Gujarati Sahitya Kosh Part 02

SR No.: 016104
Original Sutra Author: N/A
Author: Chandrakant Topiwala, Raman Soni, Ramesh R Dave
Publisher: Gujrati Sahitya Parishad
Publication Year: 1990
Total Pages: 654
Language: Gujarati
Classification: Dictionary & Dictionary
File Size: 21 MB

Page 401

બાજીગૌરી હરસુખરાય ઉર્ફે નાનીગરી – બાબુરામ મહારાજ
બાજીગૌરી હરસુખરાય ઉફે નાનીગીરી (૧૮૫૬, -): નિબંધકાર. બાપુના પત્ર : ૧-૧૦ (૧૯૫૦, ૧૯૫૨, ૧૯૫૫, ૧૯૫૭, ૧૯૬૦,
જન્મ સુરતમાં. અમદાવાદની કન્યાશાળામાં ગુજરાતી અભ્યાસ. ૧૯૬૦, ૧૯૬૨, ૧૯૬૪, ૧૯૬૫, ૧૯૬૬) : ગુજરાતીમાં વનિતાવિશ્રામની સ્થાપના.
લખાયેલા ગાંધીજીના પાના આ સંચયે ગુજરાતી ભાષામાં જ ‘બેધમાળા’, ‘પતિવ્રતાધર્મ’, ‘પ્રશ્ન જારમાળા’, ‘સુબાધક કહાણી’ નહિ, પરંતુ વિશ્વના પત્રસાહિત્યમાં નોંધપાત્ર છે. પ્રતીતિકર ૧૯૦૮) વગેરે એમનાં પુસ્તકો છે.
સ્વાભાવિકતા, અલંકારરહિત સાદગી અને પારદર્શક વ્યકિતત્વને નિ.વા.
પરિચય કરાવતા આ પત્રો કામની બહેનોને, સરદાર વલ્લભભાઈ બાજીભાઈ અમીચંદ : પદ્યકૃતિ ‘પંચેપાખ્યાન' (૧૮૫૩) અને પટેલને, કુસુમબેન દેસાઈને, મણિબેન પટેલને, પ્રેમાબેન કંટકને, ‘બત્રીસ પૂતળીની વારતા' (૧૮૫૫)ના કર્તા.
ગંગાબેનને, છગનલાલ જોશીને, નારાણદાસ ગાંધીને અને નિ.વા.
પ્રભાવતીબેનને સંબોધીને લખાયેલા છે. ગાંધીજીના જીવનનાં બાટલીવાળા ફિરોઝશાહ રૂસ્તમજી (૧૮૮૬, ૧૯૧૨) : ‘ફિરોની
વિરલ પાસાંઓને યુકન થવાને એમાં અવકાશ મળે છે. એમના ગાયન' (૧૮૮૪), પારસી ધર્મપ્રાર્થનાઓનો સંગ્રહ'સરોદઅવસ્તા’ જીવનચરિત્રની દૃષ્ટિએ પણ આ પત્ર મહત્ત્વનું સંદર્ભ સાહિત્ય (૧૮૮૬) અને કરુણકથા “સરોદે પાકિદામની' (૧૮૯૨)ના કર્તા.
બની રહે છે.
ચં.ટો. રચંટો. બાટવિયા દલસુખરામ : સમાજશિક્ષણ-સાહિત્યની પત્રિકારૂપે પ્રગટ
બાબ એમ. ‘માં કફ દિલ’ નાટકના ટુંકસાર અને ગાયના'(૧૯૪૫) થયેલી પ્રેરક વાર્તાકૃતિઓ “રઘા પટેલનું રામપુર (૧૯૬૧) અને
-ના કર્તા. તને મૂઠીમાં રાખનારા’ના કર્તા.
બાબર દેવા: મહીકાંઠાની ગુનેગાર ગણાતી કે માની માણસાઈનું
નિ.વા. નિરૂપણ કરતી ઝવેરચંદ મેઘાણીની કથાત્મક કૃતિઓના સંગ્રહ બાદરાયણ : જુઓ, વ્યાસ ભાનુશંકર બાબરશંકર,
માણસાઈના દીવા'-નું એક મહત્ત્વનું પાત્ર.
ચ.ટા. બાદલ: જુઓ, કલાલ વિષ્ણુકુમાર શ્રીરામ.
બાબર પૂંજો : ખંભાતના અભાણ ખારવા ખાજા કવિ પીર કાયમ બાનવા ઈમામશાહ લાલશાહ (૨૦-૭-૧૮૯૬,-) : નવલકથાકાર.
દીનના શિષ્ય. જન્મ કપડવંજ (જિ. ખેડા)માં. પ્રેમચંદ રાયચંદ ટ્રેનિંગ કોલેજમાં
ગુરુ તથા ગુરભાઈઓનાં ભજનોના સંગ્રહ ‘ભકિતસાગર’ તાલીમ લઈ શિક્ષણકાર્ય અને પછીથી પત્રકારત્વ.
(૧૯૨૯)માં એમનાં ભજને સંગૃહીત છે. એમણે “અશ્રુધારા': ૧(૧૯૩૦), 'કાતિલ કટારી'(૧૯૩૧). ને ‘શ્રી ક્ષત્રાણી યાને સતી સરદારબા' (૧૯૩૨) જેવી નવલકથાઓ આપી છે. ‘મુસ્લીમોએ ગુજરાતી ભાષાની બજાવેલી સેવા
બાબર બંબુસરી : જુઓ, પટેલ ઈસમાઈલ 'પ્રાહીમ. - ગુજરાતના પુરાણા સાહિત્યનું વિવેચન' (અન્ય સાથે, ૧૯૧૨) બાબી ઈમામુદીનખાન મુર્તઝાખાન, ‘રુસ્વા મઝલૂમી' નામના વિવેચનગ્રંથ પણ એમણે આપ્યો છે.
(૧૧-૧૨-૧૯૧૫) : કવિ. જન્મ માંગરોળમાં. ૧૯૨૭થી ૧૯૩૪
સુધી રાજકોટની રાજકુમાર કોલેજમાં અભ્યાસ. ૧૯૪૭ સુધી બાન્ટાઈવાળા અમૃત : સામાજિક નવલકથાઓ “નામ સિવાયને જૂનાગઢ, રાધનપુર, બાલાશિનેર, માણાવદર તેમ જ સરદારગઢ માણસ’, ‘અંતર તુજ અમાન’, ‘પૂર પ્રણયનાં’, ‘સૂરજ મધરાતે
રાજયો પર રાજ, ઉપરાંત પાજોદ જાગીરની સ્વતંત્ર રાજગાદીના ઊગતે નથી' તથા ‘તમને દીધી ફોરમ ફૂલની'ના કર્તા.
વરસ.
‘મદિરા' (૧૯૭૨) ગઝલસંગ્રહમાં પરંપરા સાથે સંકળાયેલા બાપાની પીંપર : પહેલીવાર અર્વાચીન નિરૂપણ અને અભિગમ
સંવેદનશીલ અવાજ છે. “મીના' (૧૯૪૮) એમની ઉર્દૂ ગઝલન: બતાવતી દલપતરામની, ૧૮૪૫માં રચાયેલી કાવ્યકૃતિ. એમાં
સંગ્રહ છે. એમણે ‘ઢળતા મિનારા' (૧૯૭૮)માં પ્રસંગચિત્ર વઢવાણથી લીંબડી જતાં ગ્રીષ્મના તાપમાં એક ઝાડ ન મળતાં
આલેખ્યાં છે.
ર.વ્યા. અંતે પીપરને છા મળે છે, એની પ્રશસ્તિ રાયેલી છે.
ચં.ટો. બાબુ દાવલપુરા : જુઓ, પટેલ બાબુભાઈ અંબાલાલ. બાપાલાલ મેતીલાલ : જીવનચરિત્રની કોટિએ પહાંચતા “કવિ- બાબુભાઈ કેશવલાલ : નવલકથા “અંત:પુરની રમણીઓ અથવા ચરિત્ર' (૧૮૬૯)ના કર્તા.
જનાનાની બીબી' (૧૮૮૯)ના કર્તા.
૨.ર.દ. બાપાલાલ વૈદ્ય : જુઓ, શાહ બાપાલાલ ગરબડદાર.
બાબુરામ મહારાજ : ફિશ્ય-ગીતોના ઢાળ રચેલાં ભજનોને સંગ્રહ બાપુજી ઘેલાભાઈ : “કવિતા': અંક ૧(૧૮૬૯)ના કર્તા.
‘બાબુકીર્તનકાવ્ય : ભકિતનાં કિરણો' (૧૯૫૯)ના કર્તા. ૨.ર.દ.
૨.૨,દ,
૩૯૦: ગુજરાતી સાહિત્યકોશ -૨