________________
શુભ દેશના કેમ આપવી ?
(૧૮૫). સાધુ તે પાત્રના અનુગ્રહને હેતુ એટલે ઉપકાર કરનાર જે ભાવ શુભ પરિણામ તેને વૃદ્ધિ કરનાર અને તે પણ સૂત્રભણિત-આગમમાં કહેલું હોય તેજ પ્રરૂપે-કહે તેમાં ઉન્માર્ગને એટલે મેક્ષથી વિપરીત માગને દૂરથી જ ત્યાગ કરે. ૯૬.
અહીં કેઈ શંકા કરે કે–દેશના એટલે ધર્મોપદેશ છે, અને તે સમભાવમાં રહેલા સાધુએ કંઇપણ વિશેષતા વિના એકસરખી રીતે જ આપવી જોઈએ. પરંતુ સામાયિકને બાધ કરનાર અને વળી અતિસંધાન જેવા પાત્રાપાત્રને વિચાર કરવાથી શું ફળ? આને જવાબ આપતાં ગુરૂ કહે છે કે તે તેમ નથી. કારણ કે તેને અનુગ્રહ કરવામાં પ્રવૃત્તિ હેવાથી તે અતિસંધાન કહી શકાય નહીં. જેમકે સંનિપાતના વ્યાધિવાળાને દૂધ સાકર વિગેરે નહી આપતાં ઉકાળે વિગેરેજ આપવું પડે છે. અને આથી કરીને જ સમાયિકને પણ બાધ આવતું નથી. કેમકે સર્વ પ્રાણીઓને વિષે અનુગ્રહની બુધ્ધિ તે એકસરખી જ છે.
– – સૂત્રકાર જ અહીં બીજી યુક્તિથી કહે છે –
सव्वं पि जो दाणं, दिवं पत्तम्मि दायगाण हियं । હા શાસ્થગા, જહા જ સુયાણ II ૨૭ |
મૂલાથ–જેથી કરીને (કારણ કે) સર્વ પણ દાન પાત્રને વિષે દેવાયું હોય તો તે તેના દાતારને હિતકર થાય છે, અન્યથા અનાથને ઉત્પન્ન કરનાર થાય છે. અને વળી સર્વ દાનમાં મૃતદાન તે પ્રધાનદાન કહેલું છે.
ટીકાથ–સર્વ એવું પણ દાન પાત્રને વિષે એટલે યોગ્ય પાત્રને આપ્યું હોય તો તે દાતારને કલ્યાણકારક થાય છે. અહીં ઉચિત
૧ જુઠાણું, કપટ, દશે.
