________________
૩૬
મહર્ષિ અરવિંદ આ હકીકત પણ કદાચ આપણે જાણવા ન પામત - જો જેલમાંથી બહાર નીકળ્યા બાદ તા. ૩૦-૫-૧૯૦૯ને દિવસે ઉત્તરપાડા નામના સ્થળે શ્રી અરવિદે પોતાના અંતરના અવાજને ! અનુસરી જાહેર પ્રવચન ન આપ્યું હોત તો. તેઓએ તે પ્રવચનમાં કહ્યુંઃ
‘‘લાલ બજાર પોલીસ સ્ટેશનથી મને અલીપુર જેલમાં લઈ ગયા અને મને બીજા બધાથી છૂટો પાડીને એક મહિના સુધી બંધ ખોલીમાં એકાંત કેદમાં રાખવામાં આવ્યો.
“ઘડીભર મારી શ્રદ્ધા ડગમગી ઊઠી. એ ઘટના પાછળ પ્રભુનો શો હેતુ હતો તે હું સમજી શક્યો નહીં એટલે એક આર્તનાદ હૃદયમાં ઊઠ્યો: “પ્રભુ મારા પર આ શું વીતવા માંડ્યું છે? મને શા માટે પકડવામાં આવ્યો છે અને તે પણ આવા આરોપસર ?' એક દિવસ વીત્યો. બીજો અને ત્રીજો. એ ખોલીમાં બેઠાં બેઠાં હું રાતદિવસ પ્રભુના અવાજની પ્રતીક્ષા કરતો રહ્યો. અને એ અલીપુર જેલના એકાંતવાસમાં એમને પ્રથમ વાર પ્રભુનો સાક્ષાત્કાર થયો.
‘‘એકાદ મહિના પર મને જે સ્પષ્ટ સાદ સંભળાયો હતો તે યાદ આવ્યો. “તું બધી પ્રવૃત્તિ બાજુએ મૂકી દે. એકાંતમાં ચાલ્યો જા. તારા અંતરમાં દષ્ટિ કર. એમ કરવાથી તે પ્રભુના ગાઢ સંપર્કમાં આવીશ.'
‘‘પણ તે વખતે મને એમ થયું કે મારા વિના આ કાર્ય આગળ નહીં વધે, હું નહીં હોઉં તો સંગ્રામ નિષ્ફળ નીવડશે અને એમ હું એ કાર્ય છોડી દેવા તત્પર ન હતો. પ્રભુ મને પાછા કહી રહ્યા હતા, જે બંધનો તોડવાનું તારું બળ ન હતું તે તારે બદલે મેં તોડી આપ્યાં છે. . . . મારે તારી પાસે
