________________
પ્રવેશતાની સાથે જ હેતની હેલી વરસાવતા રાજસિંહને કહ્યું : બેટા ! આવા પ્રજાપ્રિય પુત્રની જનેતા તરીકે આજે તો મારા હૈયે હર્ષ સમાતો નથી. મેં નહોતું ધાર્યું કે, તું આટલો બધો ગુણ સંપન્ન હોઈશ કે, મેવાડ તને સૂર્યસમાન ગણીને “સૂર્યપૂજા'નું વ્રત અખંડિત રાખવા સુધીનો શ્રદ્ધાભિષેક તારા શિરે કરવા થનગની ઉઠે ! આવી લોકલાગણી પામવા, ઘણા ઓછા રાજવીઓ ભાગ્યશાળી નીવડતા હોય છે. એમાં તારાં નામ-કામ અંકિત થવા પામ્યાં, એ તારા માટેય ઓછી ધન્યતા ન ગણાય.
હેતની આ હેલીમાં નખશિખ તરબોળ બનીને ભીંજાઈ જવાનું મન રોકી ન શકાય, એ સહજ હોવા છતાં રાજસિંહની દશા વિચિત્ર હતી. એમનું ચિત્ત ચકડોળે અને ચકરાવે ચડી ગયું હતું, એઓ જાણે શૂન્યમનસ્કતાનો ભોગ બની બેઠા હતા. એમની આંખેથી આંસુધાર ટપકવા માંડી, ને અંતરેથી અનુતાપ ભભૂકી ઉઠ્યો : મા, મા ! મારાથી આજે એક મોટું પાપ થઈ ગયું. એનો વિચાર આવતા જ આજના પ્રસંગનો આનંદ વરાળ થઈને ઉડી જાય છે. મારાથી આજે એક અક્ષમ્ય અપરાધ થઈ જવા પામ્યો છે. હવે પ્રજાને હું કઈ રીતે મોટું પણ બતાવી શકીશ?
દીકરાનો આ વલોપાત સાંભળીને માતા પણ વેદનાથી વિહ્વળ બનીને મૌન ન રહી શકી. એણે પૂછ્યું : “બેટા, તારો અપરાધ મને જણાવીશ, તો એ પાપના પ્રક્ષાલનનો કોઈ ને કોઈ ઉપાય દર્શાવી શકીશ. આવી પાપભીરુતા જ પાપ પ્રક્ષાલનની તારી યોગ્યતા સૂચવી
જાય છે.”
માતાના આવા આશ્વાસનથી રાજસિંહે કંઈક હૂંફ અનુભવી, દિલનાં દ્વાર ખુલ્લા મૂકી દઈને એમણે કહ્યું : આજના લોકમેળામાં નગરશેઠની પુત્રવધૂનું પણ આગમન થયું હતું. એ પુત્રવધૂને હું અવિકારી આંખે નિહાળી ન શક્યો, અવલોકનની પળોમાં જ મારી નજર વિકારવાસિત
૮૪ @ સંસ્કૃતિની રસધાર ભાગ-૧
