________________
(૩૩)
આજકાલ સર્વત્ર Positive Thinking ની વાતો બહુ થાય છે. આપણા મનમાં સંઘરાયેલ નકારાત્મક વલણો Negativities ને દૂર કરવાની સલાહ આપણને વારંવાર મળતી રહે છે. નકારાત્મકતાને નાબૂદ કરવાનું અને હકારાત્મકતાને વિકસાવવાનું શીખવવા માટે નિષ્ણાતો દ્વારા શિબિર-સેમિનારો પણ પુષ્કળ થાય છે. તેમાં હજારોની રકમ ભરીને ઘણા ઘણા લોકો જાય પણ છે. તો આ વિષયની સમજણ આપતાં પુસ્તકો પણ બજારમાં ઢગલાબંધ મળે છે. કોઈક નિકટના સ્નેહીસ્વજન તરફથી પીડા પામેલી વ્યક્તિને પણ, “ચૂપ રહેજો, બોલવાનું નહિ; આવું બધું મન પર નહિ લેવાનું; ભૂલી જવાનું' જેવા વાક્યપ્રયોગો દ્વારા, હકારાત્મક બનવાની શિખામણો, સતત મળતી જ હોય છે.
થોડાંક વર્ષો પહેલાં પોઝિટીવ થિંકિંગની આટલી બધી ચર્ચા, આ રીતે, નહોતી થતી. હવે ખૂબ થાય છે. કારણ? કારણ એટલું જ કે જ્યાં સુધી માણસમાં સહજ ધીરજ, શાન્તિ, સહનશીલતા, ગળી જવાની તથા જતું કરવાની વૃત્તિ હતી, ત્યાં સુધી, તે હકારાત્મક રીતે જ જીવતો અને વર્તતો હોવાને કારણે, તેને આ બધી સલાહ-સેમિનાર-શીખામણોની જરૂર નહોતી. પોઝિટિવિટી એ તેનો સહજ સ્વભાવ હતો.
આજની સ્થિતિ જુદી છે. હવે નેગેટિવિટી એ જ મનુષ્યનો સહજ સ્વભાવ બની ગયો છે. આજનો માણસ અશાન્ત છે. અધીર છે. સહન કરવું એ તેને ભાગ્યે જ માફક આવતું હોય છે. તણકમિજાજ, વાતે વાતે કે નહિ જેવી વાતે ઉકળી ઊઠવું – આ બધું તેને સ્વભાવગત હોવાનું અનુભવાય છે. સેંકડે એંશી જણા માટે તે શોર્ટ-ટેમ્પર્ડ-ગુસ્સાબાજ હોવાની ફરિયાદ સાંભળવા મળે છે. છીછરો અહંકાર અને તરત સમતુલા ગુમાવતો મિજાજ – એ આનું નિદાન છે.
અકથ્ય અને અસહ્ય હદે વકરેલી નેગેટિવિટીના બે પાયા છે. એક, ક્ષુદ્રતા; બે, અહસિષ્ણુતા.
આજના મનુષ્યમાં નાની નાની - છીછરી વાતને પણ સ્વીકારી લેવાની કે જતી કરવાની તૈયારી નથી. એના અત્યંત છીછરા અભિમાનને છેડાઈ જતાં જરાય વાર નથી લાગતી. એ કહે કે “આ વાત, વસ્તુ મને નથી ગમતી', એટલે તમારે માની
સ્વીકારી લેવાનું, એનું કારણ એને ન પૂછાય. કારણ પૂછો તો વાત વધારે વણસશે. ૧૪|
