________________
મહર્ષિ અરવિંદ અને અનેક રીતે વિશિષ્ટ એવા એક આશ્રમનું સર્જન થયું.
પરંતુ આ કંઈ એકદમ બની આવ્યું નથી. Rome was not built in a day. રોમ કંઈ એક દિવસમાં બંધાયું ન હતું. આ જ એમને માટે સારું હોય તો તેથી સવિશેષપણે આધ્યાત્મિક પાયા પર રચાયેલા અને આધ્યાત્મિક શક્તિને જ વરેલા આશ્રમ માટે સાચું છે. કારણ કે આધ્યાત્મિક સાધિક જીવનનો આવિષ્કાર પોતાની શરતોનું પાલન અને પોતાનો સમય માંગી લે છે.
જ્યારે શ્રી અરવિંદ પોંડિચેરીને દરિયાકાંઠે ઊતર્યા ત્યારે તો એ અને એમના પ્રભુ જ એમની સાથે હતા અને ભૌતિક સ્તરે તો બધું એકડે એકથી ફરીથી ઘૂંટવાનું હતું.
એક તો પોતે ઊકળતા રાજકીય ચરુને હજી હમણાં જ પાછળ મૂકીને આવ્યા હતા. વળી આ નવા ફ્રેન્ચ શાસિત પ્રાન્તમાં પોતાને રહેવા માટે કોઈ સ્થાયી સ્થળ ન હતું. વધારામાં ગુપ્તતા જેટલી જળવાય તેટલી જાળવવાની હતી, પાસે ન હતો પૈસો કે ન હતી કશી ખાસ બાહ્ય મદદ. બ્રિટિશ સલ્તનતની સામે બળવે ચડેલ વ્યકિતને પૈસાથી મદદ કરતાં પણ લોકો ડરતા હતા. આમ એક નિરાલમ્બ સ્થિતિમાં પ્રભુના આલમ્બન પર જ તેમણે ઊભા રહેવાનું હતું.
પોંડિચેરીના એક સજજન કે જેમને ત્યાં પૂર્વે સ્વામી વિવેકાનંદને ઉતારવામાં આવેલા તેમના મકાનમાં શ્રી અરવિંદને રહેવાની હંગામી વ્યવસ્થા થઈ. થોડા જ વખતમાં તેમની સાથે રહેવા માટે તેમના નિકટવર્તી સાથીઓમાંથી શ્રી નલિનીકાંત ગુપ્ત કે જેઓ આજે પણ ૯૭ વર્ષની વયે આશ્રમમાં વિદ્યમાન છે અને આશ્રમના એક ટ્રસ્ટી છે તે તથા સૌરીન બોઝ, મૃણાલિનીદેવીના પિતરાઈ ભાઈ જોડાયા. મોની અને વિજય તો હતા જ. આમ
