________________
૧૩૪
....સીતાને કલંક....ભાગ-૬
સમયે સમાધિ જળવાઈ રહે અને આરાધનામા વિઘ્ન ન આવે ત્યાં સુધી ઉપચારાદિથી પર રહેવું એ બરાબર છે; પણ તથા પ્રકારના સામર્થ્યના અભાવે જો અસમાધિ થઈ જાય તેમ હોય અને આરાધનામાં વિક્ષેપ પડે તેમ હોય તો આજ્ઞાવિહિત ઉપચારો કરી શકાય છે.
હવે આપણે ચાલુ વાત ઉપર આવીએ.
આ
સાચો સાધુ પોતાના શરીરને પણ પર માનનારો હોય છે. કારણે, તે દરેક દશામાં સમભાવજનિત સુખનો અનુભવ કરી શકે છે. આશાવિહિત માર્ગે સમભાવમાં મસ્ત રહેનારને બાહ્ય કારણો દુ:ખ ઉપજાવી શકાતા નથી. ચવર્તી કે ઇન્દ્ર આદિને માટે આવું સમાધિસુખ, ઇન્દ્રપણાથી કે ચક્રવર્તીપણા આદિથી સંભવિત છે ? સભા : એ તો સંભવિત નથી.
મુક્તિમાર્ગની આરાધનામાં દત્તચિત્ત બનો !
સાચો સાધુ આહારાદિ મળે તોય જેવો પ્રસન્ન રહે છે, તેવો જ પ્રસન્ન આહારાદિ ન મળે તોય રહી શકે છે. એ આહાર લે તોય સંયમના હેતુથી, એટલે મળી જાય તો સંયમવૃદ્ધિ માટે અને ન મળે તો તપોવૃદ્ધિ માને. માન મળે કે અપમાન થાય, સ્વાગત થાય કે તિરસ્કાર થાય, ઉભય સ્થિતિમાં પુણ્ય-પાપના ઉદયના સ્વરૂપને સમજનાર એ સમભાવે રહે, તો એ સુખ કોઈ સામાન્ય કોટિનું નથી. બાહ્ય દૃષ્ટિએ જોતા પરમદુ:ખી જણાય એવા પણ આત્માઓ, અંતરથી પરમસુખનો અનુભવ કરતા હોય, એ સુસંભવિત વસ્તુ છે. જીવતા શરીરની ચામડી ઉતારાતી હોય, ઉઘાડે માથે ધગધગતા અંગારાની સગડી મૂકાઈ હોય, વાધરના બંધનથી શરીરના હાડકાં તડતડ તૂટતા હોય કે આખોય દેહ કારમા રોગથી ગસ્ત બની ગયેલો હોય, એવી દશામાં પણ પરમસુખને અનુભવતા અને ભવિષ્યના પરમસુખને સાધતા મહાપુરુષો મુક્તિમાર્ગની પરમ આરાધનામાં જ લીન બન્યા હતા. આથી જ કહેવાય છે કે, દુ:ખમાં પણ સુખનો અનુભવ કરવો હોય અને સાથે જ ભાવિના સુન્દર સુખને સાધવું હોય તો એને માટે એક જ ઉપાય છે; અને તે એ કે મુક્તિમાર્ગ પ્રત્યે નિર્મળ
