________________
(૧૭૬ )
ધર્મ રત્ન પ્રકરણ
સપુરૂષોને બેસવાને પણ અયોગ્ય અનેક પ્રકારનું તુચ્છ પ્રાણીઓનું ચેષ્ટિત-આચરણ લેકમાં એટલે વેષધારી લેકેમાં ઘણું જનોએ આચરેલું હોય તે પણ તે શુદ્ધ-કલંક રહિત ચારિત્રવાળાઓને પ્રમાણ ભૂત–આલંબનને હેતુ નથી. તેવા આચરણને આગમમાં નિષેધ કરેલ હેવાથી, સંયમને વિરૂદ્ધ હેવાથી અને કારણ વિના પ્રવર્તાવેલું હોવાથી તેનું અપ્રમાણપણું જાણવું.
આ પ્રમાણે આનુષંગિકને કહીને હવે પ્રસ્તુતની
સમાપ્તિ કરે છે–
વસ્થાતંતા, ય સુવિ મમદુરંત / भावजइत्तं जुत्तं, दुप्पसहंतं जो चरणं ॥ ८६ ॥
મૂલાઈ—આ પ્રમાણે ગીતાર્થની પરતંત્રતાએ કરીને બે પ્રકારના માર્ગને અનુસરનાર સાધુને ભાવયતિપણું કહેવું યુક્ત છે. કારણ કે દુપ્રસહ આચાર્ય પર્યત ચારિત્ર કહેલું છે.
ટીકાર્ય–આ પ્રમાણે એટલે ઉપર કહેલી નીતિ પ્રમાણે ગીતા. ર્થના પરતંત્રપણા થકી એટલે આગમ જાણનારની આજ્ઞાએ કરીને બે પ્રકારના માર્ગને અનુસરનાર એટલે તેને અનુસાર વ્યવહાર કરતા સાધુને ભાવયતિપણું કહેવું યોગ્ય છે. કારણ કે દુપ્રસહ આચાર્ય પર્યત ચારિત્ર રહેશે એમ આગમમાં સંભળાય છે. આ કહેવાનો અભિપ્રાય એ છે જે-જે આવા પ્રકારના સદ્ભાવ પૂર્વક માર્ગોનુસારીની ક્રિયા કરવામાં યત્ન કરનારાઓને ચારિત્રવંત ન માનીએ તો તેમના વિના બીજા કેઈ દેખાતા નથી, તેથી ચારિત્રને વિચ્છેદ થયે, અને તેના વિચ્છેદથી તીર્થને પણ વિચ્છેદ થયે એમ કેઈ કહે તો તે બત, વર્તમાન અને ભાવિ એ ત્રણે કાળના પદાર્થના સ્વભાવને પ્રત્યક્ષપણે જેનારા ભગવાન શ્રી મહાવીર સ્વામીના વચનની સાથે વિધિ આવે છે. તેથી પંડિતે તે વાત અંગીકાર કરતા નથી. કારણ
