________________
૧૭૮]
[વર્ષ શા માટે કરવો ? મોક્ષ માટે જ गृहे कृते मङ्गलनिमित्तमुत्तरहेषु प्रथममहत्प्रतिमाः प्रतिष्ठाप्यन्ते, अन्यथा तद्गृहं पतति, તથા શારામ તિહુ
जमि सिरिपासपडिमं संतिकर करइ पडिगिहदुवारे। अजवि जणोपरि तं महुरमपना न पेछति ॥१॥
| (gવન સારા, દદરવૃત્તિ) “ગૃહના દ્વારના ઉપરના ભાગમાં રહેલા તીરછા કાના મધ્યભાગમાં લગાડેલ શ્રીજિનબિંબને શાસશો “મંગલચેત્ય' કહે છે. મથુરા નગરીમાં ઘરે તૈયાર થઈ ગયે છતે, મંગલ માટે બારસાખમાં સૌ પ્રથમ શ્રીઅરિહંતની પ્રતિમા પ્રતિષ્ઠિત કરાતી હતી; નહિતર એ ઘર પડી જતું હતું. અમે સ્તુતિઓમાં કહ્યું છે, આજે પણ જે નગરીમાં લોકો શાંતિ માટે ઘરેઘરે દ્વારમાં શ્રી પાર્થપ્રભુની પ્રતિમા પધરાવે છે, તે મથુરાને અધન્યો જોતા નથી. આમાં મંગલ ચૈત્યયુક્ત ઘરો હોવાના કારણે કહેવાયું છે કે મથુરાને ધન્યો જુએ છે, અધન્યો નહિ; તેથી મંગલ ચીત્યની પણ એમાં પ્રશંસા થઈ જ ગઈ છે. -
પ્રશ્ન: પણ શ્રીદશવૈકાલિક સૂત્રની હારિભદ્રીય વૃત્તિમાં તો કહ્યું છે કે ઈહલોકમાં લબ્ધિ વગેરેની ઈચ્છાથી અનશનાદિ તપ ન કરવો, ધર્મિલની જેમ? આમ, ધમ્મિલની જેમ તપ કરવાનો તો શાસ્ત્રમાં નિષેધ છે, તો તમે કેમ આવો તપ પણ કરવાનું કહો છો ?
ઉત્તર : હા,શ્રી દશવૈકાલિક સૂત્રવૃત્તિમાં કહ્યું છે ખરું...પણ એ સાધુને આશ્રીને કહ્યું છે, કેમ કે આ શ્રી દશવૈકાલિક સૂત્ર મુખ્યતયા મનકમુનિને એ છ મહિનામાં આરાધના કરી જાય,એ અપેક્ષાએ રચવામાં આવ્યું છે તેથીસ્તો પૂ. શ્રી શય્યભવસૂરિ મહારાજે તેના કાળધર્મ પછી એને પાછું ચૌદપૂર્વમાં વિસર્જિત કરી નાખવાની તૈયારી કરેલી) સુવિશુદ્ધ ચારિત્ર પામી જનાર જીવ માટે તો અમે પણ કહીએ જ છીએ કે એણે ઈહલોકાદિ અર્થ માટે તપ કરવો ન જોઈએ; કર્મનિર્જરા માટે જ કરવો જોઈએ. આવું સમાધાન કરવું આવશ્યક પણ છે જ અને યોગ્ય પણ લાગે જ છે, કેમ કે નહિતર તો (એટલે કે જો એ માત્ર સાધુ માટે અકર્તવ્ય છે એવું નહિ, પણ બધા માટે અકર્તવ્ય છે એવું १.चउबिहा खलु तवसमाहि भवइ,तं जहा जो इहलोगट्टयाए तवमहिट्ठिा xxx इहलोकनिमित्तं लब्ध्यादिवाञ्छया अनशनादिरूपं अधितिछेत न कुर्यात् धम्मिलवत् ।
