________________
વિચારે મહત્વ છે અને વિશ્વને ખુલાસે કરવા માટે વિશેષ પાયારૂપી છે એમ તેઓ શિખવતા હતા. શરીર કરતાં આત્મા ઈષ્ટ છે. સત્ય સાપેક્ષ છે એ વાતને નકાર તેઓ હઠેઠથી કરતા હતા, અને શિખવતા હતા કે સઘળા સંજોગોમાં તથા સઘળાં માણસને માટે ખરાં પડે એવાં સત્ય દુનિયામાં છે, અને માણસે તેની શોધ કરે છે તે તેમને પ્રાપ્ત પણ થઈ શકે. વળી એવાં સત્યની શોધ કરવી એ માણસના જીવનને મુખ્યર્થ છે, અને તે તેને પ્રાપ્ત થાય એમાં તેને મેટામાં મેટે મહિમા સમાએલે છે. - ગ્રીક તત્વજ્ઞાનના ઇતિહાસમાં આનેક્ષઆગરાસે સૌથી પહેલાં ઉત્પત્તિને વિચાર રજુ કર્યો હતો, અને તે શિખવતું હતું કે ઉત્પત્તિનું કામ કેઈ અમુક સનાતન બુદ્ધિનું દેવું જોઈએ. દુનિયા ની રચના જોઈને તેને મન પર એવી અસર થઈ હતી કે તે અકસમાત થએલી હોઈ શકે નહિ. તેના દરેક ભાગમાં જના માલુમ પડી આવે છે, અને જયાં ભેજના માલૂમ પડે છે ત્યાં મનની હસ્તી સમજ્યા વિના છુટકે નથી. આ પ્રમાણે સૃષ્ટિની સુવ્યવસ્થાને આધારે ઈશ્વરની હસ્તી સાબિત કરવાની જે દલીલ કરવામાં આવે છે તે આજ સુધી ચાલુ રહેલી છે. જડવાદીઓને આ દલીલ વિશેષ આક્રમણકારી લાગે છે, પરંતુ તે કેઈ નાબૂદ કરી શકયું નથી. તે નાબૂદ કરવાના ઘણા પ્રયત્ન કરવામાં આવ્યા છે, પરંતુ જે દલીલને આધારે તે નાબુદ થાય તે દલીલને આધારે તે એમજ માનવું પડે કે સઘળું જ્ઞાન અશક્ય છે. જુઓ પહેલું વ્યાખ્યાન.
પ્લેટના તત્વજ્ઞાનને ખુલાસે અત્રે કરવાની જગા નથી, તે વિષે હવે પછી પ્રસિદ્ધ થનાર “વ્યક્તિત્વ અને નિવ્યક્તિત્વ' નામના મારા પુસ્તકમાં વાંચવા મળશે. પરંતુ ટુંકામાં તે એવું
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
