kADhe to keTalA varSa thayAM? ATale vakhata ekaThA thAya tenuM nAma "palyopama. tevA dasa keDAjheDa palyopama thAya tyAre eka "sAgarepama" thAya. tevA dasa kADAjhADa sAgaropame eka "utsarpiNI thAya. tevI ja rIte avasarpiNa thAya. te be bhegAM tenuM nAma kALacakra." tevA anaMtA kALacakra thAya tyAre eka pudgalaparAvarta thAya. AvA anaMtA pudgala-parAvarta ekendriyamAM rakhaDyA. pRthvIkAyAdimAM rakhaDe. pRthvIkAyAdimAM kema janmavuM, kema jIvavuM, kema maraNa Avaze, kema bacIza tene vicAra nahi tenAthI-ekendriyamAMthI lagIra beIndriyamAM AvyA. janmavuM, jIvavuM kema te vicAra nahi paNa maraNane Dara Ubhe thaye. tevI ja rIte asaMjJI paMcendriya sudhImAM paNa te dazA.
Page #328
--------------------------------------------------------------------------
________________ trevIsamuM ] saddharmadezanA 265 saMjJI paMcendriya tiryaMcamAM AvyA tyAre jIvana, tenAM sAdhana, thAna, zarIra ane saMtAna tene vicAra thaye. tenAM rakSaNa ane vRddhimAM prayatna thaye eTale jaDa-jIvanamAM prayatna thayAM. jaDa-jIvana zAthI? jIvanuM jIvana be prakAre cheH (1) jaDa-jIvana ane (2) jIva-jIvana. A je daze prANo te jaDanA AdhAre jIvana. kAnanA pudgalo hoya tyAM sudhI sAMbhaLavAnI tAkAta rahe che. tema cakSu, nAka, jIbha ane sparzanA vagerenI tAkAtamAM samajavuM. mana, vacana, kAyAnA lAyaka pudgale heya te praganI tAkAta. zvAse zvAsa, AyuSyane lAyaka pagale maLyA che te pramANe karI zakIe. jaDa maLyA kharA paNa jaDanA ghera garANe melAyalA. tamAre kAma paDe tyAre upayoga karI le, paNa mAlika tame nathI. jene tyAM garANe mUkyuM hoya te sAro hoya te vivAhane vakhate tenI pAsethI meLavIe chIe. tema A beImAnI sAthe cAle che. tema A jIvana gIravI dazAmAM. temAM pAMca Indriya, traNa ga, zvAsevAsa ane AyuSya e gIravI mUkAyeluM jIvana. tenI maherabAnI hoya te upayoga karI zakIe. tenI kaphA marajI hoya te teno upayoga na karI zakIe. teno upayoga karavAnI tAkAta tamArI nathI. jene tyAM garANe mUkyuM hoya tenI maherabAnIthI upayoga karI zakIe; tenA upara ApaNe dave nahi. A ja pitAnuM jIvapaNuM ane tyAM garANe mUkayuM mATe tenuM nAma "jaDa-jIvana" kahIe chIe. pArakA
Page #329
--------------------------------------------------------------------------
________________ *}} meDazaka prakaraNa vyAkhyAna AdhAranuM jIvana che--jIvanu jIvana nahi, siddha mahArAjane prANarahita hAvAthI jaDa-jIvana nathI. siddhone prANa nathI te jIva kema kahevA ? prANa te jaDa-jIvana che. te na heAya tethI siddhapaNuM cAlI jatu' nathI. AtmA jJAnamaya ke phAnane AdhAra ? jIvanuM jIvana karyu? samyagdarzana, jJAna, cAritra ane tapa. jainA svarUpane laine cAle che, paNa jainetarA svarUpane vaLagatA nathI. je guNa jAhera che te bhu'sAya eTale bhusyA. jJAna e jIvanA guNa che ema mAnyA vinA chUTaka kAinA nahi. anyAe jJAna gharanI cIja nathI mAnI, bhADUtI mAnI che. keAI bhADUtI cIja paherIne nIkaLe tene AbarUdAra na gaNIe. kAraNake tu` mAMgI lAvIne pahere che. tema jIvane guNa te mAMgelA gaNyA, gharanA nahi. jyAre jenAe ene jJAnamaya gaNyA tyAre jenetAe ene jJAnanA AdhAra mAnyA. jJAnAdhiraLamAtmA' jJAna adhikaraNa mAnyuM, jJAnamaya AtmA mAnyA hAya-te AtmAnu svarUpa che tema mAnyu' hoya te te kevaLa jainoe ja. te sivAya kAie jJAnane AtmAnA gharanuM nathI mAnyuM paNa bhADUtI mAnyuM che. sAMkhyAne levAdevA nahi. jeee jIvane cetanAsvarUpavALA na mAnyA. teoe tene paramezvaranu Dhora mAnyuM. tamAre tyAM DhAra hAya. jyAre tamAre cheADavu, AMdhavuM, khavaDAvavu', pIvarAvavu' hoya tyAre tame karo, temAM tenu' cAle niha. tema janetAe jagatanA badhA jIvAne IzvaranA DhAra " mAnyA. tevI rIte jenA javAne
Page #330
--------------------------------------------------------------------------
________________ vIsamuM ] saddharmadezanA Dhera mAnavA, jJAnanA bhADUta mAnavA taiyAra nathI. ATalA ja mATe jJAnamaya mAne. mATe jIvajIvana-bhAvajIvana-bhAva prANu mAnIe chIe. jIvajIvanane tyAM khyAla nathI AvatuM. kyAM? manuSya tiryaMca vageremAM. manuSyamAM AvyA chatAM jIvajIvanane khyAla kone? jinezvaranA zAsanane mAne te ja AtmAne kevaLajJAna, sarvajJasvarUpa mAne. temAM joDAyA vagarane kaI paNa jIvanuM jIvana jJAnasvarUpa mAnavA taiyAra nathI. te zAthI mAne? kAnamAM kahI gayA tethI ? nA. kahI gayA nathI, paNa jinezvara mahArAjanA jIvana sAthe jenuM jIvana hoya te sAMbhaLI zake. jinezvara bhagavAnanA vacananI mahattA jinezvaranA jIvanane baMdha thayAne 2500 varSa thaI gayAM che te ApaNe sAMbhaLIe. te pachI sarvajJApaNuM, zAzvatapaNuM ne anAdinuM rakhaDavuM kayAMthI jANIe ? barabara, paNa vilAyatathI ke amerikAthI vAyaralesa (wireless)thI TelIgrAma (telegram) Ave temAM paNa miniTanathI lAgatI. chatAM kyAMthI sAMbhaLyA? te zabda dvArA. jema zabdarAe dUra dezanA samAcAra jANe tema ahIM zabda dvArA e dUra kALamAM banelI hakIkata jANI zake. anAdi kALanI hakIkata jANI zake. anaMtA pudgala-parAvarta jANavA mATe sAdhana jinezvara bhagavAnanAM vacane. chatane AdhAra zAnA upara? yuddhamAM UtarelAM sainike pitAnuM DahApaNa kare te parAjItamAM ja utAre. janarala (general)nA vacana upara jIta
Page #331
--------------------------------------------------------------------------
________________ 268 SoDazaka prakaraNa [ vyAkhyAna avalaMbe che. lazkarane te dhyAna Ape che ke nahi te jovAnuM heya nahi. sainikapaNuMmAM dAkhala thavuM te pitAnI vAta, paraMtu nokarImAM dAkhala thayA pachI DahApaNa oLavAne haka rahetA nathI. jenA sainike DahApaNa DeLave tene nAza thayA vagara rahe nahi. paNa janaralanA vacana upara vartanArUM lazkara jIte. nepoliyana bonApArTa lazkaranA maDadAthI medAna bhI dIdhuM. tenA upara thaIne nIkaLyA. lazkarane e jovAnuM na hoya ke mAruM zuM thaze? Dacane jAvAnI laDAI pahelAM poTasAutha baMdha karavuM paDayuM hatuM. tyAM sTImara DUbADavI. lehInI sahIothI arajIo AvI. jarmana sTImara amerikAmAM sapaDAI pite sTImarane dariyAmAM lAvIne saLagAvI ane pite baLI gayo che te lazkara jIte. tema tame jaina zAsanamAM maha sAme lazkarI tarIke dAkhala thayA che tethI tamAruM dhyeya zuM ? janaralane hukama. mATe "vacanArAnA vahu" dharma eka ja sthAne. vacananI ArAdhanAmAM. tenA vacana pramANe cAlavuM temAM jIta che. mATe vacananI ArAdhanA. te vAta kharI, paNa A vacana jinezvara bhagavAnanuM ke bIjAnuM? tenI parIkSA kaI? hiTalaranA nAme hukama karyA temAM zuM thayuM? tema ahIM maha rAjAnI sAme dharma rAjAnA janarala banyA che. ene saDAne dabAve che, tethI saDAthI kema bacavuM ane te kema pArakhavuM tenI parIkSA karavI joIe. te kaI rIte te jaNAvaze te agre vartamAna. Dizaka prakaraNa (vyA. saMprathama bhAga samApta
Page #332
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAkSigranthAnAmakArAdi pranthanAmAni patrAMkaH / granthanAmAni . patrAMkaH aSTakam hAri0 50 nandIsUtram AvazyakaniyuktiH 96,189,252 paMcAzakaprakaraNam AvazyakasUtram 159 paMcasUtram 212 AvazyakasUtram TI0 hAri0252 paMcavastu .... uttarAdhyayanacUNiH 24 prajJApanAsUtram TI. 24,134 uttarAdhyayananiyuktiH 261 bRhatkalpasUtram 8,25,58 uttarAdhyayanasUtram 30,116 | bhagavatIsUtram odhaniyuktiH bhagavatIsUtram TI. 226,169 karmagranthaH5 138 yogazAstram kAriMkAvali muktAvaliH 118 vizeSAvazyakabhASyam 125,212 jIvAjIvAbhigamasUtram 24 viMzavizikA tatvArthakArikA 101,207 SoDazakaprakaraNam 34,157,193 taravArthasUtram TI. hAri. 102 | samavAyAMgasUtram 172 tArikhakapraznottara 5,19,31 __ saMbodhasaptatiH 127,176 dazavakAliniyuktiH 261 sUyasUtra vyAyAnasara 8,44 dazavaikAlikasUtram 13,116 sthAnAMgasUtrama dazavakAlikasUtram TI. 160 / sthAnAMgasUtra 056. sa. mA. 1 2.2.
Page #333
--------------------------------------------------------------------------
________________ 110 157 77 . sAkSipAThAnAmakArAdi sAkSipAThAni patrAMkaH | sAkSipAThAni panAMkaH ajaya caramANo0 13 te bhagavaMte vaMdAmi0 230 Agamavacana0 193 | durgatipamRtAn0 / ANAi tavA0 174,176 devaguNaparijJAnA0 ANAI jIve ANA0 212 dhammo ANAe9 ANAe ArAhitA0 172 nannattha nijara0 ANAgijo atthA0 189 nUtanajaladhararucaye0 118 ANAbhaMgAu cciya0 prazamarasanimagnaM0 Atmaiva darzanajJAna0 bajjhai taM tu bhagavao0 ArAda-heyadharmabhyo0 134 bIjAMkuranyAyena. eNggaMmi pUiyaMmI0 . bhava sayasahassa0 egA sAhu egA.ya. 127 | bhavAt bhavAMtaraM0 kaDANa kammANa 116 mukkhAsao vi0 209 kRtakarmakSayo0 mohAdIni nihatyA 206 kevalamadhigamya 206 yadubhASitaM munIndraH0 34 cAritreNa vihInaH0 160 lADhesu ya uvasaggA0 252 janmajarAmaraNAta vacanArAdhanayA khalu0 1 jA jayamANassa0 | zamAya dhImAna pravadrAja0 102 jIvo uvaoga0 samovAsagassa0 jeogA payaDipaesaM0 saMsaraNaM saMsAraH0 jo jahavAyaM na kuNaha0 162 saMsmRtiH saMsaraNaM0 jJAnAgniH sarvakarmANi0 160 sammattamiu laddha0 125 NANakiriyAhiM0 212 sakSmabuddhyA sadA0 tato sAmI ciMtei0 252 se dasaMge'bhijAyai 174 14 24
Page #334
--------------------------------------------------------------------------
________________ zrIsiddhacakra-patranA grAhaka bane. prAtaHsmaraNIya pUjyapAda AgameddhAraka AcArya. deveza zrIAnaMdasAgarasUrIzvarajI mahArAjane ghera beThAM zravaNa karavAM haya, zAsana, zAstra ane paraMparAne vaphAdAra rahevAnI hita zikSAo hadaye dhAraNa karavI hoya ane zAsana-prabhAvaka pUrva purUnA Alekhana karelA zAstranA sArabhUtanuM AsvAdana karavuM hoya te zrI siddhacaka mAsikane- va, vaMcAve, manana kare, parizIlana karo ane tamArA mitramaMDaLamAM vadhu vAMcana thAya tema pracAra kare. suratamAM grAhaka tarIke puNya nAma noMdhAve. lavAjama rUA. 3) prAptisthAna - zrI siddhacakra-sAhitya pracAraka-samiti taMtrI:-pAnAcaMda rUpacaMda jhaverI. ke. ra24, zekhamemana sTrITa, muMbaI naM. 2
Page #335
--------------------------------------------------------------------------
________________ zAsana-sudhAkara-patranA jarUra grAhaka bane. zAsana, zAstra ane zAsanamAnya avicchinna para parAne anusaratuM, kumatane zAstranI nItirItie spaSTa khulAsAo karatuM zAstrIya le che ane purAvAone pUruM pADatuM, gAmegAmanA sakaLa saMghanI zAsanaprabhAvanAonA punita samAcArane zravaNa karAvatuM, zrIzAsana-sudhAkara pAkSika vAMce ane manana kare ane grAhaka banIne zAsana hitArthe vadhu pracAra pAme tema karavA udyamevata thAo. ane bIjAne udyamavaMta banAve. lavAjama rUA. 4-0-0 prAptisthAna - taMtrI-zA. metIcaMda dIpacaMda, zAsana-sudhAkara oNphisa. mu. ThalIyA, vAya taLAjA. (jIllA bhAvanagara, saurASTra)
Page #336
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAhityarasikone apUrva avasara zrIAgamAdvAra mahu 1 tAtvika praznottara [ chapAya che ] 2 upAMgAdiviSayAnukramAdi ka pavadezanA 4 zrIsthAnAMgasUtra [ vyA. saM. bhAga-1 ] pa--0 pa prazamaratiprakaraNa (vyA. saM.) ( chapAya che ) 6 suSumaThThAmA thavAnuM rahRghutAnAmavA re - 6 chuM SoDazaphaprakaraNa ( vyA. saM. bhAga-2) 8 char3TTTkhIyakRttAvAra ( chapAtra che ) zrIbhagavatIsUtram (zrIabhayadevamarikRtaTIkA) bhAga 3 zrIprajJApanAmRtrama ( zrIharibhadramRrikRtaTIkA) mA. 2-e-c chInavamavi iAtamagrfmAnazca (mArA TAipa) -8maashiilnksstaas je pu sta kA kAre zrIsUyagaDAMgasutra puMDarIkAdhyayana) nAM vyAkhyAnA -0-0 sAgara-samAdhAna bhA. 1 3-8-0 sArI-samAdhAna bhA. 2 3-0-2 | prApti sthA naH zrI jai nA na pu rU kA la ya ge pI pu rA, su ? ta. (Cche IT'