________________
અંજારમાં મહાભયંકર ધરતીકંપ થયો. તેમાંથી નયા અંજાર વસાવવાનું આયોજન થયું છે. નયાઅંજાર માટે સરકારે જમીનો એક્વાયર કરી છે, તેમાં સુંદર મઝાની વાડીઓની ૬૦ એકર જેટલી જમીન પણ એફવાયર થઈ ગઈ છે. તે પૈકી કેટલીક વાડી-કૂવાનો તો કબજો પણ લેવાઈ ગયો છે. ધરમશીભાઈની વાડીમાંથી મોટા ભાગનો કબજો તો લઈ લીધો છે. પણ ધરમશીભાઈ અને એમનાં બહાદુર પત્ની હરકુંવરબહેનની મક્કમતા, નિર્ભયતા, અને ભલે મરી જવું પડે પણ હઠવું તો નથી જ, એવી પ્રતિકાર શક્તિને લઈને હજુ થોડી જમીનનો કબજો તે રાખીને બેઠા છે. બીજા એક ખેડૂત કાનજીભાઈની વાડીનો તો સંપૂર્ણ કબજો પણ લેવાઈ ગયો છે.
આ ૬૦ એકર જેટલી જમીન પર ૧૧૫ માણસોના રોટલા નીકળે છે. ૯૦ જેટલાં જાનવરો નભે છે. ખૂબ અરજીઓ, મુલાકાતો વિનંતીઓ, વાટાઘાટો વગેરે પછી અને લગભગ દરેક વખતે આશા આપ્યા પછી પણ હજુ સુધી કંઈ થયું નથી.
આ જમીન પર ૧૧૧ પ્લોટ પાડીને ત્યાં મકાન બાંધવાની યોજના મંજૂર થઈ ગઈ છે. પ્લોટ હૉલ્ડરોને મકાન બાંધવા રૂ. ૩૭૫૦ લોન અને ૧૨૫૦ ગ્રાન્ટની રકમ અપાઈ પણ ગઈ છે. વાડીની નજીક મકાનો થાય તેવી સરકારી પડતર જમીન ઉપલબ્ધ થાય તેમ હોવા છતાં આવી સુંદર મજાની ફળદ્રુપ, ઉપજાઉ જમીન એક્વાયર કરવાના આયોજન પાછળની દૃષ્ટિ સમજી ન શકાય તેવી છે. સંભવ છે વાડીના માલિકોને વળતરની રકમ મળવાની હોવાથી તેમની પહોંચ લાંબે સુધી પહોંચતી ન હોય. ગણોતિયા ખેડૂતોનાં હિત અને હકની ચિંતા તો કોણ કરે ? કચ્છ અંજારનું ખેડૂત મંડળ, કચ્છ પ્રાયોગિક સંઘ અને કચ્છ સર્વોદય યોજનાના કાર્યકરો તેમ જ ભાલ નળકાંઠા ખેડૂત મંડળ અને પ્રા. સંઘ કાર્યરત હતા. છતાંયે દોઢેક વર્ષની સતત મથામણ પછી પણ કંઈ જ પરિણામ ન આવ્યું.
મુનિશ્રીનો સંપર્ક કરી સમાજ સાથે સારો હતો, ૧૯૫૫માં તો કચ્છનો પગપાળો પ્રવાસ કરીને જૂનો સંપર્ક તાજો પણ કર્યો હતો. અને ઊંચી વિઘોટીના પ્રશ્નમાં ખેડૂતોને સારા પ્રમાણમાં રાહત મળે તેવા સફળ પ્રયાસો કરીને ખેડૂતો અને આખા કચ્છનું શ્રદ્ધાકેન્દ્ર બન્યા હતા.
મુનિશ્રી સાથે પત્રવ્યવહાર અને જરૂર પડ્યે રૂબરૂ જઈને સલાહ સૂચનમાર્ગદર્શન અમે લેતા. કચ્છમાં પણ અવારનવાર જવાનું રાખતા. કચ્છ પ્રાયોગિક સંઘ અને સ્થાનિક લોકચેતના સક્રિય થાય તેવું વાતાવરણ તૈયાર કરવાનો પ્રયાસ કર્યો.
સંત સમાગમનાં સંભારણાં
