________________
સાવધાન માણસ જ દુજનેની વચમાં રહેવા છતાં પણ દુર્જનતાના રંગથી દૂર રહે છે. વ્યસનીઓની વચમાં પણ તે વ્યસનથી દૂર રહે છે. ફલેશ કંકાસના વાતાવરણમાં પણ તે નિલેપ રહી શકે છે. આત્માભિમુખી માણસ જ બીજાના ક્રોધને અમૃતના પ્યાલાની માફક પી જાય છે, વૈરીઓના વરને પણ આત્મ કલ્યાણ માટે સાધન માને છે, અને નિંદની નિંદામાં પણ પિતાનું હિત સાધી લે છે.
૨૦ તુરત્તદfમનુણતા ૩ (આવ. ૩૪૧)
જ્ઞાન સન્મુખ બનીને પિતાના આત્માનું જે રીતે કલ્યાણ થાય તેવી રીતે વર્તવા માટે તત્પર રહેવું એજ ઉપયોગ છે.
૨૨ સવાધ્યાયાધુપયુના ૩પ (ઉત્તરા. ૧૪૫).
સમ્યક ચારિત્રમાં તપશ્ચર્યાધર્મ પણ સન્નિહિત છે. આત્માની સાથે દૂધ અને સાકરની માફક મળેલી કમેવગણને બાળી નાખે તે તપશ્ચર્યા છે અને તેના બાર ભેદ છે, જેમાં સ્વાધ્યાયનું સ્થાન દશમું છે. માટે જ માની શકીએ છીએ કે સ્વાધ્યાયની પ્રાપ્તિ બહુજ દુષ્કર છે. અનશન, ઉદરી, વૃત્તિસંક્ષેપ, રસત્યાગ, કાયફલેશ, અને અંગે પાંગની ગોપનીયતાની પ્રાપ્તિ માયાવી, સ્વાર્થોન્ડ અને નિદાનગ્રસ્ત માણસ પણ કરી શકે છે, તેથી જ સ્વાધ્યાય શૂન્ય (ઉપયોગ શૂન્ય) માણસને માટે બાહી તપ બાહ્યરૂપે અને દ્રવ્ય ક્રિયા દ્રવ્યરૂપે જ રહે છે. જેના શાસનને પ્રાપ્ત કર્યા પછી અને એ શાસનને મર્મ સમજ્યા પછી આપણી દ્રવ્ય પૂજા તથા બીજી પણ દ્રવ્યક્રિયા ઉપગ પૂર્વક કરાય અને તેને માટે આપણે પુરુષાર્થ કરીએ એજ હિતાવહ માર્ગ છે. સ્વાધ્યાય શબ્દમાં “સ્વ”ને અર્થ આત્મા
