Tattvartha Sutra Part 01 Sthanakvasi

Book Title: Tattvartha Sutra Part 01 Sthanakvasi
Author(s): Ghasilal Maharaj
Publisher: A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti

View full book textPrevious | Next

Page 762
________________

૬૦.
તત્વાર્થસૂત્રને દ્રવ્યથી અનાદિ સમ્બન્ધ હોવા છતાં પણ આ તૈજસ અને કામણ શરીર શું બધાં સંસારી જીને હોય છે અથવા કઈ કઈને જ હોય છે ? આ પ્રશ્નના જવાબ એ છે કે બધાં સંસારી જીવેનાં તેજસ-કાશ્મણ શરીર હોય છે, એવું નથી કેઈને હોય અને કેઈને ન હોય.
પ્રશ્ન–જેમ તૈજસ અને કામણ શરીર અનાદિકાલીન સંબન્ધ હોવાથી બધા સંસારી જેને સાથેસાથે હોય છે તેવી જ રીતે શું અન્ય શરીર પણ એકી સાથે એક જીવને હેય છે નહીં ?
ઉત્તર–ભજનાથી એક જીવને એકી સાથે ચાર શરીર સુધી હોઈ શકે છે.(૧) એક જીવને એકી સાથે તૈજસ અને કામણબે શરીર હોય છે (૨) કોઈને તૈજસ કાર્પણ અને ઔદારિક હોય છે (૩) કોઈને તેજસ, કામણ અને વૈક્રિય હોય છે (૪) કોઈને તેજસ કામણ દારિક તથા વૈક્રિય હોય છે (૫) કેઈને તેજસ, કામણ, ઔદારિક તથા આહારક હોય છે (૬) કેઈને માત્ર કામણ જ હોય છે (૭) કેઈને કામણ અને ઔદારિક (૮) કાર્પણ અને વૈક્રિય (૯) કામણ, ઔદારિક અને વૈક્રિય (૧૦) કામણ, ઔદારિક, આહારક (૧૧) કોઈને કામણ, તેજસ, ઔદારિક તથા વૈક્રિય હોય છે. (૧૨) કઈને કામણ તૈજસ અને ઔદારિક હોય છે—
એક જીવને પાંચ શરીર કદી પણ હોઈ શકે નહીં કારણ કે આહારક અને વૈકિય શરીર સાથે-સાથે હેતા નથી, બંને લબ્ધિઓ એક જીવને એકી સાથે હોતી નથી.
આ બંને લબ્ધીઓ એકી સાથે એક જીવમાં વ્યકત રૂપમાં હઈ શકતી નથી. જે કાળમાં વૈકિયલબ્ધિને પ્રયોગ કરવામાં આવે છે તે સમયે આહારક લબ્ધિને પ્રયોગ થતું નથી–હા, આગળ પાછળ પ્રવેશ કરી શકાય પહેલા વૈકિય શરીર બનાવી તેના વ્યાપારથી નિવૃત્ત થઈ જાય પછી આહારક શરીર બનાવી શકે છે. આવી સ્થિતિમાં એક જીવનાં એકી સાથે પાંચ શરીર હોઈ શકે નહીં પ્રજ્ઞાપના સૂત્રના ૨૧માં શરીર પદમાં કહ્યું છે કે –
પ્રશ્ન–હે ભગવંત ! જે જીવને ઔદારિક શરીર છે તેમને ક્રિય અને વૈકિય શરીર હોય તેને દારિક શરીર હોય છે કે નહીં ?
ઉત્તર ગૌતમ ! જેને દારિકશરીર છે તેને ક્રિય શરીર કઈવાર હોય છે. કોઈ વાર હોતું નથી જેને વૈક્રિય શરીર છે તેને ઔદારિક શરીર હોય અગર ન પણ હોય.
પ્રશન–ભગવંત ! જેને દારિક શરીર છે તેને આહારક અને આહારકવાળાને દારિક શરીર હોય છે ?
જવાબઃ—ગૌતમ ! જેને દારિક શરીર હોય તેને આહારક શરીર કદાચિત હોય છે કદાચિત નથી પણ હોતું જેને આહારક શરીર છે તેને ઔદારિક શરીર નિયમથી હોય છે.
પ્રશ્ન—ઔદારિક શરીરવાળાને તૈજસ અને તેજસવાળાને દારિક શરીર હોય છે ?
જવાબ–જેને દારિક શરીર છે તેને તેજસ શરીર નિયમથી હોય છે પરંતુ તૈજસવાળાને ઔદારિક શરીર હોય પણ ખરું અને ન પણ હોય આવું જ કાર્પણ શરીર માટે સમજવાનું છે.
પ્રશ્ન-ક્રિય શરીરવાળાને આહારક અને આહારક શરીરવાળાને વૈકિય શરીર હોય છે ?
શ્રી તત્વાર્થ સૂત્ર: ૧


Page Navigation
1 ... 760 761 762 763 764 765 766 767 768 769 770 771 772 773 774 775 776 777 778 779 780 781 782 783 784 785 786 787 788 789 790 791 792 793 794 795 796 797 798 799 800 801 802 803 804 805 806 807 808 809 810 811 812 813 814 815 816 817 818 819 820 821 822 823 824 825 826 827 828 829 830 831 832 833 834 835 836 837 838 839 840 841 842 843 844 845 846 847 848 849 850 851 852 853 854 855 856 857 858 859 860 861 862 863 864 865 866 867 868 869 870 871 872 873 874 875 876 877 878 879 880 881 882 883 884 885 886 887 888 889 890 891 892 893 894 895 896 897 898 899 900 901 902 903 904 905 906 907 908 909 910 911 912 913 914 915 916 917 918 919 920 921 922 923 924 925 926 927 928 929 930 931 932 933 934 935 936 937 938 939 940 941 942 943 944 945 946 947 948 949 950 951 952 953 954 955 956 957 958 959 960 961 962 963 964 965 966 967 968 969 970 971 972 973 974 975 976 977 978 979 980 981 982 983 984 985 986 987 988 989 990 991 992 993 994 995 996 997 998 999 1000 1001 1002 1003 1004 1005 1006 1007 1008 1009 1010 1011 1012 1013 1014 1015 1016 1017 1018 1019 1020 1021 1022 1023 1024 1025 1026 1027 1028 1029 1030 1031 1032