________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www. kobatirth.org
ર
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
વિજ્ઞાનની પ્રકૃતિ, આગળ તૈધ્યુ છે તેમ ટેન્ટેટિવ છે, એટલે એમાં સશાધનાને પ્રત્યેક તબકકે અવકાશ છે, ભરપૂર અવકાશ છે. પણ તેથી જ સંશોધનનું ગૌરવ પ્રક્રિયા ઊભી કરવામાં છે. પાતાને માટેની સશક્ત પ્રક્રિયા ઊભી કરવી એમાં જ એના મહિમા છે. બાકી વિજ્ઞાનની રીતેભાતે જ્ઞાનપ્રાપ્તિના માગમાં કેટલાંક વિઘ્ના અવશ્ય છે : અહીં કશાં કાયમી અને નિરપેક્ષ વિધા કરી શકાતાં નથી, બલકે સતત પ્રશ્નવૃત્તિના, વૈજ્ઞાનિક સ્વરૂપની શંકાવૃત્તિને કશાં નિરપેક્ષ સત્યાની ગેરહાજરીમાં સામના કરવાના હોય છે. કાઈ પણ આવિર્ભાવનું સમ્પૂર્ણ પણે આકલન કે વિભાવનીકરણુ એક આદર્શ છે એટલે ગમે તેટલા ચલેનુ સંશોધન કર્યા પછી પણ સશોધને લાગ્યા કરે છે કે હજી એક બાકી છે એનાં તમામ સાધના સેમ્પલિગ્સ છે, કેમ કે બધી વસ્તુ બધે બધા સમયેામાં તે નેઈ શકતા નથી. છતાં વ્યાપક અને બધા સમયેાને લાગુ પડે તેવા નિયમાની શોધમાં જ તેને રસ છે. સામાન્યીકરણ-જનરાલિઝેશનવિજ્ઞાની માટે એક સુખદ અને ઘ પરિણામ છે, પણ તે તેા નવાં આક્રમણા માટે સદા તત્પર રહેવામાં જ પોતાના ધમ જુએ છે. તેની જ્ઞાનેન્દ્રિયામાં તેણે શ્રદ્ધા રાખી છે અને વસ્તુલક્ષી થવાના સકલ્પ કર્યાં છે. આ વિરાધી અવસ્થામાંથી સંભવ છે કે વિકૃતિએ પણ જન્મી આવે, બ્રાત નિરીક્ષણા પણુ જન્મી આવે. તા તેની ટેનિક તેણે પાતે જ જન્માવી છે તેથી પણ તેની પ્રવૃત્તિ કયારેક વિપથગામી બની પણ રહે. જેમાં સંસારના એક માણુસ કશી પણ ભૂલ ન કરી ખેસે એવા કાઈ ભાભટાક નિયમ હજી જન્મ્યા નથી. આ વિઘ્ના વચ્ચે પણ આ માનવીય પ્રવૃત્તિ વિકસે છે, વિકસ્યા કરવાના જ ધર્મ પાળે છે તે જેવું તેવુ' માનવીય મૂલ્ય નથી.
For Private And Personal Use Only
