________________
૨૪.
ચાવી
[પ્રાચીન બળમિત્ર–ભાનુમિત્ર નામે રાજાનાં બે યુગ્ય થયાં હોય તે તેને પારખવાની રીત (૧૦૭) (૧૦૮) બળમિત્રભાનુમિત્ર માટે કરાયેલાં મન કલ્પિત અનુમાનો ઉપરથી ઉભી થતી ગૂંચે ૧૦૮ (૧૦૮) બળમિત્રને તેનાજ પુરોગામી અગ્નિમિત્ર સાથેનો સંબંધ ૧૦૮-૯ મથુરાનગરીનું કંકાલિતિવા નામના પરાને જન ધર્મના કેદ્ર તરીકેની ઓળખ -આખું પરિશિષ્ટ ૨૪૫, ૨૫૪ મથુરાનગરીના અવશેષોમાંથી મળી આવતાં ર્સિ, ચક્ર, સ્વસ્તિક આદિ ચિહ્નો જૈનધર્મનાં હોવાની
સાબિતીઓ ૨૪૫ (૨૪૫) ૨૪૬ (૨૪૬) ૨૫૪ મથુરાના સિહસ્તૂપને તથા આખાયે તીર્થને રાજા અગ્નિમિત્રના હાથે થયેલ ભંગ (૨૨૫) (૨૬૧)
૨૬૪ (૨૬૪) ૯૮ મથુરાના સિંહરતૂપની પુનઃ પ્રતિષ્ઠાનું વર્ણન ૨૩૩ (વિશેષ માટે જુઓ સ્તંભ શબ્દ) મથુરાનગરી ઈ. સ. પૂ. ની બીજી સદીમાં એક જૈન તીર્થધામ તરીકે પંકાયેલું હતું તેના પુરાવા ૮૬ (૮૬) મથુરાના સિંહસ્તૂપ તથા સાંચી અને ભારહુતસ્તૂપનાં તારણો દેખાવમાં એક જ જાતનાં હોવા છતાં
વિદ્વાનોએ તે સર્વેને ભિન્ન ભિન્ન ધમાં તરીકે લેખયાં છે તેમાં થયેલ અન્યાય. ૨૪૫ મિત્રનગર (નહપાણની રાજધાની) અને ભિન્નમાલ (ભિન્નનગર)ની સાદશતા (૧૯૩) (પ્રાચીન) મેરૂ પર્વત (Meru) અને વર્તમાન મર્વ (Merv) શહેરઃ તે બેની સામ્યતા વિશેની કલ્પના ૧૩૨ મેરૂ પર્વત સાથે સૂર્ય ચંદ્રની ગતિનો સંબંધ હોવાનું જૈન મત પ્રમાણે કથન (૩૯૫) લિઅક અને પાતિકનાં નામે મથુરાના સિંહસ્તૂપ ઉપર છે છતાં તેમને સત્તા પ્રદેશ તક્ષિતામાં છે
કારણું (૨૫૭) (૨૬૧) લિચ્છવીઓ, માંગેલિયન અને તિબેટનોને પતિ પ્રા કહેવાય છે તેનાં કારણ (૧૪૧) (૨૭૨) (જુઓ
જૈન તીર્થકરે શબ્દ) વિમળાચળગિરિની યાત્રા સમ્રાટ ચંદ્રગુપ્ત કરેલી તેનું વર્ણન ૨૮ વિમળાચળગિરિની તળાટી ચંદ્રગુપ્તના સ, અત્યારની માફક પાલીતાણે હતી કે અન્ય સ્થાને ? ૨૮ વડવારતૂપ થયેલ વિનાશ ૯૮ (વિશેષ માટે જુઓ મથુરા સિંહસ્તૂપ શબ્દ) વડવારૂપ જૈનધર્મનું સ્મારક છે તેની સાબિતીઓ ૨૬ : તેનું અસ્તિત્વ ર૭૦૦ વર્ષ પહેલાનું ગણી
શકાય છે. ૨૬ -૨ શકપ્રજા, હિંદીશક તથા ક્ષહરાટે: ત્રણે પ્રજા જૈનધર્મી હતી તેની સાબિતીનું વર્ણન (૩૮૭ ૩૮૮,
૨૪૬, ૨૫૮, ૨૪૩ શ્રાવક અને માહણ (બ્રાહ્મણ) શબ્દની એકાર્યતા વિશે ૨૪૯, ૨૫૦ : તેઓને આસ્તિક કહેવાય છે
- નાસ્તિક ૨૫૦ : આવો ભેદ પડવાનું કારણું અને સમય ૨૫૦-૨૫૧ સુદર્શન તળાવની (જુનાગઢની તળેટીમાં આવેલા) પ્રશસ્તિમાં રૂદ્રદામન તથા તેના શિલાલેખોમાં અન્ય
અનુજેએ પોતાના હિસ્સા પુરાવ્યા છે તેનાં કારણ (૩૯૫) સિંહ અને ચક્રનાં ધાર્મિક ચિહ્નોને બૌદ્ધધમ તરીકે ઓળખાવાય છે તેની ખાત્રી છે કે? ૨૪૪
(જુઓ સ્તંભ શબ્દ) સશક પ્રજાનાં સ્થાનઃ તથા તેમના જીવન નિર્વાહની રીત (૩૬૭) સ્તંભ ઉપર મૂકવામાં આવતાં સિંહની સમજૂતિ. ૨૫૬, ૨૪૪, (વિશેષ માટે જુઓ મથુરા સિંહસ્તૂપ શબ્દ) સારનાથસ્તંભના બે સિંહના ધડતર વિશે ખુલાસે (૨૫૭) ૨૬૫ હર્ષપુર નગરની જાહોજલાલીનું વર્ણન ૧૯૩
