________________
વાસનાને સંસ્કારો ભવોભવ સુધી પીડે છે. વળી વિષયસેવન એ નરકતિર્યંચ ગતિના કારમા દુઃખ લઈ આવે છે. એનો એટલે કે વિષયસંજ્ઞાથી ઊભી થતી પરલોકમાં પાપિષ્ટતા ને દુઃખમયતા, આ બેનો વિચાર અબ્રહ્મ પર ધૃણા લાવી એનાં સેવનથી પાછા હટાવીને બ્રહ્મચર્ય પાલનનું બળ આપે છે. એમ સ્ત્રી જાત કુટિલ હોય છે, દોષ ભરપૂર હોય છે, તેમ દેવ-ગુરુને ભુલાવનાર હોય છે, એ વિચારે પુરુષને સ્ત્રીસંગથી પાછો હટાવે છે, એમ સ્ત્રીને પુરુષજાતની કઠોરતા અભિમાનિતા અને સ્ત્રી ઉપર પુરુષથી બનાવાતું વર્ચસ્વ ને જોહુકમિતા આ બધાનો વિચાર સ્ત્રીને પુરુષસંગથી પાછી હટાવે. આમ બ્રહ્મચર્ય પાલનના આ ઉપાય છે.
આવા બ્રહ્મચર્યના ખપી જીવો માટે આ ઉપાય છે કે બ્રહ્મચર્યનો નિષેધપણે નહિ પણ વિધિપણે વિચાર કરો. બ્રહ્મચર્યનો વિધિપણે વિચાર કરવા સ્ત્રી જાતને બિલકુલ મનમાં ન લાવો, પરંતુ બ્રહ્મચર્યનો મૂળભૂત અર્થ વિચારો અને એને આ આત્મસાત્ કરવાના ઉપાય યોજો. તે આ રીતે કરાય -
બ્રહ્મચર્ય એટલે “બ્રહ્મ' કહેતાં શુદ્ધ આત્મા, રાગાદિ દોષથી તદ્દન રહિત, શુદ્ધ જ્ઞાન દર્શનમય, શુદ્ધ વીર્યમય આત્મા, એમાં રમણતા કરવી, ચરવું, વિચરવું, એ બ્રહ્મચર્ય. એ માટે આ વિચારવું કે હું એટલે કે શરીરમાં કેદ પુરાયેલ આત્મા અસલી સ્વરૂપમાં રાગાદિથી તદ્દન અસ્પષ્ટ, શુદ્ધજ્ઞાન સ્વભાવવાળો છું.” ને આંખ મીંચીને આ વારંવાર વિચારતા રહેવું, કે રાગદ્વેષ, મોહ, મત્સર વગેરે મારો સ્વભાવ નથી, મારા ગુણરૂપ નથી કિન્તુ એ મારા આત્માના વિકારો છે, રોગો છે, દા.ત. ખરજવું થયું હોય તો એની ખણજમાં ભલે આનંદ લાગે. પરંતુ એ ખરેખર તો રોગ છે, વિકાર છે. એમ કામવાસનાનું ઉત્તેજન એ રોગ છે. એટલે જેમ દવા ઉપચારથી ખરજવું મટી જાય, હવે ખણ બિલકુલ ઊઠે જ નહિ, તો એટલા અંશે શરીર નિરોગી-નિર્વિકાર બન્યું, એમ રાગદ્વેષાદિની જેમ કામવિહળતાએ આત્માનો રોગ છે, વિકાર છે, એ મટે તો આત્મા નિરોગી નિર્વિકાર બન્યો, પછી જે જ્ઞાન કરાય તે શુદ્ધજ્ઞાન કહેવાય. એ જ આત્માનો શુદ્ધ સ્વભાવ એનો અનુભવ કરવો એનું નામ બ્રહ્મચર્ય. આ શુદ્ધ સ્વભાવાનુભવ કોઈ
-Easy
ભચ. એ સમય આત્મા, એ.
કેદ પુરાયેલ
છે.
