________________
(૧૮)
ધર્મરત્ન પ્રકરણ • કહ્યું છે કે—“જિનશાશનમાં રહીને દુઃખના ક્ષયને માટે પ્રયુજેલાકરેલા એક એક યુગમાં વર્તતા અનત છે કેવળી થયા છે.” તથા વૈયાવૃત્ય અને તપ એ બેને અર્થ પ્રસિદ્ધ છે. તેમાં આદિ શબ્દ છે તેથી પ્રત્યપેક્ષણ અને પ્રમાર્જન વિગેરે ગ્રહણ કરવા. તે સર્વને વિષે યથાવીર્ય એટલે સામર્થ્ય પ્રમાણે ભાવથી યતના કરે છે. અહીં ભાવાર્થ એ છે જે-“વૈયાવચ્ચ અને તપને વિષે પણ તૃતિને પામે નહીં તથા આ પ્રમાણે ભાવના ભાવે કે –“ભરત, બાહુબળિ અને દશારકુળના પુત્ર વસુદેવ એ સર્વે વૈયાવચથી તરી ગયા છે માટે યતિની વૈયાવચ્ચ કરવી. કેઇપણ વેગમાં ઉપયુક્ત થયેલ સાધુ સમયે સમયે અસંખ્યાતા ભવના ઉપાર્જન કરેલાં કર્મો ખપાવે છે, અને વૈયાવચ્ચને વિષે રહેલે વધારે ખપાવે છે.” તપના વિષયમાં પણ આ પ્રમાણે ભાવના ભાવે-“પરિણામના વશથી પ્રાયે કરીને અનિકાચિત કર્મોની સર્વે પ્રકૃતિને ઉપક્રમ–ક્ષય થાય છે, અને તપ કરીને તે નિકાચિત કર્મોની સર્વ પ્રકૃતિએને પણ ક્ષય થાય છે.” તથા “નવા વહાણને આશ્રય કર્યા છતાં પણ તે સમુદ્રના પારને પમાડે અથવા ન પણ પમાડે, પ્રસિદ્ધ મહાષધ ખાવાથી રોગની શાંતિ થાય અથવા ન પણ થાય, અને ઘરમાં પ્રાપ્ત થયેલી લમી મનુષ્યને સુખ આપે અથવા ન પણ આપે, પરંતુ જિનેશ્વરે કહેલે તપ તે એકાંતપણે અશુભના સમૂહને ક્ષય કરે જ છે.” ઇત્યાદિ ૯૪.
– એ – આ પ્રમાણે અતૃપ્તિનું સ્વરૂપ કહ્યું. હવે શુભ દેશનાનું | સ્વરૂપ કહેવાની ઈચ્છાથી પ્રથમ તેને અધિકારી
બતાવે છે.
सुगुरुसमीवे सम्मं, सिद्धंतपयाण मुणियतत्तत्थो । तयणुमायो धनो, मज्झत्थो देसणं कुणइ ॥६५॥
