Book Title: Paribhashik Shabdakosh Part 01
Author(s): Vishvanath Maganlal Bhatt
Publisher: Gujarat Varnacular Society

View full book text
Previous | Next

Page 110
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir · Imagination Impassioned Imagination, ૧. ક૯પના [૨, મ, એમ કાર્યકારણસંબંધથી નહિ, પણ રષ્ટિમાં ક. સા. ૪: એકન એથી ઉલટે વિચાર દર્શાવે જ પ્રભુનું દર્શન થાય એ રીતે, અવતારરૂપ છે. તે કહે છે કે માણસ પોતાના તર્ક અને ચમત્કારથી, કે પ્રભુના i. અંતર્યામિ સ્વકલ્પના (I.) થી સૃષ્ટિમાં ન હોય તેવું ઉત્પન્ન રૂપથી, એ દર્શન થાય. કરે છે, અને તેનું નામ કવિતા. Immanence, અન્તત્વ [આ. બા.] ૨, ૯૫નાપ્રભાવ [બ, ક] વ, ૧૬, ૩૯૫: અત્યારે ઈશ્વરમીમાંસાનું જુઓ Fancy. એક એવું પુસ્તક નથી લખાતું કે જેમાં, ઈશ્વર૩. પ્રતિભાદષ્ટિ [આ. બા.] ને “Transcendence'–પરત્વની સાથે જુઓ Fancy. Immanence”-અન્તત્વનું પ્રતિપાદન ન ૪. પ્રતિભાશકિત [કે. હ. અ. નં.] થતું હોય. Æsthetic imagination, | Immediate, ૧. અવ્યવહિત [મ. ન.] સૈન્દર્યકલ્પના [મ. ન.] ચે. શા. જુઓ Attention. ચે. શા. ર૭૮: ક૯પનાનો જે જીવનભૂત ! ૨. અપક્ષ [મ. ન. ન્યા. શા. ૧૫૧] વ્યાપાર છે તે અનેક મને વ્યાપારમાં કામ આવે ૩. સાક્ષાત હિી. ત્ર.] છે. એના ત્રણ વિભાગ કરી શકાય (1) પદાર્થો સ. મી. ૧૮: આ પ્રમાણે બે પ્રકારનાં જ્ઞાન વિષેના જ્ઞાનને ઉપકારક ઉપચય. (૨) અમુક આપણે માનીએ છીએ. એક સાક્ષાત્ અને બીજું કામ કેમ કરવું, સાધન અને સાધ્યની યોગ્યતા વ્યવહિત; એક અપરોક્ષ અને બીજું પરીક્ષા શી રીતે આવી, એવા જ્ઞાનને ઉપકારક ઉપ- એટલે આનુમાનિક. થય. (૩) ઊર્મિઓને સ તેષનાર ઉપચચ. Immediate inference, ૧. પ્રથમ પ્રકારની કલ્પનાને જ્ઞાનક૯૫ના અથવા અપક્ષાનુમિતિ [મ. ન. ન્યા. શા. ૬૭] રિવરૂપેક૯૫ના કહેવાય, બીજીને વ્યાવહારિક ૨. અવ્યવહિત અનુમાન [રા. વિ.] ક૯પના અથવા શોધ કહેવાય, ત્રીજીને સૌન્દર્ય પ્ર. પ્ર. ૧૦૩: અનુમિતિએ બે પ્રકારની ક૯૫ના અથવા પ્રતિભા કહેવાય. છે, અવ્યવહિત અનુમિતિ અને વ્યવહિત અનુCognitive imagination, pler- મિતિ. અવ્યવહિત અનુમિતિ એટલે એક વાક્ય કપના, સ્વરૂપકલ્પના [મ ન.] ઉપરથી પરભાર્યું નિરૂપણ કરેલ બીજી વાય. જીઓ ઉપર Aesthetic imagination, આ અનુમિતિજ્ઞાન મેળવતાં વચમાં બીજા Constructive imagination, વાકયની કે સાધનની જરૂર નથી પડતી માટે ઉપચાયક કક૫ના [મ. ન. ચે. શા. આ પરભાર્યું એટલે અવ્યવહિત અનુમાન Practical imagination, કહેવાય છે. વ્યાવહારિક કલ્પના [મન] ૩. અવ્યવધાન અનુમાન [મ. ૨.] જીઓ Aesthetic imagination. અ. ન્યા: હવે અગ્યવધાન અનુમાનના કેટલાRepresentative imagination, એક પ્રકારોમાં પ્રવેશ કરીએ. સંક૯પ મિ. ન. ચે. શા.]. Immediate inference by Reproductive imagination, added determinants, વર્ધિતાસંસ્કારદુબોધરૂ૫ કપના [મ. ન.] પક્ષ મિ. ન. ન્યા. શા.] ચે. શા. ૨૭: જેને આપણે સંસ્કાર Immediate knowledge, બેધરૂપ કલ્પના કહીએ છીએ તેમાં પણ અજ્ઞાત ! સાક્ષાત્મા કે. હ. અ. ન.] એવા કોઈ વિપર્યય તો આવી જ જાય છે. | Impassioned, ૧. રોગયુક્ત [૨. મ.] Immanent, અંતર્યામિ ત્રિા. બા.] ક સા. ર૭૯: ડી. કિવન્સી નામે પ્રસિદ્ધ વ. ૨૫, ૨૦૪: અહિં સૃષ્ટિના સર્જન દ્વારા ઈગ્રેજ લેખકે “અફીણીની કબુલાત” વગેરે કેટલાપ્રભુનું જ્ઞાન થાય તે માત્ર ભ્રષ્ટાનું કાર્ય સદ્ધિ ક લેખ વિલક્ષણ ગદ્યમાં લખી ગદ્યમાં ભાવ For Private and Personal Use Only

Loading...

Page Navigation
1 ... 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129