Book Title: Updeshpad Mahagranth
Author(s): Haribhadrasuri, Munichandrasuri, Hemsagarsuri, Ratnatrayvijay
Publisher: Ranjanvijay Jain Pustakalay
View full book text
________________
૪૯૬
ઉપદેશપદ-અનુવાદ બોલતો હતો કે, “કોઈ અપ્રમત્ત નથી.” તે શેઠપુત્રે પણ અપ્રમાદ છે,તેમ સ્વીકાર્યું અને ધર્મ માર્ગમાં પ્રતિબોધ કર્યો. જેમ તું એક મરણમાત્રના ભયથી દુષ્કર એવો અપ્રમત્તભાવ મેળવી શક્યો, તેમ જેઓ અપરિમિત અનંતા મરણોના ભયથી ત્રાસ પામેલા અપ્રમાદને સેવે છે, વળી મુક્તિસુખની અભિલાષાવાળા સાધુઓ તે મેળવવાનો ઉપાય અપ્રમત્તભાવે કરે છે. (૯૨૩ થી ૯૩)
શંકા કરી કે, જરા-મરણાદિના ભયથી મોક્ષ મેળવવા માટે જીવો તૈયાર થાય છે, તો પછી દરેક ભવ્ય જીવો અપ્રમાદસારતા કેમ સ્વીકારતા નથી? એવી શંકાના સમાધાનમાં કહે છે :
૯૩૨–આ જિનવચન અસ્થિ-મજજારૂપ - અંગદગીભાવરૂપ આત્મા સાથે પરિણામ ન પામે. સંશય, વિપર્યય, અધ્યવસાય સહિત પ્રભુવચનમાં શ્રદ્ધા ન થાય, ત્યાં સુધી મોક્ષમગન માટે અયોગ્ય એવો અભવ્ય જીવ આ જિનવચનને ઇચ્છાયોગરૂપે પણ આત્મામાં પરિણમાવતો નથી. મોક્ષદાયક તરીકે શ્રદ્ધા કે વર્તન કરતો નથી. તે જ પ્રમાણે ચારિત્રમોહનીય કર્મના દૃઢ ઉદયવાળો આત્મા સંપૂર્ણ જિનવચન પરિણમેલું હોવા છતાં અપ્રમાદભાવવાળું ચારિત્ર કરી શકતો નથી, માટે જ કહેવાય છે કે, સમ્યગ્દષ્ટિ હોવા છતાં, મોક્ષની અભિલાષા તેમજ આગમતત્ત્વના જ્ઞાનવાળો હોવા છતાં, અતિવિશેષરાગના સુખને આધીન બનેલો ભવના ગાઢ અરણ્યમાં પ્રવેશ કરે છે. આ વિષયમાં આપનું જ દૃષ્ટાંત (મહાવીર) સંભળાય છે. (૯૩૨)
ચાલુ વાતનો ઉપસંહાર કરતા કહે છે –
૯૩૩–જયારે કોઈક ભારેકર્મી આત્મા હોય, ત્યારે અને દીક્ષા સ્વીકાર કરવામાં તેટલો આચાર પાલન કરવામાં સહનશીલ ન હોય, ત્યારે જે પ્રકારના ઉપદેશને લાયક હોય તે પ્રમાણે જુદા જુદા પ્રકારનો તેને સર્વજ્ઞાન વચનાનુસારે ઉપદેશ આપવો. અપ્રમાદ એ સારભૂત કરણીય પણે જિનોપદેશમાં વર્તે છે. માટે અપ્રમાદનો વિષય આ કાલમાં પણ વર્તે છે. જ્યારે જિનોપદેશમાં વર્તે છે. માટે અપ્રમાદનો વિષય આ કાળમાં પણ વર્તે છે.જયારે જિનોપદેશ ચિત્રરૂપપણે વ્યસ્થિત કરાયો હોય, ત્યારે અપ્રમાદસાર પણ વર્તે છે. ત્યારે અપુનબંધક આદિકને-મોક્ષમાર્ગની પ્રજ્ઞાપના યોગ્યને આશ્રીને કેટલાક સામાન્ય દેશનાને યોગ્ય હોય છે, કેટલાક સમ્યગ્દષ્ટિ ગુણ-યોગ્ય પ્રજ્ઞાપના - ઉપદેશને લાયક હોય છે, કેટલાક કે, જેમણે ચારિત્રમોહનીય કર્મરૂપ કાદવ ધોઈ નાખ્યો હોય, ત્યારે તેવા અપ્રમત્તતારૂપ સર્વવિરતિની દેશનાને લાયક હોય છે. આ પ્રમાણે અપ્રમત્તતાની પ્રજ્ઞાપના-ઉપદેશ એ અધિકારી વગરની નથી, પણ આ કાળમાં પણ તેવા પ્રકારના વિવિધ ઉપદેશ અપ્રમાદ માટે આપી શકાય છે. (૯૩૩)
હવે પોતાના કર્મના ભારેપણાના દોષનો ત્યાગ કરીને “જિનોપદેશ અનુસાર આચરણ કરવું વર્તમાનમાં દુષ્કર ગણાય' વર્તમાનમાં દુષ્કર ગણાય' એવાં કથનો કરવા દ્વારા જિનોપદેશની અવજ્ઞા કરનારના અજ્ઞાનદોષને કહે છે –
૯૩૪–અમે જિનવચનની આરાધના કરનારા જિનેશ્વર ભગવંતના ભક્ત છીએ એ
