________________
માર્થ પ્રાપ્ત થયા હતા, પરંતુ તેઓએ પિતાનો અસલ જડવાદ - સાથે રાખવાના પ્રયત્ન કર્યા છે. વળી યાહુદીઓ આટલી બધી સંપૂર્ણ રીતે તેમજ આટલા વહેલા જડવાદ પર જયવંત નીવડયા, તે જ કારણથી તેઓ સાથે સાથે સર્વેશ્વરવાદ પર પણ જયવત નીવડેલા માલુમ પડે છે. યાહુદીઓના સમસ્ત ઈતિહાસમાં તે સર્વેશ્વરવાદની ગંધ સરખીએ માલુમ પડતી નથી. બાઈબલમાં તે પહેલેથી છેલ્લે સુધી ઈશ્વરની ઈચ્છા તથા શબ્દ વડે ધૂળ વસ્તુની ઉત્પત્તિ કરવામાં આવી હતી એ સ્પષ્ટ રીતે અને આગ્રહપૂર્વક જણાવવામાં આવે છે.
આદિકાળનાં મનુષ્યના જડવાદમાં તથા ચાલુ જમાનાના જડવાદમાં એટલે જ તફાવત જણાય છે કે જ્યારે આદિકાળનાં મનુષ્યને જડવાદ ધાર્મિક હતો ત્યારે આજકાલનો જડવાદ તે ધર્મહીન છે. કલ્પના કરવી એ કાંઈ ખોટું નથી. માણસે કલ્પના કરી શકે છે અને ધાર્મિક પણ રહી શકે છે. હિંદુઓના દાખલા જુએ. પરંતુ ક૫નાવાદ જ્યારે ધર્મને શત્રુ બને છે ત્યારે તે સ્વાભાવિક રીતે જ જડવાદનું રૂપ ધારણ કરે છે. પરંતુ સામાન્ય રીતે તો કલ્પનાવાદ દુનિયાના ઇતિહાસમાં જવલ્લેજ ધર્મને શત્રુ બન્યું છે. ક૯૫નાવાદના ઇતિહાસ પરથી માલૂમ પડે છે કે સ્થળ વસ્તુનું મનન કરવાથી માણસના મનને વિશ્રાંતિ મળતી નથી પણ તે હમેશાં તેની હદ ઓળંગીને પેલે પાર વાસ્તવિકતા શોધવા જાય છે. કબુલ કરવું પડે છે કે જડવાદનો ઈતિહાસ બહુ ઝળકતો નજ કહેવાય, કેમકે દુનિયામાંના મહાન વિચારમાંના થોડાજ જડવાદી માલુમ પડયા છે.
૨. પ્રાચીન જડવાદ: (૧) ચીની જડવાદ: ઈ.સ. પૂર્વે ૩૦૦ વર્ષ પર ચીન દેશમાં
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
