________________
૨૪
ન થાય, કારણ કે નિષ્કમ પણુ' તો કમ ઉત્પન્ન થયાની પહેલાં બંને જીવામાં ખરાખર છે, ત્યારે એવી કઇ રાજ આજ્ઞા નથી કે નિષ્કમ હાવા છતાં પણ એકની સાથે કર્મના સબન્ધ થાય અને બીજાની સાથે ન થાય; અને જયારે મેક્ષના જીવાની સાથે સબન્ધ થયા ત્યારે તા મેાક્ષના જીવા સ`સારી રૂપે થયા અને સંસારના જીવા જયાં સુધી કમ પેદા થયાં નથી ત્યાં સુધીની અવસ્થામાં સિધ્ધ સ્વરૂપ છે એમ પણ કેવી રીતે ન કહી શકાય એના વિચાર આપજ કરશેા. અથવાતા બંનેમાં કર્મના સબન્ધ થવાથી ખ'ને સ'સારી છે, મેાક્ષના જીવ કાઈ છેજ નહિ, અથવાતા અને મોક્ષના છે, સંસારી જીવ કાઇ પણ નથી એમ કહેવામાં પણ અતિશાકિત નથી, માટે પ્રથમ પક્ષ આદરણીય નથી.
આ દ્વેષથી ખચવાની ખાતર જો બીજો પક્ષ માનવામાં આવે તા તે પણ દોષ ગ્રસ્ત હાવાથી આદરવા લાયક છેજ નહિ, કારણ કે ‘“જ્યિક્ષે રતિ મ’અર્થાત્ મિથ્યાત્વાદિ હેતુદ્વારા જે કરવામાં આવે તેનું નામ કર્મ કહેવાય. આ કથનથી એ ભાવ નીકળ્યા જે જ્યાં સુધી ક્રિયા કરવાવાળી વ્યકિત નથી ત્યાં સુધી એનું કર્મ નામજ કેવી રીતે આપી શકાય ? જેમ પિતા વિના પુત્રની ઉત્પત્તિ થઇ શકતી નથી તેમજ જીવ વિના કની ઉત્પત્તિ કયાંથી થાય તેના વિચાર આપજ પણ કરશેા. માટે બીજો પક્ષ પણ આપથી માની શકાય તેમ નથી. હવે રહ્યા ત્રીજો પક્ષ. તે પણ ઉપાદેય રૂપે થઇ શકે તેમ નથી, કારણકે સાથે ઉત્પન્ન થવા વાળા પદાર્થામાં કર્તા ક પણ‘ કાઇ પણ ઠેકાણે જોવામાં આવતું નથી. જેમ સાથે ઉત્પન્ન થયેલ ગાયનાં એ શીગડાંની અન્દર અમુક શીંગડુ
