Updhan Margopadeshika

Author(s): Samyagdarshanvijay
Publisher: Ladol S M P Jain Sangh

Page 44

• સામાયિકના બત્રીસ દોષ પૌષધ એટલે ચોવીસ કલાકનું સામાયિકો પૌષધ કરનારાઓ સામાયિકના બત્રીસ દોષટાળીને પૌષધ કરે. તે નીચે મુજબ છે. બાર કાયાના દોષ: (૧) વસ્ત્ર વડે કે હાથ વગેરેથી પગ બાંધીને બેસે (૨) આસનને આમતેમ હલાવે. (૩) કાગડાના ડોળાની જેમ દષ્ટિને ફેરવ્યા કરે. (૪) કાયાથી પાપમુક્ત કાર્ય આચરે. (૫) પુંજ્યા વગર સ્થંભ કે ભીંત વગરેનો ટેકો લે (૬) અંગોપાંગ સંકોચે અથવા વારંવાર લાંબા કરે. (૭) આળસ મરડે (૮) હાથપગના આંગળાને વાંકા કરી ટાંચકા ફોડે (૯) પ્રમાર્જન કર્યા વગર શરીરને ખશે. (૧૦) દેહનો મેલ ઉતારે. (૧૧) શરીરને ચંપાવાની ઈચ્છા કરે. (૧૨) નિદ્રા વગેરેનું સેવન કરે. • દશ વચનના દોષ - (૧) સામાયિકમાં અપશબ્દ (ગાળ) બોલે. (૨) સહસાત્કારે ન બોલવાનું બોલી જાય. (૩) સાવદ્ય કામની આજ્ઞા આપે. (૪) મરજીમાં આવે તેમ બોલે. (૫) સૂત્રના આલાવાનો સંક્ષેપ કરીને બોલે. (૬) વચનથી કલહ કરે. (૭) વિયા કરે. (૮) વચન દ્વારા હાસ્ય કરે. (૯) ઉઘાડે મુખે બોલે. (૧૦) અવિરત લોકોને, આવો-જાઓ, એમ કહે. • દરા મનના દોષ - (૧) વિવેક વગરના મન વડે સામાયિક કરે. (૨) યશ કીર્તિની ઇચ્છા રાખે. (૩) ધન, ભોજન અને વસ્ત્રાદિકની અભિલાષા રાખે. (૪) મનમાં ગર્વ ધરે. (૫) પરાભવ થતો જોઈ નિયાણ ચિતવે (૬) આજીવિકાદિનાં ભયથી મનમાં બીહે. (૭) ધર્મના ફળનો સંદેહ રાખે. (૮) રૌદ્ર ચિંતવનથી અને માત્ર લોકરીતિથી કાલમાન પૂર્ણ કરે. (૯) આ સામાયિક રૂપ કારાગાર (બંદીખાના)માંથી ક્યારે છૂટીશ એવો વિચાર કરે. (૧૦) સ્થાપનાથી કે ગુરુને અંધકાર વિગેરેમાં રાખે. મન વડે લક્ષ્ય કર્યા વગર ઉધ્ધતપણાથી અથવા શૂન્ય મનથી સામાયિક કરે.
ઉપધાન કરનાર પુણ્યાત્માઓને સૂચના ૧. આંખની પાંપણના હલનચલન સિવાયની કોઈપણયિાગુરૂમહારાજને પૂછયા
સિવાય કરવી નહિં. ૨. ગમનાગમન કરતાં વાતોનકરવી અને ધુંસરી પ્રમાણભુમિ ઉપર દષ્ટિ સ્થાપીને
ચાલવું. ૩. બોલવાની જરૂર પડે ત્યારે મુહપત્તિમુખપાસે રાખીને મંદસ્વરે, ગર્વરહિતપણે જરૂર જેટલું સત્ય અને હિતકર વચન જ બોલવું.
ન 39 -
39.