Jivtattva Vichar

Author(s): Chimanlal Dalsukhbhai Shah
Publisher: Manivijay Granthmala

Page 256

૧૯૭
मूल
जलयर-थलय र-खेयारा, तिविद्या पंचिंदियाऽतिरिक्खा य । સુસુમ-મ૨૬-જીવ, ગાઢા મગરા યજ્ઞરુવાર↑ ||૨|| चउपय- उरपरिसप्पा, भुयपरिसप्पा य थलयरा तिविहा । गा - सप्प- नउल- पमुद्दा, बोधव्वा ते समासेणं ॥ ૩૩ || ( તિયચ પચેન્દ્રિયના ત્રણ અને જળચરના પાંચ પ્રકાર )
ત્રિવિધ પચે દ્રિયતિરિયચા જ જલ-થલ-ખેંચવા,૧ ઝુડ? માછલાં તે કાચબા સુસુમારૐ મગરે જલચરા (૧૭) ( ત્રણ પ્રકારના સ્થલચર તિ`ચ ) ગાય આદિ ચઉષગાં પ્રાણી ચતુષ્પદં જાણવાં, પરિસ` પેટે ચાલનારા સાપ આદિ માનવા; ભુજપરિસ` હાથે ચાલનારા પÀાળિયાદિ પિછાનવા, ‘ એમ ત્રણ ભેદે કરી તિરિયચ થલચર્ ભાવવા. (૧૮)
૧ જલચર=પાણીમાં ચાલનાર (જીવનાર), થલચર=જમીન ઉપર ચાલનાર, ખેચર=આકાશમાં ઉડનાર પક્ષીએ; એમ ત્રણ પ્રકા તિરિય ચ-પંચે દ્રિય જીવે છે.
૨ જળતંતુ=તાંતણા જેવા આકારે આ જંતુ હાય જળમાં તેનું ઘણું જોર હોવાથી, હાથી જેવાને પણ અંદર બે ચી s]>! જાય છે. ૩ વલયાકાર ( ચૂડાના આકાર ) સિવાયના સર્વ આર્કારના માછલાં હાય છે. સ્વયંભૂરમણુ-સમુદ્રમાં તે। પ્રતિમા”ના આકારવાળા મત્સ્યા જોને, કાઈ કાઈ તિય ચા વગર ઉદેશે, જાતિ સ્મરણુ જ્ઞાન પામી સમ્યકૂ-જ્ઞાન, દર્શન અને દેશવિરતિ ધર્મ ને પ્રાપ્ત
કરે છે. ૪ પાડા જેવા મસ્જી. ।। ૧૭ ।।
(૧૮) ૫ નેાળિયા વગેરે. ૬ વિચારવા. ।। ૧૯ યુદ્ધ દર
11.