Book Title: Trikalik Atma Vigyan
Author(s): Pannalal Jagjivandas Gandhi, Bansilal Hiralal Kapadia
Publisher: Girishbhai Tarachand Mehta
View full book text
________________
ભાતા ખની સક્રિય બનીએ છીએ. જગત નામ રૂપાત્મક છે. રૂપ પણ નામથી જાહેર થાય છે. આંખમાં રૂપ ગાઠવાયુ છે જ્યારે કાન અને જીહવાગે નામ ગેાઠવાયેલ છે.
મનુષ્ય ચેાનિમાં જન્મેલેા જીવ ચાહે તે જાતિ, જ્ઞાતિ, ધર્મ, દેશ કે ક્ષેત્રના હાચ પરંતુ તે વિશ્વના કોઈપણ પદ્માના અર્થ કે ભાવને જન્મતાની સાથે જાણતા કે સમજતા નથી. પરંતુ બીજાના શબ્દોચ્ચાર વડે સાંભળીને પહેલાં તે તે ઉચ્ચારાયેલ શબ્દને જ પકડે છે અને શબ્દને જ અનુસરે છે, ને ગ્રહણ કરે છે. ત્યારખાદ અવસ્થાની પરિપકવતાએ ધારણામાં (ચિત્ત-સ્મૃત્તિમાં) રાખેલ શબ્દના અથ અને ભાવને પામે છે. વળી જે સાંભળી શકે છે તે જ એલી શકે છે, જે નામ શબ્દનું મહાત્મ્ય દર્શાવે છે, માટે જ મહેાપાધ્યાય યશેાવિજયજી મહારાજાએ ગાયું છે કે... “ નકી મંત્ર, નવિ ચત્ર નવ તત્ર મોટા, ક્રિશ્યો નામ તાહર, સમાગ્રીત લાટો. પ્રભુ ! નામ મુજ તુજ, અક્ષય નિધાન, ધર" ચિત્ત સ’સાર તારક પ્રધાન.
રામ નામે પથ્થર પણ તર્યાં છે, તરે છે અને તરશે એમ જે કહેવાય છે તે નામસ્મરણ, નામ નિક્ષેપાનું મહાત્મ્ય જણાવે છે.
શબ્દ એ તે મતિજ્ઞાનના દ્રવ્ય પર્યાય છે અને શ્રુતજ્ઞાન એ મતિજ્ઞાનની અક્ષરમૂર્તિ છે.
સ્થાપના નિક્ષેપે :
પરક્ષેત્રે અને પરકાળે રહેલ કોઈપણ દ્રવ્ય વિષે વ માનવત્ ભાવવાહી તે દ્રવ્યની પ્રતિકૃતિ ઊભી કરીને બનાવી
