________________
ht વધુ ઉગ્ર બને, તો જ મહાજનની અણનમતાની આબરૂ
અણદાગ રહી શકે. પ્રજાના મનમાં સંકલ્પ-વિકલ્પોની વધતી જતી ગડમથલને તીવ્ર આંચકો આપતું એક એલાન મહાજન તરફથી અપાયું કે, છોડ દો સુરત, ચલો ભરૂચ!
સુરતથી હિજરત કરીને ભરૂચ જવાના મહાજનના આદેશને શિરોધાર્ય ગણીને ધીરે ધીરે વેપારીઓએ જ્યારે ભરૂચના રસ્તે પ્રયાણ કરવા માંડ્યું, ત્યારે તો સુરતમાં સોપો પડી ગયો. અંગ્રેજો પણ આ હિજરત જોઈને હચમચી ઊઠ્યા, ઇસ્લામી વર્ગ પણ પ્રજાની આવી હિજરતથી હલબલી ઊઠ્યો. થોડા જ દિવસોમાં ૮ હજાર આસપાસની સંખ્યા ધરાવતા વેપારીઓ સુરતથી હિજરત કરી ગયા, એથી ભરૂચે તો ભાગ્ય ખીલી ગયાનો આનંદ અનુભવ્યો, પણ સુરતમાં તો સૂનકાર છવાઈ ગયો હતો, અને સૌભાગ્યનો સૂર્ય ડૂબી જવા જેવી અણીએ આવીને અટક્યો હતો. એને ઉગારી લેવા કાજી અને મૌલવીઓ આજ સુધી જાળવી જાણેલી મકમતાને તિલાંજલી આપવાપૂર્વક કંઈક પુનર્વિચાર કરવા તૈયાર થયા, એમની પર અંગ્રેજી કોઠી તરફથી માફી માંગી લઈને વિવાદ પર પડદો પાડી દેવા માટેનું દબાણ થયું. મન માનતું ન હતું. પણ પરિસ્થિતિએ એવી લાચાર દશામાં મૂકી દીધા હતા કે, અંતે માફી માંગી લઈને કાજી ને મૌલવીઓએ મહાજનની શરણાગતિ સ્વીકારી, એથી બધો મામલો થાળે પડ્યો. મહાજનની મક્કમતા એ રીતે એ દહાડે વિજયી નીવડી કે, પછી કાજી અને મૌલવીઓ આવી વટાળ-પ્રવૃત્તિ કરતાં હજાર વાર વિચાર કરતા થઈ ગયા.
છ જૈનશાસનના જ્યોતિર્ધરો ભાગ-૩
હણ્
*
આવો જ એક પ્રસંગ અંગ્રેજોની શેહશરમમાં તણાયા વિના સાચેસાચું સુણાવી દેવાની શૂરવીરતા ને સાહસિકતાના
