________________
શુભ દેશનાનુ સ્વરૂપ.
( ૧૮૩)
મૂલા — સદ્ગુરૂની સમીપે સમ્યક્ પ્રકારે સિદ્ધાંતનાં પદાને તત્ત્વાર્થ જાણીને ધન્ય અને મધ્યસ્થ થયેલા સાધુ તે ગુરૂની આજ્ઞાથી જ દેશનાને કરે છે.
ટીકા-સુગુરૂની એટલે સ ંવેગી ગીતાર્થ આચાર્યની સમીપે સમ્યક્ એટલે પૂર્વાપરના વિચાર સહિત સિદ્ધાંત પદાના એટલે આગમનાં વાકયાના-પદના અર્થ, વાકયના અર્થ, મહાવાકયના અર્થ અને
'
ઐદુ પય અર્થ કરવાએ કરીને જેણે તત્ત્વાર્થ —પરમા જાણ્યા હાય. કહ્યું છે કે... આ જિનશાસનને વિષે શ્રુતના ભાવાર્થ જાણવા માટે પદના, વાકયના, મહાવાકયના અને ઐ પ ના અર્થ એ ચાર પ્રકારો કહેલા છે. સંપૂર્ણ એવા આ ચારે કરીને શ્રુતના ભાવાનું જ્ઞાન થાય છે. અન્યથા અને વિપર્યાસ ( વિપરીતપણું ) પણ થાય છે, અને તે વિપર્યાસ અવસ્ય અનિષ્ટ ફળદાયક થાય છે. ’” આવા સાધુ જ દેશના દેવાના અધિકારી થાય છે. મીજાને તે દોષના સંભવ રહે છે. તે વિષે આગમમાં કહ્યું છે કે—“ સાવદ્ય અને નિરવદ્ય વચનના વિભેદને જે જાણતા ન હાય, તેને ખેલવું પણ ચેાગ્ય નથી, તા પછી દેશના દેવી એ તા કયાંથી ચાગ્ય હાય ? ” આવા છતાં પણુ ગુરૂની આજ્ઞાથી જ દેશના આપે, પરંતુ મુખરતા અને અસ્થિરતા ( ચપળતા ) ના અધિકપણાને લીધે સ્વત ંત્રપણે આપે નહીં. કહ્યું છે કે— પાસે રહેલા આચાય ધર્મોપદેશ કરતાં છતાં જે મૂઢ સાધુ પોતાનુ` શિષ્યપણ' હર કરીને આચાર્ય પણ કરે છે, તે શિષ્ય નથી તેમજ આચાર્ય પણ નથી, પરંતુ સર્વથા પેાતાના આચારથી ભ્રષ્ટ થયેલા અને સજનાએ નિ દાયેલા તે કુમાર્ગ ગામી અને અધર્મી છે એમ જાણવા. ” તેથી ગુરૂની આજ્ઞાથી જ ધન્ય એટલે ધર્મરૂપી ધનને ચેાગ્ય અને મધ્યસ્થ એટલે સ્વપક્ષના રાગ તથા પરપક્ષના દ્વેષથી રહિત અને સત્ય અને કહેનારા એવા સાધુ ધર્મ કથાને કરે છે. ૯૫.
',
""
૧ પૂર્વાપરના સંબંધવાળા અ.
